________________
(72)
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા) પછી રત્નોથી વહાણ ભરી બંને ચાલી નીકળ્યા. મયૂરમંજરીને સાથે લીધી. સાગર અને મૈથુનની પ્રેરણાથી ભરદરિયે ધનશેખરની દાનતા બગડી. એનાં રત્નો અને સુંદરીને પામવા હરિકુમારને દરિયામાં ધકેલી દીધો. હરિનું પુણ્ય જાગતું હતું. સમુદ્રદેવ જાતે આવીને એને વહાણમાં બેસાડી ગયા. આવા અતિ અધમ કૃત્યથી ધનનો પુણ્યોદય મિત્ર નાસી ગયો. સમુદ્રદેવે એને આકાશમાં ઉછાળ્યો. પણ સૌજન્યશીલ હરિએ તેને બચાવવા વિનંતી કરી. પણ દેવે એને ફેંકી દીધો. હરિકુમાર આનંદનગરે પહોંચ્યો. મૃત પિતાના સિંહાસન પર બેઠો અને ધનશેખરનાં રત્નો તેના પિતાને સોંપ્યાં.
ધનશેખર ડૂબી ન ગયો. સાત રાત અને દિવસ દરિયામાં હેરાન થઈ કાંઠે આવ્યો. પુણ્યોદય નાસી ગયો હતો એટલે જે કામ કરે તેમાં નિષ્ફળતા મળવા લાગી. ઘણા ધંધા કર્યા પણ ફાવ્યો નહિ અને શરમથી પિતાના ઘેર પણ ગયો નહિ.
આનંદનગરના રાજા બની હરિકુમાર મયૂરમંજરી સાથે આનંદ કરતા હતા તેવામાં ઉત્તમસૂરિ નામના જ્ઞાની ગુરુ ત્યાં પધાર્યા. રાજા વંદન કરવા ગયો. દેશના સાંભળ્યા પછી ધનશેખરે પોતાને દરિયામાં કેમ ફેંકી દીધો અને તેનું શું થયું તેવા સવાલો પૂછ્યા. સૂરિએ કહ્યું કે સાગર અને મૈથુન નામના ધનના બે મિત્રો તેના માટે જવાબદાર છે. અને અત્યારે પણ તેને રખડાવી રહ્યા છે. રાજા એ બંને ને છૂટા કરવાનો ઉપાય પૂછે છે. સૂરિ જણાવે છે કે શુભ્ર ચિત્તના વિશુદ્ધ મન રાજા સદાશયથી (શુભઆશય) વરેણ્યતારાણીથી થયેલી બ્રહ્મરતિ બ્રહ્મચર્યનાં લગ્ન કરવાથી મૈથુન પર વિજય થાય અને તે જ રાજાની બીજી મુક્તતા નામની દીકરીનાં લગ્નથી સાગરથી છૂટા પડાય. વધારામાં જણાવ્યું કે રાજા કર્મ પરિણામ અને મહારાણી કાળપરિણતિ અનુકૂળ થાય ત્યારે એ લગ્ન શક્ય બને. રાજાની જિજ્ઞાસા વધી. એટલે સૂરિએ ષપુરુષ કથાનક રહેવા માંડ્યું.
