________________
[ ૧૧ ] શુદ્ધિ આમાં આમેજ કરી શક્યું નથી કારણ કે આ સુધારાઓ મળ્યા તે પૂર્વે આ પ્રકરણ છપાઈ ગયું હતું. આથી શુદ્ધિ પત્રકમાં આવશ્યક સુધારાઓ કર્યા છે.
પ્રથમ પ્રકરણમાં ભારતના સર્વ આસ્તિક દર્શનકારે કર્મ અને કર્મફળમાં માને છે છતાં પણ જૈનદર્શનની માન્યતામાં શું ભેદ છે તે દર્શાવી હાલમાં ઉપલબ્ધ કર્મ સાહિત્યને ઉલેખ કર્યો છે અને પરિશિષ્ટમાં શ્વેતાંબર તેમજ દિગંબર ગ્રંથની યાદી આપી છે. વિશેષમાં આ ગ્રંથ કર્મવિષયક હોવાથી કેઈ અભ્યાસક પિતાની પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિ માટે એકાંતે કર્મકારણતા માની પુરુષાર્થને નિરર્થક ગણી ધર્મ પુરુષાર્થ ફેરવવામાં પ્રમાદિ ન બની જાય તે હેતુથી પરિશિષ્ટમાં સંસારી જીના પરિણામો માત્ર કર્માધીન નથી પરંતુ પુરુષાર્થ, કાળ, નિયતિ અને સ્વભાવ પણ તેમાં કારણરૂપ છે તે દર્શાવ્યું છે.
બીજા પ્રકરણમાં કર્મની વ્યાખ્યા, કર્મબંધમાં હતું તેમજ કાર્મણવણાનું સ્વરૂપ આપ્યું છે અને કર્મસંબંધી સર્વસાધારણ શંકાઓનું સમાધાન પણ કર્યું છે. પરિશિષ્ટમાં ઉપાદાનકારણ અને નિમિત્તકારણમાં ભેદ સમજાવી કે નય ક્યા કારણને પ્રધાનતા આપે છે તે સમજાવ્યું છે જેથી નિશ્ચય અને વ્યવહારનયના વિધાનોમાં પરસ્પર વિરોધ જણાતા વાચક મૂઝાય નહિ અને અનેકાંતદર્શનને પરિચય પણ મેળવી શકે.
ત્રીજું પ્રકરણ મૌલિક કહી શકાય તેવું છે. આધુનિક વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિથી છતાં પણ આગમ સિદ્ધાંતને સંપૂર્ણ પણે વફાદાર રહીને રૂપી અને અરૂપી દ્રવ્યના વિલક્ષણ સ્વરૂપનું વિસ્તારથી નિરૂપણ કરી આપણા જેવા સંસારી જીના અને સિદ્ધાત્માના જ્ઞાન અને સુખના પ્રમાણ વચ્ચે જે વિરાટ અંતર છે તે અસત્ કલ્પનાથી તેમજ ગણિતાનુગથી દર્શાવવાને પ્રયાસ કર્યો છે.
આ પ્રકરણમાં રૂપી અને અરૂપને લક્ષ્યાર્થ, સ્વભાવ અને વિભાવ પરિણામનું સ્વરૂપ, મૂર્ત અને અમૂર્તના રૂઢીગત અર્થથી ભિન્ન અર્થ, કાલાણુની સાર્થક છતાં અસત કલ્પના, આકાશ અને કાળના સ્વરૂપમાં સદશતા, રૂપી દ્રવ્યનું ક્રમસમુચ્ચય અને અરૂપીદ્રવ્યનું સમસમુચ્ચય પરિણમન ઈત્યાદિ વિષયનું નિરૂપણ જૈનદર્શનને જેને થોડે ઘણે અભ્યાસ છે તેઓને બીલકુલ અપરિચિત જણાશે છતાં પણ આધુનિક ગણિત અને પદાર્થ વિજ્ઞાનના જાણકાર આ નિરૂપણનું મૂલ્યાંકન કરી શકશે તેમ મારું માનવું છે.
આ પુસ્તિકામાં કર્મવિષય ઉપર માત્ર ત્રણ જ પ્રકરણ આપ્યા છે. હાલ મેં ૨૮. પ્રકરણે તૈયાર કર્યા છે અને તે વાચક સમક્ષ મૂકવાની ભાવના છે, પરંતુ વાચકવર્ગને આ લઘુ પુસ્તિકા અંગે કે પ્રતિભાવ મળે છે તે પર આનો આધાર છે. આથી વાચકોને વિનંતિ કરવાની કે આ પુસ્તિકા વિષે તેમને અભિપ્રાય અવશ્ય મોકલે.
આ પુસ્તિકાનું સફાઈદાર છાપકામ સોનગઢમાં સુમતિ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસનાં
