________________
૧૫૨
સર્વસવંગતપક્ષ અને
વ્યક્તિસવંગતપક્ષનું ખંડન
અમુક વ્યક્તિઓમાં જ છે. એટલે આ સંકર થતું નથી. કર્ક અધ વગેરે વ્યક્તિઓમાં ગોત્વને અભિવ્યક્ત કરવાનું સામર્થ્ય નથી. 22. નૈવં વાકામિથ નોમનૈશમ્ |
सर्वत्रैव प्रतीयेत न वा. सर्यगतं भवेत् ॥ तद्देशग्रहणे तस्य न हि किञ्चिन्नियामकम् । હીવત્ ચન્નકઃ વિટ્ટો તુ તuિnહરિ સંત | सर्वत्रागृह्यमाणं च सर्वत्रास्तीति को नयः ।
सर्वसर्वगतं तस्मान्न गोत्वमुपपद्यते ॥ 22. બૌદ્ધ -એમ ન હોય. ખંડ ગોવ્યક્તિથી અભિવ્યક્ત થયેલું ગીત નિરંશ હેવાથી સર્વત દેખાય અથવા તે સર્વસવગત ન હોય. તે દેશમાં જ (અર્થાત ખંડગે આદિ ગોવ્યક્તિઓમાં જ) ગોત્વનું ગ્રહણ થાય અને અન્ય દેશમાં (અર્થાત અશ્વવ્યક્તિ, ગજવ્યક્તિ, વગેરેમાં તેનું ગ્રહણ ન થાય એનું કોઈ નિયામક કારણ નથી. જેમ દીપક [ધટ આદિનો અભિવ્યંજક છે પરંતુ ધટ આદિ દીપકમાં રહેતા નથી તેમ વ્યક્તિ સામાન્યની અભિવ્યંજક હોય તો તે પણ વ્યક્તિમાં રહે નહિ. સામાન્યનું સર્વત્ર ગ્રહણ થતું નથી અને છતાં તે સર્વત્ર છે એ તે કેવો ન્યાય ? નિષ્કર્ષ એ કે ગત્વ સર્વસવંગત ઘટતું નથી. 23. uિહતિ તુ મતદૂપમ્ |
किन्तु नैवाद्यजातायां गवि गोप्रत्ययो भवेत् ॥ . पिण्डे नासीदसंजाते जातिर्जाते च विद्यते । संक्रामति न चान्यस्मात्पिण्डादन्यत्र निष्क्रिया ॥ आयात्यपि न तं पिण्डमपोज्झति पुरातनम् ।
न चांशैर्यर्तते तत्र कष्टा व्यसनसन्ततिः ।। 23. [જાતિને સ્વવ્યકિતસવંગત માનનાર યાયિક જૂથ–પરંતુ સામાન્યને રવ. વ્યકિતસવંગત માનતાં ખરેખર આ દૂષણ રહેતું નથી - બૌદ્ધ - પરંતુ [આ મત અનુસાર અત્યારે જન્મેલી ગાયમાં ગેજ્ઞાન ન જ થાય. ન જન્મેલી વ્યક્તિમાં સામાન્ય હતું નહિ અને જન્મતાં જ તેનામાં સામાન્ય હોય છે. અન્ય વ્યકિતમાંથી અન્યત્ર (અર્થાત્ અત્યારે જન્મેલી વ્યકિતમાં) નિષ્ક્રિય સામાન્ય સંક્રમણ કરતું નથી. સામાન્ય [અત્યારે જન્મેલી વ્યકિતમાં આવતું નથી અને જૂની વ્યકિતને છોડતું નથી. તે તો સામાન્ય અંશતઃ ત્યાં (જૂની વ્યકિતમાં રહે છે. આપત્તિઓની હારમાળા કષ્ટદાયક છે.
24. भाट्टास्तु बवते भिन्नाभिन्नमेकं वस्तु अनुयायि च व्यावृत्तं च । यत् तस्यानुयायि रूपं तत् सामान्यम् । यत् व्यावृत्तं स विशेषः। तथा हि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
