________________
54
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા
પડે છે. શૈલ એટલે પર્વત અર્થાત્ અક્કડતા એટલે અહંકાર. આઠ પ્રકારના અહંકારો (આગળ આવી ગયુ છે) શૈલરાજ રૂપે પ્રગટ થાય છે. નિગોદથી રિપુદારણ સુધીની સફરમાં પુરુષાર્થ કેમ નથી ? અત્યાર સુધી જે ચાલી રહ્યું છે તેમાં અકાય કર્મ અને ભવિતવ્યતાના સહયોગથી આ જીવની સફર ચાલી રહી છે. અહીં સુધી પુરુષાર્થનું મહત્ત્વ નથી કારણ કે તે દબાયેલો પડ્યો છે. ભવિતવ્યતાનું જ રાજ ચાલે છે. પ્રમાદ છે ત્યાં સુધી મહામોહ રાજાને જીતવાનું શકય નથી. જે જીવ પ્રમાદમાં પડી જાય છે તે ક્યારેય જીતી શકતો નથી. આત્માની અંદર વિજેતા બનવા માટે અપ્રમાદ યંત્રની જરૂર પડે છે. સદાગમ બીજા નંબરે આવે છે.
જ
મહામોહ રાજાનો સેનાપતિ મિથ્યાદર્શન છે. એટલે મિથ્યાર્દષ્ટિને મોટામા મોટો સેનાપતિ કહ્યો છે. મિથ્યાદર્શન એટલે જેમાં દેવત્વ નથી તેવા સ્રીપુરુષો.
થાય.
કયા શાસ્ત્રને શાસ્ત્ર તરીકે માનવું ? કેવી રીતે ખરીદવું. દા.ત. જ્યારે આપણે સોનું ખરીદવા જઈએ છીએ ત્યારે માર્કો જોઈએ છીએ. આ ઉપરનું પરીક્ષણ થયું. હવે અંદર શું છે તે જોવા કાપવું પડે એટલે છેદ- પરીક્ષણ. અને પછી તપાવવું પડે એટલે સાચી કસોટી તત્ત્વમાં અરુચિ. એ મિથ્યાદર્શન છે. મિથ્યાદર્શન સાથે તેની પત્ની કૃર્દષ્ટિ જોડાયેલી છે. વિચારોનાં ચશ્માં આપણે પહેરી લીધાં છે એટલે તે જ પ્રકારના વિચારો (ભાવો) બહાર આવે છે. આપણને સામી વ્યક્તિ માટે જેવો ભાવ છે તેવી જ તે વ્યક્તિ દેખાય છે. કોઈ પણ વ્યક્તિ (આત્મા) ખોટો નથી, અંદર પડેલું અજ્ઞાન અને દોષો ખોટાં છે. પાપ ખરાબ છે. પાપી ખરાબ નથી. પાપીને ખરાબ માનવો તે કુદૃષ્ટિ છે. આચાર્ય કહે છે તમારી અંદર ભોગતૃષ્ણા હોય છે તેના પ્રતાપે તમે ભોગ બનો છો. પણ જેવી ભોગતૃષ્ણા બહાર નીકળે છે તેવું જ સમ્યક જ્ઞાન આવે છે. પછી મામા જણાવે છે વિપર્યાસ સિંહાસન પર બેઠેલા મહામોહ રાજા વૃદ્ધ થઈ ગયા છે અને બધો
