Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
તેમજ “વા - વી. રૂ-ર-રૂ૭ થી નામને આ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી વોનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - થોડું ગરમ.
કન્ય તિ સ્િ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિ વગેરે સમાસની પ્રાપ્તિ ન હોય તો જ પતિ સંજ્ઞક અને શુ અવ્યયને નામની સાથે નિયંતપુરુષ સમાસ થાય છે. તેથી રુલિતઃ પુરુષો મન આ અર્થમાં 5 અવ્યયને પુરુષ નામની સાથે પ્રશ્નાર્થ રાવ ૩-૧-૨૨ થી બહદ્વીતિ સમાસની પ્રાપ્તિ હોવાથી આ સૂત્રથી તપુરુષ સમાસથતો નથી. તેથી બહુવીહિ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી કુપુરુષ: આવો પ્રયોગ થાય છે. “શેષાવા રૂ-૧૭ થી અહીં સમાસાન્ત ૬ પ્રત્યય થયો છે - એ સમજી શકાય છે. અર્થ- ખરાબ-નિન્દ્રિત પુરુષ છે જ્યાં તે પ્રામાદિ. ૪રા
સુવિજા -
રાધાજ
અન્ય બહુવીહિ સમાસાદિની પ્રાપ્તિ (બહુવહિ વગેરે સમાસની પ્રાપ્તિ) ન હોય તો, નિન્દા અને કછુ (પાપ અને કષ્ટ) અર્થના વાચક દુર અવ્યયને નામની સાથે નિત્ય તપુરુષ સમાસ થાય છે. દુષ્ટ પુરુષ અને છું વૃતમ્ આ અર્થમાં અનુક્રમે નિન્દા અને કછુ અર્થના વાચક ગુરુ અવ્યયને પુરુષ અને કૃત નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ સમાસ. પાર્થે૩-૨-૮' થી સ્વાદિ વિભતિનો લોપ. ટુર્ના ને નિહિ ર-રૂ-૨ થી ૬ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી લુપુરુષ અને કુતમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ -ખરાબ પુરુષ કષ્ટપૂર્વક કરેલું. મેચ રૂતિ શિ...? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ બદ્રીહિ. વગેરે અન્ય સમાસની પ્રાપ્તિ ન જ હોય તો નિન્દા અને કટ્ટુ અર્થના વાચક કુર અવ્યયને નામની સાથે નિત્ય તપુરુષ સમાસ થાય છે. તેથી તુષ્ટઃ પુરુષો સ્મિન આ અર્થમાં પ્રશ્નાર્થ વા૦૩-૧-૨૨' થી દુર અવ્યયને પુરુષ નામની સાથે બહુવતિ સમાસની પ્રાપ્તિ હોવાથી બહુવિધિ સમાસ વગેરે કાર્ય જ થાય છે.
સમા
બહતી આ
