________________
44
(44) |
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા) ભવિતવ્યતા માટે એવો પ્રશ્ન ઊભો થાય છે કે વ્યવહારરાશિમાં આવવા માટે અવ્યવહાર રાશિમાંથી આની જ પસંદગી કેમ થઈ જ્યારે અહીં તો અનંતા જીવો છે.
પાંચ જ્ઞાન (મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન, કેવળજ્ઞાન)માંથી ચાર પ્રકારનાં જ્ઞાન અનુભૂતિનાં જ્ઞાન છે. માત્ર સદાગમ જ એવું જ્ઞાન છે જે બોધ આપે છે. સદાગમ એટલે શાસ્ત્ર. ક્રોધ અગ્નિ જેવો છે. પ્રગટે એટલે આપણને પણ બાળે છે. કોઈ વળી વિચારે કે બધા જ જ્ઞાન પામી જાય અને દીક્ષા લઈ લે તો વહોરાવે કોણ? આ પ્રશ્ન અસ્થાને છે. દરેક જીવની સફર જુદા પ્રકારની છે. અનંતા જીવો બ્રહ્માંડમાં પડેલા છે એમાંથી માંડ થોડા જીવો અંતિમ સત્યો સુધી પહોંચી શકે છે. એટલે ધીમે ધીમે વિકાસ પામતા જીવો આગળ ને આગળ વધતા જાય છે. આ રીતે ક્રમ ચાલ્યા કરે છે. ચોથા પરિવારનું આખું તંત્ર આ પ્રમાણે છે.
બાહ્ય પરિવાર સિદ્ધાર્થનગર રાજા નરવાહના : રાણી વિમલાવતી પુત્ર રિપુદારણ : રાણી નરસુંદરી
હવે સંસારી જીવ ક્રોધ, હિંસા અને સ્પર્શેન્દ્રિયને વિપાક બતાવનાર નંદિવર્ધનના ભવ સંબંધી પોતાનો વૃત્તાંત વિસ્તારથી આપીને, હવે પોતાનું ચરિત્ર સદાગમ સમક્ષ અગૃહીતસંકેતાને ઉદ્દેશીને, પ્રજ્ઞાવિશાળા તથા ભવ્યપુરુષની હાજરીમાં આગળ ચલાવે છે.
પુણ્યશાળી જીવોથી વસેલું એક સિદ્ધાર્થ નામનું નગર હતું. ત્યાં નરવાહન નામનો અત્યંત પ્રતાપી (પ્રભાવવાળો) રાજા રાજ્ય કરતો હતો. તેને તેના જેવી જ શોભા આપે તેવી વિમલાવતી પટ્ટરાણી હતી. રાણીની કૂખે આ સંસારી જીવ પુત્ર રૂપે જન્મ લે છે. યોગ્ય ઉત્સવ
