Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અન્તમાં મુ નો આગમ. “સંયોગર-૧-૮૮' થી ૬ ના ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી હજુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - મર્મ સ્થાનને પડનાર.
તિતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ લિમ્ પ્રત્યયાન જ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા હિન્દુ નામના અન્તમાં અથવા અવ્યય ભિન્ન સ્વરાન્ત નામના અન્તમાં ૬ નો આગમ થાય છે. તેમ જ તે પૂર્વપદના અન્ય સ્વરને રહસ્ય આદેશ પણ થાય છે. તેથી જ્ઞમાં મચતે આ અર્થમાં જ્ઞ + નનું ધાતુને “કન્યાનું ૧-૧-૧૧૬ થી જન (3) પ્રત્યય. સ્થિતિ ૪રૂ-૧૦” થી મન ધાતુના ૩ ને વૃદ્ધિ મા આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ તપુરુષ સમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી જ્ઞાની આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં વિત્ પ્રત્યયાત - ઉત્તરપદ પરમાં ન હોવાથી આ સૂત્રથી પૂર્વપદ જ્ઞ નામના અન્તમાં મુ નો આગમ થતો નથી. અર્થ • બીજાને જાણકાર માનનારો.
સનવ્યયસ્થતિ ઝિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિત્ પ્રત્યયાત નામ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો, તેની પૂર્વે રહેલા ૬ નામના અન્તમાં તેમજ વ્યય થી ભિન્ન જ સ્વરાન્ત નામના અન્તમાં ૬ નો આગમ અને પૂર્વપદના અન્યસ્વરને યથાસંભવ -હસ્વ આદેશ થાય છે. તેથી સભાનું રોષ. મીતે આ અર્થમાં રોષ + મન ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ () પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી રોષામમ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં વિત્રત્યયાત નામ ઉત્તરપદ પરમાં હોવા છતાં તેની પૂર્વે રહેલા અવ્યયસ્વરૂપ સ્વરાન્ત ટોષા નામના અન્તમાં આ સૂત્રથી મુ નો આગમ વગેરે કાર્ય થતું નથી. અર્થ - પોતાને રાત્રિ માનનાર દિવસ. I/૧૧૧
ર
