________________
42
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા
ત્યાગ નિષ્ફળ છે. ત્રીજા ગ્રાહ્ય .કુટુંબનો ત્યાગ કરીને બીજા કુટુંબ મહામોહાદિનો નાશ કરે છે તેનો જ ત્યાગ સફળ થાય છે આ વાત ધ્યાનમાં રાખવા જેવી છે.
અરિદમન પૂછે છે : પ્રભુ! આ તત્ત્વ જેણે જાણ્યું ના હોય તે પ્રભુના માર્ગમાં આગળ વધી શકે? આચાર્ય ના પાડે છે કે જરા પણ આગળ વધી શકે નહીં. ત્યાર બાદ રાજા, રાણી, પ્રધાન બધાં દીક્ષા લે છે.
આ બાજુ આ સર્વ બનાવ દૂર પડેલો સંસારીજીવ નંદિવર્ધન જોઇ અને સાંભળી રહ્યો હતો પણ છતાંય તેના મન પર જરાય સારી અસર થઈ નહિ. તેને તો વિવેકકેવળીની વાતો નકામી લાગી. સભા વિસર્જન થતા તે વિજયપુરના માર્ગે નીકળ્યો. રસ્તામાં રાજકુમાર ધરાધર મળ્યો. તે પણ ક્રોધી હતો. નજીવી બાબતમાં બંને કપાઈ મૂઆ. બંને જણ મરીને છઠ્ઠ નરકે ગયા. ત્યાં પણ ખૂબ લડ્યા. પછી નંદિવર્ધન સર્પ થયો, પછી સિંહ થયો. ત્યાં અકામનિર્જરા અને ગુણપ્રાપ્તિ થઈ. દેવી ભવિતવ્યતાએ આખરે સંસારીજીવને સિદ્ધાર્થપુરે જવા આદેશ આપ્યો, અને પુણ્યોદયને તેનો સહચર બનાવ્યો.
અકામનિર્જરાનો અર્થ જોઈએ તો અજાણતા પણ કરેલું સારું કામ પુણ્યફળ આપે છે. હાથીના ભવમાં કરેલા પુણ્યોદયના પ્રતાપે નંદિવર્ધન રાજકુમાર તરીકે જન્મ પામ્યો પણ વૈશ્વાનર (ક્રોધ, અશુભની) સંગતમાં પાપ ઉપર પાપ કરીને નરકમાં ગયો.
********
