Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સ્થાને જ થયેલો મૈં આદેશ હોય તો (બીજા કોઈ પણ ધાતુસમ્બન્ધી ત્ પરમાં હોય તો નહીં.) દીર્થ આદેશ થાય છે. તેથી વિતીર્ણમ્ અહીં ત્ ધાતુના ત્ ની પૂર્વે રહેલા વિ ઉપસર્ગના અન્ય સ્વર હૈં ને આદેશ આ સૂત્રથી થતો નથી. વિ + [ + TM આ અવસ્થામાં ‘ૠતાં૦ ૪-૪-૧૧૬′ થી ને રૂર્ આદેશ. તેના હૂઁ ને શ્વારેÍમિ૦ ૨-૭-૬૩' થી દીર્ઘ ર્ં આદેશ. ‘વાવમૂર્ચ્છ ૪-૨-૬૧' થી ૪ ના ત્ ને ર્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી વિતીર્ણર્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - આપ્યું.
तीति किम् ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ નામી સ્વરાન્ત ઉપસર્ગના અન્ય સ્વરને; તેનાથી પરમાં 7 ધાતુના સ્થાને થયેલા તકારાદિ જ આદેશ (કોઈ પણ આદેશ નહીં) હોય તો દીર્ઘ આદેશ થાય છે. તેથી સુત્તમ્ અહીં તુ ના ૩ ને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. સુ + 77 + TM આ અવસ્થામાં વા ધાતુને “વત્ ૪-૪-૧૦' થી થયેલો ત્ આદેશ તકારાદિ હોવાથી આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તુ ના ૩ ને દીર્ઘ આદેશ થતો નથી. એ સ્પષ્ટ છે. અર્થ - આપ્યું. I૧૮૮||
સીલ્વારેવંદે રૂ/૨/૮શા
પીજ્વાદ્રિ ગણપાઠમાંના પીવુ વગેરે નામોને છોડીને અન્ય નામી સ્વરાન્ત નામના અન્ત્યસ્વરને તેનાથી ૫૨માં વરૂ નામ ઉત્તરપદ હોય તો દીર્ઘ આદેશ થાય છે. પીળાં વહમ્ અને મુનીનાં વહમ્ આ વિગ્રહમાં ‘બ્ર્હ્મયા૦૩-૧-૭૬' થી યથાપ્રાપ્ત તત્પુરુષ સમાસ. ‘પેર્ચે રૂ-૨-૮' થી સ્યાદિ વિભક્તિનો લોપ. આ સૂત્રથી ૠષિ અને મુનિ નામના અન્ય સ્વર હૈં ને દીર્ઘ ર્ આદેશ વગેરે
२४६
