Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સમાસ થવામાં કોઈ બાધ નથી. તેથી વિશેષણવાચક નામનો પૂર્વનિપાત ક્રમિક થવાથી વર્તવ્યર્તિવ્યનું અને કર્તવ્ય કર્તવ્યમ્ આવો પ્રયોગ પણ યથાસંભવ થઈ શકે છે. આથી સમજી શકાશે કે વૃતાકૃતમ્........ઈત્યાદિ સ્થળે “વિશેષM૦ રૂ-૧-૧૬ થી ઘારી સમાસ સિદ્ધ હોવા છતાં તાદૃશ છે. પ્રત્યયાત જ નામનો એ સમાસમાં પૂર્વનિપાત થાય - એ માટે આ સૂત્રનો આરંભ છે. જેથી
કૃતાકૃતમ્.....ઇત્યાદિ પ્રયોગો થતા નથી. અર્થ એ કરવા યોગ્ય નહીં કરવા યોગ્ય. (થોડું કરવા યોગ્ય). નગારિખિનૈરિતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ રુ પ્રત્યયાન્ત નામને માત્ર ન વગેરેના પ્રયોગના કારણે જ ભિન્ન એવા નામની સાથે તપુરુષ શર્મધારય સમાસ થાય છે. તેથી કૃતગ્ય પ્રકૃતગ્ય અહીં $ પ્રત્યયાન્ત કૃત નામને, ઝ ના પ્રયોગના કારણે ભિન્ન પ્રવૃત નામની સાથે અને કૃતગ્વાવિહિતબ્ધ અહીં ઘી ધાતુસ્વરૂપ / પ્રત્યયની પ્રકૃતિના ભેદથી પણ ભિન્ન એવા વિહિત નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ જર્મધારય સમાસ થતો નથી. અર્થક્રમશઃ- કર્યું સારું કર્યું. કર્યું ન કર્યું (થોડું કર્યું) ૧૦૫ll
સે નાડનિતા રૂા.૧૦દા
-
દ્ આગમ સહિત 9 પ્રત્યયાન્ત નામને રૂદ્ આગમ રહિત માત્ર નગ્ન વગેરેના પ્રયોગથી ભિન્ન એવા નામની (p પ્રત્યયાન્ત તાદૃશ નામની) સાથે તપુરુષ શર્મધારય સમાસ થતો નથી. વિસ્તૃતિમસ્જિદમ્ અહીં “ક્નિશિયો નવા ૪-૪-૪૫ થી વિહિત ટૂ આગમ સહિત (સૈ) જી પ્રત્યયાન્ત વિસ્તૃત નામને
ને માત્ર નમ્ ના પ્રયોગના કારણે ભિન્ન ચિત્ત નામની સાથે રું નગાર્નિ : રૂ-૧-૧૦” થી તપુરુષ ઘરય સમાસની
૮૬
