________________
અન્ય આગમ પ્રમાણ છે ? 133
चतुःस्कन्धोपेतः प्रथितपृथगर्थैरवयवै:
कृतान्योन्यश्लेषैरुपचितवपुर्वेदविटपी । प्रतिस्कन्धं शाखाः फलकुसुमसंदर्भसुभगाः
प्रकाशन्ते तस्य द्विजमुखनिपीतोत्तमरसाः ॥ 133. વેદ એક વટવૃક્ષ છે. વડને જેમ ચાર થડ છે તેમ વેદને ચાર સંહિતાઓ છે. જેમ વડનું શરીર પ્રસિદ્ધ જુદા જુદા પ્રજને વાળા પણ પરસ્પર સંબદ્ધ [મૂળ, છાલ, પાન, વગેરે ] અવયવોથી પુષ્ટ છે તેમ વેદનું શરીર [વિધિ, અર્થવાદ, નામધેય આદિથી વાચ્ય] પ્રસિદ્ધ જુદા જુદા અર્થોવાળા પરસ્પર સંબદ્ધ પ્રિવર્તન, સ્તુતિ, પ્રયાગ આદિ પ્રતિપાદક] અવયથી પુષ્ટ છે. જેમ વડના પ્રત્યેક થડને ફળ-ફુલથી યુક્ત અનેક શાખાઓ શોભે છે તેમ વેદની પ્રત્યેક સંહિતાને વાક્ય વાક્યાથંયુક્ત અનેક શાખાઓ શોભે છે. જેમ વડની શાખાઓ ઉપર પંખીઓ પોતાની ચાંચથી ઉત્તમ રસ આસ્વાદે છે તેમ વેદની શાખાઓમાં બ્રાહ્મણે પોતાના મુખથી ઉત્તમ રસ (= ઉપનિષદાર્થ) આસ્વાદે છે. - ' 134.
किमेतदित्थं प्रामाण्यं वेदानामेव साध्यते । तन्त्रागमान्तराणां वा सर्वेषामियमेव दिक् ॥ ક્વિાત: – आये पक्षे परेष्वेवं अवाणेषु किमुत्तरम् ।
उत्तरत्र तु मिथ्या स्युः सर्वेऽन्योन्यविरोधिनः ।। 134. શંકાકાર – શું આ પ્રમાણે તમે તૈયાયિકે વેદોનું જ પ્રામાણ્ય પુરવાર કરે છે કે પછી બીજાં બધાં તત્ર અને આગમોની બાબતમાં આ જ પદ્ધતિ અપનાવો છો ?
તૈયાયિક-એથી શું છે, વળી ?
શકાકાર-જે તમે પ્રથમ પક્ષ સ્વીકારશે તે જ્યારે વિરોધી વિચારકે આ પ્રમાણે કહેશે [કે અમારા તન્ત્રો અને આગ પણ ઈશ્વરપ્રણીત હાઈ પ્રમાણ છે) તે તેને ઉત્તર શો આપશે ? બીજો પક્ષ સ્વીકારતાં તે બધાં જ મિથ્યા બની જશે કારણ કે બધા અન્યોન્યવિરોધી છે.
' 135. જાનિ પુનર મન્તરાળિ તરિ વિધાÀä વસ: પૃચ્છતિ ? પુરાतिहासधर्मशास्त्राणि वा शैवपाशुपतपञ्चरात्रबौद्धाहतप्रभृतीनि वा ? तत्र शैवादीनि तावन्निरूपयिष्यामः । मन्वादिप्रणीतानि धर्मशास्त्राणि वेदवत् तदर्थानुप्रविष्टविशिष्टकर्मों पदेशीनि प्रमाणमेव, कस्तेषु विचारः ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
