Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
છે. અશ્વત્થર સર (વર્તત) આ વિગ્રહમાં ‘સહસ્તેન ૩-૧-૨૪' થી બહુવીહિ સમાસ. આ સૂત્રથી સદ નામને તે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી નશ્વë વનનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સાશ્વત્થ. નામનું વન. ન્યાર્થ યેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સંજ્ઞાના વિષયમાં ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા સદ નામને અન્યાર્થમાં જ (બહુવતિ સમાસમાં જ) ત આદેશ થાય છે. સદ વ્યક્તિ આ અર્થમાં સદ + ટેવ આ અવસ્થામાં માં પ્રવૃ૦ રૂ-૪૮' થી તપુરુષ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી નિષ્પન સવઃ કુરુઃ - આ પ્રયોગમાં સંજ્ઞાનો વિષય હોવા છતાં અન્યાર્થ ન હોવાથી (ઉત્તરપદાર્થ પ્રધાન હોવાથી) આ સૂત્રથી સદ નામને તે આદેશ થતો નથી. અર્થ - કુરુવંશીય સહદેવ નામની વ્યક્તિ વિશેષ. |૧૪૪ની
ટાડાથજે રૂારા ૧૪
ક્ષાર્થ અને કાર્ય - ઉત્તરપદ પરમાં હોય. તો તેની પૂર્વે રહેલા સહ નામને બહુવતિ સમાસમાં તે આદેશ થાય છે. પરોક્ષ અથતું જોઈ શકાય નહિ તેને કશ્ય કહેવાય છે અને
ધરૂઢ અથા લઘુપરિમાણને કહેવાય છે. નાના સહ અને દ્રોને સ (વર્તતે) આ વિગ્રહમાં સહતેન રૂ-૧-૨૪ થી બહુવતિ સમાસ. આ સૂત્રથી સદ નામને ન આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સારા પોતઃ અને સોના વારી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - અગ્નિ સહિત કબુતર. દ્રોણ (૧૦ શેર) સહિત ખારી (૪૦ શેર). અહીં કબુતરમાં અગ્નિ જોઈ શકાતો ન હોવાથી અગ્નિ ક્િરય છે. અને વજન ગોઠવતી વખતે મણની ઉપર (બોરી ઉપર)
२९०
