________________
જ હોય છે. પ્રાચીન કથાઓમાં આવે છે એ બધું સત્ય માની ન. શકાય, કારણ કે કાગડે કે ગધેડો બોલી શક્તા નથી, છતાં આવી. કથાઓમાં એમને વાતચીત કરતાં કલ્પવામાં આવ્યા હોય છે.
આમ છતાં મંત્રશક્તિથી બળવાન બનેલ મન અનેક ચમત્કારે સજે છે. ઘણુ મંત્રસાધક નિષ્ણાત પિતાના મને બળથી સામાનાં. મન પર ઊંડી અસર કરે છે. એમની મંત્રસાધનાને પરિણામે આત્મસાક્ષાત્કાર થતાં એમના સંપર્કમાં આવનારાઓના મનમાં એમના પ્રત્યે ભક્તિભાવની લાગણી પ્રગટે છે. જોકે એમની પાસે માર્ગદર્શન. પામવા પણ આવે છે.
પ્રાચીન ભારતમાં મંત્રવિજ્ઞાનને વિકાસ અદ્ભુત ગણાય એવા પ્રમાણમાં થયો હતો અને એ વિષય પર અનેક ગ્રન્થ પણ લખાયા. છે. કેઈપણ શાસ્ત્ર પ્રત્યે અંધશ્રદ્ધા રાખવી તે એના પ્રત્યેની નાસ્તિકતા જેટલી જ નિરર્થક છે. મંત્રવિદ્યા સાચી વિદ્યા છે અને માનવીના આધ્યાત્મિક અને સર્વલક્ષી વિકાસમાં તે ખૂબ જ સહાયભૂત થાય છે, એમ હું અનુભવને આધારે કહી શકું છું.
ગુજરાતી ભાષામાં મંત્રવિજ્ઞાન પર એકેય અદ્યતન અને આધાર ભૂત પુસ્તક નહોતું, ત્યારે શ્રી ધીરજલાલ ટોકરશી શાહે આ પુસ્તક. લખી આવા પ્રકારના સાહિત્યમાં એક સૌથી પ્રાણવાન ઉમેરો કર્યો છે. એમની દષ્ટિ તો સદાય તટસ્થ અને અભ્યાસલક્ષી રહી છે. પ્રાપ, અપ્રાપ, હસ્તલિખિત એવા લગભગ સાઠ પુસ્તકૅના ઊંડા અભ્યાસપછી એમણે આ પુસ્તક લખ્યું છે. મંત્રવિજ્ઞાન જાણવા માટે તેમણે... હજારો માઈલને પ્રવાસ ખેડ્યો છે અને સેંકડો નિષ્ણાતને તેઓ મળ્યા છે. આટલી બધી જહેમતને અને તેમણે લખેલા આ પુસ્તકની મૂલ્યવત્તા. સુરા વાંચકને સમજાવવાની ન જ હોય. મંત્રવિજ્ઞાનને લગતી કેઈપણું બાબત એમણે છેડી નથી. સાચા અર્થમાં બિનસાંપ્રદાયિક એવું આ. પુસ્તક સર્વ ધર્મના લેકેને એક સરખું જ ઉપયોગી નીવડશે એ