Abhidhan Rajendra kosha Part 1

Author(s): Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha

Page 974

| ५ उ० ।
(८०५) वायविजय थनिधानराजेन्द्रः।
अविकार न्ते पर्यासोच्यन्ते वा यस्मिंस्तदपायविचयम ) प्राकृतत्वेन | अविमक्खंत-प्रवीक्षमाण-त्रि०ा पृष्ठतो निरूपयति,ध०३ अधिक। विजयमिति। अपाया वा विजीयन्ते अधिगमद्वारेण परिचिती। क्रियन्ते यस्मिन्नित्यपायचिजयम् ॥ स्था० ४ ठा. उ० ।
अविडय-अदितीय-त्रिका द्वितीयरहिते, द्वितीयनिका भ. ग। सम्मकारागद्वषकषायाश्रवादिक्रियासु प्रवर्तमानानामि.
३ २०२०। हपरलोकयोरपायानां ध्याने, ध.२ अधि० । दुटमनोचा- अविउमाण-अविव्यमान-त्रि०ापीग्यमाने,स्त्र०२७०२०। कायव्यापारविशेषाणामपायः कथं नु मे न स्यादित्येवंभूते संकसप्रबन्धे,दोषपरिवर्जनस्य कुशलप्रवृत्तित्वात् ।सम्म०१ काए।
अविनप्पगमा-श्रव्युत्मकटा-खी।न विशेषतः उत्प्राबल्यधर्मध्यानस्य प्रथमे भेदे, माव०४ अामा००। (विस्तर
तश्च प्रकटा अव्युत्प्रकटा । विशेषतोऽप्रकटायाम, भ०७ श. तोऽस्य स्वरूप धम्मन्माण' शब्दे वक्ष्यते)
१०००। भवायसचिमालिप-अपायशक्तिमालिन्य-नानरकाधपाय.
अविद्वत्मकृता-स्त्री० । अविद्वद्भिरजानद्भिः प्रकृता प्रस्तुता था शक्तिमलिनत्वे, द्वा० २२ द्वा० ।
भविद्वत्प्रकृता । भ०१० २०७० । अविश्वप्रकृतायाम, ज०१
श०१०।"श्रम्ह श्मा कहा अविउप्पकमा"।०१७श०७४ अवायहेउत्तदेमणा-अपायहेतुत्वदेशना-स्त्री० । असदाचारा
"अविउप्पकडे ति" अपिशब्दः सम्भावनार्थः । उत्प्राबल्येन नर्थमझतादेशनायाम, ध० । अपायहेतुत्वदेशनेति । अपायाना
प्रस्तुता प्रकटा वोत्कृतोत्प्रकटा वा, अथवा अविद्वद्भिरजानमनर्थानाम इहलोकपरसोकगोचरापां हेतुत्वं प्रस्तावादसदा
द्भिः प्रकृता प्रस्तुता वा अविद्वत्मकृता। ज०१७ श०७०। चारस्य यो हेतुनावस्तस्य देशना विधेया । यथा-" यन्त्र प्रयान्ति पुरुषाः, स्वर्ग यच प्रयान्ति विनिपातम् । तत्र निमित्त
अविउसरणया--अव्युत्सर्जनता--स्त्री० । प्रत्यागे, भ० ११० मनार्यः, प्रमाद इति निश्चितमिदं मे" ॥१॥ प्रमादश्वासदाचार | ५७० इति । ध०१ अधि।
अविउस्सम्ग-अव्युत्सर्ग-पुं० । प्रमुत्कसने, व्य०१०। प्रवायाण-अपादान-न० । अपादीयते वियुज्यते यस्मात्तद्वि
अविओग-प्रवियोग-पुं०। पुमित्रायविरदे ,तं०। युज्यमानावधिचूतम्-अपादानम् । अनु। दोऽवस्खएमने । दान
भविमोसिय--अव्यवसित-त्रि०ामनुपशान्ते, वृ०४ उ०।खण्डनम । अपमृत्य मा मादया दानं खण्डनं वियोजनं यस्मात्सदपादानम् । विशे० । प्रा००। अपादीयते अपा
नुपशान्ते इन्वे, “अविभोसिए धासति पावकम्मी" सूत्र०१ यतो विश्लेषतः या मर्यादया दीयते दोऽवखएडने इति वच
धु० १३ अ०। नात् खण्ज्यते भियते, आदीयते वा गृह्यते यस्मात्तदपा- भविभोसियपाहम--अव्यवसितमाभूत--त्रि० । अव्यवसितमनुदानम । अवधिमात्रे तत्र पञ्चमी भवति । यथा-अपनय गृ-1
पशान्तं प्राभृतमिव प्राभृतं (नरकपालकौशसिक) तीवक्रोधलहाद धान्यम् , इतो वा कुशूलाद् गृहाणेति ॥ स्था० ० ठा।
क्षणं यस्यासावव्यवसिनप्राभृतः। वृ०४०। अनुपशान्तकोअवायाणप्पे (वे) हा-अपायानुप्रेक्षा-स्त्री० । अपायानां प्रा. पे,स्था०४ ग०३ उ01"अप्पे बिपारमाणि, भवरादे वयाखाजातिपाताचावकारजन्यानमामनुप्रेक्काऽनुचिन्तनमपायानु-1 मियंत च । बहुसो उदीरयंतो; भविप्रोसियपाहुडो स समुं" प्रेक्षा । ग० १ अधि० । भ० । शुक्लध्यानाऽनुप्रेकामेदे,
॥१॥ पारमाणिं परमक्रोधसमुदातं बजतीति मावः । स्था. यथा-"कोहो य माणो य मणिमहीया, माया य लोभो य ३ ग0 ४००। ('वायणा' शब्देऽस्याऽवाचमीयत्वम्) पवकुमाणा । चत्तारि एते कसिणा कसाया, सिंचिति मूसा।
साया, सिाचात मूलाई | प्रबिंदमाण-प्रविन्दमान-त्रिका भलभमाने,विपा०१९०२०। पुपम्भवस्स" ॥१॥ शह गाथा-"प्रासबदारावाए, नह संसारो सुहाणुभावं च । भवसंतापमनंतं, वत्थ्णं विपरिणामंच" अधिकंप-प्रावकम्प-त्रि० । मनःशरीराभ्यामचले, पम्चा इति । स्था० ४ ठा०१ उ०।
१८ विव० । निःस्पन्दे. पञ्चा० १२ विव०॥ अवारिय--वारित--त्रि अनिवारिते, अकृत्यं कुर्वति तत्म-अविकपमा-श्राविकम्पमान-त्रिकोधकार्य्यस्य कम्पनस्यावर्तकेनानिषिद्ध, निरङ्कुशे, "प्रजा प्रचारियानो, इत्थीरजंन तं कर्तरि, "विगिंच कोदं मविकंपमाणे" कराध्यवसायः कोगच्छं" । ग०२ प्रधिः।
धस्तं त्यज,तस्य च कार्य कम्पनं तत्प्रतिषेधं दर्शयत्यविकम्पनः। अवतार्य-अन्य० । मध उत्सायेंत्यर्थे, दश०५० २० भाचा१०४०३ उ०।। अवावकहा-अवापकथा-स्त्री० । शाकघृतादीन्येतावन्ति तस्यां भविकत्थण-अविकत्थन-पुं० । नातिवहुभाषिणि, स्वस्पेऽपि रसवत्यामुपयुज्यन्त इत्येवरूपायांकथायाम, स्थापग०२० केनचिदपराद्धे पुनः पुनस्तत्कीर्तनेन रहिते गुणवत्सूरी, प्रव० अवि-अपि-अग्य० । सम्नाबने, उत्स०३० स्था।। ६४ द्वार। ग० हितमितभापिणि,प्राचा०१९०१ ०१ उ०। आचासत्राव्य निचा अविकरण-अविकरण-न०। पूर्वगृहीतवस्तूनां यथास्थानमपदार्थसंन्नावने, नि० चू० ४ उ०। समुपये, भ० १०३ प्रपे,“संथारय मायाप,मविकरणं काय संपन्चात्ताए"। मवि. उ. अष्टः । दर्श० । अवधारणायाम, नि० चू० १७०।
करणं कृत्वा, प्रविकरणं नाम यत्साधुना करणं कृतं तृणानां प्रआचा० । वाक्योपन्यासे, प्राचा०१श्रु०६ भ०१०। प्रेरणा
स्तरणं, कम्बिकानां बन्धनं, फलकस्य स्थापनं तदपनीय संप्रवयाम, निर्णयभवनदेतौ च । दर्श०। खल्वथे, व्य०१०।
जितु विदर्तुम् । वृ० ३७०। अवि-अपिच-अव्य० । समुचये, जं०४ वक्ष। |अविकार-अविकार-त्रि० । गीतादिविकारराहते, पृ०१०
२०२