________________
કોરીરીયજ્ઞનું ફળ પણ જેન્માન્તરમાં સંભવે છે
૧૦૧
i95. કારીરી યજ્ઞ ક્યારેક ફળ ન આપે તે તેનું સમાધાન એ કરવામાં આવ્યું છે કે કેટલાક કારીરીયજ્ઞ જે ક્યારેક ફળ ન આપતાં હોય તે અવશ્ય બીજુ ન ભોગવાયેલું શાસ્ત્રીય કમે તેનું પ્રતિબંધક હોય છે; આ સમાધાનથી કારીરીયજ્ઞ પણ અનિયત કાળે ફળ દેનાર બને છે પેલું બીજુ* કર્મ સંસારને અંત સુધી પ્રતિબંધક તરીકે રહે નહિ. તેના ફળનો ભોગ થઈ જતાં તેને પણ ક્ષય અવશ્ય થવો જોઈએ. જ્યારે પ્રતિબંધક કમ ક્ષય પામી જાય ત્યારે કારીરીકમે પોતાનું ફળ આપવું જ જોઈએ. તે કારીરીકર્મ પણ ફળ આપ્યા વિના શ્ય પામે જ નહિ. આમ જન્મ ન્તરમાં કારીરી યજ્ઞનું ફળ સંભવતું હોઈ તે પણ અનિયતકાળે ફળ આપનાર છે. અને આ જ રીતે ચિત્રા વગેરેનું અનિયતાપણું અમે ઇચ્છીએ છીએ જ; અહી પણ સમ્યફ રીતે યજ્ઞ કરવામાં આવ્યો હોય ત્યારે બીજા પ્રતિબંધક કમને કારણે જ પશુની પ્રાપ્તિ થતી નથી એવું ક૯પવામાં આવ્યું છે. સર્વથા અનન્તરદાયિત્વને છોડીને કારીરી અને ચિત્રા સમાન ગક્ષેમવાળા છે.
197. તેન ધ્રહ્મવસવીનાગ્રામહેતાને થોડપ ચાયતઃ | तस्मात् यथाश्रुतं गौतम बौद्धव्यम् ।
197. આ ચર્ચા દ્વારા બ્રહ્મવચ, વીર્ય, અન્ન, ગ્રામ વગેરેની કામન વાળા જે યો છે તેમની પણ સમજૂતી થઈ ગઈ. તેથી ગૌતમને ( = ગૌતમવચનને) યથાશ્રુત સમજવું જોઈએ.
__ 198. यदप्यभ्यधायि समग्राङ्गोपसंहारेण काम्यकर्मप्रयोगात् कुतः कर्मणो वैगुण्यावसर इति तदप्यसारम् , सर्वाङ्गोपसंहारेण प्रवृत्तावपि प्रमादादसंवेद्यमानवैगुण्यसम्भवात् । स च विचित्रः भाष्यकारेण प्रदर्शितः । तस्मात् पूर्वोक्त एव प्रतिसमाधानमार्गः श्रेयान् ।
198. કામ્ય કર્મો સમગ્ર અંગોને એકઠાં કરી કરવામાં આવતા હોઈ, કમેના ગુણ્યનો અવસર જ ક્યાં છે એમ જે કહેવામાં આવ્યું છે તે પણ બરાબર નથી, કારણ કે બધાં અંગે એકઠાં કરીને યજ્ઞ કરવામાં આવે તો પણ ખ્યાલમાં ન આવતું એવું વૈગુણ્ય પ્રમાદને કારણે સંભવે છે. ઉતજાતનું વૈગુખ્ય ભાગકાર વાસ્યાયને દર્શાવ્યું છે. તેથી, પહેલા જણાવેલ ખુલાસાને માગ જ વધુ સારે છે.
199. यत् पुनः पूर्यपाक्षिकेण कथितं कालान्तरे कर्माभावात् कुतः फलमिति, तदपि न सम्यक्
यद्यप्याफलनिष्पत्तेः कर्मणो नास्त्यवस्थितिः । तथाऽप्यस्त्येव संस्कारः पुरुषस्य तदाहितः ।। कर्मजन्यो हि संस्कारः पुंसो बुद्धयादिवद्गुणः । तस्य चाफलसंयोगादवस्थितिरुपेयते ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
