________________
(24)
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા) કે આ ખોટું છે તોપણ તે સમજશે નહિ. અને હાથીના ભાવમાં કરેલા પુણ્યને લીધે મારે તેને છોડી દેવો યોગ્ય નથી. આમ વિચારી તે સુષુપ્ત અવસ્થામાં જતો રહે છે.
આનો અર્થ અહી એવો થાય છે કે જ્યારે ખરાબ કર્મોનો ઉદય થાય ત્યારે જીવકર્મો જ બાંધે છે. નંદિવર્ધન આઠ વર્ષનો થાય છે ત્યારે તેને કળાસાગર નામના આચાર્યને ત્યાં કળાઓ શીખવા મૂકે છે. બાલ્યકાળ કોઈ પણ પ્રકારના વ્યવહારની ચિંતાથી રહિત હોવાથી, પુણ્યોદયના સાથના લીધે અને “ક્ષયોપશમ ઉત્કટ હોવાથી બધી વિધાઓ ઝડપથી શીખી જાય છે. પણ ત્યાં બધા પર ક્રોધ કરતો હોવાથી ગુરુ અને શિષ્યોથી દૂર થતો જાય છે. ત્યારે નંદિવર્ધનને લાગે છે કે તેનો પ્રભાવ વધી રહ્યો છે અને તેનું કારણ તે વૈશ્વાનરને સમજી રહ્યો છે અને તેનો આભાર માન્યા કરે છે. ગુરુ વિચારે છે કે એને અત્યારે કશું કહેવાનો અર્થ નથી. વૈશ્વાનર નંદિવર્ધનના આભાર માનવાથી એક વાત કહે છે કે તેની પાસે ઔષધ છે જે નંદિવર્ધન તેની પાસે રાખશે અને જ્યારે જરૂર પડે ત્યારે ખાશે તો હંમેશા તેની જ જીત થશે. તે ઔષધનું નામ ક્રૂર ચિત્તડાં છે. વૈશ્વાનર વિચારે છે કે નંદિવર્ધનની કૂરતા વધતી જશે અને સાતમી નરકે જશે ત્યાં સુધી મારે રાજકુમાર સાથે આરામથી રહેવાશે. બધાં જ સુખ અને ભોગ ભોગવાશે.
આ બાજુ તેના પિતા પધરાજા તેમના વિદુર નામના વફાદાર સેવકને કુમારના અભ્યાસ સબંધી ખબર લાવવા મોકલે છે. વિદુર તો કુમારનો ધમધમાટ જોઈને આભો જ બની જાય છે અને રાજાને બધી વાત કરે છે. રાજા કળાચાર્યને બોલાવે છે. રાજાને કહે છે કે કુમાર સર્વ વિદ્યામાં પારંગત થઈ ગયો છે. પરંતુ કલંકથી જેમ ચંદ્રમા, કાંટાથી જેમ કમળ દૂષિત થઈ જાય છે તેમ નંદિવર્ધનનું
