Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 10

છતાં તેને હાથ જોડો, ભક્તિ કરો તો તે એક પ્રકારનો મિથ્યા દંભ-છેતરપીંડી છે. કડક લાગશે પણ હકીકત છે. શાસ્ત્ર કહે છે-જે ધર્મ, ઇશ્વર સાચા-સારા લાગે તેની આરાધના કરવી.
સભા - બીજાના ભગવાનને પગે ન લાગીએ, એ એક પ્રકારનો તિરસ્કાર નથી? સાહેબજી -ના, પગે ન લાગો તો તિરસ્કાર જ કર્યો એમ કહેવાય તેવું નથી.
સભા - મંદિર તરીકે નહિ, પણ ફરવા નીકળીએ અને જઈએ તો શું વાંધો? સાહેબજી - ધર્મસ્થાનકો હરવા-ફરવાનાં સ્થળ નથી. તે તો ઉપાસનાનાં સ્થળ છે. માટે ન માનતો હોય તેણે ફરવાની દૃષ્ટિથી ધર્મનાં સ્થાનોમાં જવાની જરૂર જ નથી.
સભા - તેમનો સાધુ પ્રત્યે આદર નહિ કરવાનો? સાહેબજી - આદર કરવાનો પણ તે કોનો? સાચું કે સારું લાગે તેનો કે બીજાનો?
સભા - “અતિથિ દેવો ભવ કહ્યું છે ને? સાહેબજી - તે સૂત્ર જૈનશાસનનું નથી. વૈદિકધર્મવાળાએ લખ્યું છે. આપણા મહાપુરુષોએ તેનું ખંડન કર્યું છે. જૈન ધર્મમાં અતિથિનો સત્કાર કરવાની વાત છે, અતિથિ દેવની વાત નથી. હા, તમારા આંગણે અભ્યાગત-દીન-દુઃખી-અતિથિ-મહાપુરુષો-સાધુ-સંતો આવે અને શ્રાવકનાં દ્વાર અભંગ કહ્યાં છે, માટે કોઈને જાકારો ન મળે, પણ બધાની કેટેગરી સરખી નથી. અતિથિ દેવ નથી. અતિથિ સત્કારપાત્ર છે. આવે તો લાગણીપૂર્વક બોલાવે, બેસાડે, પાણી વગેરે આપે, કામ વગેરે સૌમ્યતાથી પૂછે. તેમને ત્યાં “અતિથિ દેવો ભવ” કહ્યું, તો આપણાં શાસ્ત્રોએ કહ્યું કે અતિથિ તરીકે આવેલા બધા સાધુ-સજ્જન-સંત ન હોય; અને ભગવાનની કેટેગરીમાં અતિથિને મૂકો તો ભગવાનની આશાતના છે. જૈનશાસનમાં આનું ખંડન કરતાં કહ્યું કે, આ એક પ્રકારનું મિથ્યાત્વ છે. કદી પણ અતિથિને ભગવાનનું સ્થાન ન અપાય. મારી તો વાત એ છે કે જે વ્યક્તિ સામે આવે તેના પ્રત્યે જે ભાવ હોય તે પ્રમાણે વર્તન કરાય. તેનાથી વિપરીત ભાવ પ્રગટ કરો તો દોષ લાગે છે.
'. તમને જે ધર્મ કે તેના ઇશ્વર આદિ પ્રત્યે હૃદયમાં પૂજ્યભાવ નથી, છતાં તેમના ધર્મસ્થાનકમાં જાઓ ત્યારે ઔપચારિકતા ખાતર હાથ જોડો કે વંદન-નમસ્કાર કરો તો તે દંભ છે અને ધર્મમાં દંભ કરવો તે મોટું પાપ છે. જીવનમાં શ્રાવક-સગૃહસ્થ તે ન કરવું. માટે તમને જેના પર સદૂભાવ હોય તેના પ્રત્યે જ હાથ જોડવા. પણ તેનો અર્થ એ નથી કે બીજા પ્રત્યે તિરસ્કાર છે. હા, તેની સાથે ગેરવર્તણુંક કરો તો તિરસ્કાર છે. જૈનશાસન તો કહે છે
જે સાચું-સારું લાગે તેની સાથે સર્ભાવપૂર્ણ વ્યવહાર કરો અને સાચું-સારું ન હોય તો તેનાથી દૂર રહો”, પણ અન્ય ધર્મનાં સ્થાનકો વગેરેની નિંદા-તિરસ્કારની વાત નથી, સાથે સાથે બધાની ઉપાસનાની વાત પણ નથી, સાચા-સારાની જ ઉપાસના કરવાની. તમારે તમારી ઉન્નતિ કરવી હોય તો ઊંચું અને સારું લાગતું હોય તેનું જ આલંબન લેવું પડશે. ( નાચાર) કરી શકશક ગ્રીક ચક(૫ ) ક ક ક ક ક ક ર ક