Abhidhan Rajendra kosha Part 1

Author(s): Rajendrasuri
Publisher: Abhidhan Rajendra Kosh Prakashan Sanstha

Page 975

अविकारि (ण) अनिधानराजेन्द्रः ।
प्रविणीय भविकारि (ण)-अविकारिन्-पुं० । अनुभटवेष, मकन्दर्प- अनवमनने, अग्रहणे, अतत्त्वग्रहणे च । सम्म०२ काण्डा विद्या शीले च। ०३ उ०।
वेदान्तिनां वेशः। द्वा०१६ द्वारा योगशास्त्रप्रति वेशभेदे, द्वा० मविकोवियपरमत्थ-अविकोपितपरमार्थ-त्रि० । विज्ञापित- १५ द्वा०। "नित्यशुच्यात्मताख्याति-रनित्याशुच्यनात्मसु । - समयसनावे, पं० व १ द्वार ।
विद्या"। अष्ट०१४ अष्टः । अविद्योपालवादविद्यमानमपिरअविगश्य-अविकृातक-त्रि० । निर्विकृतिके घृतादिविकृतित्या
श्यते । यत उक्तम-"कामस्वप्नभयोन्मादै-रविद्योपलवात्तथा।
पश्यत्यसन्तमप्यर्थ जनः केशेन्दुकादिवत्" इति । विशे। गिनि, स्त्र. २ २०५०।
प्रविणय-अविनय-पुंकुशाख, उस० ३४ प्र०ा विशिष्टोनअविगमिय-अविकटित-त्रि० । अनालोचिते, व्य०१ उ०।
यो विनयः प्रतिपत्तिविशेषः, तत्प्रतिषेधोऽविनयः। अप्रतिपत्तिविप्रविगप्प-अविकल्प-पुं०। निश्चये,प्रा०म०द्वि०1निभेदे च।। शेष, स्था। सम्म०१ काएड।
अविणए तिविहे पन्नते। तं जहा-देसच्चाई, मिराअविगय-अविगत-त्र० । अभ्रष्टे, पिं० ।
संबणया, णाणपेम्मदोसे ॥ अविगल-अविका-त्रि० । परिपूर्णे, पो० १ विव० । पञ्चा।।
(अन्येषां सर्वेषां शम्दानां स्वस्वस्थाने व्याख्या) नवरमियमत्र अखामे, षो०५ विव०
भावना-आराध्यविषयमाराध्यसम्मतविषयं वा प्रेम, तथाऽsअविगल कुल-अविकलकुल-त्रि० । ऋद्धिपरिपूर्णकुले, ज०८ | राध्यसम्मतविषयो देष इत्येवं नियतावेती विनयःस्यात् । नक्तं श० ३३ उ०।
च-" सरुषि नतिस्तुतिवचनं, तदभिमते प्रेम तद्विधि षः।
दानमुपकारकीर्तन-ममन्त्रमूलं वशीकरणम्" ॥ १ ॥ इति अविगिट्ट-प्रविष्ट-त्रि० । विकृष्टन्निन्ने अविकृष्टतपःकर्मका
नानाप्रकारौ च तावाराध्य तत्सम्मतेतरलकणविशेषानपेकत्वे. रिणि-षष्ठान्ततपःकारिणि, पञ्चा० १२ विव० ।
नानियतविषयावविनय इति । स्था० ३ वा० ३ उ०।। प्रविगियवयण-अविकृतवचन-त्रि० । अनत्यन्तनिर्वादितमुखे, अविणासि (ए) अविनाशिन्-त्रि० । कणापेक्षयाऽपि अनिप्रोघ०
रन्वयनाशधर्मिणि, दश० ४ मा पा०। अविगीय-अविगीत-पुं०।विशिष्टगीतार्थरहिते, व्य०३०।।
अविणिच्छय-अविनिश्चय-पुं०। प्रमाणाभावे, पं० २०४ द्वार। निर्धर्मणि, व्य० १ उ०।
प्रति०। श्रावग्गह-अविग्रह-पुं० । वनरहिते, प्रौ।
अविणीय-अविनीत-त्रिका अधिनयवति, उत्त०१०। विनयअविग्गहगइसमावन्न-अविग्रहगतिसमापन-पुं० । उत्पत्तिक्के
विरहिते, उत्त० ११ १०। अविनीतलकणमाहत्रोपपने, भ० १४ श०५ उ० । अविग्रहगतिनिधाद् ऋजुगतिके अवस्थिते, भ० २५ श० ३ उ०।
अह चउदसगणेहिं, वट्टमाणे न संजए । अविग्ध-अविघ्न-न० । विनाभावे, कल्पका औलानि
अविणीए बच्चई सो उ, निव्वाणं च न गच्छा। प्रत्यूहे, वृ०१ उ० । दर्श० । कारण पवादृष्टसामर्थ्यादपाया
प्रत्यादि सूत्राटकम । अथेति प्राम्बच्चतुर्जिरधिका दश चतुजावे, द्वा०२३ द्वा०।
दंशतेषु चतुर्दशसंख्येषु स्थानेषु; सूत्रे तु सुव्यत्ययेन सप्तम्यर्थे अविघुट-अविघुष्ट-न० । विक्रोशनमिव यद्विस्वरं न भवति
तृतीया। वर्तमानस्तिष्ठन् । तुः पूरणे । संयतस्तपख। अविनीत -
व्यते। स तु शति । अविनीतःपुनः किम्?,त्याह-निर्वाणं च मोक्षं. तदविघुटम, अनु । विक्रोशन श्वाविस्वरे,रा०स्थााजी। चशब्दादिहव ज्ञानादींश्च न गच्चति न प्राम्रोति। १०११ 01 अविचित्त-अविचित्र-त्रि० । रोहिते, " अविचित्तो लोहिल्लमि
कानि पुनश्चतुर्दश स्थानानि ?, इत्याहत्यर्थः । नि० चू० १६ उ०।
अजिक्खणं कोही हवइ, पबंधं च पकुव्बइ । अविच्चा-अविच्यति-स्त्री० । तदुपयोगादविच्यवनमविच्यु-
मित्तिज्जमाणो वई, सुयं सकूण मज्जइ ॥७॥
मिलिनो : मां तिः। धारणनिदे, न०। प्रा०म०।
अवि पावपरिक्खेवी, अविमिनेसु कुप्पड़ । अविच्छिएण-अविच्छिन्न-त्रि०। विच्छेदाननुबके, स्था०४
मुपियस्सावि मित्तस्स, रहे जासह पावगं ॥८॥ ग०१०।
पइसवाई उहिले, थके बुके अणिग्गहे । अविजाण-अजानत-त्रि० । लुप्तप्रझे, अपगतावधिविवके,
असंविनागी अवियत्ते, अविणीए त्ति बुचई ।। “जसी गुहाए जसणेतिउट्ट, अविजाणो इज्झर कुत्तपक्षो । सूत्र० १ श्रु. ५०१ ३०। प्रश्नः ।
अन्नीदणं पुनः पुनः,यद्वा-वर्ण कममभि अभिक्कणमनवरतं,को
धीक्रोधनो भवति-सनिमित्तमनिमित्तं वा कुप्यनेयास्ते प्रबन्ध अविग्जमाणनाव-अविद्यमाननाव-पुं०।नास्तिजावे,"असं
च प्राकृतत्वात कोपस्यैवाविच्छेदात्मकं (पकुब्वहति प्रकर्षण पञ्जय त्ति वा मत्थिनावोत्ति वा अबिजमाणजावो ति वा एग
कुरुते,कुपितः सन् सान्त्वनैरनेकैरपि नोपशाम्यति; विकथादिष छा" प्रा० चू० १ अ०।
वा अविच्छेदेन प्रवर्तनं प्रबन्धः,तं च प्रकुरुते।तथा-(मित्तिजमाअविज्जा-अविद्या-स्त्री। कर्मणि, "अन्धं तमः प्रविशन्ति येऽ- णोति) मित्रीयमाणोऽपि मित्रं ममायमस्त्विति दृश्यमानोऽपि, विद्यामुपासते विद्यया मृत्युतीया विद्ययाऽमृतमश्नुते" नं० ।। भपिशब्दस्य लुप्तनिर्दिष्टत्वात,वमति त्यजति,प्रस्तावाद् मित्रीथि