Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
જ્ઞાતિ વાચક જ્ઞાFIR નામને TM પ્રત્યયાન બન્ધ નામની સાથે ‘જાÉગ્વા૦ રૂ-૧-૨૨' થી વિહિત બહુવ્રીહિ સમાસમાં આ સૂત્રની સહાયથી શાર' નામનો પૂર્વપ્રયોગ. ‘અનાવ્યા૬૦ ૨-૪-૪૭' થી શક્િારનધ નામને સ્ત્રીલિંગમાં ૐી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી શાફ્રનધી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પ પક્ષમાં ‘ōા: રૂ-9૧૬૧' થી TM પ્રત્યયાન્ત ના નામનો પૂર્વ પ્રયોગ થવાથી નિષ્પન્ન નધશાગર નામને ‘ત્ ૨-૪-૧૮' થી બાપ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી નશાફ઼ારા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- શાગર (કન્દ અથવા ફળ વિશેષ) ખાધો છે જેણીએ તે. આવી જ રીતે મારું ખાતો (બૃહત્કૃત્યનુસારે વાર્તા) વસ્યા: આ વિગ્રહમાં કાલવાચક માસ નામને હૈં પ્રત્યયાન્ત નાત નામની સાથે ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિહિત બહુવ્રીહિ સમાસમાં આ સૂત્રની સહાયથી કાલવાચક માસ નામનો પૂર્વપ્રયોગ થવાથી માસનાતા(માસયાતા) આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં ૢ પ્રત્યયાન્ત નામ (જ્ઞાત) નો પૂર્વ પ્રયોગ થવાથી નાતમાસા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - એક મહિનો થયો છે (વીત્યો છે) જેણીને તે સ્ત્રી. સુદ્ધ નાત (યાત) વસ્યાઃ અને દુ:સ્તું હીનમસ્યા: આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ સુહાદ્રિ ગણપાઠમાંના સુલ અને પુ:ન્દ્વ નામને અનુક્રમે TM પ્રત્યયાન્ત જ્ઞાત (યાત) અને હીન નામની સાથેના બહુવ્રીહિ સમાસમાં આ સૂત્રની સહાયથી સુલ અને દુઃઘ્ર નામનો પૂર્વ પ્રયોગથી સુયખાતા (સુલવાતા) અને ૩:વહીના આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ TM પ્રત્યયાન્ત બાત (યાત) અને હીન નામનો પૂર્વપ્રયોગ થવાથી ખાત (યાત)સુલા અને હીનદુઃલા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃસુખી છોકરી. દુઃખી છોકરી. ।। ૧૨ ।
१४२
