Abhidhan Rajendra kosha Part 1

Author(s): Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha

Page 1020

असुइत्तभावणा
देहः केन ने नियत ॥ ५ ॥ इत्याशौचं शरीरस्य, विभाव्य परमार्थतः ।
( ८५१ )
अभिधान राजेन्यः |
।
सुमतिर्ममतां तत्र न कुर्वीत कदाचन || ६ || प्रब० ६७ द्वार | प्रसुबिन - अशुचिविल- न० । परमाऽपवित्रविवरे, तं० । असुइय - अशुचिक - त्रि० । अपवित्रस्वरूपे, तं० | ० | स्था अमेध्ये मूत्रपुरीषादी, स्था० १० प्रा०
अमुइकिलिङ - प्रशुचिसंक्लिष्ट - न० | न० त० | अमेध्येन दुष्टे,
भ ६० ३३ उ० ।
असृसमुप्पा- अशुचिसमुत्पन्न - त्रि० । अपवित्रोत्पन्ने, तं । प्रसुइसामंत - अशुचि सामन्त न० । श्रमेध्यानां मूत्रपुरीषादीनां समीपे, स्था० १० वा० ।
असुखगइ - असुखगति - स्त्री० । श्रप्रशस्तविहायोगतो, कर्म० ५ कर्म० ।
सुनाइ- असुजाति खी० । एकद्वित्रिचतुरयजातिखणा - - । सु अप्रशस्तगतिषु, कर्म० ५ कर्म० ।
अनुज्झमाण- अशुध्यतु-वि० अनपद्धति, "असुरक्षमाणे -- । सबसोति पा० १६ वि० नि० ०
33
I
।
असुद्ध - अशुद्ध- त्रि । सावद्ये, प्रश्न० २ श्राश्र० द्वार । श्रवि
शुद्धकारिणि, श्र० । वारिधि ०१०८ ० "अपरिणामसंकिलि भति" अशुरूपरिणामेन संक्लिएं संकेश्वरात् तथा भण न्ति । प्रश्न० ९ श्राश्र० द्वार ।
असुरूजाव - अशुद्धभाव - पुं० । अनन्तानुबन्ध्यादिसङ्गतमातृस्थानरूपे अप्रशस्ताऽध्यवसाये, पञ्चा० १८ चिव० । अमुद्रसभाव--अशुकस्वभाव-पुं० औपाधिके-पनि। तबहिर्भाव परिणमनयोग्ये, व्या० १२ अध्या० । असुभ ( द ) - शुभ- त्रि०/ अशोभने, दर्श० । अशुभरसगन्धस्प
|
युके, जी प्रति अनकारिस, सू० १०५०१ ० । पापप्रकृतिरूपे कर्मणि, स्था० ४ ० ४ उ० । श्राव० पुण्यबन्धे, स्था० ५ ० १ उ० । श्रशर्मणे, दशा०८ श्र० । अशुभ (इ) कम्मबहुल अनकर्मबहुल वि० क्लुप कर्मप्रचुरे, प्रश्न ०१ श्राश्र० द्वार ।
(ह) किरियादिरहिय-अशुभ क्रियादिरहित- वि० 'अप्रशस्तकाय चेष्टाप्रभृतिविकले, श्रादिशब्दादनका दुश्मनोयोगविकलतापरिग्रहः । पञ्चा० १३ विव० ।
-
सुन (ह) लमाण - अनाध्यवसान म०क्रिश्प रिणामे, पञ्चा० १६ विव० ।
असून (६) शाम-अशुभनामन ० नानुवन्ध नामकर्ममे दे उ०३३० यदुद्यान्नानेरधः पादादीनामवयवानामशुभ
"ता भवति, तदशुभनाम । प्रादादिना हि स्पृष्टः परो रुष्यतीति ते
शुत्वम् । कामिनीव्यवहारेण व्यभिचार इति चेत् । नैवम् । तस्य मोहनिबन्धनत्वात् स्तुतिति इति रातोदोषः । पं० [सं० ३ द्वार । कर्म० श्रशुभनामकर्मणः प्रकृतयो मध्यमभेदविवक्षया चतुस्त्रिंशद्भेदा भवन्ति । तद्यथा-नरकगति १ति
गति २ एकेन्द्रिय ३ द्वन्द्रिय ४ त्रीन्द्रिय ॥ चतुरिन्द्रियजाति ६ ऋषभनाराच ७ नाराच अर्द्धनाराच ए कीलिका १०
असुरकुमार सेवार्तक संहनानि ११ न्यग्रोधमण्डलसंस्थान १२ सादि १३ वामन १४ कुब्ज १५ हुएडक १६ अप्रशस्तवर्ण १७ अप्रशस्तगन्ध १८ अप्रशस्तरल १६ अप्रशस्तस्पर्श २० नरकानुपूर्वी २२ तिर्यगानुपूर्वी २२ उपघात २३ अप्रशस्तविहायोगति २४ स्था वर २५ सूक्ष्म २६ साधारण २७ अपर्याप्त २८ अस्थिर २८ अशुभ ३० दुभर्ग ३१ दुःस्बर ३२ श्रनादेय ३३ अयशोऽकी प्ति३४ रिति । उत्त०३३ ० प्र० । श्रशुभमनादेयत्यादि । अपूज्ये च कर्मदे, स्था० २ ० ४ ० । असुभ (ह) तरंडुत्तरलप्पाय - अशुभ ( अमुख ) तरण्डो-. चरणमा बि० अशुलमशोभनं कण्टकादियोगदा एव दुखहेतुत्वात् तथ तत् तरपमं च काहादि तेन तर पारगमनं तत्प्रायस्तत्कल्पो यः स तथा । पञ्चा० ६ विव० । फण्टकानुगतशाल्मलीत रडोत रणतुल्ये, "असुरतरंगुत्तरजयाओ दवरथओ समरथो " प्रति । असून (ह) व अशुल न० अमलतायाम - अशुभत्व - । श्रमङ्गलतायाम् भ० ६
66
श० ३ उ० ।
।
असुभ (ह) दुक्खभागि (ए) - अशुभदुःखभागिन-बि० । अनुवन्धि बद्दुःखं तद्जागिनः प्रश्नः १ भा० द्वार दुःखानुबन्धिदुःखभागिषु भ० ७० ६ ० अनुभ (ह) विभाग अजविपाकन० असातादिनो- । दयवति कर्मणि, स्था० ४ ना० ४ उ० ।
3
सुजा (हा ) - अशुना - स्त्री०। न विद्यते शुभो विपाको यासांता शुभाः । पं० सं० ३ द्वार । विपाकदारुणकटुकरसासु पापकर्मप्रकृतिषु पं० सं० ३ द्वार । ( सर्वाश्चैताः 'कम्म' शब्दे तृतीयभागे २०२ पृष्ठे वक्ष्यन्ते )
प्रभा (हा खुप्पेहाशुजानुमेका श्री० संसाराऽन त्वानुचिन्तने, भ०२५ श०७ ०| ग० | "कोहोय माणो य अणिगहीया, माया य लोभो य पत्रकुमाणा । चत्तारि पते कसिणा कसाया, सिंचंति मूलाइ पुणम्भवस्स” ॥ स्था० ४ ०१ ०। अमुष-अश्रुतनिर्णिते स्था० ८ डा० भा० प्रवचनद्वारेणानुपलब्धे, भ० २ श० ८ ० । अमुषणिस्य अधुत निश्चित १० सर्वधा शास्त्रसंपर तस्य तथातथाविधयोपशमनावत पयमेव यथावस्थितंत्रस्तुसंस्पर्शमतिज्ञानरूपे बुद्धिचतुष्के, नं० ('धमिणि वोडियणाए' शब्दे द्वितीयजागे २५३ पृष्ठेऽस्य व्याख्या वक्ष्यते ) असुर-असुर-पुं० भवनपतिष्यन्तदेव स्था० ३ ० १ ४० पदेकदेशे पदसमुदायोपचारादसुरकुमारे, प्रच० १६४ द्वार | नं० । प्रश्न० भ० औ० आ० म० सूत्र० । स्था० ॥ असुरस्यानोत्पत्रेषु नागकुमारादि ० १ ० १ ० ३ दानवे, अनु० ।
असुरकुमार-असुरकुमार पुं० । असुराश्च ते नवयौवनतया कुन माराश्चेत्यसुरकुमाराः स्था० १ ठा० १ उ० । नवनपतिनेदेषु, प्रज्ञा० १ पद । स्था० ('गण' शब्दे तदावासाः वच्यन्ते ) नवरमिह - जगवं गोयमे समणं भगवं महावीरं बंदर नमसइ, नमसचा एवं क्यासी अस्थि भंते ! इमीमे रणपनाए
"