Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ત્યારે તે મીમાંસકને ટુઢ (નાસ્તિક) કહેવાય છે. આ રીતે ઉભયત્ર નિન્દાનું હેતુવાચકત્વ સ્પષ્ટ છે. અર્થક્રમશઃ- શબ્દપ્રયોગોનો અનભિજ્ઞ વૈયાકરણ. નાસ્તિક મીમાંસક. નિતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પઢેિ ગણપાઠમાંના નામથી ભિન્ન નિન્દાના હેતુવાચક નામની સાથે નિન્ય વાચક જ નામને તપુરુષ કર્મધારય સમાસ થાય છે. તેથી વૈયાવરબર: અહીં પારિ ગણપાઠમાંના નામથી ભિન્ન નિન્દાના હેતુ વાચક વીર નામની સાથે નિન્ય વાચક વૈવારિખ નામને આ સૂત્રથી તપુરુષ ધારય સમાસ થતો નથી. અર્થ - ચોર એવો વૈયાકરણ. અહીં આશય એ છે કે નિન્દાના હેતુવાચક ચીર નામના પ્રયોગથી અહીં વૈયાવરણની નિન્દા થવા છતાં એના વ્યાકરણ વિષયક જ્ઞાન કે અધ્યયનની નિન્દા થતી નથી. સૂરી ના પ્રયોગથી વૈયાકરણના વૈપારખવ ની અથદ્ વ્યાકરણાÀતૃત્વની અથવા વ્યાકરણવેતૃત્વની નિન્દા થાય છે. આવી નિદા વીર પદના પ્રયોગથી વૈયાકરણની થતી નથી. આથી સમજી શકાશે કે “નિન્દાના હેતુવાચક તાદૃશ (સંપાપર) નામના પ્રયોગથી જેનું પ્રવૃત્તિનિમિત્ત નિર્ચે (નિન્દાયોગ્ય) બને છે, એવા નિન્ય વાચક નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ નિન્દાના હેતવાચક પાપા નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ કર્મધારય સમાસ થાય છે.' - આ પ્રમાણે સૂત્રાર્થ છે.
પાપરિતિ જિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ નિન્યવાચક નામને વાપરે ગણપાઠમાંના નામથી ભિન્ન જ નિન્દાના હેતુવાચક નામની સાથે તપુરુષ ર્મધારય સમાસ થાય છે. તેથી વાલી વૈયાવરણ અને હતદ્દાની વિધિ: આ વિગ્રહમાં પાપા ગણપાઠમાંના નિન્દાહેતુવાચક પાપ અને હેત નામની સાથે નિન્દવાચક વૈયાવરણ અને વિધિ નામને આ સૂત્રથી તપુરુષ #ર્મધારય સમાસ થતો નથી. તેથી વિશેષi૦ રૂ-૧-૧૬ થી વિશેષણવાચક પાપ અને હેત નામને વિશેષ્યવાચક વૈયાવરણ અને - વિધિ નામની સાથે તપુરુષારય સમાસાદિ કાર્ય થવાથી
