Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સજ્જ સોડજાથે રૂરિ/૧૪૩l
અન્યાર્થ પ્રધાન - બહુવીહિ સમાસમાં કોઈ પણ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા સંદ નામને વિકલ્પથી સ આદેશ થાય છે. પુત્રના સહ (સાત:) આ વિગ્રહમાં “સંદર્તન રૂ-૧-૨૪ થી બહુવ્રીહિ સમાસ. આ સૂત્રથી સ નામને ન આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પુત્રઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સટ્ટ નામને રસ આદેશ ન થાય ત્યારે સંપુત્ર: આવો પ્રયોગ થાય છે. આથી - પુત્રની સાથે (આવેલો.) રચાઈ રૂતિ ઝિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અન્યાર્થમાં (બહુવતિ સમાસમાં) જ; કોઈ પણ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા સઢ નામને વિકલ્પથી તે આદેશ થાય છે. તેથી સઢ જ્ઞાત: આ અર્થમાં સ + નનું ધાતુને ‘ચિત્ ૬-૧-૧૭૧' થી () પ્રત્યય. ‘દિત્ય૫૦ ર૧-૧૧૪ થી 1નું ના નું નો લોપ. “વુ વૃકતા રૂ-૧-૪૨” થી તપુરુષ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન સહંગ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં અન્યાર્થ પ્રધાન ન હોવાથી (ઉત્તર પદાર્થ પ્રધાન હોવાથી આ સૂત્રથી સઢ નામને વિકલ્પથી આદેશ થતો નથી. અર્થ - સાથે ઉત્પન્ન. ૧૪૩
નામનિ રૂરિ/૧૪૪ll
સંજ્ઞાના વિષયમાં ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા સઢ નામને બહુરહિ સમાસમાં તે આદેશ થાય છે. પૂર્વ સૂત્રથી પૃથ આરંભ હોવાથી આ સૂત્રમાં વા નો અધિકાર નિવૃત્ત
२८९
