Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અર્થ હોય તો જ નુ નામથી પરમાં રહેલા પૂ - આ ઉત્તરપદને ૩૬ આદેશ થાય છે. તેથી અનુમતા ઝાપો અિન (ને) આ અર્થમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવીહિ સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન આવી વનમ્ આ પ્રયોગમાં દેશ અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી આ સૂત્રથી ૩૬ નામને ૩૬ આદેશ થતો નથી; પરન્તુ પૂર્વ સૂત્રથી (૩-ર-૧૦૧ થી) { આદેશ થયો છે. અર્થ - જલપૂર્ણ વન. /૧૧ના
खित्यनव्ययाऽरुषो मोऽन्तो -हस्वश्च ३।२।१११||
વિસ્ (વું અનુબન્ધવાળો) પ્રત્યયાન્ત નામ - ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા ૬ નામના અન્તમાં તેમજ અવ્યયથી ભિન્ન સ્વરાન્ત નામના અન્તમાં ૬ નો આગમ થાય છે; અને યથાસંભવ પૂર્વપદના અન્ય સ્વરને હસ્વ આદેશ થાય છે. જ્ઞમાત્માનં ચિતે અને છાતીમાત્માનં કન્યતે આ અર્થમાં જ્ઞ અને છાતી ઉપપદક મન્ ધાતુને #તું. ૧-૧-૧૧૭’ થી વઘુ (4) પ્રત્યય. વિવારે રૂ-૪-૭ર” થી ની પૂર્વે જ પ્રત્યય. કશ્ય¢
તા ૩-૧-૪૬' થી તપુરુષ સમાસ. તુલસ્યા. ર-૧-૧૦૩ થી ૫ ના નો લોપ. આ સૂત્રથી પૂર્વપદ જ્ઞ અને રાની નામના અન્તમાં ૬ નો આગમ; તેમજ માની નામના અન્ય છું ને હસ્વ રૂ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્ઞાન અને કાર્તિમાં આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ • પોતાને જાણકાર માનનાર. પોતાને કાલી માનનારી. હતુતિ. આ અર્થમાં “વહુવિä૦ ૧-૧-૧૨૪' થી 8 + તુટુ ધાતુને વઘુ પ્રત્યય. ‘તુવારે શ રૂ-૪-૮૧' થી શું પ્રત્યાયની પૂર્વે શ (ક) પ્રત્યય. “સુકાયાર-૧-૧૦રૂ' થી નો લોપ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ તપુરુષ સમાસ. આ સૂત્રથી પૂર્વપદ ૬ ના
२६५
