________________
પૂર્વજન્મકૃત ચિત્રાકર્મથી આ જન્મમાં પલાભ तस्मात् समूहापेक्षा शेषवाचोयुक्तिाख्येया-बहूनि हि कर्माणि वर्गा आश्रमाश्च कृतवन्तः, ततः कर्मसमूहाज्ज्योतिष्टोमादिफलं प्रेत्यानुभूयते । ततः शेषेण चित्रादिना कर्मणा विशिष्टं जन्म प्रतिपद्यन्ते इत्यर्थः । तस्मात् पूर्वजन्मकृतचित्रादिनिबन्धन इह जन्मनि पशुलाभः, नाकर्मनिमित्तकः, नान्यकर्मनिमित्तक इत्येवमनियतफलत्वाचित्रादेरिह जन्मनि फलादर्शनेऽपि नानृतत्वं तच्चोदनानां, जन्मान्तरे हि ता इष्टयः फलं दास्यन्तीति । ___189. [ीनी सामे भाले 15 -आने श६: वाच्या मां समायुं योग्य નથી. જે કર્મનું અમુક જ પિતાને અનુરૂપ ફળ હોય છે તે કમ બીજુ ફળ આપે એ ઈચ્છવામાં આવ્યું નથી, કારણ કે કર્મો અને તેમનાં ફળો વચ્ચે સાધ્યસાધનભાવ નિયત છે. તેથી કર્મસમૂહને અનુલક્ષી કર્મશેપની જે વાત કરવામાં આવી છે એ ની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે કરવી...વર્ગો અને આશ્રમમાં રહેલાઓએ ઘણાં બધાં કર્મો કરેલાં હોય છે. તે કમસમૂહમાંથી
જ્યોતિષ્ઠામ આદિ કર્મોનું ફળ તો જન્માન્તરમાં અનુભવાય છે અને પછી બાકી રહેલાં [અર્થાત જે અનિયત કાળે આ જન્મમાં કે જન્માન્તરમાં- ફળ આપે છે એવાં કર્મોમાંથી જેમણે આ જન્મમાં કળ નથી આપ્યાં એવાં] ચિત્રા વગેરે કર્મોને લીધે તેઓ વિશિષ્ટ જન્મ પામે છે એવો અર્થ છે. તેથી, પૂર્વજન્મમાં કરેલાં ચિત્રો વગેરે કર્મોને કારણે આ જન્મમાં પશુલાભ થાય છે, કર્મ કર્યા વિના થતું નથી કે બીજાં કર્મોને કારણે થતા નથી. આમ ચિત્રા વગેરે કર્મો અનિયત કાળે ફળતાં હાઈ ચિત્રાદિ કર્મનું ફળ આ જન્મમાં ન દેખાતું હોય તો પણ ‘ચિત્રાકર્મનું ફળ પશુલાભ છે' એવાં વૈદિક વિધિવાક્યો અસત્યાર્થ નથી, કારણ કે તે યો જન્માન્તરમાં ફળ આપશે. - 190. अत्रोच्यते । किं वाचनिकमेतत् कर्मणां त्रैविध्यम् अथ विधिवृत्तपरीक्षागम्यम् आहो फलस्वरूपपर्यालोचनया लभ्यम् उत पुरुषेच्छाधीनमिति ? तत्र वचनं तावत् त्रिविधविभागप्रतिपादकं नास्ति, ‘कारीरी निर्वपेद् वृष्टिकामः' 'ज्योतिष्टोमेन स्वर्गकामो यजेत' 'चित्रया पशुकामः' इत्येतावन्मात्रश्रवणम् । न ह्यत्रैहिकत्वं पारलौकिकत्वमनियतत्वं वा फलस्य कचित् पठितम् । विधिवृत्तमपीयदेव यत् सप्रत्ययप्रवर्तनं नाम । तत्रेदमेवंकामेन कर्तव्यमित्येतावान् लिङर्थः । अपुरुषार्थरूपे तु व्यापारे प्रवर्तकत्वलक्षणखंव्यापारनिर्वहणमनधिगच्छन्विधिरधिकारि विशेषणस्य कामस्य, काम्यमानस्य खर्गादेर्भावार्थस्य च यागादेः साध्यसाधनसम्बन्धमेवावबोधयति, न काम्यमानस्य सद्यः कालान्तरे वा निष्पत्तिमाक्षिपतीति । फलखरूपपर्यालोचनया तु सत्यं स्वर्गस्य पारलौकिकत्वम् अवगम्यते, न तु पश्वादेरनियमः । पुरुषेच्छा तु पुरुषेच्छैव, न तया शास्त्रार्थो व्यवस्थापयितुं शक्यः । तस्मान्निष्प्रमाणकं त्रीविष्यम् ।. ૧૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
