Abhidhan Rajendra kosha Part 1

Author(s): Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha

Page 938

अरुय
अरिहंतसक्खिय
अभिधानराजेन्द्रः। अरिहंतसक्खिय-अईत्सा किक-न० । अन्तस्तीर्थकरास्ते अरुणवरावनासवरारुणवरावभासमहावरी देवी । सू० प्र० साक्विणः समकभाववर्तिनो यत्र तत् । “ शेषाद्वा" ७ । ३ । १६ पादु० जी०।०प्र०। १७५ । इति [हैम ] सूत्रेण कप्रत्ययविधानादईत्साविकम् ।। अरुणाभ-अरुणाभ--पुं० अरुणकान्तौ, चन्द्रं गृहतो राहोर्दशमे भईद्भिः कृतसावित्वे, पा० ।
कृत्स्नपुले, सू०प्र०२० पादुण विमानभेदे, स० सम०। स्था। अरिहंतसमणसिज्जा-अर्हच्छुमणशय्या-स्त्री । अर्हतां श्रम-| अरुणुत्तरवमिंसग--अरुणोत्तरावतंसक-न०। विमानभेदे, स० णानां च शय्याऽर्हच्मणशय्या । चैत्यालयोपाश्रयरूपासु श- सम। य्यासु, जीत।
अरुणोदग-अरुणोदक-पुं० । अरुणद्वीपस्य परितः प्रसृते अरिहंतसासण-अर्हच्छासन-न0 । जिनागमे, प्रभ० ५ सम्ब० समु, अरुणोदे समुझे सुभष्मनाभद्री देवी । सू० प्र० १६ द्वा०।
पाहु । चं० प्र० । द्वी० । न०। अरिहंतसिजा-अच्छय्या-स्त्री० । चैत्यगृहे, ध० २ अधि० ।। अरुणोववाय-अरुणोपपात-पुं० । अरुणो नाम देवस्तत्समयअरिहदत्त-अर्हद्दत्त-पुं० । आर्यसुस्थित-सुप्रतिबुझयोः पञ्चमे | निबको ग्रन्थस्तदुपपातहेतुररुणोपपातः । संक्षेपिकानां दशानां शिष्ये, कल्प० ८ ०।
षष्ठेऽध्ययने, स्थान अरिहदिन-प्रदत्त-पुं०।सिंहगिरेश्चतुर्थे शिघ्ये,कल्प०८ का
नन्द्यध्ययनटीकायां चूर्णिकारो भावयतिअरुउवसग्ग-अरुगुपसर्ग-पुं० । रोगरहिते उपसर्गे, तं०।
जाहे तमज्य णं नवउत्ते समाणे अणगारे परियह साहे अरूपोपसर्ग-पुं० । पार्षत्वाद् वकारलोपः । रूपरहिते उत्पा-1
से अरुणे देवे ससमयनिवरत्तो चलियासणे संभमुते, तं०।
भवनोयणा पत्तावही विघ्नाय हहपहढे चलचवलकुंअरुग-अरुक-न० । प्रणे, " अरुगं इहरा कुत्थर"वृ०३००।
मलधरे दिव्वाए जुईए दिव्वाए विजूईए दिबाए गईर अरुण-अरुण-पुं० । नन्दीश्वरवरसमुषस्य परतोऽरुणोदस
जेणामेव से जगवं समणे निग्गंथे अजयणं परियट्टेमाणे मुद्रपरिवेष्टिते हीपभेदे, स स वृत्तवनयाकारसंस्थानसंस्थि
प्रत्येइ तेणामेव उवागावागछित्ता भचिभरोणयवतः। तत्र अशोकवीतशोकौ देवी । सू०प्र०१६ पाहु । अनु। यणे विमुक्कवरकुसुमगंधवासे नवे । नवयइत्ता ताहे से समद्वी । जी । प्रज्ञा ।नं० । स्था० । “रुयगा उ समुदाओ, एस्स पुरतो वित्ता अंतडिए कयंजलीमो जवउत्ते संवेगदीवसमुद्दा भवे असंस्विजा । गंतूण हो अरुणो, अरुणो दीयो तो उदही"॥ ६४ ॥ द्वी० । हरिवर्षनामाऽकर्ममिवृत्तवैता.
विसुज्झमाणऊवसाणे तमज्यणं मुणमाणे चिट्ठ। सत्यपर्वतस्याधिपती देवे, स्था०४ ग०३३०। अरुणोपपात
म्मत्ते अज्झयणे भण-जयवं ! सुसज्झाइयं मुसप्रन्धप्रतिपाद्ये देवे, स्था० १० ग० । उपा० । सू० प्र०। वि- ज्काइयं वरं वरेहि ति, ताहे से इहलोयनिम्पिवाते मानन्नेदे, अरुणादीनि दश विमानानि-" अरुणे १ अरुणाभे २ समतणमणिमुत्ताहलोहचणे सिचवररमणिपमिवनिखमु, अरुणप्पड़ ३ अरुणकंत ४ सिट्टेय ५ । अरुणज्झए य छ म्भराणुरागेसमणे पमिनण-न मे भो! वरेणं अट्ठो त्ति । ६, तय ७ मिसे ८ गवे काले १०" ॥ ५ ॥ शिष्टादिनामा-1 न्यरुणपदपूर्वाणि रइयानि । उपा० ६ अ०-जनन् । सूर्ये,
ततो से अरुणदेवे अहिगयरजायसंवेगे पयाहिणं करेत्ता सूर्यसारथी, गुडे, सन्ध्यारीगे, निःशब्दे, दानवभेदे, कुष्ठनेदे, बंदर, नमंसद, वंदित्ता नमंसित्ता पमिगच्छद ।। नं०टी०॥ पुन्नागवृते, अव्यक्तरागे, कृष्णमिश्रितरक्तवर्णे च । तद्वति, त्रि०। यदा तदभ्ययनमुपयुक्तः सन् श्रमणः परिवर्तयति, तदाऽ. कुडूमे, सिन्दूरे च । न० मडिजष्ठायां, श्यामाकायाम, अतिवि- साबरुणो देवः स्वसमयनिवसत्वाच्चलितासनः संभ्रमाशापायां, नदीभेदे, कदम्बपुष्पायां च । स्त्री० । वाच ।
न्तलोचनः प्रयुक्तावधिस्तद्विशाय दृष्टप्रहएश्चलचपलकुण्डनअरुणगंगा-अरुणगङ्गा-स्त्री० । महाराष्ट्रजनपदमी बहति धरो दिव्यया द्युत्या दिव्यया विभूत्या दिव्यया गत्या यत्रवासी नदीभेदे, ती०१८ कल्प।
भगवान् श्रमण अध्ययनं परिवर्तयति तत्रैवोपागच्छति । उपाअरुणप्पन--अरुणान-पुं०।चतुर्थेऽनुवेलन्धरनागराजे, तदा- गत्य च भक्तिनरावनतवदनो विमुक्तवरकुसुमवृष्टिरवपतति ।
प्रवपत्य च तदा तस्य श्रमणस्य पुरतः स्थित्वाऽन्ततिः कृतापासपर्वते च । जी०३ प्रति०। स्था० 1 विमानन्नेदे, सपा० । अाराहोश्चन्द्र गृह्णतो दशमे कृत्स्नपुझले,०प्र०२० पादु० ।
अलिक उपयुक्तः संवेगविशुद्ध्यमानाध्यवसानः तमभ्ययनं
ग्रास्तिष्ठति। समाप्ते च भणति-सुस्वाध्यायितं सुस्वाध्यायितअरुणप्पभा-अरुणपना--स्त्री० । नवमस्य तीर्थकरस्य निक
मिति वरं वृषिवति।ततोऽसाविहलोकनिष्पिपासासमतृणमणिमणशिषिकायाम्, स०।
मुक्तासोटकाञ्चनः सिरुवरवधूनिर्भरनुगतचित्तः श्रमणः प्रति अरुणवर-अरुणवर--पुं० । स्वनामख्याते द्वीपे, समुद्रेच । तत्र जणति-नमेवरेणार्थ इति। ततोऽसावरुणो देवोऽधिकतरजातसं. अरुणवरे द्वीपे अरुणवरभद्रारुणवरमहाभजी, अरुणवरे समुझे वेगः प्रदक्षिणां कृल्पान्दते,नमस्यति । वन्दित्वा नमंसित्वा प्रअरुणभकारुणमहानद्रा देवौ । सू०प्र० १५ पाहु० । जी० ।
तिगच्छति । एवं वरुणापपातादिष्वपि भणितव्यमिति । स्थाo अनु । द०५०।
१० वा० नं० । पा०ा द्वादशवर्षपर्यायस्य श्रमणस्य कल्पतेश्ररुपवरोभास-अरुणवरावजास-पुं० । स्वनामख्याते द्वीपवि- रुणोपपातः । व्य०१०। शेष, समुद्रविशेषे च । तत्राणवरावभासे द्वीपे भरुणवराव भरुय-अरुष-नावणे, "नातिकंइयं सेयं, अरुयस्लावरकभासभद्रारुणवरावभासमहाभद्रौ, अरुणवरावभाससमटे ति"। अरुषो व्रणस्यातिकपयितं नवैविखनं न श्रेयो न