Book Title: Janma Punarjanma
Author(s): Nemchand Gala
Publisher: Shantaben Nemchand Gala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005292/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma-punarjanma nemacaMda gAlA www.jainellbrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma - punarjanma nemacaMda ema. gAlA choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa, kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanA alpa. mukhya vikretA: Ara. Ara. zeThanI kaMpanI zrImad rAjacaMdra prinsesa sTrITa, muMbaI 400 002. phona . 31 34 41 gAMdhI roDa, amadAvAda 380 001. phona - 35 65 73 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GHALLA NEMCHAND MEGHJI JANMA - PUNARJANMA huM nemacaMda ema. gAlA prathama AvRtti : 1992 prata : 2,250 mUlya : rU. 50 prakAzaka : zAntAbena nemacaMda gAlA 96, 'teja kirANa" navarojI hila roDa naM 5, DoMgarI, muMbaI - 9. Teliphona - 376 58 73 mudraka : vimalA piMTasa 13, nyU apolo IMDasTrIyala IsTeTa, mogarA hileja roDa, aMdherI (pUrva), muMbaI - 400 069. phona - 832 68 58 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa vyatipajati padArthA nAntara: kopi hetu| na hi khalu bahi rupAdhina prItayaH sNsRyte|| be padArthone joDanAra aMdaranuM koika tatva hoya che. bahAranA saMyogo upara prItino AdhAra nathI. AnuM nAma ja RNAnubaMdha. kANAnubaMdhe ApaNI sau bhegAM thaIe chIe. janmajanmAMtaranI, agamanigamanI, e vAto jANyA vinA pANa, mane lAge che ApaNe maLyAM hatAM, maLyAM chIe; maLatA rahezuM. amArAM jIvanazilpanAM sopAna samI ci. DaoN zilpA ne sasneha arpaNa A daughter is the most precious, ticklish and disturbing possession. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanI pragaTa kRtio : caMpo mhore cAre kora (navalakathA) zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI (eka anvaya) prathama AvRti 1986 dvitIya saMvardhita AvRtti : 1987 koInA manamAM cora vase che. (rahasyakathAo) jina darzana ane manodaihika rogo. lekhakanAM AgAmI prakAzano : saMlekhanA : eka adbhuta vibhAvanA ahiMsAnA parimANa jaina darzana ane saMta tiruvalluvara tamiLa mahAkAvya zillappAdhikAram pAMpaNanI ADazethI (nibaMdha saMgraha) vaNagUMthyA motI (vArtAsaMgraha) sarakatI gAMTha (rahasyakathAo) paribhramaNa A aMta nathI; koIno, kazAno kayAreya hoto nathI aMta. pharI maLIzuM... navI sRSTie koI navI dhUna para pharI tAla dezuM... navuM nartana, nUtana sarjana, navAM AyAma, navI cetanA, navAM unmeSa navalAM AviSkAra anaMtAnaMta avidha sudhI koI anya janme,janmajanmAMtare, mukita paryaMta tAre sathavAre. - nemacaMda gAlA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahaja sphuraNA... pUjya DaoN ramaNabhAI cI. zAha tathA prA. tArAbena ra. zAhanI punita preraNAthI janma punarjanma, graMtharUpe pragaTa thAya che. akhila bhAratIya jaina sAhitya samAroha 1989 - pAlItANA madhe A viSaya nibaMdharUpe rajU thayo. temaja jaina adhyAtma sTaDI sarkalanA upakrame tathA bidaDA nisargopacAra zibira vyAkhyAnamALAmAM pravacano thayAM. 'pagadaMDI' mAsikamAM phebruArI 1991 thI mArca 1992 sudhI, janma - punarjanma dhArAvAhika lekhamALA pragaTa thaI. 'saMkalpa' mAsikamAM keTalAka aMza haptAvAra pragaTa thayAM. pU. AcArya bhuvanacaMdrajI mahArAje athAga parizrama laI lekhamALA eNDITa karI. emanI aMtaranI IrachA hatI ke graMtharUpe AkAra pAme. pUjyazrInAM AziSa ane Izvarano saMketa kULIbhUta thayAM. keTalIka akalpya ghaTanAoe mane A viSayamAM rasa levA preryo. sva. pUjaya munizrI amarendravijayajInAM traNa dAyakAnAM satyasaMgamAM AvA aneka viSayomAM pUjyazrInA vizad ciMtana, saMzodhana ane jJAnano apUrva lAbha maLyo. mArA taMtrIpada daramAnya pUjayazrInuM 'vijJAna ane adhyAtma' 'pagadaMDI'mAM dhArAvAhika lekhamALA rUpe pragaTa karyuM. karma ane punarjanma viSayaka sujJa mitra DaoN. guNavaMta zAhanA ciMtana-saMzodhana ane lakhANono lAbha lIdho che. huM emano RNI chuM. prAcIna temaja arvAcIna dhAraNAo, vaijJAnika saMzodhano, ghaTanAo vagere aneka pAsAMone mAtra aMzathI sparza karI AvarI levAno prayatna karyo che. vistRta viSayane nAnakaDA kadamAM thoDuM samAvI zakAyuM che, ghaNu badhuM rahI gayuM che. pravezikArUpe upayogI nIvaDaze, to AnaMda thaze. vijJAnamAM AbitIo che, paNa aMtima satya nathI. koI zabda AkharI mAnI na levo. adhyAtmamAM sAbitIo nathI paNa aMtima satya che. sujJa sanmitra zrI vizanajI harazIM gAlA, sarvazrI jehAna dArUvAlA, haidarakhAna paThANa, kArANI parivAra, khuzAla hariyA, popaTabhAI (hirajI) premajI gAlA, sureza ke. saMghavI, girIza ravajI zAha, vallabha DI. gAlA, sunila sAvalA, dharmena paDIyA, cImanalAla kalAdhara, kizora pArekha, vimalA prinTanAM DaoN. paMkaja zAha, nileza ahira, bAbu rAvarANe, Arthika sahayoga arpanAra sau sajajano tathA mArAM patnI, bALako DaoN dhavala, DaoN zilpA, putravadhu DaoN gItA ane tamAma sahRdayI mitrono huM RNI chuM. sapanAMnI parI jevI pautrI IpsA kema bhUlAya ? muMbaI tA.18. oNgasTa 1992. nemacaMda meghajI gAlA eDavokeTa, 'teja kiraNa', trIjo mALo, navarojI hila roDa naM. 5, DoMgarI, muMbaI - 9. Te. 376 58 73 lI. guNAnurAgI nemacaMda gAlA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM mahAvIrAya nama: mAMgalika vAraso samayanAM vizALa phalaka para eziyAkhaMDa - temAM mukhyatve bhArate aneka tIrthaMkaro, saMto, maharSio, tattvaciMtako, yogIo, sAdhako, yugapravartako ane zAstravettAonI jagatane bheTa ApI che. puNyapuruSono amUlya vAraso hajI kriyAmANa che. na vArasAnAM cAra prakAramAM zArIrika, sAMpattika ane sAMskRtika vArasA sthULa IndriyothI gamya che. jayAre cotho vAraso che : AdhyAtmika maMgalasvarUpa vAraso. A mAMgalika vAraso na hoya to traNa vArasAothI sAdhAraNa jIvana jIvAya paNa tethI koI ucca prakAranuM - dhanya jIvana na bane. e ja A cothA vArasAnI vizeSatA che. je mANasane prajJA - Indriya prApta hoya, jenuM saMvedana sUkSma ane sUkSmatara hoya, te ja A vArasAne grahaNa karI zake che. bIjAM vArasAo jIvana daramyAna ke mRtyu samaye nAza pAme che. jayAre mAMgalika vAraso kadI nAza pAmato nathI. eka vAra e cetanAmAM pravezyo eTale janmajanmAMtara cAlavAno; eno uttarotara vikAsa thavAno, ane te aneka jIvone saMplAvita - taraboLa karavAno. ApaNe koI evI paraMparAmAM janamyAM chIe ke janmatAMveMta ja AvA mAMgalika vArasAnAM AMdolano ApaNane jANe - ajANe sparze che. ApaNe tene grahaNa na karI zakIe; yathArtharUpamAM samajI na zakIe, kadAca ema paNa bane. paNa A mAMgalika vArasAnAM AMdolano, saMto - tIrthaMkaronAM sahavAsI pudgala - paramANuo ApaNI bhUmimAM sahaja che. agno prAptaM tuM puruSaM karmanveti svayaMkRttam / tasmAt puruSo yatnAd dharma saMcinuyAcchanaH // arthAt : agnidAha prApta manuSyanI sAthe kevaLa enA saMcita karmo ja jAya che. tethI mANase prayatnapUrvaka sukRtyo (dharma) no saMcaya karavo ghaTe. * mahAbhArata Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che zrI mahAvIrAya nama: | AstikatA - nAsikatA saphI saMta jallAuddIna rUmIe lakhyuM che: >> 'hama zuM sabajA bArahA roImadAIma' We like grass often sprouted from earth. arthAt : ghAsanI jema ApaNe keTalIye vakhata dharatImAMthI phUTI nIkaLyAM. cAra zabdomAM rUmIe eka mArmika tathya kahI dIdhuM che. keTalIye vAra, vAraMvAra ghAsanI jema phUTI janma dhAraNa karyo... ane te paNa ghAsanI jema; je mAtra alpajIvI hoya che, eTaluM ja nahI, jeno vRkSa jevo vikAsa nathI hoto ane koI phaLa niSpatti nathI hotI. eTale ke janma punarjanma, ghAsanA taNakhalAMnI jema na vitAvIe. paNa janma dhAraNa karI jJAnaprApti dvArA vikasIe ane mokSaprAptinA phaLarUpe viramIe, e rUmInI Takorano marma che. rUmI pUrvajanmamAM mAnatA hatA evo saMketa emanA A vidhAna parathI maLe che. bhAratamAM vikaselI 'satAryA' sUphI paraMparA punarjanmamAM mAnyatA dharAvatI hatI. A paraMparA mahAna saMto hajharata zAha vAjhIuddIna zAha, amadAvAdamAM thaI gayA. temaja pANIpatanAM hajharata gausa alI zAha kalaMdara ane temanA ziSya hajharata zAha gula kalaMdara thaI gayA. hajharata gausa alIe rAma, kRSNa vagere avatAro para kAvyo racyAM che. emano graMtha che : 'tajhakaregosIyA'. - atyaMta prAcIna samayamAM jyAre Arya RSioe punarjanmano siddhAMta prasthApita karyo, tyAre punarjanmanA vicAranI sAthe ja karma, paralokanI kalpanA vagere paNa AvyAM, kAraNa ke karma, Ihaloka ane paraloka to punarjanma sAthe akhaMDapaNe saMkaLAyelAM che. chatAM A vAta te vakhate paNa ghaNA loko svIkAravA taiyAra na hatAM. Ane mAtra eka manasvI dhAraNA gaNI loko nakAratA. Aje paNa A siddhAMta vize Avo matabheda rahe ja che. punarjanma, karma, paralokane na mAnanAra varga sAthe punarjanmanA samarthakono vAda-vivAda thayA karato. eka pakSa kaheto hato. punarjanma che. bIje kaheto hato : punarjanma nathI. "asti" eTale che. nAsti eTale nathI. punarjanmanA zodhaka ane samarthaka loko Astika' kahevAyA, ane virodhI loko nAstika janma punarjanma Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' kahevAyA. Astika ane nAstika zabdanuM A ja arthaghaTana hatuM, bIjo koI artha abhipreta na hato. kALakrame IzvaranI mAnyatAno prazna udabhavyo. eka pakSa mAnato hato ke Izvara che ane te sRSTine kartA che. bIjo pakSa mAnato ke koI alaga svataMtra Izvara jevuM tattva nathI. ane hoya to paNa sRSTinA sarjana sAthe ene saMbaMdha nathI. A baMne pakSonI aneka zAkhAo astitvamAM AvI ane tyAre Astika-nAstika e be zabdo, je eka kALe punarjanma samarthaka ane punarjanma virodhI mATe ja vaparAtA, te IzvaravAdI ane Izvara virodhI mATe vaparAvA lAgyA. zabdono saMdarbha badalAI gayo, tenA arthano vistAra thayo, - IzvaranA astitva nAstitva sudhI... have khUbI e thaI ke punarjanmamAM mAnanAra vargamAM paNa Izvarane mAnanAra ane Izvarane na mAnanAra- evA be pakSa paDI gayA. have potAne 'Astika tarIke oLakhAvanAra AcAryonI sAme paNa potAnI paraMparAnA ja be bhinna pakSa hatA, ane te vakhate Astika zreNInA punarjanmamAM mAnanAra pakSane paNa IzvaramAM na mAnatA hoI, potAne nAstika' tarIke oLakhAvavAnI pharaja paDI, athavA sAmA pakSe emane e rIte oLakhAvyAM. ahIM sudhI paNa e zabdonI pAchaLa mAnavuM, na mAnavuM e sivAya bIjo koI bhAva na hato. punarjanmavAdI Arya puruSoe, potAnA ja Astika pakSanA vargane potAnAthI amuka mAnyatAmAM judA paDe che, eTaluM ja darzAvavA nAstika kahyAM. - A arthamAM, sAMkhya, mImAMsaka, jaina ane bauddha eka rIte Astika chatAM bIjI rIte nAstika kahevAyA. A darzanonA abhiprAya sRSTikartA evo koI Izvara nathI. vaLI eka bIjo prazna zAstranA prAmANyano Ubho thayo. vedanI 'zAstra' tarIke pratiSThA rUDha thaI gaI hatI. eka moTo pakSa punarjanmane mAnanAra ane Izvarane mAnanAra tathA vedanuM saMpUrNa prAmANya svIkAranAra hato; sAthe evo ja moTo ane prAcIna pakSa paNa hato, je punarjanmamAM mAnato, vedanuM prAmANya svIkArato ane chatAM IzvaratatvamAM na mAnato. have ahIM Astika nAstika zabdono bhAre goTALo thayo. Izvarane na mAnavAthI jo nAstika kahevAmAM Ave, to punarjanma ane vedaprAmANya svIkAranAra potAnA sagAbhAI mImAMsakane paNa nAstika kahevo paDe, eTale manumahArAje A gUMcamAMthI mukti meLavavA nAstika zabdanI vyAkhyA TUMkAvI dIdhI, ane te e ke vedaniMdaka hoya, te nAstika. A hisAbe je nirIzvaravAdI hoI nAstika gaNAtA hatA, te sAMkhya loko paNa janma punarjanma Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanu prAmANya amuka aMze svIkAratA hovAthI dhIre dhIre nAstika maTI Astika gaNAvA lAgyA; ane jaina, bauddha jevA je pakSo vedanuM prAmANya taddana na ja svIkAratA, te 'nAstika' vargamAM gaNAyA. pAchaLathI amuka mata samyak daSTi ane amuka mata mithyAdaSTi evA zabdaprayoga paNa thayAM. vaidika darzanonA AcAryo jaina darzanane nAstika gaNI tenuM khaMDana karI gayA che, paNa te yathArtha nathI. vastuta: jainadarzana karma, punarjanma, mokSa Adi tattvomAM zraddhA dharAvatuM hovAthI tene nAstika kahI zakAya nahi. bauddha darzanane paNa A arthamAM nAstika na kahI zakAya. jaina, bauddha, sAMkhya, yoga, nyAya-vaizeSika vigerenI dRSTie caitanya ke AtmAnuM svataMtra astitva svIkArAyuM che. jo ke tattvajJAnanI bhUmikA para darekanI mAnyatAmAM paraspara bheda to che ja. jaina, sAMkhya ane yoga A viSayamAM mahadaMze samAMtara-samAna daSTikoNa dharAve che. A badhA darzano anusAra, AtmA athavA jIva potAnuM sAtatya-pRthatva jALavI rAkhe che ane potAnA karma-saMskAra pramANe saMsAranI eka vaNathaMbhI yAtrA karato rahe che. purANA samayamAM cArvAka (lokAyata) jevuM darzana hatuM, je pUrepUrA arthamAM nAstika hatuM. Aje vijJAnane paNa nAstika kahevAya che. paraMtu Aje vijJAnanA vartuLomAM paNa eka judo sUra saMbhaLAto thayo che. sAmAnya janatAmAM vedaprAmANyano muddo have ocho rahyo che. IzvaramAM ke karmamAM mAnavA-na mAnavAno muddo vadhu AgaLa rahe che. Astika-nAstika nAmanA vargo Aje paNa dareka dezamAM che. A carcA yugothI cAlu che. Some Orient Scholars translate Nastika as Atheist. But if this meaning is applied to Jainism and Budhism, because they reject an anthropomorphic God, then it should be applied also to many of the orthodox schools. The Sankhya philosophy for example denies God as Creator, yet it is held to be orthodox. Izvara, svataMtratA ane amaratA vagere muddA paNa karma, mRtyu, janma sAthe saMkaLAyelA che. pazcimanA philmsapho nItizAstranI gRhIta mAnyatA tarIke A muddAne svIkAre che. zuddha tarka dvArA mAnavI Izvarane sAbita karI zakyo nathI. svataMtratA eTale puruSArthanI svataMtratA. manuSyamAM kartavyanI bhAvanA rahI che, je binazaratI Unconditional che. sadguNa sukha na Ape to paNa manuSya sadguNanuM AcaraNa kare che! trIjI mAnyatA amaratvanI. nItimaya jIvana, sadguNanuM AcaraNa vagerenuM sukhada pariNAma vartamAna janmamAM na maLe evuM paNa bane. paraMtu zubhakarma kyAreya eLe jatuM nathI. e pachInA koI janme paripakva thaIne-udayamAM AvIne sukha janma punarjanma 3 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ape evuM bane. tethI jIvananuM sAtatya hovuM joIe ema kenTa svIkAre che. mArTino kahe che ke ApaNI buddhi ane aMtarAtmA potAnA mATe ane pApa-puNyanA nyAya mATe bhaviSyanI jiMdagInI dhAraNA UbhI kare che. alabatta, ahIM punarjanmano spaSTa svIkAra nathI. paraMtu mRtyu pachI jIvana che, eTaluM kahIne amaratAne rajU karAI che. be saMskRtio : prAcIna romamAM vIla vagara mANasa marI jAya, to tenI niMdA thatI. mANasa ni:putrika mare, to adhogati thAya evI mAnyatA pracalita hatI. marI gayA pachI koNa khavaDAvaze, e eka ciMtA. (2) mRtyu pachI navo janma kevo? (3) pharI vAra janma na levo paDe te mATe zuM karavuM, - kaI rIte jIvavuM, enuM citaMna. A traNenuM ciMtavana ApaNI saMskRtimAM sauthI vadhAre thayuM che. zrAddha-tarpaNa, punarjanma ane mokSanuM mahatva ApaNI saMskRtimAM ni hita che. romanomAM IhalokanI ciMtA vadhAre. potAnA maraNa pachI lokone herAna na thavuM paDe, mATe pote ja vIla karavuM. jyAre ApaNI saMskRtimAM sAMparAya" eTale ke potAnA mRtyu pachI potAnI sthitinI ciMtA vadhAre. ESCHATOLOGY: aMgrejIno adbhuta zabda che. ocho paricita che. eno sAdo artha che: The Doctirne of the last or final things, as death, judgment, the state after Death. arthAt: mRtyu pachInI avasthA, mRtyu pachI pheMsalAno divasa, jevI chevaTanI, AkharI ane aMtima bAbato viSeno siddhAMta. paraMtu e zabdanAM sUcitArtha, garbhita ane vyApaka che. esakeTolojI eTale mRtyu pachInA jIvanamAM mAnyatA dharAvanAra, samarthana ApanAra vijJAnano siddhAMta: Science that believes that there is life after Death! pazcimanI keTalIka prAcIna temaja arvAcIna dhAraNAo : prAcInatara tattvavettAomAM thAlesa, enAkSImeMDara, enekSImenesa, pAyathAgorasa, kasenophenasa, hirAlikaTasa, pAramenIMDasa, empIDokilasa, jheno vagere hatA. enAkSImenDara, pAyathAgorasa ane hirAlikaTasa eka ja prakAranI vaicArika gatinI prakriyAmAM saMkaLAyelAM hatAM ema kahI zakAya. hirAlikaTasa : (I. sa. pUrva 232 thI pahelAM) upaniSadakAro nI jema sUtrAtmaka coTadAra bhASAmAM vicAro vyakta karanAra janma punarjanma Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane rUpakathI bharapUra sutronA kartA, philasUpha mAnato ke tamAma vastuo sanAtana gati ane parivartanazIla hoya che. Being is a perpetual Becoming. enuM prasiddha sUtra hatuM ke tame eka ja pANImAM be vAra bhUsako na mArI zako. hirAlikaTasa ane pAramonIDasa tadna sAmasAmenA cheDAnA vicArako hatA. pAyathAgorasa : (I. sa. pUrva 580 500) pAyathAgorasa thIerama thI jANItA gaNitajJa ane tattvajJa bhAratamAM rahyAM hatA. zramaNa paraMparAno sAro abhyAsa hato. zAkAhArathI prabhAvita thayA. pAchA jaI zAkAhArano pracAra karyo. pAyathAgorasa punarjanmamAM mAnatA hatA ane bhUtakALanAM janma viSe teo smaraNazakti dharAve che. evo temano dAvo hato. pAyathAgorasa tattvajJAnanA AdhyAtmika siddhAMta, jIvanuM bhramaNa, karmanA siddhAMta vageremAM mAnatA. amuka zAkabhAjIne paNa te niSidhdha gaNatA. sokreTisa : (janma I. sa. pUrva 469) satyAgrahI, tattvajJAnano maharSi ane prathama zahIda. loko ane zAsako enA ekezvaravAda sAme paNa chaMcheDAyAM hatAM. badhA anekezvaravAdI hatA. sokreTisane jato joIne 'ekezvaravAdI nAstika' kahI majAka uDAvatA. enuM prathama sUtra hatuM Know Thyself : tArI jAtane oLakha 'grodhi svatona'. e kaheto, huM eTaluM to jANuM chuM ke huM kAMI jANato nathI. ToLAMzAhIe muko calAvI dehAMtadaMDanI sajA karI. jhera pI sokreTisa amara thaI gayo. pleTo-aphalAtUna : (I. sa. pUrva 421-341) sokreTisano parama ziSya. 'DAyAlogsa' ane ripablIkanA racayitA. sokreTisanA mRtyu pachI bAra varSa bhramaNa karyuM. misara, ITalI uparAMta kahevAya che ke bhArata Avyo hato. I.sa. pUrva 381 mAM ethensa pAcho pharyo. enuM prasiddha sutra: tattvajJAnI rAjA hovo joIe ane rAjA tattvajJAnI hovo joIe. nyAya, samAja vyavasthA, zikSaNa, rAjyazAsana vagere viSayo para UMDu ciMtana karyuM. pleTo punarjanmamAM mAnatA hatA. amUrta prema e ja sAcuM tattva che. Aje paNa amUrta prema 'pleTonika lava' kahevAya che. Plato's threefold division of the soul (Republic IV) into Rational, the spirited or concupiscent, and the temperate. These are reconciled by Justice and Righteousness. Plato may have arrived at his conclusion through Indian Philosophy. erisToTala : (I. sa. pUrva 384 -- 322) -- pleTono ati pratibhAvaMta tejapuMja jevo ziSya, sikaMdarano zikSaka. janma punarjanma 5 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka viSayonuM ciMtana karyuM. enA mata pramANe jIvananI aparihArya ane anivArya AMtarika preraNA uttarottara, adhikatara ucca kakSAe pahoMcavAnI che. A vicAraNA e enA Izvara viSenA vicArone AkAra Apyo. enA mata pramANe Izvara che. padArtha e A ditatva che. anAdi ane anaMta che. paNa gati anAdi anaMta nathI. Izvara jagatano kartA nathI, paraMtu jagatanI gatinuM kAraNa che. kartA svapnadaSTa hoya, je hamezAM asaMtuSTa hoya, ane apUrNa hoya. Izvara to pUrNa, nirAkAra, niraMjana, abhedya, aphara ane sanAtana che. ene lAgaNIo ne AkAMkSA na hoya, jagatamAM rasa na hoya. jagatane IzvaramAM rasa hoya che. loko Izvarane prema kare che paNa Izvara pote lokonA sukhadu:kha pratye nirlepa che. e nirguNa che, sarjana karato nathI, e mAtra "lIlayAeva" vizvane gatimAna rAkhe che. e vizuddha caitanazakti che. koI vyakti nathI, paNa cAlaka ane preraka baLa che. vedAMtanA IzvaranI jema "neti neti' jevI khAsiyatavALo che. erisToTalane mana mAnavano AtmA e bhautika padArtha nathI. e dehamAM astitva dharAve che, paNa dehanA nAza sAthe saMpUrNa nAza pAmato nathI. AtmAnI lAkSaNikatA amara che, AtmA amara che. e AtmA kAyAnA bhautikataMtranI AMtarika cAlaka zakti che. vibhinna kakSAnA dehataMtromAM e vibhinna prakAranI lAkSaNikatAo vyakta kare che. erisToTalanuM mahattvanuM pradAna che tarkazAstra. enuM prakhyAta 'silojIsama" Aje paNa tarkazAstranuM prathama pagathiyuM che ane abhyAsakramamAM agrIma che. tarkazuddha vicAraNA sarvajJAnano ekamAtra pAyo che. AzcaryakAraka ghaTanA che ke ethensanI potAnI 'lIseyuma' vidyApIThamAM erisToTala tarkazAstranA maMDANa karato hato tyAre bhAratanI takSazilAmAM lagabhaga e ja samaye yuvAna AcArya cANakya potAnA kauTilya arthazAstranuM bIja ugADI rahyo hato, je vastuta: bhAratIya tarkazAstra che, jemAM tarkazAstra uparAMta rAjyasvarUpa, rAjyavyavasthA, samAjavyavasthA vagerenA svarUpa paNa AlekhAyelAM che. e rIte grIka tattvajJAnanI sarvasparzI ane sarvakSetriya vicAraNAnI praNAlikAno e samAntara AviSkAra jaNAya che. jo ke bhAratIya tattvajJAna pazcimanI sarakhAmaNImAM ghaNuM vaheluM vikaseluM hatuM. erisToTala mAnato ke manuSya janmano hetu che sukha. sukha eTale zubha kAyathI je prakAranI mana:sthiti nIpaje, tenuM nAma ja sukha; jene mATe saguNa anivArya che. mAnavInI A vRttimAMthI sAhitya, sauMdarya, saMgIta, kalAnuM sarjana thAya che, jeno AnaMda sarvottama hoya che. janma punarjanma Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sikaMdaranI vijayaparaMparAe siMkadarano ahaMkAra vadhArI mUkyo. te potAne Izvara mAnavA lAgyo. erisToTalanA eka bhatrIjAe sikaMdarano virodha karyo. ene mRtyudaMDa apAyo tyAre erisToTale eno virodha karyo hato. baMne vacce saMbaMdha bagaDayAM. sikaMdara sAthenA gADha saMbaMdhone lIdhe ethensavAsIo erisToTalanA zatruthaI gayA. I. sa. pUrve 323mAM sikaMdara acAnaka mRtyu pAmyo. ethensavAsIo harakhAyAM. meseDoniyAnA zAsanane phagAvI AjhAdInI ghoSaNA karI. erisToTala sAme tahomatanAmuM mukyuM ke e prArthanA ane yajJanuM kAMI ja mahatva nathI, ema '', zIkhavato hato. sokreTisa sAme hatI, tenA karatAM paNa erisToTala sAmenI ethensavAsIonI lAgaNI anekagaNI ugra banI. erisToTala ethensamAMthI nAsI chUTayo. eNe kahyuM ke : sokreTisane mArIne ethense mahApApa karyu hatuM. have potAne mArI nAkhavAnI taka ApIne evuM bIjuM mahApApa AcaravAnI huM ethensane taka ApavA mAgato nathI. ethensanA kAyadA pramANe AropIne svaicchika dezavaTo levAno adhikAra hato, jeno erisToTale upayoga karyo. paNa mRtyu eno pIcho choDe tema na hatuM. e bhayaMkara mAMdagImAM sapaDAyo. comera gherI vaLelI hatAzAmAMthI chaTakavA viSapAnane Azraya lIdho ane bAsaTha varSanI umare I. pU. 322 mAM mRtyu pAmyo. Ama eka ja varSamAM vikhyAta vaktA DemospenIsa ane erisToTala mRtyu pAmyA ane e samaye grIsano ujjavaLa yuga asta pAmyo. koI paNa eka ciMtake kyAre paNa ATalAM badhAM kSetronuM ATaluM badhuM jJAna prApta karIne jagatamAM ATalo moTo jJAnaprakAza pragaTAvyo nathI. yuropa ane pazcimanI vicAraNA para sadIo sudhI erisToTalano jabaradasta ane vyApaka prabhAva rahyo. epikyurasa : (I. sa. pUrva 342 thI 270) SAMOS nAmanA TApumAM janmelo epikyurasa sAdo ane nispRha hato. enI philasUkI mATe grIka zabda ATARAXIA prayojato, jeno artha thAya che : 'svastha mananI nirlapa sthitaprajJa jevI prazAMta avasthA" traNa hajAra jeTalAM graMtho lakhyAM. 250 varSa pachI thayela tenA anuyAyI LUCRETIAS nA mahAkAvya 'On the nature of Things' mAMthI epipurasanA tattvaciMtana viSe jANavA maLe che. sAhityanA ItihAsamAM A eka AgavuM lAkSaNika mahAkAvya che, A graMtha nAstikonA bAIbala tarIke paNa oLakhAya che. epikyurase paNa AcArAMgano prathama prazna uThAvyo huM koNa chuM?' ane huM je kaMI chuM, te zA mATe che? evo prazna manuSya gaMbhIrapaNe karavo joIe; Ano uttara ApatAM epikyurasa jaNAve che ke, Izvarano bhaya ane mRtyuno janma punarjanma Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaya e be bhaya thI mAnavajAta parezAna che. Izvarano bhaya rAkhavAnuM kazuM ja kAraNa nathI. kAraNa ke na to ApaNane Izvare banAvyA che, na to IzvaranI ApaNA upara koI jAtanI sattA che, A jagatanuM sarjana Izvare nathI karyuM. vaLI e kahe che ke ApaNuM paricita jagata e ja kaIM ekamAtra jagata nathI. brahmAMDamAM evA asaMkhya jagata che ke, jemanI potapotAnI pRthvI, mahAsAgaro, pazupakSIo ane manuSyajAti suddhAM che.' mRtyu e ApaNA astitvano AkharI aMjAma che. zarIranA aMta sAthe ja AtmAno aMta AvI jAya che. AtmAnuM svarUpa eka pravAhI zakita jevuM che. je zarIramAM vyApta hoya che ane zarIrano nAza thatAM ja A zakti avakAzamAM aNu-paramANuo rUpe vikherAI jAya che. amara AtmA, paraloka, punarjanma vagere dhAraNAono InkAra karavA chatAM khAvuM, pIvuM, mojamajA karavI eno to vAstavamAM epikyurase mAtra virodha ja nahiM, khaMDana paNa karyuM. vaLI Azcaryajanaka rIte eNe kAmavAsanAno virodha ane brahmacaryano Agraha rAkhyo che. AhAra-vihAramAM atyaMta sAdAI hovI joIe, jethI zarIra svastha rahe. kAmabhoganA pariNAme paNa zarIra aneka du:kha ane upAdhionuM kAraNa bane che. AmAM koI ucca AdhyAtmika Adarza nathI, paraMtu du:khathI dUra rahevAnA prayatno ja che. - Izvarano InkAra karanAra epikyurasa-devatAono InkAra nathI karato. enA mate A devatAonuM baMdhAraNa manuSyanA baMdhAraNa karatAM paNa sUkSma aNu-paramANuthI baMdhAyela che. epikyurasa kahe che ke sukhI thavA mATeno ekamAtra mArga bIjAone potAnA sukhamAM sahabhAgI banAvavAno che. vivekapUrvaka nyAyasaMyata ane udAratApUrNa jIvana vinA prasannatAthI jIvI zakAya ja nahi. eTalA mATe ja epikyurasa ahiMsAno paNa puraskartA bane che. koIne paNa hAni na pahoMcADo, jIvo ane jIvavA do' e sUtra paNa Ape che. ghaNI bAbatomAM jaina sUtro sAthe enI vicAraNA susaMgata che. tatkAlIna samayaraMga anusAra AvuM ciMtana hiMmatabharyuM lakhI zakAya. sukhavAdIne "epikyurIana' kahevAya che, te yogya nathI. mArkasa oreliyasa : (I. sa. 121-180) - ethensa tattvaciMtananuM kendra banI cUkyuM hatuM. sokreTisa, pleTo ane erisToTalanI philasUphIno tatkAlIna tatvaciMtana para bhAre prabhAva hato. epikyurasanA vicAronI paNa prabaLa asara hatI. tyAre eka viraktavAdI janma punarjanma Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAradhArA vikasI hatI. A sToIka vicAradhArAnAM pravartaka ZENO- jhena (I. pU. 315) nuM kahevuM hatuM ke jIvanamAM sauthI parama zreya saguNa che' vRttio tema ja lAgaNIo, saMvedano para saMyama keLavavo, sukha ane duHkha e beu pratye nirlepa rahevuM. temaja je kaI du:kha AvI paDe, tene dhIrajapUrvaka veThavuM vagere enAM mukhya sUtro hatA. A vicAradhArAmAM ZENO pachI thayelAM ciMtakomAM mArkasa oreliyasanuM nAma mahatvanuM che. agiyAra varSanI ummare mArkasa philasUpha banavAno nirNaya karyo. laghara-vaghara kapaDAM paherato. sAduM bhojana leto. ane caTAI para sUto. aDhAra varSanI ummare samrATa kAkAe ene dattaka lIdho. romana sAmrAjyano vArasa banyo. kAkAnA avasAna pachI romana samrATa banyo. eka rIte kahIe to Philosopher King nI pleTonI kalpanA mArkasa oreliyasamAM caritArtha thaI. e kaheto mANase saMpUrNa nirlepatA ane upekSAbhAvathI jIvavuM joIe. Izvarane kayAM koInI paDI che! cAlo ApaNe IzvaranI jema jIvIe.' loko sAthe nyAyapUrNa vyavahAra ane potAnI niyati pratye udAsInatA enA sauthI moTA sadgaNa hatA. mRtyu sAme ja UbhuM hoya to paNa nirbhayatA mArkasanA ciMtananI mukhya vAta che. e kaheto, "AhAra vihAra ane nidrAnI : jema mRtyu paNa taddana svAbhAvika bAbata che. zarIranA judA judA dravyo ane ghaTakonuM vighaTana mAtra che. mRtyu e prAkRtika ghaTanA che. ane je kaIM prAkRtika hoya, e aniSTa na hoI zake. potAnI jAtane jItavA mATe A parama satya che; kAraNa ke jyAM kazuM aniSTa nathI, tyAM kazo bhaya paNa raheto nathI. sToIka vicAradhArAmAM mRtyu pachInA jIvana viSe kazIja vicAraNA karavAmAM AvI nathI. ane kadAca AthI ja teo sthitaprajJa jevA rahI zakatA hoya! kAraNa ke jo samasyA jevuM kazuM na hoya, to mRtyunI sAthe ja tamAma samasyAono aMta AvI jAya che. khristI mAnyatA jevuM Day of Judgment nuM paNa sToIka vicAradhArAmAM kazuM sthAna nathI. samrATa, sainika ane philasUpha-ciMtaka, virodhAbhAsI lAge evA mArkasa jIvanabhara sthitaprajJatA ane saMtoSIpaNAno upadeza Apyo. divase raNabhUmimAM jUratA ane bhayAnaka hiMsA vacce jIvato, jyAre rAtre potAnA abhyAsakhaMDamAM eka vidvAna ciMtaka ane lAgaNIzIla kavinI jema ciMtana karato, ke A jagatane kema vadhu sukhI ane suMdara banAvavuM! romamAM mArkasa oreliyasanuM bhavya bAvaluM ane smAraka che. eno mukhya graMtha Meditations che. jemAM chUTIchavAI ciMtana kaNikAone saMgraha che. A janma punarjanma Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanA aneka bhASAMtaro thayAM che. George Long (1862), G. H. Rendall (1898)ane J. Jackson(1966).sastuM sAhitya prakAzane A graMthono gujarAtI anuvAda pragaTa karyo che. aneka AvRttio thaI che. mArkasa oreliyasa kahetA : Spend your brief moments according to nature's law and serenly greet the Journey's end as an olive falls when it is ripe, blessing the branch that bore it and giving thanks to the tree that gave it life. saMta thomasa ekivanAsa : (i. sa. 1225-1274) ITAlIno mULa sarakArI adhikArI, dharmazAstrano abhyAsI. enA SUMMA THEOLOGICA mAM IzvaranA pramANa ApyAM che. Izvarane nirAkAra sanAtana ane aparivartanazIla mAnyA che. mAtra IzvarasmaraNamAM ja sukha hovAnI vAta ane brahmacaryanI vAta thomasa kare che. thomase erisToTalanA tattva ciMtana ane bAIbalano samanvaya karavAno prayAsa karyo. rene dekArnesa : (I. sa. 1596 1650) huM vicAruM chuM, eTale huM chuM. I think, therefore I am. paraMtu huM koNa chuM? no uttara Ape che, huM e vastu chuM. je saMzaya karI rahI che. AtmA ane mana vacce dekAteM koi bheda gaNato nathI. 11mI phebruArI, 1950 mAM gaMbhIra mAMdagI vacce vahelI paroDhe dekArte pUche che 'keTalA vAgyA ?' 'savAranA cAra vAgavA AvyA che' javAba maLe che. 'AtmAne jAgI uThavAno samaya' dhImA avAje gaNagaNI dekArne ciranidrAmAM poDhI jAya che. jahona loke : (I. sa. 1632 -------------------- 1704) bacapaNa IMglenDamAM vItyuM. mAnavImAM mULabhUta rIte janmathI ja jJAna ke vicAro prApta thayelAM nathI hotAM, to pachI adbhuta ane asIma evI kalpanAo ane vicAronI samRddhi kayAMthI? loke eka zabdamAM eno javAba Ape che. 'anubhavamAMthI'. loke e lAlasAo para aMkuzanI paNa vAta kahI. lokeno javAba pUrvajanma tarapha saMketa karato hoya ! lIbanIjha : (I. sa. 1646-1716) lIbanIjhanA pitA jarmanInI lIpajhIpa yunivarsiTInA, nItizAstranA adhyApaka hatA. pitA samRddha graMthAlaya ane aDhaLaka saMpatti mUkatA gayA. lIMbanIjhe zikSaNa pustakonI sahAyathI lIdhuM. lIMbanIjhe dravyonI asIma saMkhyAno khyAla Apyo. pratyeka dravya mATe Monad nI saMjJA ApI. jagatamAtra Monads thI ThAMsoThAsa bhareluM che. pratyeka Monad mAM caitanya che. Monad amara che. zarIra janma punarjanma 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ethI bhareluM che. moneDamAM eka sarvasattAdhIza moneDa che, jene ApaNe mAnavIno AtmA kahIe chIe. jena darzanamAM paNa jagata nigodanA jIvothI ThAMsoThAMsa che, kaMIka aMze evI A dhAraNA che. spInojhA : (I. sa. 1632 - 1677) yuropIya tatvaciMtaka spInojhA kaheto "mukta mANasa mRtyu viSe saheje ochuM vicArato nathI. ane enuM zANapaNa ja e mRtyunuM nahi, paNa jIvananuM dhyAna dharavAmAM hoya che. spInojhA tamAma vastuonAM satyane, sAcI vAstavikatAne, prakRtine ane Izvarane eka ja gaNe che. ene mana IzvaranI zakita ane kudaratanA kAnUna eka ja che. e krAIsTane deva mAnato nathI; paNa mAnavazreSTha payagaMbara mAne che. e kahe che: samagra prakRtimAM mananI tanmayatAnuM jJAna moTAmAM moTa zreya che. vyaktigata alagatA A bhAsI che. samagra prakRtinA kAryakAraNanA vyavasthAnA kAnUnonA- eTale ke paramAtmAnAM ja - ApaNe aMgabhUta rIte eka bhAga chIe! A daSTi bhAratIya tattvajJAna sAthe ghaNuM sAmya dharAve che. jIvAtmA e paramAtmAno ja aMza che. evo vicAra AmAM dhvanita thAya che. bhAratIya tatvajJAnanI jema spIjhA paNa mAne che ke dehano nAza thAya che, paNa enuM caitanya tattva, je paramAtma aMza che, te to ajara, amara ane sanAtana che, kemake sarvamAM otaprota thaIne raheluM paramAtmA tattva paNa e ja lakSaNa dharAve che. A daSTie AlekhAyelAM mAnavIne saguNo mATe paramAtmA sAro badalo Ape evo koI prazna ja upasthita thato nathI; kemake sadaguNa tema ja paramAtmAnI upAsanA e pote ja svayaMmeva sukhaprada che. eTale enuM jo koI phaLa hoya, to te temAthI sarjAtI sukha bhAvanAmAM ja che. Izvara ane prakRtino spInojhAno khyAla khristIonA A aMgenA khyAla karatAM taddana judo che. yahUdI prajAmAM te samaye zAstra virUddha vAta karanArane pajavavAmAM Avato. spInojhA yahUdI tarIke prajAmAMthI nAtabahAra thaI gayo. ane anya prajAothI paNa achUta jevo thaI gayo. spInojhA yuropano ajoDa tattvajJAnI hato. enA viSe kahevAtuM ke khristI dharmamAM be ja khristIo thayA. eka Izu pote ane bIje spInojhA. cazmAnAM kAca sApha karIne sadAye AjIvikA meLavI. kAcanI saphAI sAthe vicAronI saphAI karI. tenI bahene eno vArasAbhAga pacAvI pADayo. "spInojhA to bhagata mANasa. ene zuM jarUra hoya?' evuM vicAryuM haze. spInojhAe bahenanA A ayogya jama punarjanma 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagalAM sAme kesa mAMDayo. kesa jItyo. korTanI bahAra nIkaLatAM maLelI milakata bahenane ApI dIdhI. anyAyano pratikAra, e ja dharmayuddha. 1757) bArkale : (1685 AyarlenDamAM janmelo bArkale mAnato ke jene ApaNe kArya-kAraNanI zRMkhalA kahIe chIe e IzvaranA divya saMkalpanuM prakaTIkaraNa che. bhautika jagatanI sattA AdhyAtmika che. enuM prasiddha sUtra hatuM : je je dazyamAna che, te ja astitva dharAve che. jonAra che, mATe ja hovApaNuM che, - samasta avakAzI padArtho ane pRthvI parano saghaLo sAja-saraMjAma maLIne je virATa vizvanuM citra ApaNI samakSa upase che, temAM mana sivAyanuM koI tattva-satva nathI. zaMkarAcAryanA mAyAvAda jevI vAta kahI che. UpAdhyAya yazovijayajIe kahyuM che : 'bhavapraMpaca manajALakI, bAjI jUThI mULa' Imenyuela kenTa : (1328 - 1804) kenTa kahe che: ApaNI lAgaNI, IzvaranA astitvanI pratIti, ApaNA aMtarAtmAnA mArgadarzaka tarIke karAve che. mRtyu pachInA jIvananuM astitva paNa ApaNI lAgaNI dvArA ja samajI zakAya che. eka zraddhALunI jema kenTa kahe che ke, AvA adbhuta jagatanI racanA Izvara sivAya bIjuM koI karI ja na zake. jema kaLAkRtino sarjaka koI kalAkAra hoya ja, tema A sRSTino sarjaka Izvara ja hoya. kalAkAra mahad aMze IzvaranAM sAMnidhyamAM ja hoya che. eTaluMja nahi, paNa sAmAnya mAnavanA jIvanamAM paNa kyAreka to evI kSaNa Ave che, ke jyAre ene IzvaranI jhAMkhI thAya che. kenTanA dharma ane nItizAstra sabaMdhI vicArothI dharmaguruothI akaLAI uThayA. rAjAe dharmavirUddha lakhavAno niSedha pharamAvyo. paNa e agAu badhAM ja lakhANo pragaTa thaI cUkayAM hatAM. 70 varSanI ummare rAjakIya bAbato aMge spaSTa vicAro jaNAvavA lAgyo. phrenca krAntinA samAcArathI uttejita thaI harSAzru sAthe eNe udgAra kADhayA,'he Izvara tAro A dAsa have zAMtipUrvaka vidAya laI zakaze'' kenTanA graMthonA aMgrejI anuvAdakomAM mekSa mUlaranuM nAma noMdhanIya che. henrI bargasAM : (1859 1941) bargasAM buddhi ane sphUraNA vacce bheda samajAve che. jIvana satata saMgharSamaya pragatizIla prakriyA che. utkrAMtinA mArgamAM jIvananuM sarjanAtmaka tattva satata prayogo karatuM rahe che, jene ApaNo Izvara kahIe chIe. jIvanatattva ane Izvara e baMne eka ja che. paraMtu A Izvara sarvazaktimAna nathI, satata jaDa padArthonA avarodho oLaMgI prakAza tarapha gati kare che. te (Izvara) anaMta jIvana che, janma punarjanma 12 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma che, mukti che. sarjanAtmakatA viSe lakhatAM chelle kahe che : creative self is universal self, the hope of all man who believe in their immortal destiny. bargamAM punarjanmamAM mAnatA. jyAM pola sArga: (1905 - 1980) phAnsano astitvavAdI philasUpha, nobela vijetA (1964). DArvina, phaoNIDa ane kArla mArkasa jevo prabhAva jagataciMtana para pADanAra. e kaheto: mAnavIne mukata rahevuM paDe che. e potAnA karmothI potAnuM vyaktitva sarjato rahe che. pApa-puNya, svarga-naraka jevI dhAraNAonuM sAstranA ciMtanamAM sthAna nathI. dayA dAkhavI duSkarmo mApha karavA nyAyAdhIza jevA IzvaranI kalpanAne paNa mAtra nirarthaka gaNAve che. potAnA kartavya mATe mANasa poteja javAbadAra che. enuM nItizAstra karmavAdI che. - sAtrinA sarakAra virodhI vicArone kAraNe phAnsanA pramukha dagolane tenA sAthIoe sAtrane jelamAM dhakelavAnI salAha ApI tyAre dagole kahyuM: "sAtra eTale phrAnsa. AkhA phensane jelamAM pUrI na zakAya. phonsa potAnAM vatterane kahI pakaDatuM nathI." ciMtako pratye keTalo Adara ! phansane sAhityanA agiyAra nAbela prAIjha maLyAM, e mAtra akasmAta nathI ! baTrAnDa rasela : (janma : 1872) 1950 mAM nobela prAIjha vijetA. Why am not a Christian nA lekhaka Agnostic hatA. na Astika, na nAstika. teo mAnatA ke mRtyu pachInAM jIvanamAM koI sabaLa pojhiTiva purAvA nathI. Physical Entity Once over there is no Birth. zarIra sAthe ja badhuM samApta thaI jAya che. rasela zAMti mATe jhajhUmyAM. Conquest of happiness nA racayitA. cArlsa breDalo : (1833 - 1891). Humanity's gain from unbelief nA aMgreja lekhaka. parama nAstika. pArlamenTanA sabhya tarIke cUMTAyA. te samaye IzvaranA nAme sogaMda levA paDatA. breDaloe InkAra karI dIdho. huM IzvaramAM mAnato nathI, to enA nAme sogaMda kema lauM? zapathavidhi na thatAM breDaloe sabhyapada gumAvyuM. tyArabAda pharI cUMTAyAM, tyAre e ja viTaMbaNA AvI UbhI rahI. chevaTe. solemnly affirm gaMbhIratA pUrvakanA ke aMtarAtmAnI sAkSIe pada svIkAravAnI vidhi prathamavAra thaI. tyArathI A vidhi bhAratamAM paNa pracalita che. breDalo hiMdIone khUba cAhatA. hiMdIomAM khUba priya. gAMdhIjI vilAyatamAM bhaNatA hatA tyAre breDalono dehAMta thayo. gAMdhIjIe emanI aMtima kriyAmAM paNa hAjarI ApI hatI. breDalo niSThAvaMta hatA. breDalone mAnavImAM aTala zraddhA hatI. jene mAnavImAM zraddhA hoya, tene janma punarjanma 13 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAstika kema kahI zakAya? AvA mahAnubhAvo sRSTinA kartA tarIke IzvaramAM na paNa mAnatA hoya to paNa paramatatvamAM zraddhA haze ja, ema mAnI zakAya. enonImase eka sthaLe udgAra kADhayA che: I am an Atheist, Thank God! hu Izvarano pahADa mAnuM chuM ke huM nAstika chuM! nAstika mANasane paNa potAnI nAstikatAmAM aTala zraddhA hoya che. kavi kolerije sarasa kahyuM che : "Izvarano InkAra karanAra nAstikane prathama to IzvaranI kalpanA ja kema AvI haze?' 'prAraMbhika avasthAmAM gAMdhIjI Izvarane sRSTikartA tarIke mAnatA. zrImad rAjacaMdranA gADha saMsarga, potAnA maMthana-ciMtana pachI 'Izvara e satya che." evI mAnyatAthI phaMTAI 'satya e ja Izvara che.' evA niSkarSa para AvyA. gAMdhIjI lakhyuM che, 'Izvarane huM vyakti tarIke joto nathI. mArA mATe satya e ja Izvara che, Izvara eka zakti che, tattva che, zuddha caitanya ane sarvavyApaka che." There is no other God than Truth (harijana baMdhu tA. 24-1-37) 'Izvara e satya che," thI "satya e ja Izvara che" nI vaccenA gALAmAM gAMdhIjIno pracaMDa puruSArtha patharAyelo che. A saMgharSa, AyAsa samajavA-mANavA jevo che. gAMdhIjI kahetA : huM Izvarane satyarUpe bhajuM chuM. gAMdhIjIe AphrikAthI zrImad rAjacaMdrane je 27 prazno pUchayA hatAM, temAM bIje prazna: Izvara zuM che? e jagatakartA che? e pUchayo hato, jeno javAba zrImade tA. 11 okTobara, 1894nA patramAM vigatavAra Apyo che. vivekAnaMda kahetA : Every Soul is Divine. The mission of Religion is the manifestation of Divinity in the Soul. Caastie al qual fida pachI e niSkarSa para pahoMcyA ke sRSTikartA koI eka Izvara nathI. kAunTa phoka banaDoTe Izvara viSe kahyuM che : jemane zraddhA che, emane mATe spaSTatAnI jarUra nathI. jemane zraddhA nathI, emane mATe koI spaSTatA zakya nathI. gAMdhIjI kahetA : Faith demands no proof. kundanikA kApaDiyAe eka mulAkAtamAM kahyuM : mArA jIvanamAM emanA (makaranda dave) AvyA pahelAM Izvarano praveza nahoto. kRSNamUrti ke buddhanI vAtomAM kyAMya IzvaranI vAta Ave nahiM.. eTale emanA thakI Izvare mArA jIvanamAM praveza karyo, e bahu moTI vAta che. God and the Soul are regarded by the Hindu mind not as concepts; speculative and problematical as is the case in Western Philosophy, but as things directly known, can be experienced not merely by a chosen few, but under right condition, by all humanity. This insistence upon immediate perception rather than abstract jam punarjanma 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ reasoning, is what distinguishes the Indian philosophy of Religion from philosophy as Western Nations know it. Immediate perception is the source from which springs all Indian thought. vividha darzanomAM AtmAnI saMkalpanA atyAre duniyAmAM jeTalAM dhamoM jIvita che, e badhAyanA AMtarika 'svarUpanuM jo vargIkaraNa karavAmAM Ave, to mukhyatve emane traNa vibhAgomAM vaheMcI zakAya. 1. pahelo vibhAga ke je vartamAna janmano vicAra kare che. 2. bIjo e ke je vartamAna janma uparAMta janmAMtarano paNa vicAra kare che. 3. trIjo e vibhAga ke je janma janmAMtara uparAMta enA nAza ke ucchedano paNa vicAra kare che. anAtmavAda : atyAranI jema ghaNA prAcIna samayamAM paNa evA vicArako hatA ke jeo vartamAna jIvanamAM prApta thatAM sukhanI pele pAra koI sukha che, evI kalpanAthI na to preraNA meLavatA hatA, ke na to enAM sAdhanonI zodhamAM samaya vitAvavo ucita mAnatAM hatAM. vartamAna janmanA sukha-bhoga ja emanuM jIvana dhyeya hatuM ane A dhyeyane pAra pADavA mATe badhAM sAdhanono saMgraha karatAM hatAM. teo mAnatA ke ApaNe je kaI chIe te A janma sudhI ja chIe. mRtyu bAda ApaNe pharI janma laI zakavAnA nathI. bahu bahu to ApaNAM punarjanmano artha ApaNI saMtati cAlu rahe e ja che. tethI je kAMI sAruM kAma karIzuM, tenuM phaLa bhogavavA mATe ApaNe pharI janmavAnA nathI. ApaNI karaNInuM phaLa ApaNA saMtAna ke samAja bhogavI zake che. ene bhale punarjanma nAma apAya. Avo vicAra karanArA vargane ApaNA prAcIna zAstromAM paNa anAtmavAdI ke nAstika kahevAmAM Avela che. e ja varga kyAreka AgaLa jatAM cArvAka tarIke oLakhAvA lAgyo. A varganI daSTimAM sAdhya puruSArtha eka mAtra kAma arthAt sukhabhoga ja che. enA sAdhana tarIke e varga nathI dharmanI kalpanA karato, ke nathI jAtajAtanAM vidhividhAnono vicAra karato. tethI ja A vargane kevaLa kAma ane artha, ema be puruSArthane mAnanAra kahI zakAya. Aso saMvata 1951 nA patramAM zrImad AvI dhAraNAono anAyAsa javAba Ape che: " sarva jIvane apriya chatAM je du:khano anubhava karavo jama punarjanma 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe che, te du:kha sakAraNa hovuM joIe. e bhUmithI mukhya karIne vicAravAnanI vicArazreNI udaya pAme che. ane te parathI anukrame AtmA, karma, paraloka, mokSa Adi bhAvonuM svarUpa sidhdha thayuM hoya ema jaNAya che. (patra kramAMka 646) aMgrejI sAhityamAM anaMtatA, zAzvatI vagere mATe zabdo che, paNa 'anAdi' mATe nathI. kAraNa ke pazcimI vicAraparaMparAmAM 'anAdi' zabda Avato ja nathI. eTale 'anAdi thI anaMta' darzAvavA khalila jibrAne from pre-enternity to eternity vAkya prabaMdha prayojyo; anaMtatAnI agAuthI anaMta sudhI. r jainadarzana anusAra sRSTi anAdi anaMta che. enI zarUAta nathI. tema aMta nathI, eTale ke enA sarjana visarjanano savAla raheto nathI. sRSTimAM keTalAka niyamo che. dareka padArtha prakRtinA niyama anusAra varte che. karmano niyama paNa evo ja eka niyama che. AtmA eka anAdi, anaMta caitanyarUpa padArtha che. pote amUrta, svataMtra, sarvathA pavitra hovA chatAM parapadArthanA-puddagalanA saMyoge dehadhArI, parAdhIna ane milana bane che. e karma kare che ane tenuM phaLa bhogave che. punarjanma che, jo na hoya to karmanuM vyavasthAtaMtra nirarthaka Thare. jaina mata mujaba karma karanArane tenuM phaLa ApoApa prApta thAya che. karmaphaLa ApavA mATe Izvara jevI koI sattAnI AvazyaktA nathI. jIva karma karavAmAM svataMtra che, tema phaLa bhogavavAmAM paNa svataMtra che. teja rIte jaina darzana Izvarane adhiSThAtA paNa nathI mAnatuM. enI mAnyatA mujaba sRSTi anAdi anaMta hovAthI, koIe utpanna karI nathI, tathA e poteja pariNamanazIla hovAthI IzvaranA adhiSThAnanI apekSA rahetI nathI. tIrthaMkaro che, te paNa sRSTinA saMcAlaka evA Izvara nathI. teo vItarAga che. AtmavikAsanA sarvocca pade pahoMcelA hovAthI pUchyuM che. gItAmAM zrIkRSNe spaSTa karyuM che : na kartRtvaM na karmANi, lokasya sRjati prabhuH / karmaphala saMyogaM, svabhAvaste pravartate // na (a. 5, zloka 14) arthAt : prabhu lokane sarjato nathI; te kartA nathI. tema ja loka sarjana e tenuM kAma nathI. vaLI te karmanA phaLano saMyojaka paNa nathI. paraMtu dareka vastu potapotAnAM svabhAva pramANe varte che. karmanu baMdhana che tyAM sudhI janma-maraNa che. karmAnusAra AtmA vividha jIvayonimAM janma dhAraNa kare che. mAnavajanma uttama che; kAraNa ke manuSya gatimAMja mokSaprApti saMbhavita che. hiMdu-vaidika dharmanI badhI zAkhAo, jaina darzana, bauddha darzana-A badhA janma punarjanma 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmamAM mAne che, mokSa athavA nirvANano paNa svIkAra kare che. AtmAnA astitva sudhI to sarva dharmomAM ekavAkyatA che. cArvAkadarzana sivAya badhA bhAratIya darzanomAM AtmA ke cetana tattvanuM astitva svIkRta che, ethI ja bhAratIya saMskRtimAM karma, punarjanma, mokSanA vicAro khUba UMDe sudhI gUMthAyelA che. vaidika paraMparAomAM thoDA thoDA pheraphAra sAthe AtmAnuM amaratva svIkArAyuM che. bauddha matamAM punarjanmano svIkAra che,chatA AtmAnI zAzvatatAno akSaNa rUpe svIkAra nathI. nitya AtmAne na mAnavA chatAM janma-punarjanmane te mAne che, buddhanA pUrvajanmonI kathAo, jAtakakathAo Ano purAvo che. punarjanmanI bauddha saMkalpanA : bauddha darzana ema kahe che ke AtmA pAMca skaMdhono samudAya mAtra che. rUpa, vedanA, saMjJA, saMskAra ane vijJAna. A pAMca '. skaMdha (samuha)thI atirikta evo koI AtmA nathI. rUpamAM cAra mahAbhUto(pRthvI, jaLa, teja ane vAyu) Ave che. vedanA eTale saMvedanA, lAgaNI. saMjJA eTale iMdriyo dvArA thatuM jJAna, saMskAra eTale anubhavAvezo. vijJAna eTale vicAra. rUparUMdhamAM cAra zArIrika tattvo, bhautika tattvo ane bAkInA cAra skaMdhamAM mAnasika tattvono samAveza thAya che, AtmA A pAMca skaMdhono samudAya mAtra che. A tathAgatano mArga che. bhagavAna na hoya to kaI nahiM, paNa paMca skaMdho tenA pariNAmo to che ne! bauddha darzana ema kahe che ke A saMghAta be kSaNa sudhI paNa ekarUpa raheto nathI. e niraMtara parivartanazIla che. A niyama dareka vastune lAgu paDe che. herAliTasa ane bargamAM paNa buddha jevI ja vAta kare che. avirata utpAda ane vyaya, jagatanI dareka vastu A niyamane AdhIna che. nadInA jaLamAM eka biMdu paNa satata parivartita thatuM rahe che. chatAM nadImAM ekavAkyatA rahe che. eTale ja scary so s you cannot bathe in the same river twice :- 24's or nadImAM tame be vakhata snAna na karI zako! kAraNa ke bIjI vAra bhUsko mAre, tyAM sudhI to pANI badalAI gayuM hoya. evuM ja skaMdha samUhamAM thAya che. mAnavadeha bhinna avasthAomAMthI pasAra thAya che ane e avasthAo anitya che, to jIvana e avasthAonI paraMparA che-pravAha che. dareka avasthA pUrvanI avasthA para AdhAra rAkhe che ane dareka avasthA potAnA pachInI avasthA sarje che. kAryakAraNanA niyamanA siddhAMta anusAra. vilIyama jemsa vijJAnanA atUTa pravAha- an unbroken stream of consciousness nI je vAta kare che, te lagabhaga uparokta prakriyAne maLatI che. jo karyA vinA karma thaI zake, to punarjanma pAmanAra vyakti vinA punarjanma jama punarjanma 17 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa sArI rIte thaI zake. bauddha darzane Avo punarjanma to svIkAryo ja che, paNa te uparAMta pratyeka paLe punarjanma thato mAnyo che. karmanuM saMkramaNa ke saMcarana jema vyaktinA jIvana daramyAna thAya che, te rIte tenA maraNa vakhate paNa thAya e saMbhavita che. zarIra kAma karatuM aTakI jAya to paNa mAnasika ane apArthiva zaktio-paribaLo to enuM kAma karyA ja kare che. bauddha mImAMsA kahe che ke IcchAzakti, tRSNA, jijIviSA, bhavat (Becoming) nI prakriyA eka prabaLa zakti che. je akhila astitvane gati Ape che. e pracaMDa zakti mRtyu pachI judA svarUpe jArI rahe che. e punarjanmanuM kAraNabhUta thAya che. je niyamathI A jIvana cAle che te ja niyamathI mRtyu pachInuM jIvana cAle che . baMnemAM prakriyA eka ja che. 60 varSano vRddha 50 varSa pahelAMnA bALaka jevo nathI, chatAM te enAthI judI vyakti paNa nathI. te ja rIte ahIM je mANasa mare che ane bIjI jagyAe janme che, te, te ja mANasa nathI, tema judo mANasa paNa nathI. jyAM sudhI A sAtatya, saMsArane TakAvanAra tRSNA jijIviSA ane pUrvapreraNAo (Pre-dispositions) che, tyAM sudhI saMsAra cAlu raheze. jJAnakarmathI e badhAnuM unmelana thAya, to mAnavI nirvANane prApta karI zake. punarjanma utpanna karanAra bIja ja jo bhasma thaI jAya, to zeSa zuM rahe? bauddha graMthomAM godhika, satyadAsa, vakalI ane siMhAnA AtmavilopananA daSTAMto jovA maLe che. ane e vizeSa mahatvanA che, kAraNa ke punarjanma pAmavAnA eka mAtra hetuthI karelA Atmavilopanane bauddha mAnyatA samarthana Ape che, te AnAthI phalita thAya che. (ensAyakalopeDIyA, rIlIjIana enDa ethIkasa. (Vol. XII, P. 34) tibeTanAM bauddhazAstramAM 'jIvaMta buddha eka evI vyakti hoya che, ke je mRtyu pachI mokSe jAya che, paraMtu anyone madada karavA mATe vAraMvAra punarjanma levAnuM pasaMda kare che. tAjetaramAM eka ATha varSano bALaka "jIvaMta buddha' banyo che. enI pasaMdagI jIvaMta buddhanAM 17 mAM punarjanma tarIke karavAmAM AvI che. cInanI sAmyavAdI sarakAre prathamavAra "jIvaMta buddhane mAnyatA ApI che. lhAsAthI dUra eka maThamAM 27 mI jUna 1992 nAM enI pasaMdagI karavAmAM AvI hatI. jIvanAM pUrvabhavanAM astitvamAM karelAM pApa-puNya bhAva (zubha-azubha) ja vartamAnanI jIvadazA nizcita kare che. (buddhijhama, paM. zio nerIna, pra. 32) bauddha paraMparAnA lAmA guruoe tibeTI yogamAM mRtyunI kSaNa, mRtyu pAmavAnI kaLA, mRtyu pachInI avasthA, ane Yogic Art of choosing a womb, Bardo of Rebirth [all (que 241 522 . (Tibetan Yoga and 18 janma punarjanma Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Secret Doctrines), lAmAM kAjhI davA saMmapudapano upadeza; saMkalana W. Y. Evans-Wentz. (Oxford University Press) Budha like Plato sought to find the state beyond flux - bhAva-nirodha-nibhAnAm - To withdraw from flux is to attain Nirvana. bhAratamAM 'lokAyatika' nAme oLakhAtA eka saMpradAyanA praNetA cArvAka praSie AtmAnA astitvane ja nakArI kADheluM. AthI karma, pUnarjanma, mokSa jevI vAto paNa emanA mata mujaba nirarthaka Thare che. AthI dharma, ArAdhanA, sAdhanA vagere paNa koI kAmanA na rahe e dekhItuM che. tethI ja temaNe kahyuM hatuM : mAvajata jIta, DhagaM kRtvA dhRta pita! bhasmIbhutasya dehasya punarAgamana kuta: ? arthAt : jyAM sudhI jIvIe tyAM sudhI sukhe jIvIe (vyartha kaSTa bhogavavuM nahIM) karaja karIne paNa ghI pIvuM, kAraNa ke bhasma thayela deha kaMI pAcho AvavAno nathI. vaijJAniko, buddhivAdIoneM Aje je abhimata che, tevI ja mAnyatAo seMkaDo varSa purANA A matamAM pracalita hatI. A eka vilakSaNa mata avazya che. bhAratanI mata sahiSNu saMskRtie cArvAkane paNa RSi gaNyA che. A lokAyata matane A eka zlokamAM pUro karI zakAya nahiM. tema chatAM jIvana ane maraNa viSe mAnavajAte UMDANathI vicAryuM che ane dehadhArIo mATe maraNa nizcita che e samajano svIkAra to karavo ja paDe che. eTale A darzananuM satya spaSTa che. tajIvanaccharIravAda : trevIsa mAhenA eka vAda tajajIvanaccharIravAda tarIke oLakhAya che. A mata anusAra saMsAramAM jeTalA zarIra che, temAM darekamAM AtmA che. vaLI e AtmA zarIranI hayAti sudhI ja TakI rahe che. zarIranA nArA sAthe ja zarIrIno vinAza thAya che. A loka sivAya para' eTale bIjo koI loka nathI. puNya ke pApa jevuM kazuM ja nathI. paraloke janAro koI AtmA zarIrathI judo nathI. koI tatvo eka janmathI bIjA janmamAM janArAM nathI. eTale ke A vAda pApa - puNya arthAt karmanA siddhAMtamAM ke AtmAnI nityatAmAM, ke anya lokamAM, ke koI anya janmamAM mAnato nathI. TUMkamAM zarIra e je AtmAno AvirbhAva evuM tAraNa nIkaLe. kALakrame A vicAradhArA vilaya thaI gaI. jIvana ane maraNanuM rahasya zodhavAnI jijJAsAmAMthI AvAM judAjudA uttaro sAme AvyA. hajI paNa zodha cAlu che. anAtmavAdI hoya te punarjanma ke paralokamAM na mAne. jyAre buddhadharme punarjanma, tenA kAraNa, temaja karmanI nivRtti ane nirvANa janma punarjanma Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara khAsa bhAra ApI cAra Aryasatyone potAnI AgavI zodha batAvI che. (1) du:kha. (2) tenuM kAraNa tRSNA (3) nirvANa ane (4) eno upAya eTale aSTAMgika mArga. eja cAra Aryasatyo jaina paribhASAmAM baMdha, Amrava, mokSa ane saMvara che. jyAre nyAyavaizeSika paribhASAmAM saMsAra, ajJAna, apavarga ane tatvajJAna che. temaja sAMkhyayoga paribhASAmAM saMsAra, aviveka, mokSa , ane viveka che. badhA ja brAhmaNa - zramaNa darzano mukhya vastumAM ekamata thaI jatA hovAthI zrImad rAjacaMdre kahyuM che ke : nizcaya sarva zAnIno AvI atra samAya, dharI maunatA ema kahI sahaja samAdhi mAMya. (Atma siddhi 118) AtmAnuM zAzvata svarUpa bhavAMtaraNanAM siddhAMtano mULabhUta AdhAra che. , punarjanma ane jIvanuM kSetramaMtarANa dhArmika jIvanano daDha ane zaktizALI 'AdhArastaMbha che. yahUdI, khristI ane islAmamAM aMtima kriyAmAM daphana vidhi hoya che. jyAM daphana vidhi hoya che, tyAM punarjanmanI mAnyatA nathI hotI. pharI deha dhAraNa karavAno hoto nathI. jarathuSTra, yahudI, khristI ane IslAma dharmaparaMparAmAM karmanI gati sIdhI rekhAmAM Lineal ke Linear hoya che. hiMdu, jaina ane bauddha dharmaparaMparAmAM karmanI gati vartuLAkAre -circular hoya che. vartuLano Adi ke aMta zodhI zakAto nathI. . jarathuSTrapaMthIo mAne che ke AkharI samaye sozacosa-masIha pRthvI para Avaze. dharatI para pIgaLelI dhAtuno lAvArasa patharAI jaze. duSTo ane duSTonAM dukRtyo emAM homAI jaze. pavitra mANaso caMdananI zItalatA pAmaze. pachI navI pRthvI ane navA svarga para zAzvata zAMti patharAze. AvuM banaze tyAre moTerAMo kAyamane mATe 40 nI vayanAM ane bALako paMdara varSanI vayanAM haze. yahUdI paMthIo paNa masIhAnI pratIkSA kare che. yahUdI paraMparA mAne che ke mAnavajAtanI zarUAta IDananA bagIcAmAM thaI, jyAM vasanArAonuM svarga hatuM. badhA pUrNa hatA. aMte pharI IDananA bagIcAmAM badhA ekatra maLaze. pUrNatA prApta karaze. samagra pRthvI para IjharAyelanuM zAsana haze. zAMti ane samRddhi haze. drAkSanAM velAo para hajAro jhumakhAMo haze. yahUdI paraMparA saguNa, savicAra ane sadAcAranI bhAvanAne puSTi Ape che, temaja paralokamAM mAnyatA dharAve che. , khristI paraMparAmAM Day of Judgement ke Last Judgment ke Doom's janma punarjanma Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ day sRSTinA pralaya pachIno aMtima divasa gaNAya che. A divase marelAM badhA jIvatAM thaze, kabaramAMthI. punarUtthAna- Resurrection nI mAnyatA che. badhAne potAnAM kRtyo anusAra AkharI cukAdo saMbhaLAvavAmAM Avaze. je alpa samayanuM hoya, te prathama bhogavavAnuM Ave. je dIrgha hoya, te pachI. A cukAdA anusAra svarga ke narakano vAsa hoya. ghaNAM prabuddha khristIo punarjanmamAM mAnatAM hatAM. IslAmapaMthIo paNa AkharI cukAdAmAM kayAmatamAM mAne che. Day of Reckoning. sRSTinA pralayano AkharI divasa, te ja kayAmatano divasa.kayAmatanA divase marelAo jIvatAM thaze ane AkharI cukAdo pAmaze. ane te mujaba dojakha ke jhannatavAsI thaze. sUphIone prathama paMktimAM UbhA rAkhavAmAM Ave che. sUphI khudAnA priya pAtra gaNAya che. sUpha eTale paMkti. te parathI sUkI zabda pracalita thayo. sUphI eTale sApha, pavitra, nirmaLa mananA hovAthI "sUphI' kahevAmAM Ave che. paraMtu pracalita mAnyatA evI che ke "sUphI' zabda 'sUra' eTale una uparathI Avyo che. sakhata garamImAM paNa kaSTa veThI unanA vastra paheranAra, sUphI nAmathI prasiddha thayA. eka mata evo che ke sophiyA eTale jJAna. e uparathI jJAnIne sUkI kahevAya che. IslAma eTale zaraNAgati. allAha samakSa saMpUrNa zaraNAgati. khistI ane IslAma paraMparAmAM A rIte ghaNuM ja sAmya jovA maLe che. saravALe AtmAnI gati kyAMka to thAya ja che. TUMkamAM A paraMparAomAM kama sIdhI rekhamAM gati karI mRtyu sAthe aTakI jAya che. jyAre hiMdu, jaina ane bauddha paraMparAmAM karmAnusAra pharI janma dhAraNa karavo paDe, * jyAM sudhI saMpUrNa karmone kSaya ane mukti na thAya tyAM sudhI. eTale karmonI gati vartuLAkAra che. saMsAracakra zabda paNa vartuLAtmaka gatino sUcaka che. vaidika paraMparA karmamAMthI kartAbhAva dUra karIne karmaphaLatyAganI bhAvanA keLavIne naiSkarma, saMnyAsa ane dhyAnane pagale mukti - brahmanirvANano mArga cIMdhe che. jaina paraMparA karmanI nirjarA dvArA nirvANa - zivANaMno rasto batAve che. bauddha paraMparA tRSNA tyAga ane karuNAnA anuzIlanathI dhyAnamArge puruSArtha karavAnuM nirdeza che, jethI bodhisatva aneka janme nirvANa pAmI zake. - samaNasuramamAM kahyuM che. jyAM nathI du:kha, nathI sukha, nathI pIDA, nathI bAdhA, nathI maraNa ane nathI janma, enuM nAma nirvANa. (DaoN. guNavaMta zAha) eka AgavI paraMparA : - jarathuSTra paraMparAnA anuyAyIo mULata: Aryo ja che. maraNottara aneka vidhio vaidika saMskRti sAthe ghaNuM sAmya dharAve che. jama punarjanma , 21 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A eka AgavI paraMparA che. jemAM aMtyeSTi kriyAmAM nathI daphanavidhi, ke nathI agnisaMskAra; paNa dhArmika vidhio pachI mRtadehane 'dokhamA' mAM mUkI devAmAM Ave che. koI svajano paNa tyAM sudhI jaI zakatAM nathI.' A paraMparAmAM zAzvata, sanAtana AtmAnI mAnyatA to che ja. mRtyu pachI prathama divasathI prArthanA athavA gAthAnuM raTaNa be divasa cAle che. trIjA divase uThamaNuM ane sAthe prArthanA hoya che. cothe divase cahAramanI prArthanA hoya che. mRtyu pachInI gatimAM AtmA sukharUpa rahe; zAMti pAme, te mATe cAra divasanI kriyAo prArthanAyukta hoya che, ane atyaMta mahatvanI che. chelle divase mAtra kuTuMbIo pUratuM bhojana hoya che. A cAra divasanI vidhi pAchaLanI saMkalpanA evI che, ke jIvAtmAno A sRSTi sAthenA saMbaMdha dehamRtyu pachI paNa cAra divasa sudhI rahe che. cothA divase A saMbaMdhano viccheda thaI jAya che. dunyavI saMbaMdho pUrA thAya che. gati karatAM AtmAne pavitra jharaNA Blissful stream paranAM cinavada ke pUla parathI pasAra thavAnuM hoya che. AtmA zAMtithI sukharUpa e pUla parathI pasAra thaI zake, te mATe naLiyA jevuM dharAvavAnI vidhi hoya che ane AtmAnI sukharUpa yAtrA ane zAMti mATe prArthanA karavAmAM Ave che, AtmAne sukharUpa bhAvapUrvaka vidAya ApavAmAM Ave che. svajano, - saMgAo prArthanA karatAM rahe, to AtmA rakhaDato na rahe, ane enI adhogati na thAya. - tyArabAda dara vaSIe - dara puNyatithie vidhivat prArthanA thAya che, jemAM evI bhAvanAo thAya che ke ame pravezI AtmAone ane tamane yAda karIe chIe. AvIne maLIe chIe, Apa jamIne khuzI thaIne jAva. amArA AzIrvAda Blessing ApanI sAthe che. dojakhamAMthI behasti tarapha gati thAya, evI zubha prArthanA karavAmAM Ave che. behasti athavA svargamAM AtmA mukta anaMta ane akSaya AnaMdanI avasthAmAM rahI sukha pAme che. koI AtmAne pharI deha dhAraNa karavo paDato nathI. punarjanmanI saMkalpanA A vicAradhArAmAM nathI. paraMtu have ghaNA vidvAno - A paraMparAnA niSNAtoskolaro punarjanmanA siddhAMtamAM mAnyatA dharAve che. - AtmAnI sadgati arthe bAramA ke teramAnI vidhi, bhojana, varSa zrAddha, tarpaNa vagere vaidika paraMparAnI vidhio ane jarathostra paraMparAnuM sAma spaSTa che. vaidika paraMparA anusAra bAra divasa AtmA A sRSTi para ja rahe che. pachInI vidhio vidAyanI vidhio che. jarathuSTra paraMparA anusAra cAra divasa sudhI janma punarjanma Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA A suSTi sAthe joDAyelAM rahe che. pachI vidhivat vidAya sAthe zubhakAmanA karavAmAM Ave che. karmavAda-punarjanmanI Avazyaka saMracanA karmanA siddhAMtanA saMdarbhamAM punarjanmano nirdeza karatAM jarmana vidvAna . mekasa mUlare lakhyuM che: "e to nizcita che ke karmanA siddhAMtano prabhAva mAnavajIvana para behada paDyo che. jo mAnavI e jANe ke vartamAna jIvanamAM koI jAtano aparAdha karyA vagara paNa mAre je kaMI du:kha veThavuM paDe che, e mArA pUrva janmanA karmanuM ja phaLa che, te e jUnuM devuM cUkavanAra mAnavInI jema zAMtapaNe e saMkaTane sahana karI leze ane sAthe sAthe jo e mAnavI eTaluM paNa jANato hoya ke sahanazIlatAthI jUnuM devuM cUkate karI zakAya che, tathA ethI ja bhaviSyane mATe dharmanI mUDI bhegI karI zakAya che, to ene bhalAIne mArge cAlavAnI preraNA ApoApa ja maLI javAnI. dharmazAstrano A siddhAMta ane bhautikazAstrano balasaMrakSaNa saMbaMdhI siddhAMta e baMne eka sarakhAM che. baMne siddhAMtono sAra eTalo ja che ke koIno paNa nAza nathI thato. koI paNa dharmazikSaNanA astitva vize game teTalI zaMkA kema na hoya, paNa eTaluM to sunizcita che ke karmano siddhAMta sauthI vadhAre sthAnomAM svIkAramAM Avyo che. enAthI lAkho mAnavIonAM kaSTo ochAM thayA che ane e ja siddhAMtane lIdhe mAnavIne vartamAna saMkaTa sahana karavAnI zakita pedA karavAnuM tathA bhaviSyanuM jIvana sudhAravAnuM uttejana maLatuM rahyuM che" karma aMge je kaMI kahevAmAM, lakhavAmAM AvyuM che tenI saMgati tyAre ja thaI zake che, ke jyAre AtmAne jaDathI jUda tatva mAnavAmAM Ave. AtmAnuM svataMtra astitva je pramANothI jANI zakAya che emAM eka che : punarjanma. vartamAna zarIra pachI AtmAnuM astitva mAnavAmAM na Ave to, ghaNA prazno vANa ukelyAM rahI javA pAme che. evuM jovAmAM AvatuM hoya che, ke jeo A janmamAM prAmANika jIvana vItAve che teo rahe che daridra; ane evA mANaso paNa jovAmAM Ave che. ke jeo nyAya, nIti ke dharmanuM lezamAtra paNa pAlana karatAM nathI chatAM badhI rIte sukhI hoya che. evA paNa kissA bane che, ke jemAM gunho eka kare che ane enI sajA ke phaLa anyane bhogavavAM paDe che. khUna eka kare che ne phAMsIe janma punarjanma 23 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIje caDe che. A uparathI e vicAra karavo joIe ke jemane potAnA sArA ke kharAba kRtyano badalo A janmamAM nathI maLato, emanuM kRtya zuM ema ja niSphaLa javAnuM? AvI badhI bAbatone dhyAnamAM letAM ema mAnavuM anivArya thaI paDe che ke cetana eka svataMtra tattva che ane e jANatAM ke ajANatAM je kaMI karma kare che, enuM phaLa bhogavavuM ja paDe che, ane e mATe punarjanmanA cakramAM pharavuM paDe che. punarjanmano svIkAra AtmAnA svataMtra astitvane mAnavAno prabaLa purAvo che. A siddhAMtano phalitArtha e che, ke jIvana mAtra vartamAna janmamAM pUruM thatuM nathI. e to pahelAM pAga hatuM, ane AgaLa paNa cAlavAnuM. evuM eka paNa sthUla ke sUkSma, mAnasika, vAcika ke kAyika karma nathI, je A janmamAM ke para janmamAM pariNAma utpanna karyA sivAya vilaya pAme. karmavAdInI daSTi dIrgha che, traNa kALane sparze che. cArvAkanI daSTi sImita che. te mAtra vartamAnane sparze che. karmavAdanI dIrdhadaSTimAMthI phalita thatI vaiyaktika, kauTuMbika, sAmAjika ke vaizvika javAbadArIo ane baMdhanamAM moTo phera paDI jAya che. e baMne daSTiono taphAvata ahIM vistArathI joIe: karmanA phaLa ke punarjanmane na mAnanAra pakSa mATe jIvanamAM kAma" (bhoga) ane tenA sAdhanarUpa "artha" (dhana) sivAya bIjA koI puruSArthanuM sthAna nathI. jarUra nathI. bIjo eka varga evo hato ke je maraNa pachI janmAMtara che ema mAnato hato, ane punarjanmanI mAnyatAne AdhAre karmatattvano svIkAra karato hato. AvA karmavAdIonA paNa mukhya be pakSa che. eka pakSa janmAMtaramAM zubha phaLa ane tenA sAdhanarUpe dharmanuM pratipAdana karato hato. temanA mATe artha ane kAma uparAMta dharma paNa mAnavInA puruSArthanuM kSetra hatuM, enI daSTimAM 'mokSanuM sthAna na hatuM. enA mate pApa - puNya janma-punarjanmanuM cakra cAlatuM ja rahe che, ene uccheda zakya nathI. e pakSa ziSTa ane vihita AcaraNa karavA para bhAra mUkato. niMdya ane niSiddha AcaraNathI adharma ane tenA pariNAme pApa thatuM hovAthI bhaviSyamAM tenuM phaLa du:kharUpe maLe, mATe tenAthI bacavAnuM kaheto. Ama A pakSa sAmAjika suvyavasthA ane sukhazAMti tarapha dhyAna Apato. vaidika karmakAMDo, mImAMsaka darzana vagere pravAho A prakAranA hatA. - karmavAdIono bIjo pakSa ema mAnato hato ke punarjanmanuM kAraNa karma che. vihita AcaraNa karavAthI dharma thAya che ane tethI svarga maLe che e sAcuM, paNa e dharma paNa adharmanI jema sarvathA heya (tyAjya) che. eka anya dizA paNa che, cotho puruSArtha che-mokSa. mAnavI karmathI ane janma-maraNathI mukta janma punarjanma 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI zake che. mokSane mATe badhAya karma-puNyarUpa ke pAparUpa-baMdhana che. eno paNa nAza prayatnathI zakya che. A pakSanuM dhyeya sarva baMdhanothI muktinuM che; zramaNamArga, parivrAjako, yoga, sAMkhya vagere darzano AvA nivRttilakSI che. AgaLanA pakSane pravRttimArga kahI zakAya. nivartaka mArgamAM cotho puruSArtha mukhya che. jemaNe potAnA astitvanAM mULane jANavAno prabaLa puruSArtha karyo temaNe Atmatattva zodhI kADhyuM. punarjanmane aTakAvavAnuM sAdhana temane maLI AvyuM. muktinI-mokSanI zakyatA temaNe joI. vastuta: cothA puruSArthane 'mokSane' badale jJAnapuruSArtha athavA zuddhi ke zodhapuruSArtha kahevo joIe-mokSa to enI aMtima phaLazruti che. manuSya dharma, artha ane kAmane prayatnathI zodhe che-khoLe che, te mATenI pravRtti kare che, chevaTe potAne ane jagatane zodhe che, zuddha kare che, ane aMte jagatanA-jIvananA mULa kAraNane paNa zodhI le che. jJAnI dharma ke nItinA niyamanamAMthI mukti nathI meLavato, paNa dharmane vadhu sUkSma stare samaje che, Acare che. vividha javAbadArIo ane tenI maryAdAone barAbara jANe che ane samajaNapUrvaka svIkAre che. A puruSArtha mATe pravRttimAtrathI nivRtta thavuM joIe-evI aMtima cheDAnI mAnyatA nirmANa thaI che. kiMtu punarjanmamAMthI chUTavuM ane te mATe karma nAzano upAya karavo eTalo ja artha mokSapuruSArthano nathI. punarjanmanA DarathI ja mokSapuruSArtha karavAno nathI; paNa jijJAsAthI, satyazodhananI bhAvanAthI tathA zuddha thavAnI AkAMkSAthI e prayAsa karavAno hoya. e puruSArtha jJAnano hoya. je paraMparAe mokSa to apAvaze ja. jJAnanI sAdhanAmAM to 'punarjanma nathI' ema mAnatA hoIe to paNa aTakavAnuM nathI. jJAna puruSArthathI svayaMne ajavALavo eja lakSya che. A puruSArthamAM karmo to svayaM kharI ja paDavAnAM che. mokSa e AtmAnI sahaja avasthA che. karmanI vyavasthA to anuSaMgika che. It is a secondary mechanism. It is mechanical also, karmanI yaMtraNA anusAra janma maraNanuM cakra ApoApa samApta thaI jAya che. e inicidental niSpatti che. AtmA enA zAzvata nivAsasthAnamAM pahoMcI jAya, to ene anya nivAsa-dehanI koI AvazyakatA rahetI ja nathI. mANase jijJAsu hovuM joIe, zreyAthI thavuM joIe. zuzutsu (zuddhinI IcchAvALA) hovuM joIe. pariNAme ajJAna, adhUruM jJAna ane anizcitatAmAMthI mukti maLe che. AdhyAtmika ane vaijJAnika: e bheda ApaNe pADelAM che. adhyAtmavijJAna e ja kharo zabda che. vaijJAnika tathyone ke jIvanane samajavA ane saravALe janma punarjanma 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAravA mATe keTalAMka Basic Assumptions gRhIto ke Premises, arthAta Origin, ke Starting Point, ke dhArIlo ke thI prAraMbha karavo paDe che. jo gRhIta khoTuM ke yathArtha na hoya, to tene AdhAre TakelAM anumAno, prameyo, sAbitIo ane upaprameyo khoTAM Thare. bhAratIya saMskRti punarjanmanI mAnyatAnA pAyA para UbhelI paraMparA che; eTale e paraMparAmAM punarjanmanA gRhItonuM mahatvanuM sthAna che. punarjanmanA gRhIta vagara karmano siddhAMta, kAyado ane paraMparA TakI na zake, puruSArtha - sAdhanA - upAsanA mUlyahIna thaI jAya. sadAcAra nagaNya thaI jAya. mokSa ke muktino khyAla TakI na zake. vaidika, jaina ane bauddha dharmanA pAyAmAM punarjanmanI saMkalpanA rahelI che. mAnavIne karma karavAnI svataMtratA ApelI che. karmanA siddhAMta vagara janma - punarjanmanI mAnyatA TakI na zake. Izvara ke kudarata nathI karmanuM sarjana karatAM ke nathI phaLa ApavA besatA. e badhuM sRSTikrama pramANe svayaM saMcAlita che. oTomezananI jema cAlatuM ja rahe che. zubhakarma zubhaciMtana, yajJabhAvanA, nyAyanI saMkalpanA vagere janma-pUnarjanmanI mAnyatA vagara TakI na zake, ane AvI bhAvanAo vagara janma-punarjanmanI mAnyatAmAM zraddhA utpanna na thAya. Action and Reaction are equal and opposite. mAtra kriyA ja nahi, paNa manasA karma paNa karma che. badhA karmomAM kriyA na paNa hoya, paNa pratibhAva to hoya ja che. kAraNa-kArya- cause and Effect no niyama badhA karmone lAgu paDe che. jIvananA saghaLAM vyApAro kAraNa-kAryanI sAMkaLathI joDAyelA che. hareka ghaTanA pAchaLa kAraNa hoya che, ane hareka kAraNa koika pratibhAva ghaTanA nirmANa kare ja che. A prakiyA cokkasa hovAthI, niyata hovAthI determined hovAthI AvI prakriyA ne Determinism kahe che. 'niyati' eTale niyama. Ama karmanA kAyadAnuM keMdra niyativAda che. A karmano kAyado nyAya (Justice) utkrAMti (Evolution) nA pAyA para AdhArita hovAnuM mAnI zakAya. nyAyano saMbaMdha pratyeka karma (Cause) sAthe joDAyela (Effect) phaLa sAthe rahela che. A sAMkaLa satata cAlatI ja rahe che. tatvaciMtaka barnasAM kahe che : 'pratyeka kSaNa mAtra navI ja nahiM, adhya paNa che. parivartana mULagAmI che. parivartana eTale paripakavatA- navasarjana.' mAnavI pragatizIla jIvanapravAhanI sabhAna abhivyakti che. Creative Evolution mAM vikAsanI carama sImAnI vAta kahI. nirapavAda karmanI gatividhi janma-punarjanmanAM mALakhAmAM nihita che. A kAyado sarvane lAgu paDe che, svayaMsaMcAlita che. vizvanI saMracanAnu cAlaka paribaLa che. bauddha dharmamAM eka janma punarjanma Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ukti pracalita che : mRtyunuM kAraNa roga nathI, paNa janma che. (guNavaMta zAha) prakhara nirIzvaravAdI jarmana philasUka pheDarika nijo karmacakre pravartAvela punarjanmamAM mAne che. bhAratIya nItizAstramAM karmanA siddhAMta dvArA kartavya ane puNya-pApane sAMkaLI levAmAM AvyAM che. kyAM karmanuM kayuM phaLa? kyuM karma kyA janmamAM phaLa Apaze? vagere bAbatonI mAnavIne bhale spaSTa samaja na hoya, paNa eTaluM nakkI ke pUrvakarma ja vartamAna jIvanamAM sAruM ke narasuM phaLa Ape che. alabatta, bhAratIya nItizAstramAM evA laukika khyAla pravezyA ke karmano siddhAMta ja daMDa ane puraskAranuM kArya saMbhALe che, sukha ane du:kha Ape che. sukha kone kahevuM ane du:kha kone kahevuM e paNa laukika, ke bhautika dhAraNAothI ja nizcita thAya che. laukika khyAla anusAra navo janma e jANe eka zikSA ja che. vadhu sUkSma stare ema paNa kahevAyuM ke navo janma dhAraNa karavo paDe che, te ahaMtavane kAraNe. jo AtmA jANe ke "ahaMtA" janma ane sukha-du:khanuM kAraNa che, to e jJAna muktinuM lakSaNa banI jAya. hiMdu dharmanI vaiSNava ane tAMtrika paraMparAmAM bhakta IzvaranI sevA karI pharI pharI janma levA Icche che. enA mATe janma e kaI pUrvakarmanI zikSA nathI. narasiMha mahetAe eTale ja gAyuM ke vaikuMTha nathI jAvuM! tulasIdAse paNa mukti nathI vAMchI, paNa rAmanI bhakti ja janmojanma vAMchI. advaita vedAMtamAM zaMkarAcAryanA mata anusAra mukti e parAtpara tathya che. mAnavI mukta ja che, paNa te e jANato nathI, ajJAna-avidhAnuM AvaraNa dUra thAya, ke tenI mukti svayaM pragaTa thAya che. RNAnubaMdha : Akho saMsAra RNAnubaMdhanA AdhAre cAle che ane Take che. jIve kareluM devuM', devuM ja paDe che ! jyAM sudhI karamanuM levuM -devuM zeSa rahyuM che, tyAM sudhI saMsAra che. jamA-udhAranAM pAsAM sarakhAM thaI jAya, eTale ke kiMcit mAtra traNa na rahe, tyAre jIva mukta thAya che. samasta khela 'leNAdeNI' na kahI zakAya. bhavobhavanA bhaNakALa daramyAna jIva anekAneka anya jIvonA saMbaMdhamAM Ave che, ane saMjogo mujaba paraspara rAga-dveSanA karmo baMdhAya che. A rAgadveSanI sAMkaLa te ja RNAnubaMdha. RNa eTale karaja-devuM, ane anubaMdha eTale tene anusarato anurUpa phaLa denAra baMdha. A zubhAzubha RNanI patAvaTa arthe ja jIva RNAnubaMdhI jIvo sAthe saMsArI saMbaMdhothI joDAya che. mA-bApa, putra-putrI, janma punarjanma Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAI-bahena, patnI, mitra-zatru, anya sagAMo, vyApArI bhAgIdArI, vagereno nikaTa saMbaMdha prathamavArano nathI hoto. parasparano jUno hisAba-koIka bhavano bAkI rahelo hisAba pUro karavA ja AvA sabaMdho baMdhAya che.... nikaTanA ke dUranA, dIrgha ke alpa kALanA saMbaMdha ke kSaNavAranAM saMbaMdha paNa koIka RNAnubaMdhanA AdhAre ghaTe che. anya jIvo sAthe anurAga-aNarAga, saMyoga-viyoga, sukha-du:khanA anubhavono AdhAra RNAnubaMdha che. kyAreka taddana ajANyo mAnavI acAnaka ApaNI madade AvI jAya che. ane ApattimAMthI ugArI le che. kyAreka tadana nikaTanA sabaMdhIothI mAtra kleza ja utpanna thAya che. jenA pratye snehabhAva rahyo hoya, parizrama karyo hoya, tenA taraphathI kazuM zubha vartana paNa nathI maLatuM. jyAre jenA mATe kazuM ja na karyuM hoya, tenA taraphathI zubhavartana ke Arthika lAbha paNa prApta thAya che. karma ane RNAnubaMdhanI vyavasthAmAM zubha karma ke azubha karma phaLa ApyA vagara raheto nathI. eka pratye zubha karma karIe, paNa tenuM zubha phaLa-pratibhAva koI anya taraphathI maLe. e ja vyakita taraphathI maLe, evo niyama nathI. ApaNo pheMkelo daDo ApaNI pAse pAcho na paNa Ave, paNa badalAmAM koIno pheMkelo daDo ApaNA hAthamAM AvI jAya ! saravALe koIka khUNethI to phaLa maLe ja. RNAnubaMdhanA niyama vagara AvI yaMtraNA zakya nathI banatI. A yaMtraNAne samajavI kaThina che, kAraNa ke kArya-kAraNanI janmojanmanI dRkhaMlA sakaMLAyelI che. mANasa je Ape che, te ja pAme che. mANasanA vicAro, kAryo, rAga, dveSa, tiraskAra, zabdo paNa moDA vahelA - A bhavamAM ke anya bhavamAM adbhuta cokakasAIthI tenA bhaNI ja pAchAM vaLe che. A ja karmano aphara niyama che. kazuM ja eLe jatuM nathI, kazuM bhulAtuM nathI, kazuM lupta thatuM nathI. kayAreka koI supAtra jIva putra ke putrI rUpe eka kuTuMbamAM avatAra le ane kuTuMbanI dazA ane dizA pharI jAya che. ene pagale sukha aizvarya ane samRddhi Ave che. are koI gAya ke kUtaro paNa RNAnubaMdhe gharamAM Ave che. samRddhi laIne Ave che. kuTuMbanA sabhya banI thAya che. koI AdhyAtmika vyakti kaSTamaya jIvana bhogavatI hoya che. koI durjana sAhebImAM mahAlato hoya che, A virodhAbhAsa aneka janmonAM saMcitakarmonAM paripAkarUpa hoya che. badhI suvidhAo prApta chatAM mANasa jo navAM kamoM bAMdhato ja jAya. to pharI ene pheDavA deha dhAraNa karavAM ja paDe che. game te gatimAM. ane janma-punarjanmanuM cakra cAlu ja rahe che.* aNuvijJAnathI jema nAnakaDA aNumAM rahelI pracaMDa zaktinuM bhAna thAya janma punarjanma - 28 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tema karmagraMtha-ke karmasiddhAMtanA parizIlanathI kAryaNa aNuonuM sAmarthya samajAya, ane vizva vyavasthAno mahAniyama - vAvo tevuM laNo - ke karo tevuM pAmo samajAya. sadaMtara mauna avasthAmAM ke guphAmAM sAdhanA karatAM paNa eka vicAra suddhAM karIe, toye enuM phaLa acUka maLavAnuM - e sanAtana niyamamAM vizvAsa daDha thAya. sArI ke narasI chUpI urmi, Avega, kaSAya acUka pariNAma lAve che. AvI zraddhA sthira thayA pachI mANasa pApavRttimAM lIna thaI zake kharo ? potAnAM sukhadu:kha, yaza-apayaza, zakti, samRddhi, ke kaSTa, vedanA, rugNAvasthA tamAma potAnA ja karmanAM kSaya ke kSayopazama ke udaya anusAra che, emAM bIjA to nimittamAtra che, evI samajaNa pragaTe, to kaSAyanI upazAMti saraLa bane, kazuM maLyuM na maLyuM teno mada ke kheda na thAya, ane A badhI puNya- pApanI lIlA che, evI sabhAnatA pragaTe, to samatva jALavavuM sulabha bane. Ama karmaviSayaka sUtronA jJAnathI vartamAna sthitimA garva ke dInatA na .thatAM tene prasannatAthI vadhAvI levAnuM dharya maLe, bIjAnA doSo pratye, - majaburIo pratye sahAnubhutibharI lAgaNI jAge, sukhI-guNI AtmAo pratye IrSyA-matsara na thAya, ane adhama jIvo pratye ghRNA na janme. Avo mAnasika abhigama sAdhya thAya, to te nAnI sUnI siddhi nathI. karmasiddhAMtamAM aTala zraddhA ghaNI viTaMbaNAo. viSamatAonuM nirAkaraNa lAvI de che. cittanI nirmaLatA ane samadaSTine jJAnano mApadaMDa kahI zakAya. jJAna vinA zraddhA na pragaTe, zraddhA vinA anurUpa AcaraNa na thAya. deha choDIne janArA jIvAtmA sAva korAkaTa nathI jatAM. e jAya, tyAre jema vAyu puSpanI sugandhane sAthe laI jAya tema vAsanAo, vRttio, sUkSma saMskAro letA jAya che. vAyu gaMdhane laI jAya tema (vAyurgandhAnivAzayAt). sUtrakAre A zabdomAM mRtyunuM rahasya pragaTa karyuM che. zarIra mare che, paNa karmo maratAM nathI. zarIranA mRtyu sAthe, mAtra mATI mATImAM maLe che. paraMtu mAnavInuM sUkSma astitva to kAyama ja rahe che. arthAta AtmAne vaLagelA koSamAM jIvanabhara prApta karelAM sArA narasAM saMskAro janmAMtara (Transmigration) nI prakriyA ke yAtrA daramyAna sAthe ja rahe che. punarjanmanI mAnyatAnAM mULamAM, ane jIvananI sadgati, durgati nA mULamAM, jIvAtmA sAthe janArA sUkSma saMskAro rahelAM che. jIva pharI deha dhAraNa kare eTale pharIthI pAMca jJAneMdriyo - kSotraM catu: sparzanaM ca rasanuM prANameva ca, dhArA viSayonuM sevana zarU thAya che ane parivartanano khela cAlu rahe che. (guNavaMta zAha) mRtyu parivartanano utsava che. astitvanI parisamApti nathI. buddha kahetA ''ApaNu nirvANa ApaNA hAthamAM che. temAM koInI kRpAnI janma punarjanma : 29 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUra nathI." bhAratIya darzanazAstromAM (1) punarjanma (2) enuM kAraNa (3) punarjanma grahaNa karanAra koI tatva (4) sAdhana vizeSa dvArA punarjanmanA kAraNono nAza. A prameyone sAkSAtkAranA viSayo mAnavAmAM Ave che. - suprasiddha jaina ciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAhe lakhyuM che : punarjanma sAthe pUrvabhava) no vicAra traNa rIte thAya : anubhava, taka ane zraddhAthI. mane evo koI anubhava nathI, jene AdhAre huM nizcitapaNe kahI zakuM ke punarjanma ane purvabhava che ja. paNa bIjAo, jene evo anubhava thayo che, temAM zrImad rAjacaMdranAM vacanomAM mane saMpUrNa vizvAsa che. pUrvabhava ane punarjanma vize anubhavathI vizvAsapUrvaka temaNe kahyuM che. A anubhavanI huM avagaNanA karI zakato nathI.. be graMthoe mane A ciMtanamAM sArI evI madada karI che. eka che; pleTano mahAna saMvAda phIDo' ane bIjo zrImad rAjacaMdranI 'Atmasiddhi'. bIjA pANa graMtho che. samaye samaye vAMcatA koI vakhata koI prakAza paDe che. chelluM pagaluM zraddhAnuM che. paNa te AMdhaLI zraddhA nahiM, paNa buddhigamya. buddhinI pele pAranI jJAnamaya zraddhA che.' koI vijJAnI kaheze ke AtmA jevuM kaMI nathI. It is a mere chemical combination. zrImanI AtmasiddhimAM jema ziSya zaMkA vyakta karI che: dehayogathI al ud at Ecrant 1121. Dust Thou art, to dust thou returneth. Hiel che, ne mATImAM maLI javAnuM che. pUrvabhava ke punarjanmano anubhava badhAne hoto nathI paNa eka vijJAnanI jema 'hAIpothesIsa' tarIke svIkArI saMzodhana karavuM joIe, to e ja nirNaya Ave ke punarjanma ane karmasiddhAMta na hoya to jIMdagIno tALo maLato nathI. sArA kRtyonI koI kiMmata rahetI nathI. paNa sadvartananuM mUlya ochuM thatuM nathI. sArA kRtyone lAbhAlAbhanI daSTie mUlavI na zakAya. Virtue is its own Reward. sAro guNa, sAruM vartana e svayaM eno badalo che. gAlibe kahyuM : game - hastIkA "asada' kisase che jajha - marga IlAja, zammA hara raMgame jalatI hai sahara hone taka. jiMdagInA du:khono mRtyu sivAya upAya kayAM che? chatAM mINabattI pratyeka raMgamAM - ApattimAM jalatI rahe che, tema mANase jhUkyA vinA jIvatA rahevAnuM che. gAlibe puruSArthano mahimA gAyo che. viliyama zeksapIyara saMbhavata: punarjanmamAM nhotA mAnatA evo saMketa hemleTa" nA saMvAdamAM maLI rahe che. janma punarjanma 30 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ That undiscoverd Country from Whose bourn, no traveller returns. arthAt : mRtyu pachI jIva koI ajJAta pradezamAM jatA haze, jyAMthI koI pravAsI pAcho pharato nathI. AtmA che ane amara che, ane punarjanma che, ema mAnIe to paNa maraNa bhayanuM kAraNa nathI. A deha choDI kyAM javAnA chIe te kAMI jANatA nathI. AthI sArI dazAmAM kema javAnuM na hoya? vaLI ema paNa vicAra Ave ke jiMdagIno aMta mRtyu hoya ane mRtyu pachI kaIja nahi, Nothing to look forward to to jiMdagI jIvavA jevI lAgaze kharI? jiMdagIno vicAra Ave ke mRtyu koyaDo banIne sAme ubhuM rahe, - joDiyAM bhAInI jema. aneka tAtvika gahana prazno uddabhave che. philasUpha DevIDa ghuma (1711 - 1776) gaMbhIra bimArImAM paTakAyA - 37 varSanI ummare. sAkSAta mRtyu sAme AvIne ubhuM hoya evuM lAgyuM. tyAM emane narka dekhAyuM yamadUta dekhAyA. e bacI gayA, ghaNuM jIvyA - paNa mRtyuno Dara to pesI ja gayo. e Darane dUra karavA potAnA manamAM evuM ThasAvI dIdhuM ke mRtyu ja jiMdagIno aMta che - pachI kazuM ja nathI. mRtyu samayanI, te pachInI pIDAnI bhItino ehasAsa eTalo tIvratama hato ke temaNe jANe ajJAtapaNe pIDAnA aMta mATe AtmAno paNa aMta jhaMkhyo! AthI DevIDa hyuma AtmAnI amaratAmAM mAnatA nathI. A viSaya ja evA tarala Fluid che, ke koI paNa mAnyatA cokkasapaNe apanAvavI muzkela banI jAya che. AtmAne amara mAnanArA - AtmAne nAzavaMta mAnanArA, punarjanmamAM zraddhA dharAvanArA, punarjanmano InkAra karanArA - banne pakSonI dalIlo * tane sAMbhaLIe tyAre banne pakSa sAcA lAge ne kyAreka banne pakSanI dalIlomAM zaMkA jAge! jiMdagIno kAyamI aMta mRtyu che, It is logical termination of life. evuM mAnavI vicArato haze eTale ja saMbhavata: jIvana ATaluM vahAluM lAgatuM hoya, ane jIvanane koI paNa bhoge vaLagI rahevAnI vRtti baLavattara thatI haze? ke pachI AtmA amara che ane A sRSTi parano vartamAna janma AtmAnI - anaMta yAtrAno mAtra eka mukAma ja che, alpavirAma. mATe tene kyAreka atyaMta priya ane kyAreka atyaMta akArI bhAsatI haze? janmajanmAMtaranA cakramAM mAtra alpavirAma che - pUrNavirAma to kevaLa muktimAM che. A ja jiMdagInuM vyAkaraNa che. mANasanA sadavartanano AdhAra AvA aneka praznonA ukela upara avalaMbita nathI, na hovo joIe. alabatta AvuM jJAna hoya to tene zraddhAnuM baLa maLe che. ane sadvartanane AdhAra maLe che. keTalAka dharmo AtmAne mAne che, paNa janma punarjanma Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjanmane mAnatA nathI. chatAM badhA dharmoe sartanane jIvananA sukhano pAyo mAnyo che, ane upadezyo che. dayA, kSamA, karuNA, maitrI, tyAga A guNone sartanano pAyo kahyo che - punarjanma hoya ke na hoya, to paNa sukhanI cAvI AvAM vartanamAM ja che. tamAma dharmanI AdhArazilA sadAcAra che. savva sujiMga saphala narANuM manuSyanA sarva sadAcAra saphaLa thAya che (utta. a. 13, gA. 10) punarjanma che, karma che, mokSa che evI mAnyatAthI ghaNA praznono ukela maLe che ane sartanano pAyo daDha thAya che. A badhuM kharekhara mAnatA hoIe to ApaNuM vartana jUdAM prakAranuM ja hoya. to bIjA savAlo vartanena lagatA che. mArUM vartana kevuM hovuM joIe ke jethI huM sukhI thAuM, mArI AsapAsanA badhA sukhI thAya athavA huM koIne du:khI na karuM. AvAM aMtima prazno viSe ApaNI je mAnyatAo hoya, te mujaba jANe ajANye ApaNuM vartana thAya che. AtmA, punarjanma, karma jevuM kAMI nathI ema mAnatA hoIe, to khAvuM, pIvuM ne moja karavI evI vRtti rahe, to pachI muktinI jhaMkhanA ane mokSanI abhIpsA jevuM paNa kazuM saMbhavI na zake. na A dehanA aMta sAthe badhAno aMta Ave che, ane AgaLa pAchaLa kAMI ja nathI, ema mAnIe, to maraNa bhayanuM kAraNa nathI. aMta AvI gayo, chUTI gayA, du:kha ke ciMtAne koI avakAza nathI, paNa tethI sartana to choDavuM ja na joIe. punarjanmanA viSayane mAtra tarkathI, ke mAtra zraddhAthI samajI ke mAnI na zakAya. zraddhA eTale Openess of Mind pUrva dhAraNAo - pUrva grahothI mukta mana ane Will to believe; Intuitive belief. aMta:sphUraNAthI udbhavatI AsthAke Workig belief. sAdhanAmAM sAdhya pratyenI tIvra jijJAsA. eka samaye evI mAnyatA hatI ke Where reason ends, Faith begins. tarka - buddhinI hada pUrI thAya che, tyAMthI zraddhAno pradeza zarU thAya che. Aje paristhiti judI che. Faith is the continuation of Reason. zraddhA, tarka - buddhinuM anusaMdhAna che. Reasonableness - vyAjabIpaNA para AdhArita vicArano svIkAra karavAnI naitika pramANikatA jAge, to ja satyano svIkAra thAya. satyano ni:zaMka svIkAra e ja satya zraddhA. Faith is the effort of will. emarsana kahetA : meM je joyuM che, te meM je nathI joyuM, temAM zraddhA rAkhavA prere che. janma punarjanma 32 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potA para zraddA, paramatatva para zraddhA, mAnavajAta para zraddhA, kudaratanA aTala niyamo para zradhdA, e sarvanuM vyApaka nAma che : AstikatA. mAnavInAM sauhArdamAM AsthA rAkhanArane astitva thAkavA nathI detuM. janma-punarjanmamAM mAnIe ke na mAnIe, mahatvanI vAta e che ke AtmasAdhanAmAM kyAM paNa karaka na paDavo joIe. parama satyane pAmavA tarkabuddhi, puruSArtha sAthe zraddhA na hoya. to koI tapa nigraha saMpanna thatAM nathI. zraddhA e tapano AdhAra che. mAnavInuM cAlaka baLa che. satazAstramAM zraddhAthI jJAna prApta thAya che. e jJAnane AcaraNamAM mUkavA paNa zraddA Avazyaka che. satye pratiSThito dhAraNA-zraddhA, satyamAM dhAraNAnuM pratiSThita thavuM, e zraddhA che. kAryakAraNanI zRMkhalA, prabuddha puruSonA anubhavo, pAmelA prAjJa puruSonA udgAro, zAstravacano, vaijJAnika saMzodhano - parikSaNo - prayogothI tAravelAM niSkarSo, vividha prayogomAM, cakAsaNImAM yathArtha sAbita thayelI aneka pramANa bhUta ghaTanAo, AtmA, karma, karmabaMdha, ane mukti jevI sarvabhauma vibhAvanAo, vagere aneka mUlabhUta tathyo ane pAsAMono samagrapaNe vicAra-ciMtana karatAM, temaja zubhakAryamAM zraddhA mAnavIne aparimita baLa Ave che, te lakSamAM letAM, saMpradAya nirapekSapaNe, taTasthabhAve avalokatAM punarjanmano InkAra karavo muzkela banI jAya che. * punarjanma - saMzodhananI eraNa para G vijJAnamAM atyAra sudhI utkrAMtivAda ane yAMtrikatAnA siddhAMta para racAyelI mAnyatAo aMge rUparTa zelaDreka jevA vijJAnIe rajU karelI MORPHOGENTEIC FIELD nI utkalpanAne kAraNe punarvicAraNA zarU thatAM 1920 thI 1954 nA gALAmAM uMdaro para hajAro prayogo thayAM. amuka bAbato uMdarone zIkhavavAmAM Ave, te peDhI dara peDhI zIkhavAtI rahe, tene pariNAme pachInI peDhIone e bAbata zIkhavAmAM ocho ne ocho samaya lAgato jAya che. sADAtraNa dAyakA sudhI cAlelA A prayogoe bhUtakALanI saMgRhita smRtionI zakyatAno aNasAra ApIne punarjanmanI mAnyatA aMge khUlluM mana rAkhavAnI bhUmikA taiyAra karI che. vaLI uMdarone je bAbata zIkhavAya, te bAbata hajAro mAIla dUra vasatA te yoninA uMdarone zIkhavavAmAM ocho samaya lAge che, tevuM janma punarjanma 33 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayogothI siddha thayuM che. rUparTe A aMgenuM pustaka dakSiNa bhAratamAM Avela eka AzramamAM rahIne lakhyuM che. ene bhArata gamI gayeluM. enuM saMzodhana kArya kembrIja pachI haidrAbAdamAM cAlyuM. rUpI kahe che, " bhAratamAM badhuM ja zakaya che.' dareka peDhI AgalI peDhInA khabhA para ubhI hoya che, vadhu jANI - joI - samajI zake che. eTale ja kahyuM che: Son is the extension of Father. putra vadhu UMco lAge che, kAraNa ke ene pitAnI UMcAI maLI hoya che. phiTajopha kAprA ane rUparTa zelTeka jevA vijJAnIonA pradAna dvArA adhyAtma ane vijJAna najIka AvI rahyAM che. The Tao of Physics; A New Science of Life. - gAMdhIjIne punarjanmamAM zraddhA hatI. teo kahetA: ''jo mAre pharI janamavAnuM hoya to mAro janma aspRzya tarIke thavo joIe, ke jethI huM temanAM du:kho ane yAtanAomAM sahabhAgI banI zake ane mArI jAtane te dayAjanaka paristhitimAMthI mukta karavA mATe puruSArtha karI zakuM. AthI huM prArthanA karuM chuM ke mAre pharI janamavAnuM hoya to brAhmaNa, vaizya, zUdra tarIke nahIM, paNa ati zUdra tarIke mAre janamavuM che.' - jyorja barnArDa zo punarjanmamAM mAnatA. temaNe eka vAra kaheluM, "AvatA bhave mAro janma bhAratamAM thAya ane te paNa jainakuLamAM thAya ema Icche." Ajano yuga vaijJAnika yuga che. vijJAna sAbitIo para cAle che. adhyAtmanuM kArya "zraddhA thI cAlI jAya che. vijJAnamAM 'zaMkA" thI zarU karI satya sudhI pahoMcavAnu hoya che, dharmamAM zraddhA thI zarU karI satyano sAkSAtkAra karavAno hoya che. eka samaye , vijJAne punarjanma jevA viSayane laMbaga" gaNI kADhIne tene Agho ja haDaselI mUkyo hato. paNa have te A viSayane vicAraNAnA meja para levA jeTaluM Tharela banyuM che. punarjanmanI sAbitI have vaijJAnika parIkSaNo dvArA paNa maLI rahI che. AdhyAtmika vicArone vaijJAnika abhigama dvArA mUlavavAno prayAsa zarU thayo che ane tethI mAnavIne ghaNA bhrama ane zaMkAonu nirasana thAya evI AzA janme che. jAti smaraNa e punarjanmanI siddhinuM prabaLa sAdhana che jAtismaraNanI eka vizvaprasiddha ghaTanA che - "lAmAvatAra'. thoDAMka varSa agAu spenanA eka aDhI varSanA bALakanI bauddha lAmA tarIke pasaMdagI karavAmAM AvI. A ghaTanAe ghaNI jijJAsA jagADI. tibeTa ane nepALanA bauddha dharmaguruo 'lAmAM kahevAya che. lAmAnI judI judI kakSAo hoya che. dalAI lAmA sarvocca gaNAya che, je bauddha maMdiro, maTho ane sAdhuonA adhipati hoya che. dalAI lAmAnI pasaMdagI karavAnI eka viziSTa praNAlikA che. koI lAmAnuM jyAre avasAna thAya che, tyAre temano punarjanma kyAM thayo haze janma punarjana 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM anumAna karIne tene zodhI kADhI, pharIthI dIkSA ApavAmAM Ave che. nepALanA kopAna nAmanA maThanA adhipati lAmA yeze 1984 mAM trIjI mArce avasAna pAmyA. emanA paTTaziSye tyAra pachI lAmA yezee kyAM avatAra dhAraNa karyo haze tenI zodha calAvI. ema karatAM spenanA eka daMpatI mAriyA ane pAkonA putra oselane lAmA tarIke oLakhI kADhyA hatA. emaNe bIjA nava bALako paNa pasaMda karyA hatA. himAcala pradezanA dharmazALA nAmanA nagaramAM yezenA sthAne Avela dalAI lAmA samakSa, e dasa bALakomAMthI lAmAnA avatAra manAtA bALaka esole lAmA yezenA vastra, mALA, paTTo vagere jANe potAnA hoya ema upADI lIdhAM hatAM. A uparAMta, oselanI mAtane AveluM svapna, lAmA yezenA sthAne AvelA navA lAmA tenajhopAne AveluM svapna, bALaka oselanA meLApa vakhatanuM bALakanuM vartana, vagere keTalIka ghaTanAo banI, ke je pUrvajanmanA saMketarUpa gaNAI. bALaka oselanuM vartana jANe pUrvajanmanuM jJAna thayuM hoya, tevuM jovA maLyuM. purvajanmanI bhItaramAM : pazcima jarmanInA manocikitsaka heIDe phitAkAue A dizAmAM vyApaka saMzodhano karyA che. tAjetaramAM teo bhArata AvyA hatA. bahmAkumArI vizva vidyAlaya dvArA beMgaloramAM Ayojita InTaranezanala konpharansa oNpha sAyanTIsTa, TekanolaoNjIsTa eNnDa TekanokrAphTamAM hAjarI ApavA ahIM AvelA DaoN. phitAkAue spaSTa zabdomAM kahyuM che ke '"atyAra sudhI vaijJAnika bhUmikA na hovAnuM jaNAvI jenI avagaNanA karAI rahI hatI, te punarjanmanA siddhAMtano mAnasa cikitsako mAnasika bhaya ane bIjI mAnasika bimArInA IlAja mATe vadhu ne vadhu upayoga karI rahyA che. eka janmamAM banelI ghaTanAonI asara pachInA janmomAM jovA maLe che. punarjanmanI ghaTanAonA vividha pAsAMo tapAsavAmAM AvyAM che. ane aMtima svarUpanA vaijJAnika purAvAomAM evo nirdeza sAMpaDayo che, ke A eka hakIkata che.'' saMzodhanonA keTalAMka tAraNo rajU karatAM temaNe kahyuM hatuM ke dardInA bhUtakALanI samIkSA karIne athavA 'hipnoTijhama' dvArA vistRta ghaTanAone tAjI karAvI bimArInuM kAraNa zodhI zakAya che; evI ja rIte ghaNI vAra bimArI ke bhaya jevI graMthionuM kAraNa cAlu jiMdagImAM na hotAM, pAchalI jiMdagImAM hovAnuM jANavAmAM AvyuM che. eka dardIne mAtra lohI jotAM ja Dara lAgato. cikitsAmAM AnuM kAraNa e bahAra AvyuM ke AgalA janmamAM A dardInI karapINa hatyA thaI hatI ! A jANyA janma punarjanma 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI tenI mAnasika sAravAra karavAmAM AvI ane tene DaramAMthI mukti maLI. behozInI asaravALA dardIonI tapAsamAM ane turkInA eka gAmanA 30 bALakonA abhyAsamAM pUrva janmanA purAvA sAMpaDyA hatA. behozI "komA" mAMthI bahAra AvelA pa80 jeTalA dardIoe cikitsakone jaNAvyuM hatuM ke temaNe zarIrathI alaga thaI gayAno anubhava karyo hato. pazcima yuropa ane uttara amerikAmAM vividha sthaLoe A dardIone je anubhUtio thaI tenA dastAvejo taiyAra thaI rahyAM che. - kabrastAnanI kabaronA pattharo para udAsa besI rahetA ane ghaNAM varSo pahelAM nAza pAmelA eka gAmanA khaMDiyera vacce lAMbo samaya gALatA, bhamatA, turkastAnanA bALakonA vicitra vartananA abhyAse AgalA janma sAthe A janmanI majabUta kaDI hovAno nirdeza Apyo che. manovaijJAnikoe bALakone saMmohita karI temanI sAthenA vArtAlApa dvArA zodhI kADhayuM ke, A tamAma bALako AgalAM janmamAM A nAza pAmelA gAmanA rahevAsIo hatA. A bALakoe ApelI bhUtakALanI ghaTanAonI vigato aitihAsika noMdha sAthe maLatI AvatI hatI. TUMkamAM manocikitsAmAM mAtra A ja jIvananA bhUtakALanI ghaTanAo - anubhavo nahiM, paNa pUrvajanmonI jiMdagInI ghaTanAo paNa madadarUpa thaI paDe che. vadhu ne vadhu loko punarjanmamAM mAnatAM thayA che. je dharmaparaMparAomA punarjanmanI mAnyatA nathI, temAM ucharelA janmelA aneka ciMtako, lekhako punarjanmamAM mAnatA hatA ane mAne che. keTalAMka ciMtako punarjanmano InkAra karatAM hovA chatAM paNa A eka ja janma che, bIjo nathI ja, ene khAtrIpUrvaka InkAra karI nathI zakatAM! khalila jibrAnanA The Prophet - 'vidAya veLAe'mAM aMtima vAta adbhuta rIte kahI. alamustaphAe kahyuM : orpholIsanA nAgariko! huM vidAya lau chuM paNa pharIne AvIza. bhUlatA nahi. pharIne huM tamArI pAse bharatInA mojAMnI peThe AvavAno chuM. huM lupta thato nathI. mAtra jAuM chuM. ' ghaDI be ghaDI ane mArI atRpta IcchAo mArA dhULakaNone pharI bhegA karaze. mojaonI phINathI pharI mAro deha gUMthAze. vAyunI lerakhI para paLa be paLano virAma, ane vaLI bIjI janetA mane dhAraNa karaze, potAnA aMkamAM sthApaze." 'Forget not that I shall come back to you. A Little while and my longing shall gather dust and foam for another body. A little while, a moment of rest upon the wind, janma punarjanma Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vhANa laMgara uThAve che ane alamustaphA kSitijamAM ogaLI jAya che. khalila jibrAna khristI hatA. khristIo Izune prabhuno putra mAne che. jibrAne Jesus the Son of Man nAmanuM pustaka lakhyuM. Spirit Rebellious,AtmAno vidroha lakhyuM. carcamAMthI ene bahAra mUkavAmAM Avyo. ema to TAgore paNa jisasa aMge Son of Man nAmanuM kAvya racyuM che. punarjanma ane parAmanovijJAna : jAtismaraNanI ghaTanAo eTalA bahoLA pramANamAM, eTalA vizvasta rUpamAM ane pRthvInA lagabhaga dareka khaMDamAM prakAzamAM AvatI rahI che, ke vijJAne enI noMdha lIdhA vinA have cAle tema nathI. vastuta: mAtra noMdha ja nahIM, gaMbhIrapaNe tenuM adhyayana paNa zarU thayuM che. jAtismaraNa-punarjanmanI ghaTanAono abhyAsa manovijJAnanI eka zAkhA-parAmanovijJAna Parapsychology mAM sthAna meLavI cUkyo che amerikAnI 'DyUka perAsAIkolojI InsTITyUTa' tathA anya saMsthAo A dizAmAM saMzodhanakArya karI rahI che, jenA vyApaka pariNAmoe punarjanmamAM na' mAnanAra pazcimane khaLabhaLAvI mUkyuM che. jyAM dhArmika saMpradAyoe paNa punarjanmane svIkRti nathI ApI, tyAM paNa nirNayAtmaka pariNAmone kAraNe punarjanmano siddhAMta have jhaDapabhera mAnya banI rahyo che. jayapuranI perAsAIkolAjI InsTITyuTe jAtismaraNanA viSayamAM 'prabhu', 'IsmAIla', 'yuneza' vagere pustikAo dvArA ahevAla bahAra pADayo che. InTaranezanala spIrIcyuAlisTa pheDarezana (jhayurIca, svITajharalenDa) nA bhUtapUrva pramukha kArla mUlara kahe che : ''judA judA dezomAMthI koI paNa apavAda vinA chellA eMzI varSanA gALAmAM ekatra karAyelA sAtaso kissAonuM ame je vibhAgIkaraNa karyu che, temAMnA vaividhya ane prakArabhedo jotAM punarjanmano InkAra karavo atyaMta muzkela banI jAya che. keTalAMka gauNa muddA jevA ke strI maTIne puruSa ane puruSa maTIne srI thAya ke nahI? mRtyu tathA navA janma vacce keTalo gALo rahe che ? vagere prazno upasthita thatA hovA chatAM punarjanmanI mULabhUta hakIkatanI tarapheNa karato purAvo prabaLa che.'' punarjanma e apavAda nathI paNa cetanAnuM lakSaNa che. karmonA niyamone Adhina cetanAnI sahaja gati che. A pRthvI paranI mAnava vasatimAMthI moTI saMkhyAe pUrve ahIM janma dhAraNa karela che, evo nirdeza Age-Regression 'eja-rIgrezana' nA prayogo paNa ApI jAya che. punarjanma viSayaka saMzodhanamAM jAtismaraNanA kissAonA abhyAsa uparAMta eka navI paddhatino paNa prayoga thaI rahyo che. e che 'hipnoTika enja janma punarjanma 37 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIgrezana'. Aje mAnasa cikitsAmAM hipnoTijhama-saMmohana vidyAno upayoga amerikAmAM chUTathI thaI rahyo che, roganA mULamAM koI mAnasika graMthi (Complex) ke koI pracaMDa AghAtajanaka anubhava (Traumatic Experience) kAraNabhUta che ke kema te zodhI kADhavA mATe daradIne gADha uMdha jevI sthitimAM lAvI bhUtakALanI smRtio jAgRta karAvAya che. daradIne daza, paMdara, vIMza ke tethI vadhu varSo pUrve - cheka bALapaNa sudhI pAcho laI javAya che. AvA prayogo daramyAna pachI thI e paNa jANavAmAM AvyuM ke koIkavAra daradI A janmamAM na banI hoya evI vAto paNa karavA mAMDe che. A hakIkate punarjanmano virodha karanAra Do. .elekajhAMDara kenana jevA AMtararASTrIya khyAti dharAvatA DokTara ane vaijJAnikane paNa purnajanmamAM dRDha zraddhA dharAvatA banAvI dIdhA. Do. elekajhAMDara lakhe che : ''varSothI punarjanmanA siddhAMtathI huM bhaDakato hato ane ene khoTo puravAra karavA huM mArAthI badhuM karI chUTato. ''TrAnsa'' mAM rahelA mArA daradIo jyAre enI vAta karatA tyAre huM kaheto ke teo murkhAIbharyo pralApa karI rahyA che. paraMtu jema varSo pasAra thatAM gayAM ane eka pachI eka daradIo AnI A ja vAta kahevA lAgyA tyAre enuM tathya jANavA mATe meM tapAsa AdarI. sudhImAM huM eka hajAra uparAMtanA kesonI cakAsaNI karI cUkyo chuM. ane mAre kabUla karavuM paDe che ke punarjanma e eka hakIkata che. eka hajArathIe vadhu kesomAMnA eke eka kesamAM A jIvana pUrve be, traNa, janma, ke tethI paNa hajAro varSa pahelAM A pRthvI para janma thayela hovAnu jANavA maLela.' Aja "" potAnA saMzodhanonI thoDI vigato ApI AgaLa jatAM teo kahe che: ''vAcaka joI zakaze ke meM A mAtra kalpanAnA AdhAre nahi paNa kaDaka cakAsaNInA aMte maLatA purAvAnA baLe kahyuM che. Aja (1950) sudhImAM cakAsAyela teraso kesomAM ekadhAro sthira purAvo sAMpaDayo che ke je atyaMta noMdhapAtra ane utsAhapreraka che. A purAvo atyaMta bhautika siddhAMtavAdIonA humalAonI sAme Takkara jhIle tevo che. game tevI kaTTara, doSadazI ane zaMkAzIla vyakti paNa enI upekSA karI zake tema nathI. "" 'hipnosisa' (Hynosis) e hipnoTijhamanI asara nIce UMdha jevI eka avasthA che. jene 'somnAbyulisTika TrAnsa' (Somnabulistic Trance) kahevAmAM Ave che. temAM atIndriya jJAnazaktino ughADa thaI jato ane dezakALanA maryAdAnI pALa tUTI jatI jovAmAM Ave che. e avasthAmAM mAtra pUrvabhavanI ja nahi, paNa aneka janmonI smRti jAgRta thaI zake che. mAtra smRtija nahi, 38 janma punarjanma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nahi, paNa aneka janmonI smRti jAgRta thaI zake che. mAtra smRtija nahi, paNa yAda karAtA samayanI avasthAne ane prasaMgane anurUpa avAja, hAvabhAva vagere paNa vyakta thAya che. dA.ta. bALapaNano prasaMga hoya, to bALaka jevo avAja ane kAlI kAlI bhASA, du:khano prasaMga hoya to vedanAbharyo svara vagere, jANe smRtimAM lavAto pUrvajIvanano prasaMga koI niSNAta adAkAra dvArA atyAre ja bhajavAI rahyo na hoya ! A hakIkata te mAtra kalpanAno taraMga nathI paNa pUrve anubhavela prasaMga che, enI pratIti karAvanAra sabaLa purAvo banI rahe che. A viSayamAM rasa dharAvanAre "e sarca phora brAIDe mapha' e pustaka vAMcavA jevuM che. hipnoTika TrAnsamAM "eja-rIgrezana" kevI rIte karAvavAmAM Ave che, e dvArA kevI adbhuta mAhitI sAMpaDe che, pUrvajanmanA siddhAMtane ethI sajjaDa puSTi kevI rIte maLe che. ane AvA saMzodhano nA pariNAme amerikAmAM upalA tharanA buddhijIvI samAjamAM paNa punarjanmano siddhAMta keTalI vyApaka mAnyatA meLavI rahyo che, vagerenuM vistRta nirUpaNa, eka vyakti upara karavAmAM Avela eja-rIgrezana'nA prayogano athathI iti sudhIno ahevAla TAMkIne, navalakathA jevI cittAkarSaka zailImAM amerikAnA eka beMkare karyuM che. varjInIyA bIcano camatkArika mAnavI : "varjInIyA bIcanA camatkArika mAnavI' lekhAtA amerikAnA eDagara kesI nAmanA mANase punarjanmanA siddhAMtane pratiSThA apAvavAmAM moTo phALo Apyo hato. eDagara navamAM dhoraNa sudhI paNa bhAgyo na hato ! kesI ekavIsa varSanI uMmare mAMdagImAM paTakAyo. emAMthI e sAjo to thayo, paNa eNe vAcA gumAvI dIdhI. enI vAcA pAchI lAvavAnA badhAja upacAra niSphaLa gayA. eka vakhata eka pravAsI hipnoTIsTe ene TrAnsamAM nAkhI bolato karyo, paraMtu TrAnsamAMthI jAgyA bAda e bolI na zakyo. pahelI TrAnsa vakhate hAjara rahelA eka zikhAu hipnoTIsTe vicAra karyo ke kesI TrAnsamAM bolI zake che. te vakhate na bolI zakavAnuM kAraNa kadAca enI pAsethI jANI zakAya. eNe akhataro karyo. TrAnsamAM rahela, navamAM dhoraNathI AgaLa kadI na bhaNela kesIe eka dAkataranI adAthI, dAkatarI paribhASAmAM daradanu nidAna, kAraNa ane upacAra kahI batAvyA! e pramANe upacAra thatAM kesI pUrvavat bolato thaI gayo. dhIre dhIre A vAta dAkataro sudhI pahoMcI. teo paNa potAnA gUMcavADAbharyA kesomAM kesInuM mArgadarzana levA mAMDyA. e rIte eDagara kesInA trIsa hajAra "heltha rIDIMgsa' nA pagaraNa maMDAyA. samaya jatAM eDagara kesImAM evI kSamatA AvI gaI ke daradInI janma punarjanma 39 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gerahAjarImAM paNa e nidAna karI zakato. mAtra dardI kyA sthaLe che, eTaluM ja kahevuM paDatuM. kesI ApameLe TrAnsamAM sarI paDato ane dardInuM zarIra 'ekasare' joto hoya ema bolavA mAMDato. dAkataro Aje paNa enA rekarDa phaMphoLe che. ohiyo (amerikA)nA Arthara lemarsa nAmanA eka sAdhanasaMpanna prakAzake eka mitra pAsethI kesInI A adabhuta zakti viSe sAMbhaLyuM, tyAre ene vicAra Avyo, ke je mANasa AvI atIndriya zakti dharAve che, te mANasa sadIothI muMjhavI rahelA gUDha koyaDAo jevAM ke mAnavInA jIvanano hetu zo ? mRtyu pachI zuM thAya che? vagere - upara paNa prakAza na nAkhI zake? lemarsa khAsa A kAma mATe AlabAmA Avyo. prathama beThakamAM ja kesIe dhaDAko karyo ke lemarsa pote pUrvanA bhavamAM eka sAdhu hato ! 10 oNgasTa 1923 nA divase kesIne acAnaka khabara paDI ke e pUrvabhavamAM DokiyuM karI zake che. ahIMthI kesInA '"lAIpha rIDiMgsa'" zarU thayAM. kesI pUrvabhavanI vAta jaNAvIne, gata jIvananI vartamAna jIvana upara kevI asara paDaze, e paNa jaNAvato. je vyaktine kadI joI na hoya, enAM svabhAva, khAsiyato, mAnasika vikAsa, nidAna, upacAra, AgAhIo vagereno paNa e cokkasa nirdeza Apato, jenI saccAI Azcaryajanaka rIte yathArtha nIvaDatI. I. sa. 1945 mAM aDasaTha varSanI uMmare kesI mRtyu pAmyo e pahelAM enA prazaMsakoe enA nAme eka saMsthA paNa UbhI karI dIdhelI. e saMsthAe eDagaranA trIsa hajAra ''heltha rIDIMgsa'' ane aDhI hajAra '"lAIpha rIDIMgsa'' sAcavI rAkhyAM che. Ama eDagara kesIe amerikAmAM punarjanmanA siddhAMtane pratiSThA apI. melaborna yunivarsiTInA vaijJAnika Do. raiyanora jonsana, aneka varSonA abhyAsa pachI The Imprisioned Splendour' pustakamAM parAmanovaijJAnika saMzodhanonI carcAno upasaMhAra karatAM aMte lakhe che ke 'TUMkamAM mRtyu ApaNA astitvano aMta nathI ANI detuM, ema mAnavAne ApaNI pAse pUratA vizvasanIya purAvAo che.'' purvajIvananI smRti A jIvanamAM thAya che, e hakIkate mAtra punarjanmanI ja sAbitI nathI ApI, paNa ApaNI smRti magajanA koSo para AdhArita che, evI Adhunika vijJAnanI mAnyatAne paNa paDakArI che. je zarIra nAza pAmyuM-rAkhamAM ke dhULamAM maLI gayuM, te zarIra jyAre hatuM, vidyamAna hatuM, te samayanI smRtio, anya dhAraNa karelA zarIramAM jAgRta karI zakAya che, eja siddha kare che ke smRtiono AdhAra deha nahi, paNa koI svataMtra tatva che. janma punarjanma 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte gata janmonI smRtinI hakIkata traNa vAta siddha kare che. 1) jJAnano AdhAra deha nathI. 2) dehathI potAnuM svataMtra astitva dharAvanAra koI juduM tattva dehamAM che. ane, * 3) dehanA nAza sAthe e tattvano nAza thato nathI. nyUyorkanA eka mAnasacikitsake to tyAM sudhI kahI dIdhuM che ke "evuM lAge che ke janma pUrvenuM manovizleSaNa, ApaNane jakaDI rahela vijJAnanA bhautikavAdanI rahIsahI kaDIonA bhUkA bolAvI deze.'' sara olIvara laoNrDasa, pro vilIyama mekAtha, rahAIna, DaoN. kenana, reyanora - jensana vagere saMzodhakoe AtmAnA astitva ane punarjanmanA siddhAMtane vaijJAnika stara para lAvI dIdho. have prazna rahyo punarjanmanuM sthaLa viSe. Adhunika khagoLa vijJAna aneka tArAvizvonI vAta kare che. hoIla (Hoyle) nA mate ApaNA tArAvizvamAM 100 ajaba tArAomAMthI eka karoDa tArAo graho vALA haze, jemAMthI daza lAkha graho para jIvasRSTi hovAno saMbhava che. amerikana vaijJAnika Do. sTIphensa eca. DaoNlanA kahevA mujaba ekalA ApaNA tArAvizvamAM jIvananI saMbhAvanAvALA pRthvI jevA pacAsa karoDa graho vidyamAna haze. emAnA dara daza hajAra grahe. eka graha buddhizALI jIvavALo' hoya, toya pacAsa hajAra graho para buddhinI utkRSTa lIlAonI AzA rAkhI zakAya che. bIjI jyotiomAMthI niyata aMtare spaMdano AvI rahyAM che, evuM to Aje vijJAna svIkAre che. jo AvAM spaMdano kRtrima hoya, to temane mokalanAra ApaNA karatAM vadhu vikasita koI anya graho paranA jIvo hoI zake, evuM saMbhavI zake. eja rIgrezana' nA akhatarAomAM A pRthvI sivAya anyatra pUrva jIvana vitAvyAnI bAtamI ghaNI vyaktio pAsethI maLI che. AvA eka hajAra traNaso ne khAsI akhatarA karanAra Do. elekajhAMDara kenana vagerenA saMzodhano batAve che ke A pRthvI sivAya anyatra jIvasRSTi che. eTaluM ja nahiM paNa zAstromAM varNavela devaloka jevI paristhitivALA sthAno paNa vizvamAM che. eka kissAmAM Do. elekajhAMDara kenane TrAnsamAM rahelI eka vyaktine enA janmanA pAMca varSa pUrvanI smRtio jAgrata karavA kahyuM, e vyaktie kahyuM ke "huM zukra upara che. tame samayanuM je mApa darzAvo cho, ethI gUMcavADo Ubho thAya che, kAraNa ke tamArI pRthvI upara che, evo samaya ahIM nathI tyAMnI-zukra uparanI-jIvananI anya paristhiti viSe pUchavAmAM Avela praznonA javAbamAM janma punarjanma 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNe jaNAvyuM ke "jIvananI kaLA zIkhavI e ja tyAMnI mukhya pravRtti che. pRthvI para je arthamAM samajIe chIe, te arthamAM koI kAmadhaMdho tyAM nathI. tyAM rAta-divasa nathI. hamezAM atyaMta tejasvI prakAza rahe che. eTalo tejasvI ke vadhumAM vadhu prakAzavALA divase paNa pRthvI "aMdhAriyA graha jevI lAge." enTrala varlDa : amerikA (Puelbo colarado) nI eka gRhiNI rathasImonsa eja rIgrezana prayoga daramiyAna potAnA pUrvabhavanI vigato ApatAM kahyuM ke " huM enTrala varlDamAM chuM. ahiM amAre khAvAnI ke UMdhavAnI jarUra nathI paDatI, ke nathI thAka lAgato.'' 'tyAM tamAro samaya zI rIte pasAra karatA?' basa joyA karavAnuM'. 'tame tyAM hatA tyAre pRthvI para zuM banI rahyuM che, te tame jANatA hatA?' ame dhArIe to jANI zakIe" IcchAmAtrathI tame dhAro te joI zako?' saMkalpamAtrathI tyAM tame mAtra vicAra karo.ne badhuM dekhAya'. 'tyAM esTrala varlDamAM vRddhAvasthA, roga, mRtyu jevuM kaMI kharU?" 'tyAM mRtyu nathI. tame mAtra tyAMthI alopa thaI jAo... bIjA jIvanamAM cAlyA jAva.... basa..... tyAM mRtyu nathI." ane koI roga?' 'nA'. esTrala varlDamAM tame hatA, tyAre bhaviSyamAM zuM thavAnuM che, tenI khabara paDI zakatI ?' "hA... dA.ta. tyAM rahelAne bIje janma thavAno hoya, enI pahelAM..ene khabara paDI jAya che ke potAne tyAMthI javAnuM che... teo joI zake che, zuM thavAnuM che.'' - A koI zAstroe kahelAM karelAM, varNano nathI. A che Adhunika parAmanovijJAnanA prayogono niSkarSa. zAstromAM devalokanA varNano: tyAM rAta-divasa nathI. nitya atyaMta tejasvI prakAza che. dareka devane amuka maryAdAmA atIndriya jJAna hoya che, jethI te bhUta-bhAvimAM najara nAkhI zake che. devone UMdha ke AhAranI jarUra nathI rahetI. samaya pasAra thaI jAya che ema emane lAgatuM nathI. cha mahinA agAu bIjI gatinI khabara paDI jAya che. janma punarjanma 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAranI IcchA thatAM AhAra lIdhA vinA ja tRpti thaI jAya che. AyuSya pUrNa thAya e agAu emane enI khabara paDe che. utpanna thatAMnI sAthe ja pukhta yuvAna zarIra prApta thAya che, vagere sAthe A hakIkato kevI AbehUba maLatI Ave che! devalokamAM utpanna thatAM pukhta kAyA maLe che, enI pratIti karAvatuM bIjuM daSTAMta paNa ahevAlamAM che. pRthvI paranI mRtyunI chellI pIDAbharI kSaNo yAda karI eka mahilA anubhava varNave che : 'ekAeka mArI vedanA dUra thaI gaI. huM kyAM hatI? mArA gharamAM na hatI. huM eka suMdara bagIcAmAM Avela gheghUra jhADanI chAyAmAM sUtI hatI. meM AMkho ughADI. AsapAsa koI na hatuM. eka mANasa mArI tarapha Avato hato'. enAM vastro cAMdanI jevA zveta hatAM. "cAlo uTho huM tamane badhuM batAvuM" mArI najIka AvI eNe kahyuM. ahI zuM jovAnuM che?' 'tamArI jagA ane bIjuM ghaNuM badhuM." 'meM dhImethI uThavAno prayAsa karyo. kazI pIDA vinA huM uThI zakI. meM cAlI joyuM. huM dhamadhama cAlatI hatI. mane koI pIDA na hatI. huM taddana sAjI hatI. mArI najara mArA zarIra para gaI. mAruM zarIra sAva badalAI gayuM hatuM. mAruM zarIra halakuM tejasvI ane suMdara hatuM. peluM zarIra kyAM gayuM? mAre e zarIra nathI joItuM. e zarIramAM to pIDAno pAra na hato. mAre have pIDA joItI nathI. sAmethI rUpALAM strI-puruSonuM ToLuM AvatuM hatuM. keTalAMkanA hAthamAM vAdho hatAM. keTalAMka gAtAM hatAM. keTalAMkanAM hAthamAM maghamaghatAM phUlovALI suMdara DALIo hatI." "A badhA koNa che?' meM pelA mANasane pUchayuM 'yakSo, kinnaro, gaMdharvo,' 'mAM jAya che?' 'AnaMdayAtrAe" 'huM emanI sAthe jaI zakuM?" 'hA' huM emanI sAthe AnaMdayAtrAmAM joDAI. joDAtAMnI sAthe ja huM pRthvI uparanI tamAma vastuo bhUlI gaI. zAstroe kahela devalokanA jevuM jIvana vizvamAM kyAMka che, enI khAtarI jama punarjanma 43 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAto nathI ApatI? Aje parAmanovaijJAnika potAnA saMzodhanakAryamAM mAnavamananI atIndriya jJAnazaktino upayoga karI rahyo che. tethI IndriyonI pahoMcanI bahAranA jagatamAM paNa have vijJAna pravezavA mAMDayuM che. elekajhAMDara kenana kahe che. pRthvI mAtra bhautika dehadhArIothI vaselI che evuM nathI, paNa anya sUkama- "ela'' ane IthIrika- dehadhArIono paNa enA upara vAsa che. cetanAnA anya staronA astitvano ane ekabIjAmAM otaprota paNa paraspara jJAna-saMparka vinAnI ekanI aMdara bIjI duniyAnA astitvano mAtra nirdeza ja nahiM, paNa kazI paNa AzaMkAne avakAza ja na rahe evI pratIti paNa mane maLI che. 9. Thomas Sugrue 'There is a river's 2013 Sailaj G92462. 2. Noel Langley. Edgar Cayce on Re-incarnation (Warner Books. New York 1967) 3. Jess Stearn. Edgar Cayce- The sleeping Prophet (Bantam Books, New York). Ama punarjanma ane devaloka vagere bAbatone parAmanovijJAna have niSThApUrvaka tapAsavA lAgyuM che. A tapAsano prAthamika ahevAla paNa Azcaryajanaka rIte prAcIna siddhAMtono samarthaka nIvaDyo che, tyAre A zodhakhoLanA aMte kevAM romAcaMka pariNAmo Avaze? AzA rAkhIe ke e samaya vahelo Ave. be janmanI vacce : punarjanma mAnanArA dareka darzananI sAme aMtarAlagati saMbaMdhI pAMca prazno upasthita thAya che : 1. janmAAra mATe athavA mokSa mATe jyAre jIva gati kare che tyAre, arthAta aMtarAlagatinA samaye skUla zarIra na hovAnA kAraNe, jIva kevI rIte prayatna kare che? 2. gatizIla padArtha gati kare che te kyA niyamathI? 3. gatikiyAnA keTalA prakAra che? kyA kyA? jIva kaI kaI gatikriyAnA adhikArI 4. aMtarAlagatinuM jaghanya athavA utkRSTa kAlamAna keTaluM? te kAlamAna kayA niyama para avalaMbita che? 5. aMtarAlagatinA samaye jIva AhAra grahaNa kare che ke kema? jo nathI karato, to jaghanya athavA utkRSTa keTalA samaya sudhI ? ane anAhAraka sthitinuM kAlamAna kyA niyama upara avalaMbita che? AtmAne vyApaka mAnanArA darzanone paNa A pAMca prazro upara vicAra jama punarjanma - 44. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavo jarUrI che. kemake teone paNa punarjanmanI utpati mATe chevaTe sUkSma zarIranuM gamana ane aMtarAlagati mAnavAM paDe che, paraMtu jena to pote dehavyApI AtmA mAnatuM hovAthI A praznono ucita vicAra tattvArthasUtramAM karyo che, (adhyAya 2, sUtra 26 thI 31). aMtarAlagati be prakAranI che; Rju ane vakra. jugatithI sthAnAMtare jatA jIvane navo prayatna karavo paDato nathI, kemake jyAre te pUrva zarIra choDe tyAre tene pUrva zarIrajanya vega maLe che. tethI bIjA prayatna vagara dhanuSyamAMthI chUTelA bANanI jema sIdho ja navA sthAna para pahoMcI jAya che. bIjI gati vakra-vAMkI hoya che. A gatithI janAra jIvane navo prayatna karavo paDe kemake pUrva zarIrajanya prayatna, jIvane jyAMthI vaLavuM paDe che tyAM sudhI ja kAma kare che. vaLavAnuM sthAna AvatAM ja pUrvadehajanita prayatna maMda paDe che, mATe tyAMthI sUkama zarIra, ke je jIvanI sAthe e samaye paNa hoya che, tenAthI thAya che. e AzayathI sUtramAM kahyuM che ke vigrahagatimAM karmaNayoga ja che. eTale ke vakragatithI jato jIva mAtra pUrvazarIrajanya prayatnathI navA sthAne pahoMcI zakato nathI... Rjugati saraLa rekhAmAM hoya che. vakragatimAM saraLa rekhAno bhaMga thAya che, ane ochAmAM ocho eka vaLAMka levo ja paDe che. - jIva ane pudagala banne gatinA adhikArI che. ahIMyA mukhya prazna jIvano che. zarIra choDIne bIje sthaLe janArA jIvo be prakAranA che. ' 1. sthaLa ane sUkSma, banne zarIra choDI sthAnAMtara karanArA jIvo. teo 'mumAnamokSe jatA kahevAya che. 2. jeo pUrva sthULa zarIra choDI navA sthULa zarIra prApta kare che, te jIvo aMtarAlagatinA samaye sUkSma zarIrathI avazya vIMTaLAyelA hoya che. evA jIvo saMsArI kahevAya che. muccamAna jIvo mokSanA niyata sthAna upara RjugatithI ja jAya che... mukti sthAnamAM jatAM AtmAnI mAtra eka saraLa gati ja hoya che, ane punarjanma mATe sthAnAMtara karatA jIvonI saraLa tathA vaka banne gatio hoya che... AnuM kAraNa e che ke punarjanmanA navIna sthAnano AdhAra pUrNa karelAM karma upara che. ane karma vividha prakAranA hoya che. jugatinuM bIjuM nAma 'ISagati paNa che. kemake dhanuSanA vegathI prerAyelA bANanI gatinI mAphaka pUrvazarIrajanita vegathI mAtra sIdhI hoya che. vakragatinAM 'pANimukatA; lAMgalikA, ane gaumUtrikA evAM traNa nAma che. je eka vaLAka, be vaLAMka ane traNa vaLAMka darzAvavA vaparAya che. jIvanI koI paNa evI vakragati nathI hotI ke jemAM traNathI adhika vaLAMka levAM janma punarjanma 45. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe. jIvanuM navuM utpattisthAna game teTaluM vizreNi patita-vakrarekhAzrita hoya, to paNa te traNa vaLAkamAM avazya prApta thaI jAya che. pudgalanI vakragatimAM vaLAMkanI saMkhyAno kazo ye niyama nathI. aMtarAlagati ochAmAM ochA eka 'samaya' (kALanuM nyUnatama pramANa) nI ane vadhumAM vadhu traNa samayanI hoya che A samaya daramyAna sthULa zarIra na hovAthI eTalA samaya sudhI jIvu 'anAhArI' rahe che. anyathA jIva pratikSaNa 'AhAra' karato ja hoya che. pUrvabhava samApta thatAM ja saMsArI jIva navo bhava dhAraNa kare che. janma dhAraNa karavAnA paNa traNa prakAra che: saMmUrchima, garbha ane aupapAtika saMmUrchima e prathama prakAra nimnastarIya jaMtu, vanaspati vageremAM jovA maLe che. bIjo prakAra garbhuja, e pazu, pakSI, mANasamAM jovA maLe che; jemAM jIva mAtRgarbhathI Ave che. trIjA prakAra upapAtamAM ekadama pragaTa thavuM, upapAta janma levuM, e deva ane nArakImAM hoya che. (a.2, sUtra 32 thI 36) vaLI janma eTale zarIrano AraMbha. eTale zarIranA prakAro ane tene lagatA praznonuM vivaraNa paNa jaina darzanamAM maLe che. jaina zAstra anusAra saMsAramAM rahelA jIvonA zarIranA prakAra pAMca che: audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa ane kAryaNa. bhavAMtaramAM jato jIva taijasa ane kArmaNa zarIra sAthe laIne jAya che. AtmAnI sAthe e anAdi saMbaMdhavALAM che. (a. 2, sUtra 38 thI 48) jJAnanA prakAra jaina darzanamA cAra prakAranAM dhyAna darzAvyAM che. (1) dharmadhyAna, (2) zukla dhyAna, (3) Arta dhyAna ane (4) raudra dhyAna. prathama bene zubha gaNyA che. yogamAM dhyAna-dhAraNA-samAdhi ne 'saMyama' evA zabdamAM varNavI ekAtmatA darzAvI che. dharmadhyAnanuM phaLa AtmadhyAna ane te dvArA AtmajJAna tarapha prayANanuM hoya che;- thaI zake. jyAre zukla dhyAnanuM phaLa tenI ja utkRSTa sthiti che ane aMtima dhyeyarUpa mokSa prApti paNa tenI ja pariNatI gaNI zakAya. zukla dhyAnanI zarUAtanI dazA yogasUtramAM jaNAvela saMprajJAta samAdhi samAna gaNAvI zakAya. zukla dhyAnanA prathama be caraNomAM lezyA zuddha hoya che. janma punarjanma 46 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA caraNomAM te parama zukla ane cothuM carANa lezAtIta hoya che. yogazAstra anusAra samAhita cittanI pUrvavRtti zAMta thatAM samAdhi paryata raheluM dhyAna te samAhita dhAna che; ane saMyamatrI dvArA atIta anAgatanuM jJAna ane A saMskAra pariNAmarUpa pUrvamatijJAna ane pratyayamAM paracittajJAnanI prApti zakya bane che, je jaina paribhASAmAM "avadhi' 'jAtismaraNa" ane 'mana:paryava jJAnanA samAnArthI gaNI zakAya. jena zailImAM AtmavikAsanI A zreNI guNasthAnakvArA samajAvavAmAM AvI che. yogazAstra anusAra ke jenadarzana anusAra, Avazyaka pUrva taiyArI bAda jIva jyAre niSThApUrNa sAdhanAmAM pravRtta thAya che. tyAre laukika ane alaukika phaLa prApti mATe yoga banato jAya che ane uttarottara AtmaguNanI UMcI ane UMcI zreNI prApta karato jAya che. A sAdhanA daramyAna tene kramAnusAra aneka labdhio, siddhio, zakitao prApta thatI rahe che,-anAyAse maLatI jAya che. paraMtu je jIva lokasAmagrImAM, loka epANAmAM lapaTAi jAya, siddhionu laukika pradarzana, e dvArA maLatI prasiddhi, pratiSThA, arthakAmanA vigere jethI dunyavI lAlacamAM sarI paDe, to AtmavikAsa tyAM ja aTakI paDe. AtmasAdhanAmAM AvI siddhio sahajapaNe utpanna thAya che, paNa tenAthI khUba sAvadha rahevuM paDe che. ihA apohaH vimarza: mArgaNA ca gvessnnaa| saMjA smRti: mati: prajJA sarvam abhinibodhikam // arthAtuM : "hA, apaha, mImAMsA, mArgaNA, gaSaNA, saMjJA, zakti, mati ane prajJA - e sarva abhinibodhika yA matijJAna che. abhinibodhika jJAnanAM be prakAra che : * 1. zrutinizrita : sUtra yA saMhitAdhArita jJAna. 2. azrutanizcita : sUtra yA saMhitA para je AdhArita na hoya. bannemAM cAra prabheda che : prathamanAM ugaha, IhA, apAya ane dhAraNA. bIjAnAM khAtika, nAyika, kArmika ane pariNArmika. (naMdIsUtra : 46 thI 8) cintitamacintitaM vA, ardha cintitmnekbhedgtm| - mana: parvata: ti jJAna yajJanati tag varano arthAt: je jJAna manuSyalokamAM sthita jIvanA ciMtana, acintita, ardha cittata Adi aneka prakAranA arthathI manane pratyakSa jANe che e mana:paryava jJAna che. paMcave hoMti gANA.. mati, zruta, avadhi, mana:paryaya ane kevalamAM prathama cAra jJAna lAyopakSamika che; ane kevalajJAna kSAyika che. eka deza kSaya ane upazamathI utpanna hovAnA kAraNe cAra jJAna apUrNa che, ane samasta karmonA kSayathI utpanna hovAne kAraNe pAMcamuM kevaLajJAna paripUrNa che. janma punarjanma Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAna loka ane alokane sarvata: paripUrNarUpathI jANe che. bhUta - bhaviSya ane vartamAnamAM evuM kazuM nathI jene kevaLajJAna nathI jANatuM avadhijJAnane sImAMjJAna paNa kahevAya che. matiyutAvadhimana: paryAyakevalAni jJAnama- tatvArthasUtra a.1, sUka mati, zruta, avadhi, mana:paryAya ane kevala e pAMca jJAna che. ane cetanAzakitanA paryAya che. emanuM kArya potapotAnA viSayone prakAza karavAnuM hovAthI badhAM jJAna kahevAya che. paraMtu mati, zruta ane avadhi, jJAna ane ajJAnarUpa manAya che. jemake matijJAna, matiajJAna; zrutajJAna, zrutajJAna; avadhijJAna, avadhiajJAna-vibhajJAna. mizrAdaSTinA mati, mRta ane avadhi traNe jJAnAtmaka paryAyo ajJAna ja che. ane samyagadaSTinA ukta traNe paryAyo jJAna ja mAnavAM joIe. * mana:paryavanA be bheda che. Rjumati ane vipulamati. vizuddhi ane puna:patananA abhAvathI e bemAM taphAvata che. viSayane je sAmAnyarUpe jANe che, te 'Rjumati mana:paryAya. ane je vizeSarUpe jANe che, te 'vipulamati mana:paryAya'. vipulamati vizuddhatara hoya che, kemake jAmati karatAM sUkSmatara ane adhika vizeSone skUTa rIte jANI zake che. bIjo bheda e che ke Rjumati utpanna thayA pachI kadAcituM cAlyuM paNa jAya che. paraMtu vipulamati kevalajJAnanI prApti sudhI avazya rahe che. jema AgalA janmonA saMskAro bIjA janmamAM jAya ane jiMdagI sudhI kAyama rahe che, temaja avadhijJAna bIjo janma thayA chatAM AtmAmAM kAyama rahe athavA kevalajJAnanI utpatti sudhI ke jIvana paryata sthira rahe, te "avasthita." jaLaraMganI jema kadI vadhe ghaTe, pragaTa thAya ke tirohita thAya, te 'anavasthita." nArakI ane devone janmasiddha avadhijJAna hoya che - bhavapratyaya. koI koI manuSyane avadhijJAna janmathI hoya che. paNa e guNapratyaya samajavuM. kemake yogya guNa na rahe. to avadhijJAna jIvana paryata kAyama rahetuM nathI. kSayopazama sivAya avadhijJAna pragaTatuM nathI. keTalAMka AtmAmAM eka, keTalAmAM be, keTalAmAM traNa ane keTalAmAM cAra jJAna eka sAthe saMbhave che. pAMca ekI sAthe na hoya. jyAre eka hoya, te kevaLajJAna. kemake kevaLajJAna paripUrNa hovAthI e samaya anya apUrNa bIjAM jJAnano saMbhava nathI. ekI sAthe cAra zakitao hoya. to paNa eka samayamAM koI eka ja zakti kAryazIla hoya che. anya zaktio te samaye niSkriya rahe che. (tatvArthasUtra a. 1, sU. 21 thI 33.) jama punarjanma Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtismaraNa jJAna tismaraNa jJAna eTale pUrvanA bhavanuM jJAna. jJAti saMskRta zabda che. jeno eka artha thAya che : janma. eno bIjo eka artha thAya che : pUrvanuM athavA pUrvajanmanuM. jAtismaraNa eTale pUrvanA koI eka athavA vadhu janmanuM eTale ke bhavanuM smaraNa thavuM, te. jainadharmamAM A prakAranA smaraNane jJAnanA eka prakAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. mATe tene jAtismaraNa jJAna kahevAmAM Ave che. jAtismaraNa mATe 'jAtismara', 'jAtismRti', 'jAIsara', 'jAIsmara', 'jAIsmaraNa', 'jAIsumiNa' vagere saMskRta ke prAkRta zabdo pracalita che, ane tenA uparathI gujarAtI, hindI, marAThI vagere keTalIka arvAcIna bhAratIya bhASAomAM jAtismRti athavA 'jAtismaraNa' zabda pracalita che. te nAma tarIke temaja vizeSaNa tarIke paNa vaparAya che. 'jAtismaraNa' nI nIce mujAba vyAkhyA ApavAmAM Ave che. 1. atIta janmavRttAMta smRti. 2. jAti smaratIti jAtismara: 3. jAtismaroDanu bhUtabhavasmartA. 4. jAtismara: anibodhikajJAna vizeSa:. jaina dharmamAM jAtismaraNa jJAnanA jeTalAM kissA jovA maLe che, teTalAM anya dharmamAM jovA nathI maLatAM. aneka dharma kathAo ane tIrthaMkaronA caritromAM jAtismaraNa-pUrva janmanI smRti thavAnI ghaTanAo jovA maLe che. mahAvIra svAmInAM 27 pUrvabhavonI kathAo jANItI che. jainadharma anusAra zrImadda rAjacaMdre nIce mujaba jJAnano krama darzAvyo che : 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryaMva jJAna, 5 paramAvadhi jJAna, 6 kevaLajJAna. jAti smaraNa e matijJAnano ja eka prakAra che. pUrvabhava athavA bhavonA prasaMgo AdinI smRti thavI tene jAtismRtijJAna kahe che. matijJAnanA dhAraNA nAmanA bhedamAM A jJAna samAya che. matijJAnanA mukhyatAe cAra bheda che, (1) avagraha (2) IhA, (3) avAya ane (4) dhAraNA. te samajavA mATe aMgrejI zabdo A pramANe che:- (1) Perception (2) Conception (3) Decision ane (4) Retention. A cAra bheda jJAnanI uttarottara vizeSatA batAvanAra che. 'A kaMIka che' evuM aspaSTa jJAna te avagraha; 'e zuM che?' e jANavA mATe aMdaramAM uhApoha thavo, ane 'te A che, ke te che' te IhA; vizeSa vicAranA baLathI 'te A ja che', evo spaSTa nirNaya, te avAya; ane te nirNaya aMdaramAM daDha paNe kotarAI jAya ane TakI rahe, te dhAraNA. jema smRti che, tema vismRti paNa che, eTale matijJAnamAM janma punarjanma 49 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtismaraNajJAnane viSe smRti ane vismRti banneno saMbhava rahe che. ' janmojanmanA anubhavonuM jJAna dhoraNAmAM samAya che ane TakIne sthira rahe che, to tenuM smaraNa eTale pUrvabhavanuM jJAna. hareka jIva potAnuM vartana pUrvanA saMskAra ane anya jIvo sAthenA saMbaMdhane AdhArita kare che. keTalAMka kAraNo temaja saMjogonI sahAyathI A pUrvanA saMskAra ke anya jIvo sAtheno potAno saMbaMdha smRtipaTa para aMkAI jAya che, ane vartamAna prasaMga ke vartamAnanI kaDI bhUtakALanA koI bhavamAM maLI Ave che. A prakAranI smRti thavI te jAtismRtijJAna. A jJAnano prakAza darekane ekasarakho hoto nathI. temaja darekane cirakAlIna raheto nathI. kAyama ekasarakho paNa raheto nathI, emAM vadhaghaTa thavAno saMbhava hoya che. mithyAtvasahita ajJAnadazA hoya to paNa pUrvoka kAraNosara jAtismRtijJAna thavuM saMbhave che. te jJAna sAta varSanI vaya pUrNa thatAM pahelAM thayuM hoya ane tapAsamAM satya jaNAyuM hoya, to paNa tenI vismRti thoDA ja kALamAM thaI jAya che, ane te paramArthe upakArI thaI zakatuM nathI. AThamA varSanA prAraMbha pachI game te vaye pUrvabhava jJAnano ughADa thayo hoya, to te TakI rahe che ane AtmajJAnanA apUrva lAbhano adhikArI banAve che. tema chatAM keTalAMkane keTalAMka divasa sudhI te jJAna rahe che; e pachI kAyamane mATe cAlyuM jAya che. keTalAMka ne vadhu samaya rahe che. ghaNI vakhata : sAta varSanI vaya sudhImAM pUrvabhavanI smRtimAM potAnuM janmasthaLa, gAma, nAma uparAMta potAnA kuTuMbIjano jevAM ke mA, bApa, patnI, putrAdinuM nAma sahita jJAna Ave che. AvA ghaNAM daSTAMto chApAM ke pustaka dvArA jANavAmAM AvyAM che ne AvyAM karaze. satyAsatyano nirNaya to cakAsaNI bAda thaI zake. koI ghaTanA bane, tyAre lAge ke, A to pahelAM paNa banI cUkI che. A prasaMga to pharI bhajavAya che. AvuM agAu paNa huM karI cUkyo chuM, evI lAgaNI thAya. koI ajANyA sthaLe pharavA gayA hoIe; tevAmAM koI rasto jotAM koI kAraNa vinA tatkALa aMdaramAM te dazya paricita hoya evuM sukhada bhAna thAya, tevuM kyAMka kyAreka paNa joyuM che, evI smRtino jhabakAro Ave, te A jJAnamAM samAya che. kyAreka, satata evo pratyakSa bhAsa thAya che, A paricita cIlo kema vAreghaDIe Avato haze? : - koI vakhat raste cAlatAM sAme koI ajANI vyaktino cahero paricita lAge che ane kyAM paNa joyo hoya tevI jhAMkhI thAya che. te pUrva paricayanI jhAMkhI, te paNa jAtismRtijJAnano eka prakAra che. koIka vyakti sAthe alpa janma punarjanma 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayamAM varSo jUno paricaya hoya. tema gADha maitrI baMdhAI jAya che. jANe aneka bhavathI te vyakita ApaNI sAthe ja cAlatI AvI che! * koI vArtAno graMtha ke navalakathA ke AdhyAtmika zAstra ke anya koI pustaka vAMcatA hoIe, tyAre temAMnI koI vAta athavA tevo prasaMga jANe pote kyAreka . anubhavyo hoya tevI spaSTa chApa aMdarathI upasI Ave, to samajavuM ke te jAtismRti jJAnano koI prakAra che. te sthiratA thoDI kSaNa mATe hoya che ane teTalA ati alpa kALamAM pUrvAnubhavanI smRti sanmukha thAya che. jAtismaraNa jJAna mahad aMze jIvanI nirdoSa ane nirmaLa avasthAmAM pragaTa thAya che. AvI sthiti bAlya kALamAM vizeSa hoya che. moTI uMmaramAM paNa thaI zake. A jJAna kyAreka AbhAsa ke jhalakanA rUpamAM paNa thAya. AvA jJAnanI jAherAta, pradarzana ke ADaMbara thAya, to te alpajIvI nIvaDe che. ane adhyAtmika rIte nukasAnakAraka paNa banI zake che. jo A jJAna thayA pachI ciMtana-manana ane ekAgratA keLavavAmAM Ave, to temAM vadhAro paNa thAya che. jIvana ane maraNa-e be evI moTI ghaTanAo che ke jene kAraNe jIvano dehAdhyAsa ghaNo vadhI jAya che. jema dehAdhyAsa vadhu tema jJAnano ughADa ocho. koI koI jIvone dehAdhyAsa ocho hoya che. aMta samaye paNa dehanI ke anya abhIpsAo ochI hoya che. tevA jIvonA jJAnanAM saMskAra keTaleka aMze sacavAI rahe che. ghaNIvAra amuka ghaTanAo ke saMbaMdhonA ati tIvra saMskAra paDelA hoya che. AvA jIvone jAtismaraNa thavAnI zakyatA vadhAre hoya che. sAmAnya rIte navo janma thatAM magajanI pATI korI thaI jAya che. jethI smaraNa thatuM nathI. aMta samaye dehAdhyAsa bahu ocho hoya, anya sAMsArika vAsanAo ke Asakti nirmULa thaI gaI hoya, AtmAmAM lIna paNa vizeSa hoya, tevA nirmaLa jIvone janma janmAMtaranA jJAnAvaraNIya karmanA tevA prakAranA kSayopazamane lIdhe jAtismaraNa jJAna thAya che. paraMtu AvI vyaktio hajAro ke lAkhomAM eka hoya. jAtismaraNa jJAna thavA mATe samaya ke vyaktinI bAbatamAM koI nizcita niyamo hotAM nathI. je niyama che, te jJAnAvaraNIya karmanA ane sAthe sAthe darzanAvaraNIya tathA mohanIya karmanA kSayopazamano ja che. - AcArya haribhadrasUri 'yogabindu' mAM kahe che : brahmacarya vaDe, ta5 vaDe, satyavedanA adhyayana vaDe, vidhAmaMtravizeSathI, satyatIrthanA sevanathI, pUjya mAtA pitA vagere UMcA sthAne rahelAMnI sevAbhakti karavAthI, glAne vRddhone auSadhi vagere ApavAthI, devagurudharmanI zuddhi karavAthI (dharmasthAnakonA uddhAra karavAthI). bhavyAtmAone jAtismaraNa - eTale ke pUrvabhavanuM jJAna thAya che. jama punarjanma pa1 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtramAM paNa bhagavAna mahAvIre AtmajJAna thavAnAM kAraNomAM jAti smaraNa jJAnano ullekha karyo che. tIrthaMkaronA samayamAM, cothA ArAmAM aneka lokone jAtismaraNa jJAna thayAnAM ullekho maLe che. vartamAna samayamAM e jJAna thavAno saMbhava ghaTato gayo che. kALanA prabhAvane kAraNe jIvonI te mATenI yogyatA ghaTatI gaI che. eTale AvI ghaTanA virala banatI hovAne kAraNe enI vAta sAMbhaLatAM aneka lokAne kautuka thAya e svAbhAvika che. jaina mAnyatA pramANe jAti smaraNa jJAna e matijJAnano ja prakAra che. IndriyAtIta ke atIndriya camatkAra nathI. e koI devadevIoe karelo camatkAra paNa nathI. bhagavAnano sAkSAtkAra nathI. eTale jaina dharmamAM e jJAnanuM jema eka apekSAe mahatva svIkAravAmAM AvyuM che, tema anya apekSAe enuM bahu mUlya AMkavAmAM nathI AvatuM. e jJAna javalleja koIkane thAya che, mATe lokone te camatkArarUpa bhAse che. jene jAti smaraNa jJAna thAya, te vyakti acAnaka asaMbaddha bolatI hoya tevuM lokone lAge che. emAM jo koI sAbitI maLe, kaMI aNasAra maLe, to te vAta phelAya che. lokone jijJAsA thAya che. paraMtu loko tevI vyaktine prazno pUchIpUchIne enA cittane thakavI nAkhe che. pariNAme enA jJAnanI vRddhi thatI nathI. ethI keTalIka vAra jJAna vaheluM cAlyuM jAya che. jo AvI vyakti A jJAnano bAhya upayoga, pradarzana na karatAM ekAMtamAM rahIne AtmArthe ja upayoga kare, to vRddhi sAthe potAnA pUrvabhavonu vadhune vadhu darzana thatuM jAya che. jJAna vadhatuM jAya che ane jIva uttarottara vadhu nirmaLa bane che. ane te jJAna AtmasvarUpanuM bhAna karAvanAra ane adhyAtma sAdhanAmAM upakAraka nIvaDe che. eTale ja potAne thayelA jAtismaraNa jJAnanI ghaTanAnI jAherAta AtmArthIo mATe upayogI manAtI nathI. jAti smaraNa jJAna e avadhijJAnano prakAra nathI. avadhijJAna jAti smaraNa karatAM caDiyAtuM che. jene jAtismaraNa jJAna thayuM hoya, te dUranA koI sthaLa ke ghaTanA ke vyaktio viSe bolavA lAge che. emAM vartamAnanI tatkSaNa banatI jatI ghaTanAonI vAta hotI nathI. paraMtu pUrve banI gayelI ghaTanAonuM smaraNa hoya che. ane te paNa nizcita sthaLa ane samaya pUratuM maryAdita hoya che. vaLI jene jAtismaraNa jJAna thAya, tene pUrvabhava ke pUrvabhavonuM ja smaraNa thAya che. paraMtu tene bhAvi vize kazuM jJAna hotuM nathI. avadhijJAnamAM to bhUta, vartamAna ane bhAvi e traNe kALanuM potapotAnI sthaLa ane kALanI sImA anusAra jJAna thAya che. jAtismaraNa jJAna e avadhijJAnano prakAra nathI e spaSTa samajI levuM jarUrI che. avadhijJAnamAM vyakti pote upayoga mUke, tyAre tene te jJAna janma punarjanma Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. jAtismaraNa jJAnamAM avadhijJAnanI jema e rIte upayoga mUkavAnI vAta sAmAnya rIte hotI nathI. jAti smaraNa jJAna kyAreka kazA paNa nimitta vagara thAya che. keTalIka vAra pUrvabhavamAM joyala koI vyaktinI ke AkRtino AsAra, koI ghaTanA ke koI zabdo sAMbhaLatAM matijJAna uparanuM AvaraNa haTI jAya che, ane pUrvabhava spaSTa bhAse che. Ama jAtismaraNa jJAna sanimittika ane animittika e be prakAranuM "abhidhAna rAjendrakoza" mAM darzAvAyuM che. manuSa, deva, tiryaMca ane nArakI e cAreya gationA jIvone A jJAna thaI zake che. tiryaMca gatimAM mAtra paMcendriya saMjJI jIvane (pAMca Indriya ane mana jene hoya tevA jIvane) A jJAna thaI zake che, bIjAne nahi. mukhyatve jJAnavarAgIya karmano kSayopazama thavAthI cittano viziSTa ughADa thatAM jAtismaraNa jJAna thAya che. mahAvIra svAmInA samayamAM caMDakauzika sarpana, deDakA rUpe avatarelA naMda maNIyAranA jIvane, hAthInI gatimAMthI AvanAra meghakumArane AvuM pUrvabhavanuM smaraNa thayuM hatuM. zAstromAM Ave che : RSabhadeva bhagavAnane jotAMja emanA prapautra zreyAMsakumArane eTalo ullAsa Avyo ke ene jAtismaraNa jJAna thaI gayuM. ATha bhava pahelAnuM te A zarIra na hatuM, chatAM temane jotAM ja khyAlamAM AvI gayuM ke A ja jIva ATha bhava pahelA mArA pati tarIke hato. pachI to AhAradAnanI vidhi paNa khyAlamAM AvatAM vidhisara bhagavAnane AhAradAna ApyuM. kevaLa jJAnInuM jJAna na kare tema A parokSa evA matijJAnanI dhAraNAmAMthI AveluM jAti smaraNa karatuM nathI. taduparAMta mahnikuMvarIe azuci bhAvanAnI samajaNa ApavAthI rAjakumArone, abhayakumAre mokalAvelI jinezvara bhagavAnanI pratimA jotAM, AkumArane, phUlono guccha jotAM, brahmadatta cakravatIne. dIkSA' zabda sAMbhaLatA, vaja svAmIne ane Arya suhastisUrine jotAM saMprati mahArAjane jAti smaraNa jJAna thayAnAM udAharaNo che. vIsamAM tIrthakara munisuvrata svAmI pratiSThAnapuramAM hatA te vakhate eka azvane pratibodha pamADavA mATe vihAra karI bharuca padhAryA ane tyAM lokone dezanA ApI. e samaye yajJa mATe lAvelA ghoDAe e dezanA sAMbhaLI, prabhune jotAM ane paricita upadeza sAMbhaLatAM ghoDAne jAti smaraNa jJAna thayuM hatuM. tiryaMca gatimAthI manuSyagatimAM AvelA jIvone potAnA tiryaMca bhavanuM paNa jJAna thAya che. bharucamAM narmadA nadIne kAMThe vRkSamAM mALo bAMdhIne eka samaDI rahetI hatI. ene eka jama punarjanma Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasa eka malecche bANa mArI dharatI para pADI. te vakhate tyAMthI pasAra thaI rahelA eka munie taraphaDatI samaDIne joIne ene navakAramaMtra saMbhaLAvyo. navakAramaMtra dhyAnathI sAMbhaLI samaDIe deha choDyo. mRtyu pAmIne samaDI siMhaladvIpanI rAjakumArI thaI. eka vakhata rAjasabhAmAM chIMka AvatAM RSabhadatta navakAramaMtranuM paheluM pada "namo arihaMtANaM' bolyA. e sAMbhaLatAM ja rAjakumArIne thayuM ke pote AvuM kyAMka sAMbhaLyuM che. tarata evI ciMtanadhArAe caDI jatAM jAti smaraNa jJAna thayuM hatuM. jAtismaraNa jJAna eka sAthe vadhu vyaktine paNa utpanna thAya. suprasiddha udAharaNa che : mallikuMvarI (mallinAtha) nA jIvanano prasaMga. mallikuMvarInA pUrvanA janmanA che mitro vartamAna bhavamAM judA judA nagaranAM rAjakumAra thayA hatAM. cha e rAjakumAra mallikumArIne paraNavA Atura hatA. badhAMne mallikumArIe azuci bhAvanA samajAvI pUrvabhavanI vAta kahI. e sAMbhaLI che e rAjakumArone eka ja vakhate jAtismaraNa jJAna thayuM ane badhAMe dIkSA grahaNa karI. AgamagraMthomAM jAtismaraNa jJAnano ullekha uttarAdhyayana sUtranA mRgAputrIya adhyayanamA thayelo che: balabhadra rAjA ane mRgArANIno balakSI nAmano putra mRgAputra' tarIke jANIto hato. ekavAra mRgAputra rAjamahelanI aTArIe thI acAnaka eka saMyamadhArI sAdhune jue che - joI rahe che. ene thAya che ke meM AvuM pahelAM kyAMka joyuM che, evA bhAvamAM UMDA UtarI, jatAM tene jAtismaraNajJAna thAya che. Ama sAdhunA darzana thatAM ane adhyavasAyonI nirmaLatA thatAM ene pUrvabhavanI smRti thaI (devaloka thI AvI te manuSyabhavamAM Avyo, samanaska jJAna utpanna thatAM tene pUrvajanmanI smRti utpanna thaI) ane maharbika mRgAputrane pUrvajanma ane pUrvakRta sAdhupaNAnI smRti thaI AvI. Asakti nIkaLI gaI ane dIkSA levAnI IcchA mAtA-pitA pAse darzAvI. jAtismaraNajJAna phakata samakitI jIvone ja thAya evuM nathI. te samakitI ne thAya ane mithyAtvIne paNa thAya. evA badhA jIvo bahu UMcI koTinA hoya, e anivArya nathI. evuM mAnI paNa na levuM. jAtismaraNajJAna viSe - babbe matijJAna, zrutajJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna e pAMca prakAranA jJAna viSe jainadharmamAM jeTalI sUkSmAtisUkSma ane vizad vicAraNA karavAmAM AvI che, te anyatra jovA maLatI nathI. jaina mAnyatA anusAra tIrthakarone janmatAMveMta ja mati, dhRta uparAMta avadhijJAna sahajapaNe hoya che. bhagavAna mahAvIranA ziSyomAthI teraso munione avadhijJAna janma punarjanma 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pAMcaso munione mana:paryavajJAna thayAno ullekha che. avadhijJAna nArakI ane devone sahaja hoya che. janmathI ja hoya che. tiryaMca tathA manuSyone A jJAna viziSTa labdhithI prApta thAya che. mana:paryava ane kevaLajJAna mAtra manuSyane ja prApta thAya che. ane te mATe viziSTa avasthAnI apekSA rahe che. mANasa mAtra bhautika tattvono banelo nathI. e uparAMta paNa kaMIka che tenuM sUcana o jJAnazakitamAMthI ja maLe che. ene ApaNe cetanA, AtmA ke atimanasa vagere game te nAma ApIe, paraMtu tenuM astitva IndriyothI para che, Indriyone AdhIna nathI, e taba jAtismaraNanI ghaTanAo paNa siddha kare che. Aje jAtismaraNa vize ghaNA dezomAM abhyAsa thaI rahyo che, aneka : vidyApITho dvArA thayelA saMzodhanomAM AvA kissA bahAra AvyA che. punarjanma. jevuM kazuMka che. e vAta have vadhu svIkAra pAmatI jAya che. sAMprata manovijJAnamAM IndriyanI madada vinA thatA jJAnane Extra Sensory Perception (TUMkamA ESP) kahe che. A vibhAgamAM jJAnanA vividha prakAro samAya che. jenA abhyAsa - saMzodhana perA sAIkolaoNjI - parAmanovijJAnanA viSayo che. jo ke jAtismaraNajJAna vAstavamAM IndriyAtIta jJAna nathI. paraMtu hAlanuM manovijJAna tene atIndriya gaNe che. atIndriyajJAnamAM samAviSTa che: INTUITION: sahaja jJAna. aMta: skUraNA. ghaNI vAra keTalIka vyakitao vartamAna ke bhaviSyanI ghaTanAo sahaja skUraNAthI, IndriyanA AdhAra vagara jANI letI hoya che. AtmAnI zaktio anaMta hoya che. TELEPATHY (TelipathI): koI paNA bAhya saMparka vinA seMkaDo mAIla dura rahelI vyaktine paNa potAnA mananA vicAro mokalavAnI prakiyA. Purportedly the ' communication between one mind and another by means other than through five senses. Thought transference. CLAIRVOYANCE : Power of seeing without the use of eye, events taking place at a distance. sekaMDo ke hajAro mAIla dUra, sthaLa vagerenI keTalIka maryAdAmAM bhIMta ke anya avarodhone pAra rahelI vastu, vyakita ke ghaTanAnuM jJAna karAvatI AtmAnI atIndriya zakti. je samaye ghaTanA banI rahI hoya, te ja samaye te yathAsvarupa joI zakavAnI zakti. AmAM, bhAvi ghaTanAno samAveza thato nathI. avadhijJAnanA mAtra eka pAsAMno samAveza thAya che. PREMONITON avadhijJAnanA anya eka pAsAMnI zakti. prImonIzana eTale janma punarjanma 55. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bananAra ghaTanAnI agAuthI jANa thaI javI. bhaviSyanI ghaTanAno citrapaTanI jema tAdaza citAra AvI jato hoya che. khAsa karIne akasmAta ke gaMbhIra ghaTanAonA AvA ghaNA kissAo noMdhAyA che. 100 Days citrapaTamAM A kathAvastu hatI. eka apekSAe Intuition aMta sphUraNAmAM paNa A jJAnano samAveza thAya che. mana: paryavajJAna : bIjAnAM manamAM cAlatA vicAro, manovyApAra, vAMcavAnI jANI levAnI zakti. jaina mAnyatA anusAra jJAnanI zreNImAM avadhijJAna pachI AvatuM jJAna. sAMprata manovijJAnamAM A jJAnanA saMzodhano alpa che. ghaNIvAra pUrvajanmamAM sAruM jJAna prApta karyuM hoya, to te pachInA bhavamAM jAtismaraNa na thAya to paNa je te viSayamAM te bahu jaladIthI AgaLa vadhI jAya che. je mukAme AgalA janmanI jJAna ke sAdhanAnI yAtrA aTakI hoya che, tyAMthI A nmamAM AgaLa vadhe che. kalA, saMgIta jevI aneka sAdhanAne A niyama lAgu paDe che. dA. ta. cAreka varSanuM bALaka hArmoniyamanA paricayamAM AvatAM ja game te dhUna sAMbhaLI vagADato thaI jAya che. ApaNe ene kudaratI bakSIsa kahIe chIe. vastuta: pUrvabhavanA abhyAsanuM emAM anusaMdhAna hoya che. jarmanIno vulphoMga mojhArTa Music's Wonder Child tarIke vikhyAta thaI gayo. cAra varSanI uMmare 'kalepIyara' (piyAnonuM prAcIna svarUpa) vagADato thaI gayo. pAMcame varSe vAyolIna vagADavuM zarU karyuM. 6 varSanI uMmare saMgItanA 'noTezansa' lakhato - vAMcato thaI gayo. nava varSanI uMmare sImphanInA eka - eka sUra yAda rAkhato thaI gayo. 14 varSanI umare e pote sImphanI racavA lAgyo. enI baMdizo bhAratIya saMgItane ghaNI maLatI Ave che. eka camatkArika saMgItakAra hato.bhArata sarakAre mojhArTanI smRtimA TapAla TikITa paNa bahAra pADI che. 'Believe it or not' mAM riplee lakhyuM che ke zAstrokta sitAra vagADatAM zIkhatAM 150 varSa lAge. ! jene janmajAta svarajJAna kahevAya che, te pUrvabhavanI sAdhAnAnuM pariNAma hoya che. muMbaImAM eka dhArAzAstrIno dIkaro aDhI varSanI uMmare ucca kakSAnI aMgrejI bolavA lAgyo. pUrvajanmamAM e nevala kamAMDara (nausainyano adhikArI) hato evuM eNe jaNAvyu. AgalA bhavamAM eNe bIjA vizvayuddhamAM kAmagIrI bajAvI hatI. tene naukAdaLanA aphasaro pAse laI javAmAM Avyo. aphasaroe tene aneka prazna pUchayAM. aphasarone khAtarI thaI ke nevImAM kAma karyA sivAya ATalI Tekanikala jANakArI na hoI zake. janma punarjanma 56 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A chokaro bhaNavAmAM paNa hoziyAra nIvaDayo. enA vaDIloe A ghaTanAne prasiddhi ApI nahIM. dhIre dhIre enI pUrva janmanI smRti ochI thaI gaI. AcArya rajanIze eka ghaTanA savistara kahI hatI. jabalapuranI ja eka yuvatI. tene pUrvajanmanI smRti thaI gaI. AgalA janmamAM sATheka varSanuM AyuSya bhogavI mRtyu pAmI hatI. A janmamAM vIsa varSanI uMmare paNa ene yauvana sahaja koI vAtamAM rasa na hato. enI mAnasika pragabhatA 60+20= 80 varSanI! zarIranI umara 20 varSanI ! baMnenI vacce koI tAlamela nahIM. mA-bApa ene zrI rajanIza pAse laI AvyA. rajanIze eka mArga batAvyo ke enI pUrvajanmanI smRti bhUlAvI do, to e pAchI 20 varSanI thaI jAya ! paNa e mArga temane mAnya na hato. koI mAnavInuM zarIra oskAra vAIlDanA DorI ane grenI jema sadA yuvAna hoya, to mAnavIne kema khabara paDe ke tenI vaya 50 varSanI che? enI smRti thakI ja khabara paDe. smRtino boja e ja vayano boja. jenI smRti koI kAraNasara cAlI gaI hoya, ene potAnI uMmarano koI aNasAra hoto nathI. ! vinobAjInA bhAI bALakobAjIe paMtajalinA yogasUtranuM bhANa karIne tenA para vivaraNa karatI vakhate keTalAMka sUtro bAkAta rAkhyAM, te viSe vinobAe lakhyuM che : pataMjalinA sUtronuM ciMtana ane manana karavAno mane varSono abhyAsa che. bALakobAjIe bhAganA choDelAM sUtro upara paNa svabhAvika ciMtana thayuM. mane mAlama paDayuM ke emanI keTalIka siddhio kAlpanika che, to keTalIka vAstavika. vizleSaNa karavAthI dhyAnamAM Ave che ke emAnI keTalAka siddhio cittazuddhinA pariNAma svarUpa Ave che. karavAmAM AvatI nathI. paraMtu keTalIka siddhio evI che, je bhakti, prema ke karuNAnA utparathI" thAya che, utpara zabda yogasutrano ja che. eno artha che : paripUrNa karuNA, prema, bhakti jyAre ubharAya che, tyAre keTalIka siddhio thAya che. keTalIka siddhio dhyAnajanya hoya che. keTalIka hetupUrvaka karavAmAM Ave che. emAMthI keTalIka siddhione mane abhyAsa che. udAharaNa tarIke pUrvajAtijJAnam athavA pUrvajanmanuM kaIMka dhyAna : ApaNA saMskAro para dhyAna, dhAraNA, samAdhi karIne pAchaLa pAchaLa jatAM pUrvajanmano paNa kaIMka bhAsa maLI jAya che. enI maryAdA meM e mAnI ke, pUrvajanmano ja utkaTa prayoga haze. hetupUrvaka karelo prayoga nahiM. AjanA kAma mATe jarUrI che ke pUrvajanmanuM puNya ApaNI sAthe hoya, ane enuM baLa ApaNane maLe. e to maLe ja che. ene janma punarjanma 57 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavAnI jarUra nathI. vagara jANe paNa maLI ja jAya che. jeNe jANyuM ene vadhu maLaze, ane jeNe nathI jANuM ene ochuM maLaze, evI koI vAta nathI... ethI e dizAmAM meM pote citta javA dIdhuM nathI. | vinobAjInA anubhavamAM mahattvanI vAta che : cittazuddhi. saMpUrNa cittazuddhi thavAthI je sahajasiddhi thAya che, karavAmAM AvatI nathI, ahetuka thAya che, e vAta ja samajavA jevI che. ane e jo samajAya, to pachI pUrvabhavanuM jJAna thayuM hoya toye zuM ane na thayuM hoya toye zuM? ApaNA AtmAnA vikAsamAM; cetanAnA vikAsamAM evI siddhionuM mahatva gauNa che, ema samajI zakAya. mahattva cittazuddhinuM che, jene mATe parizramaratuM rahevuM paDe. . A kALamAM AvuM pUrvabhavanuM jJAna zrImad rAjacaMdra, maharSi araviMda, vinobA bhAve ane vA. mo. zAhane thayuM hatuM. vinobAjIne punarjanmanAM pramANa pUchatAM emaNe kahyuM mArA mATe A janmanAM jeTalAM pramANa che, teTalAM ja AgaLapAchaLanAM che. suSTimAM kyAMya A aMta, A Adi, evuM nathI. sRSTine anAdi-anaMta kahI che. bIjuM pramANa che. : punarjanmane na mAnIe to karmavipAkavALI vAta paNa UDI jAya che. janmatAMnI sAthe ja sukhadu:kha zarU thayAM. jo AgaLa-pAchaLanA janma hoya ja nahiM, to sukhadu:kha mAre zuM kAma bhogavavAM paDe? AgaLa-pAchaLanAM janmo joDAyelAM na hoya, to karma ane karmaphaLano niyama ja tUTI jAya che. trIjuM pramANa che : sAkSAta anubhava. jema jema kArya-kAraNa- paraMparA khUlatI jAya che, tema tema citta nirmaLa thAya che. ane purANI vAto yAda Ave che. buddhi, saMskArothI jeTalI mukta raheze, teTaluM ja pUrvajanmonuM smaraNa vadhAre raheze. bahu vigate badhuM yAda na Ave, paNa kaIka jhAMkhI thAya. kaIka vizeSa kAma ke prayoga karyA hoya, te yAda AvI zake. bAbA cAreka varSanA hatA. pUnAmAM hatA. emanI mA emane eka jagAe laI javAnA hatA. bAbAe e jagyAnuM, gharanuM varNana karyuM. AvuM AMgaNuM haze, Avo kUvo haze vagere. ane hUbahU evuM ja ghara-sthaLa hatuM. mAne vAta karI tyAre mA e kahyuM "pUrvajanmano koI RNAnubaMdha haze.' bAbAne evo bhAsa thato ke pUrvajanmamAM e baMgALI hatA. A bhavamAM baMgALa pahoMcyA. tyAM anya bhASAonI apekSAe baMgALI emane ochI mahenate jaldI AvaDI gaI. nAnapaNamAM bAbAne emano mitra sinemAmAM kheMcI gayo. bAbA sAthe guNapATano kothaLo laI gayA hatA. bAbA to tyAM jaI sUI gayA. A parathI janma punarjanma 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emaNe aMdAja bAMdhyo ke A vastuno anubhava e pUrvajanmamAM laI cUkyA che. bAbAne zetaraMja khUba gamatI. eka vAra sapanAmAM zetaraMja AvI. emane thayuM ke A ramata to emanA para savAra thavA mAMDI. bIjA ja divasathI zetaraMja choDI. e A janmanI kamANI thaI. bAbAe lakhyuM che : 'Ama aMdAja, anubhava ane zAstravacanathI e vAta nizcita thAya che ke punarjanma che.' bAbA kahetA ''punarjanmanI yAda nathI hotI, e sAruM ja che. jo badhuM yAda rahe, to kadAca huM tamane lAta mArata, ema kahIne ke 'gayA janme tuM kUtaro hato ane huM gadheDo hato. te vakhate tuM mane karaDelo. ane vaLatI lAta lagAvavAnuM rahI gayeluM. eTale have lAva Aje mArI lauM'. paraMtu huM bhUlI gayo chuM ke huM gadheDo hato ane tame bhUlI gayA cho ke tame kUtarA hatA. eTale ApaNI A sabhA cAlI zake che. paramezvaranI e kRpA che ke jyAM mRtyunI chAyA Ave che, tyAM bhUlavAnI zakti paNa maLe che. navA janmamAM mANasa badhuM bhUlI jAya che. ane kevaLa yAda karavA yogya vastu ja ene yAda Ave che. paramezvarano A kImiyo che. ene kAraNe ApaNe jiMdagI jIvI zakIe chIe'. IslAma paraMparAmAM chevaTanA divase nyAya thAya che. bAbAe prazna pUchyo ke eka bALaka janmIne be miniTamAM ja marI jAya che, to chevaTanA divase. bALakanAM be miniTanAM pApapuNya parathI paramezvara enuM zuM bhaviSya nakkI karaze ? eka jIva anaMta kALa sudhI avyakta rahe, pachI be miniTa mATe vyakta thAya, ane vaLI pAcho anaMta kALa sudhI avyakta rahe e kaI samajAtuM nathI. mAtra be ja miniTa mATe pelo jIva zA mATe pRthvI para Avyo ? eno javAba punarjanmanAM siddhAMta na mAnIe, to nathI maLato. Y vaLI punarjanmanAM siddhAMtamAM na mAnIe, to jIvanamAM rasa ja zuM rahe? mAno ke hamaNAM ja koI sApa mane karaDI jAya, ne huM marI jAuM, to zuM eno artha e ke Aja sudhI meLaveluM badhuM jJAna pANImAM gayuM ? sApa jevA buddhivihoNA ane kSudra prANInA karaDavAne lIdhe mAruM tamAma jJAna eka kSaNamAM nAza pAmI zake, to jJAna prApta karavAnI mArI jJAna-pipAsA ja khatama thaI jAya. paraMtu mane to vadhu ne vadhu jJAna meLavavAnI jhaMkhanA thAya che, kAraNa ke huM punarjanmamAM vizvAsa dharAvuM chuM. zrImad rAjacaMdranI jAtismaraNanI ghaTanA suprasiddha che. e uparAMta emane aneka labdhio hatI. zrImad kavitvazakti laIne janamelA. ATha varSanI vaye temANe kavitA racavAnI zarUAta karI hatI, je pAchaLathI tapAsatAM samApa jaNAI hatI. TAgore prathama kavitA ATha varSanI vaye racI hatI. zrImade dasa janma punarjanma 59 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSanI vaye to dharma upara chaTAdAra pravacana karacha - bhUjamAM ApyuM hatuM. ' soLa varSa uMmmare emaNe "mokSamALA traNa divasamAM racI. e ja arasAmAM racAyelAM bAraso nItisUtro, 'puSpamALA' 'bodhavacana" ane 'vacana saptazatI' vigeremAM saMgrAyelA che. puSpamALA' vize gAMdhIjIe paM. sukhalAlajIne kaheluM : "are A puSpamALA to punarjanmanI sAkSI che.' zrImanI adabhuta avadhAna zakita emanI pUrvajanmanI prajJAnuM ja pariNAma hoI zake. bALaka rAyacaMda upara sneha rAkhanAra amIcaMdanuM avasAna thayuM. sAta varSanAM bALakane mRtyunI ghaTanA samajAI nahiM - koI samajAvI na zakayuM, teo chAnAmAnA smazAne pahoMcyA. eka jhADa para caDI joyuM, svajane mAnavadehane saLagAvI rahyA hatA ! emanA citta para gherI asara thaI, acAnaka citta parathI paDado haTI gayo ane pUrvajanmanI jhAMkhI thaI. bAvIsa varSanI vaye pUrvajanmonI spaSTa anubhUtino citAra ApatAM zrImade . lakhyuM che : aMtarlAnathI smaraNa karatAM evo koI kALa jaNAto nathI, ke je kALamAM A jIve paribhramaNa na karyuM hoya!" vi. sa. 1949 mAM kArataka vada 12 nA roja temaNe kRpagadAsa Adi mumukSu bhAIone lakhyuM hatuM ke ""purnajanma che. jarUra che. e mATe anubhavathI hA kahevAmAM acaLa chuM" e vAkaya pUrvabhavanA koI joganu smaraNa thatI vakhate siddha thayeluM lakhyuM che. jene pUrvajanmAdi bhava karyA che, te padArthane koI prakAre jANIne te vAkya lakhAyuM che.' ( zrImade lakhyuM che : jema bAlyAvasthAne vize je kaMI joyuM hoya athavA anubhavyuM hoya, tenuM smaraNa vRddhAvasthAmAM keTalAkane thAya, ne keTalAkane na thAya, tema pUrvabhavanuM bhAna keTalAkane rahe, ne keTalAkane na rahe. na rahevAnuM kAraNa e che ke pUrva deha choDatAM bAhya padArthone vize jIva vaLagI rahI maraNa kare che, ane navo deha pAmI temAM ja Asakta rahe che, tene pUrva paryAyanuM bhAna rahe nahiM. AthI UlaTI rIte pravartanArane eTalo avakAza rAkhyo hoya, tene pUrvanA bhava anubhavamAM Ave che. pUrva paryAya choDatAM mRtyu Adi vedanAnA kAraNone laIne, deha dhAraNa karatAM garbhavAsane laIne, bAlapaNAmAM mUDhapaNAne laIne ane vartamAna dehamAM ati lInatAne laIne, pUrva paryAyanI smRti karavAno avakAza ja maLato nathI; tathApi jema garbhavAsa tathA bAlapaNuM smRtimAM rahe nahi; jama punarjanma Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI karIne te nahotA ema nathI; tema uparanA kAraNone laIne pUrva paryAya smRtimAM rahe nahi, tethI karIne te nhotA ema kahevAya nahi; tevI rIte AMbA Adi vRkSonI kalama karavAmAM Ave che, temAM sAnukULatA hoya to phaLa thAya che, tema jo pUrva paryAyanI smRti karavAne kSayo pakSama Adi sAnukULatA (yogyatA) hoya to jAtismaraNa jJAna thAya. pUrva saMjJA kAyama rahevI joIe. asaMjJIno bhava AvavAthI jAti smaraNa jJAna na thAya'. prathama bhAdra su. 6, savaMta 1946nA patramAM zrImade lakhyuM che. vaLI marAga thAya che ke jenA vinA eka paLa paNa huM nahi jIvI zake, evA keTalAMka padArtho (strIAdika) te anaMtavAra choDatAM, teno viyoga thayAM, anaMta kALa pAga thaI gayo tathApi tenA vinA jivAyuM, e kaMI thoDuM AzcaryakAraka nathI. arthAta je je veLA tevo pratibhAva karyo hato te te veLA te kalpita hato, evo pratibhAva kAM thayo? e pharI pharI vairAgya Ape che. vaLI jenuM mukha koI kALe paNa nahIM jouM; jene koI kALe grahaNa nahIM ja karuM, tene ghera putrapaNe strIpaNe, dAsapaNe, dAsIpaNe, nAnA jaMtupaNe zA mATe janmyo? arthAta evA 'pathI evA rUpe jandu paDayuM ! ane tema karavAnI to IcchA nahotI, kaho e smaraNa thatAM A kalezita AtmA paratve jugupsA nahIM AvatI hoya? arthAta Ave che. vadhAre zuM kahevuM? je je pUrvanA bhavAMtare, bhrAMti paNe bhramaNa karyuM, tenuM smaraNa thatAM have, kema jIvavuM e ciMtanA thaI paDI che. mahAtmA gAMdhIe AphrikAthI zrImadrane patramAM 27 prazno pUchayAM hatAM. temAM 13 mo prazna hato " AgaLa upara zo janma thaze tenI A bhavamAM khabara paDe? athavA agAu zuM hatA tenI ?'' zrImade uttara Apyo che : "tema banI zake. nirmaLajJAna jene thayuM hoya, tene tevuM banavuM saMbhave che. vAdaLAM vagere cihno parathI varasAdanuM anumAna thAya che, tema A jIvanI A bhavanI ceSTA uparathI tenAM pUrvakAraNa kevAM hovAM joIe, te paNa samajI zakAya; thoDe aMze vakhate samajAya. temaja te ceSTA bhaviSyamAM kevuM pariNAma pAmaze, te paNa tenA svarUpa uparathI jANI zakAya, ene tene vizeSa vicAratAM kevo bhava thavo saMbhave che, tema ja kevo bhava hato, te paNa vicAramAM sArI rIte AvI zakavA yogya che.' zrImada rAjacaMdrae aSADha suda 9, 1956 nA patramAM potAnA anubhava vArNavatAM lakhyuM che : jama punarjanma 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pUrva smRtimAM AvelI vastu pharI zAMtapaNe saMbhAre yathAsthita sAMbhare.' potAnuM dRSTAMta ApatAM jaNAvyuM ke potAne IDara ane vasonI zAMta jagyAo saMbhAravAthI tadrupa yAda Ave che. temaja khaMbhAta pAse vaDavA gAme sthiti thaI hatI, tyAM vAva pachI tyAM thoDI uMcI bhekhaDa pAse vADathI AgaLa cAlatAM rasto, pachI zAMta ane zItaLa avakAzanI jagA hatI. te jagyAe pote samAdhistha dazAmAM beThelA te sthiti Aje potAne pAMcaso vAra smRtimAM AvI che. bIjAo paNa te samaye tyAM hatA. paNa badhAne tevI rIte yAda na Ave, kAraNa ke te kSayopazamane AdhIna che. sthaLa paNa nimitta kAraNa che. mahAvIranA samayamAM paNa pote hatA, evo ullekha zrImada rAjacaMdranA lakhANomAMthI maLe che. zrImade bhArapUrvaka jaNAvyuM che ke AraMbha - parigrahanI nivRtti e tamAma prakAranA jJAnanA hetusvarUpa che. aneka prakAranAM jJAna upara je AvaraNo che, e thakI e jJAnano ughADa thato nathI. ane karmabaMdha e ja AvA AvaraNonuM kAraNa che. karma - nirjarA thI ja AvA AvaraNo chedI zakAya che. nArI jIvane jAtismaraNa jJAna hoya che. enuM mukhya kAraNa e, ke je phaLa maLatuM hoya, te pUrvanA kayA karmonuM phaLa che, te jANI zake. manuSyabhavamAM bahudhA karmo udayamAM Ave tyAre bhogavavAM paDe. paNa kayA pUrvanA ke vartamAnanA karmono zuM bhogavaTo thayo ke thAya che, te jANamAM AvatuM nathI. zrImade jayeSTa suda 4, ravi 1945nA patramAM mumukSu e punarjanma saMbaMdhI pUchelAM praznono uttara ApatAM lakhyu che : mArUM keTalAka nirNaya parathI Ama mAnavuM thayuM che ke, A kALamAM paNa koI mahAtmAo gatabhavane jAtismaraNa jJAna vaDe jANI zake che; je jANavuM kalpita nahIM, paNa samyak hoya che. utkRSTa saMvega - jJAnayoga ane satsaMgathI paNa e jJAna prApta thAya che. eTale zuM ke bhUtabhava pratyakSAnubhavarUpa thAya che. jayAM sudhI bhUtabhava anubhagamya na thAya, tyAM sudhI bhaviSyakALanuM dharmaprayatna zaMkAsaha AtmA karyA kare che; ane zaMkAsaha prayatna e yogya siddhi ApatuM nathI. 'punarjanma che' ATaluM parokSe - pratyakSe ni:zaMkatva je purUSane prApta thayuM nathI, te puruSane AtmajJAna prApta thayuM hoya, ema zAstrazailI kahetI nathI. zrImade A patramAM punarjanmane mATe zrutajJAnathI meLavelo je Azaya emane anubhavagamya thayo hato, tenI vigate vAta karI che ane A kALamAM anekane e viSe ni:zaMkatA nathI thatI; tenA kAraNomAM sAtvikatAnI nyUnatA, trividhatApanI muinA, satsaMga vinAno vAsa, svamAna ane ayathArtha draSTi vigare janma punarjanma 62 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAvyAM che ane lakhyuM che : punarjanma che, te yogathI, zAstrathI ane sahajarUpe aneka sapuruSone siddha thayela che. . - Azo vada 10 (dazerA) 1948 patramAM zrImade lakhyuM che : bhagavatI vagere siddhAMtone viSe je koI koI jIvonA bhavAMtaranu varNana karyuM che, temAM kaMI saMzayAtmaka thavA jevuM nathI. tIrthakara to pUrNa AtmasvarUpa che. paraMta je puruSo mAtra yogadhyAnAdika abhyAsabaLa vaDe sthiti hoya, temAnAM ghaNA puruSo paNa bhavAtara jANI zake che. ane ema banavuM e koI kalpita prakAra nathI. je puruSane AtmAnuM nizcayAtmaka jJAna che, tene bhavAMtaranuM jJAna ghaTe che, hoya che. bhavAMtaranuM jo spaSTa jJAna koIne thatuM na hoya, to AtmAnuM spaSTa jJAna paNa koIne thatuM nathI, ema kahevA tulya che; tathApi ema to nathI. AtmAnuM spaSTa jJAna thAya che. ane bhavAMtara paNa spaSTa bhAse che. potAnA temaja paranA bhava jANavAnuM jJAna koI prakAre visaMvAdapaNAne pAmatuM nathI (patra kramAMka 411) Aso 1951nAM patramAM zrImadda lakhe che: 'vartamAnamAM jo potAnuM vidyamAnapaNuM hoya, to bhutakALane viSe paNa tenuM vidyamAnapaNuM hovuM joIe, ane bhaviSyamAM paNa tema ja hovuM joIe. " A prakAranA vicArano Azraya mumukSa jIvane kartavya che. koI paNa vastunuM pUrvapazcAta hovApaNuM na hoya, to madhyamAM tenuM hovApaNuM na hoya, evo anubhava vicAratAM thAya che. vastunI kevaLa utpati athavA kevaLa nAza nathI. sarvakALa tenuM hovApaNuM che, rUpAMtara pariNAma thayAM kare che. vastutA pharatI nathI, evo zrI jinano abhimata che, te vicAravAyogya che." (patra kramAMka 646) AyuSyakarmano ullekha karatAM zrImade spaSTa lakhyuM che : AyuSakarma eka ja bhavanuM baMdhAya. vizeSa bhavanuM AyuSya baMdhAya nahI. jo baMdhAtuM hoya to koIne kevaLajJAna upaje nahiM - (upadeza chAyA 8) aSADha suda 9 zuka 1956 patramAM zrImade lakhyuM che : eka suMdaravanamAM tamArA AtmAmAM zuM nirmaLapaNuM che, je tapAsatAM tamone vadhAre vadhAre smRti thAya che ke nahiM? tamArI zakti paNa amArI zaktinI peThe skurAyamAna kema na thAya? tenA kAraNo vidyamAna che. prakRtibaMdhamAM tenA kAraNo batAvyAM che. jAtismaraNajJAna" e matijJAnano bheda che. IDaranA te vakhatanA mahArAjA sAhebe zrImad rAjacaMdrajInI be vakhata mulAkata lIdhelI. te daramyAna jJAnavArtA thayelI, teno sAra dezI rAjaya" nAmanA mAsikamAM I. sa. 1928mAM prasiddha thayo hato. jama punarjanma - 63 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vArtAlApamAM mahArAja sAhebe eka prazna pUchayo hato. eno uttara ahIM noMdhavA lAyaka che. kAraNa ke emAM zrImade potAnA pUrvajanmano ullekha karyo che. - A pradezamAM aitihAsika prAcIna sthAna jotAM temane asalanI, temAM vasanArAMonI pUrNa vijayI sthiti ane temanI Arthika, naitika ane AdhyAtmika unnatino purAvo Ape che. juo tamAro IDariyo gaDha, te uparanAM jaina derAsaro, rUkhIrANInuM mALiyuM - raNamalanI cokI. mahAtmAonI guphAo ane auSadhi - vanaspati, A badhuM alaukika khyAla Ape che." A viSaya upara aneka prasaMge zrImade uttara ApI che. zrImane pUrvanA aneka bhavonuM jJAna utpanna thayuM hatuM. janmonA saMskAranI madada vaDe carried Forward culture nA siddhAMtanI rUe nAnI vayamAM jJAna thatAM temanI prajJA prakAzI uThI. 33 varSanAM alpa AyumAM lIlA saMketI lIdhI. pUrvabhavanuM jJAna jene thAya te jIvane A badhuM huM agAu karI cUkyo chuM, saMsAranA badhA tabakakAmAMthI pasAra thaI pariNAma paNa joI cUkyo chuM, tenI sabhAnatA-smRti mAnavIne sAMsArika eSaNAonI nirarthakatA (Futility) nuM bhAna karAvI de che ane vairAgyanI bhAvanA puSTa kare che. A jJAnano Atma-sAdhanA arthe upayoga thAya to ja te sArthaka che. saMta jJAnezvare 15 thI 17 varSanI vayamAM jJAnezvarInI racanA karI ane 22 varSe bhUmi samAdhi lIdhI. A paNa pUvarjanmanA saMskArone lIdhe." zaMkarAcArya 33 varSa jIvyA. bALapaNathI pragaTelI vairAgya bhAvanA ane apUrva prajJAnuM pUrva-saMskAra sivAya kayuM kAraNa hoI zake? Izune 32 varSanI vaye phAMsIe caDAvavAmAM AvyA; svAmI haMsadevajIe - 14 varSanI vaye gRhatyAga karyo hato. vikaTara hyugoe 14 varSanI vaya sudhImAM seMkaDo kAvyo racyAM hatAM. kavi kAnta 15 varSanI vaye kAvyaracanAno prAraMbha karyo hato. samartha kavi kalApI ane kiTas mAtra 26 varSa jIvyA. zelInI jIvana lIlA 29 me varSe saMkelAI gaI. vIracaMda rAghavajI zikAgo vizvadharma pariSadamAM gayA tyAre 29 varSanAM hatA. aMdha, badhira ane mUka helana kelare potAnI AtmakathA - svahaste 22 varSanI ummare lakhI hatI. banaDa zonAM "pigameliyana'parathI utarela citrapaTa mAya phera leMDI" nA | sarjaka pheDarIke 13 varSanI vaye sauthI nAnA piyAnovAdaka tarIke praveza meLavyo. 15 varSanI umare karInA' nAmanuM gIta lakhyuM. - gaNitajJa rAmAnuja, thomasa hADI, kavayitrI emIlI bronTa (dehAMta janma purjanma Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30varSe), vilIyama hejhalITa, vaoNlTara skaoNTa, khalisa jibrAnanI pratibhA nAnI vaye jhaLakI uThI hatI. kalAnAM kSetre nAnI vaye padArpaNa karanArA kalAkAro nI yAdI ghaNI lAMbI che. pUrvajanmanA jJAna-bhAna smRti-saMskAra uparAMta A janmamAM temanA purUSArtha vaDe ja jagatane alpa samayamAM teo mahatvanuM pradAna karI zakayA. svAmI vivekAnaMda 39 varSanuM ja AyuSya bhogavyuM. dIrgha to na ja kahI zakAya. paNa temanuM pradAna mahat ane ciraMjIva che. AvA aneka dRSTAMto ApI zakAya, je pUrvabhavanA jJAnanI yathArthatA ane upayogItA ni:zaMka sAbita kare che. trikuTI bhedathI je sahajajJAna prApta thayuM, je vaDe pUrvabhavanI vAta yogIe makaranda davenI hAjarImAM eka sarpadaMzathI mRtyu pAmelI chokarInA saMdarbhamAM kahyuM jenuM rocaka bayAna makaranda davee yogI haranAthanA sAMnidhyamAM karyuM che (pR 37-41) sUphI raMge raMgAyelA pU. dhanajIbApue keTalAMka praznonA uttaramAM jaNAvyuM che : 'jenuM sarjana tenuM visarjana. tamAma dunyavI bAbatono A krama che. sopAdhika daSTie karma, karmaphaLa ane punarjanmanI bAbata amArI daSTie tadna yuktisaMgata che. zAstrIya rIte susaMgata che. aMgata anubhavanI dRSTie paNa punarjanmanI bAbatamAM mane kazI zaMkA nathI. aMgata vAta kahuM to mArA janma agAu mArI nAnImAne keTalAMka saMketo maLyA hatA. mArA zarIra paranA keTalAMka cihno aMge paNa emaNe agAuthI saMketo ApyA hatA. badhuM saMketo pramANe ja thayuM ane hatuM. Ama to punarjanmanI bAbata vivAdAspada rahevAnI. paraMtu ApaNA nirIkSaNamAM evA aneka dAkhalAo maLaze, ke jemAM Akhare pUrvanA saMgrahita saMskAro hovAnuM svIkAryA sivAya kazo khulAso maLe nahiM. mArA pUvarjanma aMge mane kazu jJAna nathI. jyAM sudhI avighAyukta aham che, tyAM sudhI Asakita che. ane jyAM sudhI Asakita che, tyAM sudhI punarjanma che. (pU. dhanajIbApunA sAMnidhyamAM : mAvajI ke. sAvalA) bharatamunine tapa karatAM paNa mRga sAthe prIti baMdhAI gaI hatI. kalApIe kAvyAmAM kahyuM ke Avate janme bharataRSi bhRgarUpe janma dhAraNa karaze. purvajanmanAM sabaMdhIo A bhave jUdA sabaMdhe prApta thayAM hoya, RNAnubaMdha pUrA karavAM A cakra cAlatuM hoya e paNa saMbhavita che AdhyAtmika purUSanI anubhavavANI ghaNI bAbatone ni:zaMka sAbita janma punarjanma 65 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. RSitulya sAdhaka zrI. makaraMda davee eka mulAkAtamAM potAnA anubhavanI vAta karatAM kahyuM. "tamane eka vAta kahuM je sthaLa buddhimAM nahiM utare. sUkSma buddhinI vAta che. mane mArA ghaNA janmo yAda che. 8 thI 10 janmo yAda che. paNa A badhuM kahevAya nahiM, kAraNa bhUta pratibaMdha hoya che. eTale jo ApaNo vikAsa sAdhavo hoya, to te bhUlI javAnuM." helana kelare suMdara zabdomAM kahyuM : A jIvana be zAzvatI vacce kALanI eka jhalaka mAtra che. ane moTA bhAganuM satya, vadhumAM vadhu sauMdarya, vadhumAM vadhu bhavyatA, sArthakatA paNa A be zAzvatatAmAM nihita che. urdU lekhikA Ismata cugatAIe eka zeramAM kahyuM : kUla to karamAI jaze, paNa khuzabu raheze. pharI mausama - vasaMta Avaze, tyAre sugaMdha pAchI phelAI jaze... huM paNa A dharatI para pAchI AvIza! kavi nhAnAlAlanI paMktio yAda AvI jAya ! A vasanta khIle zata pAMkhaDI, hari Avo ne, A sRSTie dhariyA sohAga, have to hari Avone. rasakavi rasakhAne pote bIjA bhavamAM manuSya, pazu, pakSI ke patthara thAya to kayAM vasavuM game, tenuM suMdara varNana karyuM che : mAnuSa hauM to vahIM rasakhAnI, basaeN nita gokula gAMvake vArana, meM pazu hA~ kahA~ bahuM mero, carautti naMdakI dhenu maMjhArana, pAhana hauM to vahI girIko, je dharyo kara chatra puraMdara dharana, jo khaga hauM to basera karo, mili kAliMdI kula kadaMbakI kArana. arthAt : je manuSyabhava maLe to gokulano govALIo banI jAuM; jo pazu banuM to naMdanI gAyo vacce vasuM jo pApANa banuM, to je govardhana parvata kRSage ucakI badhAne Azaro Apyo, teno patthara banuM, jo pakSI banuM to kAliMdI nadInA kinArA paranA kadaMba vRkSa para mAro vAsa ho! arthAta je je sthaLa zrIkRSNanA sparzathI spaMdita ane pavitra hoya, tyAM ja vasavAnI abhilASA kavi kare che. - TAgora paNa kavi rasakhAnanI jema kahe che : vRMdAvanamAM koI gAmaDAmAM paroDhiye chAza-valoNAnuM layabaddha saMgIta saMbhaLAtuM hoya, tyAM azoka vATikAnI chAyAmAM huM janmI zakuM! bhaviSyanI koI sukhada paLe mane vRMdAvanamAM govALIyA tarIke janma dhAraNa karavAno avasara prApta thAya, te mATe huM mArA tamAma saMskAronI mUDI khoI mArA gharamAM huM maravA taiyAra chuM.' kavi vaLI AkAMkSA seve che. koIka divase, koI anya sRSTinAM sUryodayamAM jam punarjanma Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM pharI tArAM gIto tane saMbhaLAvIza.' TAgore traNa hajAra uparAMta gIto racyAM, mukhyatve prabhune sarmapita. chatAM paNa kazuMka bAkI rahI ja gayuM. chelle TAgore lakhyuM : The Songs I never sang to you, remain hidden behind my tears. je gIto huM tane gAI-saMbhaLAvI nathI zakayo, te mArAM AMsunI pachIte chupAyelAM che. thoro nasIbadAra hatA. kahetA : sauthI kiMmatI sthAnamAM ane barAbara yogya samaye mAro janma thayo che. e joI mane je Azcarya utpanna thayuM che, tenAthI huM hajI paNa mukta thaI zakayo nathI. pU. zrI moTA zrI deha dharIne potAnuM punarAgamana Icche che, temaNe svamukhe A kaheluM che. loko AvatA bhavamAM paNa e ja mAtAno khoLo maLe, e ja pitA, putra, putrI, patnI, svajano ke mitro maLe, evI abhilASA sevatA hoya che. AnI pAchaLa eka kAraNa e paNa gaNAvI zakAya, ke badhuM maLyA chatAM kazIka adhUrapa vartamAna jIvanamAM rahI ja gaI hoya che. jIvanamAM vyaktinIM, vastunI ane vAtAvaraNanI eka sAthe sAnukULatA sulabha nathI hotI. mAtA pitA hoya che, tyAre saMjogo anurUpa nathI hotAM. saMjogo sudhare, tyAre mAtA videhI thaI gayAM hoya che. sthaLa, kALa ane priyajanono triveNIsaMgama durlabha hoya che. eTale keTalAka abhAva to rahI ja jAya che. jenI pUrti mATe laukika diSTae mANaso bIjA bhavamAM IcchApUrti mATe AkAMkSA seve che. pitA The time place and loved one are seldom together. pramANita ghaTanAo : tAjetaramAM ja TI. vI. mAM bI. bI. sI. parathI punarjanmanA pramANita kissAo rajU thayelAM. uttara pradezanA eka gAmaDAno ATheka varSano chokaro. mA-bApane kaheto : 'tame mArAM mA-bApa nathI'. e satata kaheto 'huM to basa ahIM AvI gayo chuM. divasa gujArI rahyo chuM. A zarIra mArUM nathI.'' vaLI kaheto 'huM AgrAno chuM. tyAM mArAM mA-bApa, patnI ane be bALako che. mArI reDiyo - TIvInI dukAna che. huM to ahIM AvI gayo chuM.' mA-bApane prathama to A vAto lavArArUpa lAgatI. paNa sureza mA-bApane paNa mA-bApa mAnavA taiyAra ja na hato. eka divasa surezane AgrA laI gayAM. sureze dukAnanuM saranAmuM ApyuM. ane kharekhara tyAM reDiyonI dukAna hatI. dukAnanI badhI vastuo oLakhI, pAchaLathI zuM pheraphAro thayAM che, te kahI batAvyAM. dAdAjIno phoTo oLakhyo. janma punarjanma 67 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukAna AdheDa vayanI eka strI saMbhALatI hatI. sureze e strIne patnI tarIke oLakhI kADhI. nAma paNa kahyuM. enI sAthe vAto karI. pelI strIne paNa khAtrI thaI gaI ke A ja mAro pati che. pachI dasa vIsa chokarAo joDe enAM be bALakone besADI dIdhAM. sureze potAnA bALako oLakhI kADhayAM... emane nAmathI bolAvyAM. pachI surezane AgalA janmanA mA-bApa pAse laI javAmAM Avyo. sagA mA-bApa hoya ema vahevAra karyo. mA-bApe aneka prazno pUchayAM. emane khAtrI thaI gaI ke A emano ja dIkaro che. AgalA janmamAM sureza trIsa varSanI ummare mRtyu pAmyo hato. gADI calAvatAM goLI vAgI ane sTIyarIMga vhIla upara ja mRtyu thayuM hatuM. sureze vigatavAra vAta kahI goLI choDanAranuM nAma paNa ApyuM. DAbA lamaNAM para goLI vAgI hatI. enA vALa kApavAmAM AvyAM. ane e ja jagAe goLInuM nizAna hatuM. mRtyu vakhate kevA kapaDAM paheryA hatAM te kahyuM. vaLI 'gharavALAoe - mane bALI nAkhyo ane rAkha nadImAM nAkhI dIdhI" kahetAM nadImAM jyAM rAkha nAkhI, te jagA paNa batAvI. badhI vigata akSaraza: sAcI hatI. polIsamAMthI posTamorTama riporTa kaDhAvyo. riporTamAM paNa lamaNAmAM kAnathI keTalA aMtare goLI vAgI hatI, te vigata hatI, je baMdhabestI hatI. surezanA AgalA janmanI patnIe kahyuM tuM mane tAre ghera laI jaIza?' tyAre sureze kahyuM "huM to gAmaDAmAM kheDutanA gharamAM rahuM chuM. tyAM tane nahiM phAve. ahIM jeTalI sagavaDo nahiM hoya, tuM ahIM ja rahe." bI. sI. sI. e ghaTanA sthaLa para jaI mULa vyaktio sAthe A philma utArI hatI. bIjA eka kissAmAM laMDanamAM janmelI eka chokarIe potAnuM AgalA janmanuM nAma ApyuM. potAnI pAse eka kUtaro hato. pote jyAM ramatI, te jagA, jyAM potAnI keTalIka vastuo dATI hatI te jagA batAvI. pote Trena akasmAtamAM mRtyu pAmI hatI. enAM vartamAna mA-bApa e chokarIne badhI jagAe laI gayA. eka eka vigata sAcI sAbita thaI. - anya kissAmAM eka cauda varSanA Arabe pUrvabhavanI vigato ApatAM kahyuM ke pote 300 varSa agAu Araba nArI tarIke janmyo hato. te samayanI Araba Tribe, enA saradAra, emanI prathAo vize vigatavAra vAta karI, je sAcI sAbita thaI. eka kissAmAM ATha varSanA chokarAe pote jApAnano sumerAI laDavaiyo janma punarjanma Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato - pUrvabhavamAM. eNe 'hArAkIrI, temaja te aMgenI vidhivat prArthanAonI sacoTa vigato ApI, je sAcI hatI. kyAreka koI kissAo banAvaTI paNa mAluma paDyA che. kaDaka cakAsaNImAM UNAM utaryAM che. thoDA varSa agAu Reincarnation of Peter Proud aMgrejI citrapaTa utaryuM, je satya ghaTanA para AdhArita hatuM. pITara prAuDane potAne pUrvajanmanI pUrI smRti hatI. hara eka vAta ene gaI kAlanI jema yAda hatI. adbhuta citra hatuM, je parathI hiMdImAM 'karjha' utaryuM. bIjuM, satya ghaTanA para AdhArita ENTITY citrapaTa AvyuM. eka dehavihina AtmAnI aghora lIlAnuM citraNa che. eno bhoga banatI strI hajI jIve che. hajI ene takalIpha che. paNa ochI thatI jAya che. vijJAnIoe ghaNI rIte e 'AtmA' ke ENTITY je nAma Apo te, ene pakaDavAnI koziSa karI, paNa zarIranA jene baMdhana nathI hotA, evI cetanAnI zaktio amApa hoya che. vijJAnIone koI saphaLatA maLI nahi. AvA prayogo paNa citrapaTamAM darzAvavAmAM AvyA che. punarjanmanI kathAvastu laIne ghaNA citrapaTo utaryA che, ane hajI utare che. chelle 'Ghost' AvyuM, jemAM mRta mAnavIno AtmA pharI dharatI para Ave che, ane potAnA khUnano badalo le che, ane premikAne khUnIthI bacAve che. prekSakonI sagavaDa khAtara ene dehadhArI batAvyo che, paNa ene koI joI zakatuM nathI. e mAtra mAdhyama sAthe ja vAtacIta karI zake che, ane mAdhyama dvArA ja mitro sAthe saMparkamAM rahI potAnuM kAma pUruM kare che. chelle eno prakAzamaya oLo dekhAya che, ne enI premikA paNa jue che, ane e oLo prakAzamaya jyotimAM vilIna thaI jAya che. Ghost parathI hindImAM 'pyAra kA sAyA' 'mAM' vagere utaryAM. Adhunika manovijJAne mana: paryavajJAnanA mAtra aMzane sparza karyo che; kleravAyansa ane TelIpathI che, paraMtu paramAvadhijJAna ane kevaLajJAnathI hajI sudhI manovijJAna ajJAta che. atIndriya zaktinI ghaNI ghaTanAo ItihAsanA copaDe noMdhAyelI che. atIndriya jJAnanA camakArA : DaoN arnesTo sprInelI nAmanA vijJAnIe nAnA bALakone pArTIzananI be bAju besADI TelIpathI - vicAra vahananA prayogo karyA hatAM. eka bALaka AkRti para dhyAna kendrita kare, sAmenI bAjue beTheluM bALaka AkRtinI kalpanA karI janma punarjanma 69 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAgaLa para utAre, je sarakhI ja hoya! hajAro bALako paranA prayogone aMte DaoN. strInelIe tAravyuM ke nAnI vayamAM TelIpathInI zakti moTA pramANamAM hoya che. uMmara vadhe ema sajAgatA Ave ane zakti maMda paDatI jAya ! briTananA lokapriya TI. vI. komeDIyana mAIkala benTAIna paNa AvI zakti uparAMta bhAvi ghaTanAo jANI zakatA. amerikAnI elacIkhAtAnAM karmacArIo IrAnamAM bAna pakaDAyAM hatAM, tyAre mAIkala spenanI saphare hatA. emane acAnaka AbhAsa thayo ke temane bacAvavAno prayAsa niSphaLa thaI rahyo che. temaNe tarata briTananA ema. pI. ne saMdezo mokalAvyo... bIje divase savAre ja niSphaLa prayAsanI karuNa kathA akhabAromAM camakI... ! vicAronA AdAna pradAnanA vyApakarUpanA saphaLa prayogo mAIkale karyA che. kahevAya che ke rAmakRSNa paramahaMsa ane svAmI vivekAnaMda TelIpathI dvArA saMparkamAM rahetA ! AjhAdI pahelAMnI ghaTanA che. eka bhAI Ara. esa. zarmAe zrI araviMdanI mulAkAta mAgI. zrI araviMdane aMdarathI AMdolano AvyAM ke mulAkAta ApavAmAM jokhama che. zrI araviMde maLavAno InkAra karI dIdho. pelA bhAI maLyA vagara cAlI gayA. pAchaLathI khabara paDI ke e mulAkAtI briTIza jAsUsa hato. thoDA samaya bAda aMgreja sarakAre Ara. esa. zarmAne nAITahUDathI 'sara' banAvI navAjyo ! viyenAnA adbhuta mAnavI : DaoNkTara lensagnara venkuvera zaheramAM lAkhonI jhaverAtanI lUMTano kesa mahinAothI vaNaukelyo polIsane daphatare havA khAto paDayo hato... zakamaMdonI dharapakaDa karavA chatAM polIsane koI kaDI maLatI na hatI. akhabAromAM roja polIsataMtra para mAchalAM dhovAtAM. polIsa phoja gaLA sudhI AvI gaI hatI. ane eka vahelI savAre DaoNkTara lensacara polIsa sTezane AvI pahoMcyA... sIdhA polIsa vaDAnI kebinamAM pravezyA. hastadhUnana karI, potAno paricaya ApI lUMTanA kesamAM madadarUpa thavAnI tatparatA darzAvI... vaDAe lUMTa - kesanI phAIla dharI dIdhI. "mane phAIla nathI joItI. mAtra zakamaMdonI koTaDImAM mane aDadho aDadho kalAka besavAnI rajA Apo.'' "aDadho kalAka zA mATe? be kalAka beso. ane je pUchaparacha karavI hoya te karo...'' polIsa vaDAe utsAhapUrvaka kahyuM. phUla cAra zakamaMdo pakaDAyAM hatAM. trIjA zakamaMdanI koTaDImAMthI bahAra AvI janma punarjanma 70 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoNkTare kahyuM. "ApaNo kesa ukelAI gayo che." bahAra ophisamAM AvI DaoNkaTara kaDakaDATa bolI gayA : AropInI jInA nAmanI premikA che. grIna sTrITanA nAkA paranI bilDIMgamAM trIje mALe rahe che. gharanI divAlo pILA raMganI che. aMdaranA beDarUmamAM moTA palaMganI pAchaLa divAla para jisasanI chabi che. chabinI pAchaLa bhIMtamAM bAkoruM pADI tijorI jevuM nAnuM khAnuM banAvela che. jemA jhaverAta paDeluM che. jhaverAta mUkI e divAla pAchI caNI devAmAM AvI che." ucca polIsa adhikArIo stabdha banI sAMbhaLI rahyAM... sAyarana vagADatI polIsanI jIpo goLInI jema vachUTI ane kalAkanI aMdara bhIMta toDI jhaverAta kabaje karyuM ane jInA polIsa samakSa hAjara...! viyenAnA DaoN. lensaksara atIndriya zakti dharAvatA - bIjAnA manamAM cAlatA , vicAro vAMcI zakatA adbhuta mAnavI hatA. greTa briTana, IrAna, Ijipta, phansa, keneDA vagere dezoe emanI alaukika zaktino lAbha lIdho hato. 1928 mA keneDAmAM ekI sAthe thayelAM cAra khUnano bheda koI rIte polIsa ukelI na zakI, tyAre DaoN. lensazarane bolAvavAmAM AvyA. ane emaNe potAnI adhibhautika zakti vaDe bheda ukelI Apyo. DaoN lensaksara phoIDanA sAthIdAra hatA. ghaNA varSa emanI sAthe kAma karyuM. emanI jijJAsA joI phroIDe DaoN. lensagnarane bhAratanI yAtrA karavAnuM sUcana karyuM. DaoN. lensagnara bhArata AvyA. kalakattA yunivarsiTImAM abhyAsa karyo. uparAMta ghaNA yogI mahAtmAonA saMparkamAM AvyA. ghaNuM zIkhyA ane ahIMnA anubhava bAda emanI zaktio vadhAre khIlatI gaI. keneDAno kesa ukalyo tyAre emanuM bhavya sanmAna thayuM. tyAMthI emaNe alAskA tarapha prayANa karyuM. emaNe kahyuM "mAre eskImonA mAnasano abhyAsa karavo che. melesIansa ne polIsIansa e dakSiNa pesIphikanI beu saMskRti upara pazcimI saMskRtiono sAro jevo prabhAva paDato rahe che, chatAM paNa teomAM sahajajJAna (Intuition) nI zaktio kAyama che. sahajaphuraNAthI bhayanA eMdhANa temaja havAmAnanA pheraphAro emane khabara paDI jAya che. emanuM mana jANe AMgaLIonAM TeravAM para hoya, tema ghaNI bAbato temane slarI Ave che. emanI sAthe e stare vicAronuM saMdhAna karI samasta prakriyA jANavAnI IcchA che.' alAskA mATe vidAya ApatAM polIsa aphasara mAIke kahyuM "alAskAthI pAchA pharatAM ahIM jarUra Avajo. ame tamArI rAha joizuM.' "mAIka, elAskA mArU chelve sTezana che. huM tyAMthI pAcho nahiM pharuM, janma punarjanma 71 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI maLIzuM koIka bhavamAM" DokTare kahyuM. polIsa benDe sarodo sAthe salAmI ApI, ToLAMe harSanAdo karI vidAya ApI. thoDA ja samayamAM DaoN lensagnara elAskAmAM ja avasAna pAmyA. keneDAnA eDamanTana zaheramAM jAhera rajA pALavAmAM AvI ane carcamAM prArthanAo thaI. DaoN. lensagnaranI adabhuta prajJAne udAtta salAmI apAI. anAyasa prApta siddhio : keTalIka vAra koIkane asAmAnya zakti anAyAsa prApta thaI jAya che, jemAMnI keTalIka dhyAnAdi sAdhanA dvArA thayelI cittazuddhinA pariNAme svayaM upalabdha thatI hoya che, to keTalIka A janmanI koI sAdhanA dvArA nahiM, pUrva janmonA saMskAravaza zakitakeMndra jAgRta thaI jatAM prApta thAya che. - prathama prakAranAM aneka daSTAMta yogasAdhakonAM jIvanacaritromAM maLI Ave che. jyAre IMglenDamAM janmelI joAna grAMTa - Joan Grant -ne bAlyAvasthAthI potAnAM pUrvajanmonI smRti anAyAsa maLelI. tenI A zakti moTI uMmare paNa TakI rahelI. te potAnA pUrvajIvanamAM DokiyuM karI zakatI. "Many Lifetimes' pustaka pUrvajIvanonI smRtionA AdhAre teNe tenA mAnasacikitsaka patinA sahayogamAM lakhyuM che. eTaluM ja nahi paNa bIjAonAM pUrvajanmomAM paNa te DokiyuM karI zakatI hatI! A zaktine lAbha enA mAnacikitsaka pati letA hatA. haThilA kesomAM teo jyAre eja - rigrezana dvArA daradInAM pUrvajIvanamAM rahelI graMthio khoLI kADhavAmAM saphaLa na thatA, tyAre teo, joAnane temanAM pUrvajIvanamAM DokiyuM karI, temanA roga sAthe saMbaMdhita graMthio zodhI ApavA kahetA. ane, temAM temane saphaLatA maLatI. bIjA prakAranI zaktinuM suprasiddha daSTAMta che holenDanA piTara harakosano kisso. sAmAnya raMgAro. raMga lagADatAM trIseka phUTanI UMcAIethI te nIce paTakAyo. divaso sudhI bezuddha rahyo. pachI e bhAnamAM Avyo tyAre bIjAnA bhUta - bhAvi jIvanamAM DokiyuM karavAnI zakti tene prApta thaI hatI ! enI joDenA khATalA paranA daradIne haoNspiTalamAMthI rajA maLatAM, vidAya veLAe eNe piTara sAthe hastadhUnana karyuM. enI sAthe ja piTara samakSa enuM jIvana chatuM thaI gayuM. enA gayA pachI piTare narsane kahyuM ke A mANasa briTIza jAsUsa che, AjathI trIje divase rastA vacce ja enuM khUna thaze. te vakhate to narsane lAgyuM ke mAthAmAM thayelI IjAnA kAraNe e pralApa karI rahyo che, paNa trIjA divase AgAhI mujaba, pelA mANasanuM khUna thayuM ane polIsanI tapAsamAM bahAra AvyuM ke janma punarjanma 72 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te briTiza jAsUsa hato! pachI to loko vividha muzkelIomAM mArgadarzana meLavavA piTara pAse AvavA lAgyA. moTA audyogika ekamomAM totiMga yaMtro khoTavAI gayAM hoya, ane Ijanero niSphaLa rahyAM hoya, tyAre moTA udyogapatio paNa piTarane potAnA kArakhAnAnI mulAkAte bolAvatA. corI ke khUnanA kissAomAM gunegAronA sagaDa meLavavA skoTalenDayA- IMglenDanI chUpI polIsa paNa piTaranI sahAya meLavatI. jenA vize mAhitI joItI hoya e vyakitanA saMparkamAM AvelI koI vastu - rUmAla, cAvI, pena, caMpala, vALa ityAdi game te cIja - hAthamAM letAM ja piTara e vyaktinuM varNana Apato; vartamAnamAM e kyAM che, zuM karI rahI che te paNa e kaheto ane eNe guno kevI rIte karyo che tenuM bhAna paNa Apato. eNe ApelI mAhitI sacoTa nIvaDatI. - briTananA umarAvo, rAjakuTuMba, yUropanA ghaNA dezoe tema ja amerikAe eno lAbha lIdho. muMbainA eka sajajanano dIkaro khovAI gayo. dIkarAnI muMDana vidhi vakhate dIkarAnA vALa sAcavI rAkhelA. e sajane dIkarAno vALa piTarane mokalI dIkarA viSe pUchAvyuM. piTare javAbamAM lakhyuM ke tamAro dIkaro hayAta che. hamaNAM sarakasamAM kAma kare che. ane amuka samaye tamane muMbaImAM AvIne maLaze" ane kharekhara e chokaro sarakasamAM ja kAma karato hato. e sarakasa jyAre muMbaImAM AvyuM, tyAre ApameLe dIkaro ghera Avyo! piTarane kyAreka svayaMbhU AMdolano. Vibrations AvatA ane pUchyA vagara paNa ghaNI bhaviSyanI ghaTanAo kahI Apato, 1951-5ramAM eka vakhata TrenamAMthI utaratAM ja piTarane AMdolana AvyAM ke utArUonAM ToLAmAM hiTalara che! piTare zaheranI akhabAra kacerImAM jaI A samAcAra ApyA. rAtre enI hoTelanI rUma para be pahalevAna gesTaponAM mANaso AvyAM ane piTarane dhamakI ApI ke hiTalara viSe kazuM bolyA cho to jAna thI jazo. 1955 mAM pAkA samAcAra pragaTa thayAM hatAM ke hiTalara jIve che. A vivAda hajI paNa cAlu che. | piTarane mAthAmAM gaMbhIra IjAo thaI hatI, tethI cittaparathI koI AvaraNa haTI gayuM hoya, tethI A trikALajJAna jevI zakti utpanna thaI hatI? paNa khUbInI vAta e hatI ke piTara potAnA bhaviSya viSe kazuM paNa jANI zakato na hato ! hareka AvA jJAnane koI zApa hoya ja che! DaoN. jyaoNrja sAvAe 'phrenja kesIsa" mAM eka kisso Apyo che. eka mANasane AvI atIndriya zakti acAnaka prApta thaI gaI. vyaktine jotAM bhaviSya kahI Apato. saravALe eka saMbhavita kAraNa e jaNAyuM ke enI thAIroIDa graMthinI kAmagIrImAM gaDabaDa hatI ! tyAre hajI AMta:strAvI graMthi thAIroIDamAMthI janma punarjanma - 73 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA rasanI kAmagIrIno pUro khyAla dAktarI vijJAnane na hato! sIlvana mulhanane tenI mAtra bAra varSanI vaye, Akasmika rIte ja, dhULa zarIramAMthI bahAra nIkaLI, sUkSma zarIre baMdha oraDAnI bhIMtamAMthI kazI ja naDatara vinA pasAra thaI Icchita sthaLe laTAra mArI, tyAM je banI rahyuM hoya te jANI laI, potAnA sthAne pAchA pharavAnI zakti prApta thayelI. zarUAtamAM to enI vAta koI mAnatAM nahi, paNa pAchaLathI saune enI virala zaktinI pratIti thaI, mulhane eka pustaka paNa lakhyuM. jemAM teNe sUkSma dehe karelI yAtrAonuM bayAna ApyuM che, ane sthULa dehamAMthI sUkSma dehane alaga pADavAnI eNe pote vikasAvelI paddhationuM paNa nirUpaNa karyuM che. e pustaka khUba lokapriya thayuM. Avo ja bIjo jANIto kisso che robarTa manarono. ene paNa sUkSma dehane dhUla zarIrathI chUTo pADavAnI zakti Akasmika AvI maLI hatI. sthULa dehe gharamAM enI hAjarI hovA chatAM, sUkSma dehe bahAra jaI AvI, paDozamAM banI rahelI ghaTanAonuM jJAna e prApta karI zakato. Muldoon and Carrington : 'The Projection of the Astral Body', Robert Monroe : Journeys out of the Body. paraloka saMparka - sahAya : munizrI amarendravijayajIe lakhyuM che : koIne apArthiva sRSTinA AtmAonA sahayoga dvArA paNa AvI keTalIka alaukika zaktio anAyAsa upalabdha thAya che. pUrvanA koI RNAnubaMdhane lIdhe, ke tenI sAttvikatAthI AkarSAIne ke potAnI koI vAsanAnI pUrti arthe apArthiva loka 'astral world' - nA AtmAo enI pAse kheMcAI Ave che ane camatkAro" saje che. mAnavInI jema apArthiva lokanA AtmAomAM paNa kAmanAono Avega hoya che, emane paNa sArI - mAThI baMne prakAranI kAmanAo hoya che. mRtyulokanA jIvanakALamAM upADeluM koI kArya adhUruM rahI gayuM hoya ane, enI pAchaLa rahelI kAmanAno Avega prabaLa hoya to, e atRpta vAsanAnI tRpti arthe, apArthiva lokanA AtmAo yogya mAnava vyaktino saMparka karavA prayatna kare che ane tenA mAdhyamathI potAnI kAmanA pUrNa kare che. atRpta zubha kAmanAnuM udAharaNa e prakAre maLI Ave ke koI yogabhraSTa sAdhaka apArthiva lokamAM avataryo hoya ane pUrvajIvanamAM eNe dharmapracAranI kAmanA rAkhI hoya, paNa e jIvanakALa daramyAna te saphaLa na thaI hoya, e kAmanA pUrNa karavA have te koI yogya mAnava - mAdhyama zodhIne tenA dvArA potAno abhISTa dharmapracAra ke jJAna prasAra karavA prayAsa kare che. mAdhyamavyakti lokono vizvAsa-zraddhA saMpAdana karI tenuM kArya jam punarjaLama * 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . saraLatAthI AgaLa dhapAvI zake te mATe tene keTalIka, camatkArika kahI zakAya evI, zaktio paNa te bakSe che - jevI ke saMparkamAM AvatI vyaktinA mananA vicAro jANI levAnI zakti ke bhUta - bhAvi dhaTanAonuM jJAna. mAdhyama tyAgI hoya ke gRhastha - AvI zaktionA prabhAve e siddhapuruSa tarIkenI khyAti pAme che ane bhAvuka janatA, enI asAdhAraNa zaktione enI ucca AtmikadazAnI ghotaka mAnIne, enA pratye AMdhaLI zravvA rAkhI ene anusare che; ane, ghaNIvAra nAstika mANaso paNa enI camatkArika zaktiothI prabhAvita thaI yoga - adhyAtma - dharmamAM zraddhAvAna bane che. sAttvika mAdhyamo apArthiva lokanA AtmAnA anAyAsa sAMpaDelA AvA sahayogano durupayoga na kare toye, bahudhA teo potAne prApta zaktio ane siddhionA prayoga vaDe temanA bhaktonI bhautika kAmanAo saMtoSavAmAM aTavAi rahI jIvana pUruM kare che ane, temanA anuyAyIonI dRSTi paNa vartamAna jIvananAM sukhadu:kha para ja kendrita rahI jAya che. kAmanA pUrti nahiM paNa kAmanA muktinA dhyeya sAthe, cittanuM atikramaNa karIne svanI sAcI oLakha meLavavAnA yathArtha sAdhanAmArge teo padArpaNa karI zakatA nathI. koI tibeTI AtmAnA Agrahavaza AvA kAryamAM potAne kevI rIte sahabhAgI banavuM paDyuM tenI vAta karatAM potAnI AtmakathA - Unfinished Autobiograhy mAM misisa elIsa beIla lakhe che ke 'eka divasa bALakone zALAmAM mokalyA - pachI, huM gharanI najIkanI eka TekarI para jaIne beThI, ane vicAre caDI.... eTalAmAM mane eka avAja saMbhaLAyo 'keTalAMka pustako janatA mATe lakhAya evI IcchA che. tame te lakhI zako tema cho. e kAma karazo?'' me tatkSaNa nA pADI dIdhI. traNeka aThavADiyAM bAda tibeTI AtmAe pharI saMparka karyo.... aneka AnAkAnIne aMte keTalIka zarato sAthe meM emane saMmati ApI. 1919 A ghaTanA banI. 1949 mAM beIlanuM avasAna thayuM. tyAM sudhImAM tibeTI mahAtmA sAthenA sahayoga dvArA yoga, TelipathI, sUkSma zarIro, gUDhavidyA vagere viSayaka - From Intellect to Intuition, Occult Letters vagere vIsa uparAMta graMtho taiyAra thayAM, je Aje paNa mojUda che. ane gUDhavidyA Occult Philosophy mAM rasa dharAvanAra vargamAM vyApakapaNe vaMcAya che. melI vidyAnI sAdhanA vaDe 'siddhi' no dekhADo : mohagarbhita vairAgyavALA - tAmasI ke rAjasI vRttinA - sAdhako to lokomAM mahattva meLavavA ke potAnI koI milana vAsanAne saMtoSavA arthe sAme caDIne, maMtra - taMtranI koI melI sAdhanAthI pretAtmAone vaza karIne, temanA sahakArathI janma punarjanma 75 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkArono dekhADo kare che. vazavatI pretAtmA/ vyaMtaradeva adazya rahI emanI mAgaNI anusAranI vastuo anyatrathI - koInI dukAna ke ghara vagere dekANethI - tene lAvI Ape che. maMtra, taMtra haThayoga vagere dvArA sAtvika asAdhAraNa zaktio prApta thaI zake che. maharSi pataMjalie yogasUtranA vibhUtipAdamAM yoga dvArA lAbha siddhionuM vistRta nirUpaNa karyuM che. AvI zaktionI prApti paNa lapasaNI bhUmi che. AvA kahevAtA siddhapuruSonuM jIvana urdhvagAmI banavuM to dUra rahyuM, paraMtu sAtvika ane naitika bhUmikAnuM paNa nathI rahI zakatuM. mahamada chelano dAkhalo suvidita che. TrenamAM TIkiTa cekare TIkiTa mAgatAM TInanA DabbAmAMthI DhagalAbaMdha TIkiTo kADhI hatI. A vidyAnA jijJAsune kaheto je zIkhe tenuM dhanopatanota nIkaLI jAya evo A vidyAne mAthe zarA5 che." govAmAM eka sAla nAmanuM gAmaDuM che. mAsA thaine javAya che. hoLIno tahevAra traNa divasa UjavAya che. traNe divasa eka DuMgara parathI vanadevatA hoLI ramavA Ave che, 12 thI 8nI vacce. DuMgara enuM sthAna che. nIce bhUmikA devInuM - maMdira che. tyAMnA bhUvAo - mAdhyamo ghaDI" tarIke oLakhAya che. A vanadevatA javALA flame nA rUpamAM Ave che. ghaDIo sAthe saMtAkUkaDI rame che. koI * zeTo levA jAya, to ene thappaDa paDe. bIDI - sigAreTa paNa saLagAvI zakAya nahi. eka jhADathI bIje jhADa vALA kUdakA mAratI jAya ... palakamAM to kyAMye lAMbe pahoMcI jAya. rAmanavamInA divase A vanadevatA-javALA rAmanI pAlakhI sAthe ja cAle. vidvAna dhArAzAstrI ane zatAvadhAnI zrI. manaharalAla bI. zAhe A ghaTanA najare nihALI che. ane rUbarU savigata vAta karI che. pretayoninA jIvo, vyaMtaradevomAM keTalAka Benevolent hoya che. lokone madada kare che, sapanAmAM saMdezo ApI takalIphamAMthI ugArI paNa le che. nAsikanA zrI kirasAgara hanumAna bhakata hatA. emaNe marAThImAM paralokavidyA graMtha lakhyo che. teo pretAtmAone bolAvI zakatA. aneka saMzodhakoe AvA graMtho lakhyAM che. pretAtmAonA phoTAo paNa lIdhA che. paraMtu A ghaTanAne samarthana ApI zakAya ema nathI. zuddha cetanAne sthULa svarUpamAM lAvI zakAtI nathI. AtmA nirAkAra hoya che. sva. manaharalAla zAha plenceTa para AtmAne bolAvI zakatA. DaoN. dineza bhaTTa plenceTa para AtmAne bolAvI zake che. plenceTa para kyAreka duSTa AtmA paNa AvI jAya che. ema manAya che. saravALe Occult Sciences gUDha vighA nAM prayogomAM paDavA jevuM nathI. janma punarjanma Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhionuM mRgajaLa : adhyAtma sAthe siddhione kazo saMbaMdha nathI. paraMtu, Ama janatA to sAmAnyata: emaja samajatI hoya che ke yogamorga eTale siddhio ane camatkArano mArga. eTale sAdhakane jotAM sAmAnya janane e jijJAsA rahe che ke ATalAM varSonI sAdhanAmAM eNe kaI siddhio meLavI haze? ene jANavA maLe ke amuka mahAtmA eka daSTi nAkhatAM ja tamAruM mana vAMcI le che, ke amuka deva - devI emane hAjarAhajura che, to buddhijIvIomAM paNa sAdhanAnA atIndriya anubhavonuM ane siddhaonuM bhAre AkarSaNa jovA maLe che. atIndriya zaktio ke siddhionuM pralobhana ApIne sAcA saMto potAnI zaktionuM pradarzana karatA nathI. atIndriya zakti ke siddhi hovI e kaMI yogasiddha purUSanI sAcI oLakhANa nathI; 'siddhio pAchaLanuM rahasya, bahudhA, enA pradarzakano AdhyAtmika vikAsa nahi, paNa koI pretAtmAno sahayoga hoya evuM paNa manAya che. janasamUha te camatkAromAM saMbaMdhita 'mahAtmA' nI devI zakti ke yogasiddhinuM AropaNa kare che, paraMtu hakIkatamAM te vyaktinA AtmavikAsa ke yogazakti sAthe AvI ghaTanAne kazI nisbata nathI hotI. zrImad rAjacaMdra kahetA : "camatkArAthI yoga siddha kare, te yogI nahi,' ; zrImade siddhiono koI dekhADo ke laukika upayoga karyo nahi. zatAvadhAna paNa choDI dIdhAM hatAM. - cittanI zuddhi ane sthiratA vadhatAM dhyAnamAM sAdhaka kyAreka anubhave che ke jANe zarIra chUTI gayuM che, ane pote havAmAM tare che. hemacaMdrAcArye yogazAstramAM AvA jAta anubhavano ullekha karyo che. kAyAne pote dUrathI jotA hoya, evo anubhava AcArya rajanIzane thayo hato. 21 mArca, 1953mAM, zarIra nIce, ane 'pote' jhADa upara. (A divasa bodhidina tarIke ujavAya che) Avo anubhava thatAM 'AtmasAkSAtkAra thayo ema mAnavuM bhUla kareluM che. 'bhedajJAna' kAyAthI pote bhinna che, e anubhavAtmaka pratIti (svAnubhUti) vakhate jJAtA - zeya - jJAna e traNe eka thaI jAya che. judAM rahetAM nathI, ahIM to 'kAyA dekhAya che," kaIka dekhAya * saMbhaLAya che,' e anubhava jJAnano che, ajJAta no nahi. AvA anubhavo saMbhavata: sAdhanAmAM upakAraka thaI zake. paNa tyAM aTakI na javAnI sAvadhAnI Avazyaka che. munizrI amarendravijayajI e cetavaNI ApI che. manovijJAnamAM eka evI ghaTanAno nirdeza che, jene Hallucination kahevAya che. AmAM kazuM na hovA chatAM dekhAya, kazA nimitta - kAraNa vinA kazuM saMbhaLAya. janma punarjanma Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sense perception without necessary sensory stimulus. rUNa, ke vikSipta manodazA, ke saMmohita - hipnoTIka avasthA, temaja khAsa karIne jAgRta avasthAmAMthI UMghamAM sarI paDatAM, eTale ke pUrI UMgha AvatA pahelAM ke UMdhamAMthI pUrNa rIte jAgRta thatAM pahelAM AvA anubhavo thavAnI ghaNI zakyatA hoya che. jene Hypnogogic helyusInezana ane Hypnoponic helyusInezana kahevAya che. Autoscopic Hallucination eka evI yaMtraNA che, jemAM potAnA zarIra ke "sva" self nuM citraNa thAya che. A yaMtraNAmAM jo delusion - bhramaNA bhaLe, to jonArane lAge ke te potAne ja darathI aLago rahI nirapekSapaNe pratyakSa bhALI rahyo che. AmAM "sva" aLago thaI zarIrane jUduM joI rahyo hoya evuM dazya sarjAya che. citta ghaNI kasarato ane karAmato karAvI zake che. Illusion, Delusion ane Hallucination nA Interaction saMghAtathI avanavI sRSTi nirmANa thAya che. camatkArika rIte Atmika zakti kAma kare che ane IndriyAtIta jJAna pragaTe che. mAtra enI prakriyA ApaNe jANatA nathI eTale camatkAra jevuM lAge che. zeraloka homsanA sarjaka sara Arthara kenana Doyala 'spIrITo' sAthe vAta karI zakatA. punarjanmamAM paNa mAnatA. nATayalekhaka jAmanane eka kavitA khUba mUMjhavatI hatI. chellI paMktio pUrI ja na thAya. emaNe kheMceTa para kalApInA AtmAne bolAvyo ane emaNe be paMktio pUrI karI ApI. kahevAya che ke zrI. araviMdanI-sAvitrI mahAkAvyanI racanA rAjA rAmamohanarAyanA spIrITa karAvI hatI. AvA prakAranA lakhANone Aulomatic Writing paNa kahevAya che. aMgreja kavi esa. TI. kolerijane (1772 - 1834) dIrdha kAvya 'kubalAkhAna' svapnAvasthAmAM ja ryuM hatuM. makabA nAmanI eka strI briTanamAM pratiSThita mAdhyama lekhAtI. jIvAtmAone bolAvI ApatI. vikhyAta lekhaka DaoN jyaoNrja sAvAne eno eka mitra makabA pAse laI gayo. DaoN sAvAe rAsapuTInane bolAvavAnI IcchA vyakta karI. rAsapuTIna Avyo. DaoN sAvAe ene smRti hoya, tyArathI pUruM jIvanavRtAMta rajU karavAnuM kahyuM. rAsapuTIna bolato gayo. DaoN sAvA lakhatI gayA. A vRtAMta traNa divasa cAlyo. e pachI DaoN sAvAe rAsapuTInane raziyAnA bhaviSya viSe pUchayuM. e vRtAMta doDha divasa cAlyo. DaoN sAvAe pUruM vRtAMta "Rasputin' nAmanA pustakamAM graMthastha karyuM che. DaoN sAvAe prAraMbhamAM ja khulAso karyo che ke "AnI koI gati vidhinI mane samaja paDI nathI. mAtra je mane kahevAmAM AvyuM te meM akSaraza: lakhyuM che.' janma punarjanma Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuropanA dArzanika mahAtmA svIDanabaoNrgane 57 varSanI ummare Akasmika rIte anya kSetranA jIvAtmA sAthe saMparka thaI gayo. te emane bolAvI zakatA. 25 varSa sudhI e saMparkavyavahAra rahyo. paraMtu svIDanaborge AnI koI jAherAta ke jAhera kAryakramo karyA nahiM, e AdhyAtmika puruSa hatA. 25 varSanA saMbaMdha pachI emanAM tAraNo TUMkamAM che : mAnavI mRtyu pAme che, tyAre enA AtmA sAthe eka sUkSma koSa paNa bahAra jAya che. e koSamAM karmo sacavAyelAM hoya che. e karma anusAra ene kSetra maLe che. ane punarjanma maLe che. karmothI mukta thayA vinA AtmA mukta thato nathI. pharI pharI janma dhAraNa karavo paDe che. bhAratIya darzanone ja samarthana ApyuM. pazcimamAM dehamAMthI AtmA chUTo pADI - vizvamAM ghUmI pAcho dehamAM AvI jAya enA ghaNA prayogo cAlI rahyAM che. e viSe pustako paNa pragaTa thayAM che. mANasa pote ja potAnA AtmAno zarIrathI jUdo anubhava karI zake, ke AtmAne potA jevo ja dehadhArI svAMgamAM spaSTa joI zake, jene Astral Experiences evuM nAma ApavAmAM Ave che. AvA anubhavonA vRtAMto paNa pragaTa thatAM rahe che. enAM vargo paNa cAlatAM hoya che. AvA kissAonI cakAsaNI asaMbhava hoya che. ghaNA kissAo banAvaTI paNa hoI zake. AvA anubhavone koI AtmasAkSAtkAra, AtmajJAna ke samAdhimAM na khapAvI zakAya. Not to confuse na reveries, dreams, hallucinations and hypnotic spells with transcendental experiences. ApaNI Indriyo vizvamAM rahela vidyuta - cuMbakiya taraMgomAMthI amuka ja taraMgovAyabrezansa pakaDI zake che. yoga vagerethI AvA sUkSma taraMgonI grAhakatAnI ApaNI sparzendriyanI renja badalAI jAya che. A viSenA anubhavo salvarAja cesudI likhita yuropamAM lokapriya thayela pustaka 'yoga eNnDa heltha' temaja verA sTenalI likhita 'dha phAInDIMga opha dha tharDa AI (pR. 5) mAM jovA maLe che. A hakIkato para ciMtana karatAM e spaSTa thaI jAya che, ke jagatanuM ApaNuM darzana kevaLa padArthalakSI - Objective' dRSTinirapekSa vAstavika vastudarzana nathI hoI zakatuM. e darzana ghaNA aMze AtmalakSI Subjective yAne dRSTAsApekSa rahe che. A rIte thaI rahelAM zreNIbaddha saMzodhanonA pariNAme vijJAna Aje je satyonuM uccAraNa karI rahyuM che tene gaI sadInuM vijJAna adhyAtmavAdIonI murkhAIbharI bhramaNAo gaNI uvekhatuM hatuM. esTrala varlDa, ke devaloka ke koI anya sthaLe sthita gata AtmAoe janma punarjanma 79 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvI paranA mANase saMparka sAdhyo che. vAtacIta - saMdezavahevAra karyo che, tenA adhikRta aneka dAkhalAo maLI Ave che. vilIyama sTeDa ane pulI : julI nAnI hatI tyArathI enA vaDIla - mitra jevA viliyama sTeDa sAthe haLamaLI gaI hatI. kizoravayamAM ja lagabhaga 16-17 varSanI vaye jyulI avasAna pAmI. julI 14 varSa sudhI vilIyama sAthe saMparkamAM rahI. tyAMnI sRSTi anubhavo vigere vize vAta karI. ane mukhya vAta to e ke jayulIe kahyuM ke "tame ja hetu mATe AkhI jiMdagI veDaphI nAkho cho, tenI nirarthakatA amane samajAya che. lokone enI samaja Apo. e mATe eka saMsthA sthApo." ane viliyame eka saMsthA paNa sthApI. julI ekAda vAra sadehe paNa viliyamane maLI. keTalIka viTaMbaNAo paNa AgamacetI ApI TALavAmAM madadapa thaI. ghaNI badhI vAto graMthastha thayelI che. pU. zrI moTAe mAtAne ApelA vacana mujaba pote anya sthaLe hovA chatAM mAtAne aMtima samaye mAtA samakSa hAjara thaI gayA. eka ja samaye teo be sthaLe upasthita hatA! * Men have desire for Eternal Life which no economic or political contrivance can satisfy. - Dr. Radhakrishnan * If with this Life only in view, we have had hope in Christ, we are of all men the most to be pitied. - Saint Paul I Cor. 15:19 * Conquer yourself rather than the World. Descartes * Man is nothing else, but what he makes of himself. - The first principle of Existentialism jama punarjanma Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnano pravAha caitanyanuM sAtatya mAnavI ekalo asahAya ke nirAdhAra nathI. mAnavI vizvacetanAno "avibhAjya aMga che, evI zraddhA mANasane aparimita baLa Ape che. enI AsapAsa agaNita paramANuo che. akhUTa sAdhano che. jemAMthI koI ne koI eka athavA bIje raste ene mArgadarzana karAve ja che. tuccha jevI lAgatI vastuo paNa A mArgane saraLa banAve che. - mahatva - mUlya, puruSArthanI phaLazrutinuM nathI, paNa puruSArtha ke AyAsanA anubhavanuM che. jIvanamAM je vicAradhArA pratItikara banI, je vAta AMtarika satyaniSThArUpe vaNAI gaI, je tathya ataLa zraddhAnI jyota banI gayuM, e ja enI mUDI banI gaI. jIvanasamRddhi banI gaI. A mUDI kyAre paNa khovAtI nathI. lUMTAtI nathI. jIvana pachInA jIvanamAM A ja mUDI zaktino srota banI, dIpikA banI, patha ujALanAra ane AgaLane raste khapa lAge tevI saMpadA banI jAya che. keTalAMka mata kahe che ke jayAM punarjanma nathI, tyA AvI arthahIna dalIla zA mATe? cArvAkanA samayathI AvI dalIlo thatI Ave che ane ene samarthana ApavA vijJAna mathI rahyuM che, paNa pAchuM paDI rahyuM che. vijJAnavaDe ja sRSTi cAlatI hoya, to mANasa je sAdhanamAMthI janme che, e sAdhanamAM kaI zakti rahelI che ? e zaktine zraddhA kahIe, potAnI pratIti kahIe, sphUraNa, kudaratI tatva kahIe, ke ajJeya zakti ke vyApaka cetanA kahIe, aneka nAmarUpe A ja vAta kahI che. mAnavIe eka janmamAM je jJAna - vairAgya upArjana karyuM hoya, je Atmika vikAsa sAdhyo hoya, vikAsanI carama koTie paNa pahoMcyo hoya, je AyAsa parizrama - puruSArtha karyAM hoya, te tamAma prApti jo mRtyunI sAthe ja samApta thaI jatI hoya, to te tamAma jJAna prajJA, vikAsa, puruSArtha vyaya banI jAya che. enuM koI mUlya rahetuM nathI. je bhAthuM bAMdhyuM hoya, te AgaLanA jIvanamAM pAtheya na bane, upayogI na bane, to tamAma parizrama arthahIna thaI jAya che. kudaratanI vyavasthA ATalI khAmIbharI hoI na zake. kudaratanA niyamo aTala ane cokkasa che. AvaDI moTI kSati kudarata nibhAvI na le. jayAM sudhInI yAtrA thaI tyAMthI pAchA pharavAMnu hoya nahiM. ane navaserathI e ja cIlA para yAtrA karavAnuM paNa na hoya. janma punarjanma 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AtmavikAsano kyAre ya lopa thato nathI. jIva je pAme che, te kyAreca khovAtuM nathI. koI sAdhanA nirarthaka na hoI zake. kAraNa ke tamAma sAdhanAno hetu ja janma - maraNanA cakramAMthI chUTavAno che. AtmA avinAzI, amara, ajara che. gItAmAM kahyuM che : nainaM chindanti zastrAgi nainaM dahati pAvaka: na cena kaledayatsApo na zoSayati mArUta: tene zastro chedI zakatAM nathI, agni bALI zakato nathI, pANImAM te DUbI zakato nathI, vAyu tene sUkavI nathI zakato. e bhIMjAto nathI, chedAto nathI, baLato nathI, sUkAto nathI, te sarvavyApaka, nitya, thira, nizcaya, zAzvata, tene aciMtya, avyakata ane nirvikAra kahevAya che, tethI tevo pichANI zoka karavo ghaTe nahiM. janmAnuM mRtyu nizcita che. marelAno janma. mATe je na TaLe, teno zoka ghaTe nahi. (a.2,22, thI 28) na jAyate piyata vA kadAcinnAye bhUtvA bhavitA vA na bhUya: ao nitya: zAzvatoDya purANo na hanyate hajamAne zarIre (a. 2, 20) . zrIkRSNa arjunane samajAvatAM kahe che : deha, ane dehamAM rahelA AtmAno bheda tuM bhUlI gayo lAge che. deha mare che, AtmA nathI marato. dehamAM juvAnI ane ghaDapaNa Ave che, tema teno nAza paNa che. dehano nAza thatAM dehIno nAza thato nathI. AtmA to ajanma che; dehane janma che. AtmAne nahi. ane te to have pachI sadA rahevAno che. je dehane viSe tane mamatva che, teno to nAza ja che. temAM rahelA AtmAno vicAra kare to turata samaje ke teno nAza karavA koI samartha nathI. Aje ke kAle mare evo nabaLo deha, te huM nathI zarIra kevaLa uparano najIvo popaDo che. huM kadIye na maranAro akhaMDa temaja vyApaka AtmA chuM. zarIranA nArA sAthe AtmAno nAza nathI. na hanyate hanya mAne zarIre. zarIra haNAya che, AtmA nahi. je nara ene jagato nitya, avinAzI, aja, avyaya, te nara kema ne kone hagAve athavA haze. (a. 2. 21) jIrNa thayelAM vastro tajI daI jema manuSya navAM vastro dhAraNa kare che, tema jIrNa zarIra tajI daI AtmA navuM zarIra dhAraNa kare che (a.2.22) * jIrNena vastreNa tathA. budhaH deha na manyate jiirnnm|.. dehena jIrNena jJAnI tathA AtmAnaM na manyate jiirnnm|| vastre praNaSTe yathA . budhaH dehaM na manyate nssttm| / janma punarjanma . 82 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naSTe dehe jJAnI tathA AtmAnaM na manyate naSTama // bhinna vastrameva yathA jIva dehAt manyate jJAnI / dehamapi bhinnaM jJAnI tathA AtmanaH manyate jAnIhi // arthAt : jevI rIte koI buddhimAna puruSa vasra jIrNa thatAM zarIrane jIrNa mAnato nathI. tevI rIte zarIra jIrNa thatAM AtmAne jIrNa mAnato nathI. vaLI tevo puruSa vastra naSTa thatAM zarIrane nAza pAmeluM mAnato nathI, tevI rIte dehano nAza thatAM, jJAnI AtmAno nAza mAnato nathI. he jIva, jevI rIte deha ane vastrano bheda jANanAra jJAnI vastrane zarIrathI juduM ja mAne che, tevI rIte deha ane AtmAno bheda jANanAra bhedajJAnI dehane AtmAthI bhinna mAne che, ema tuM jANa. yogendudevaviracita - paramAtmaprakAza dvitIya mahAdhikAram gA. 179 thI 181. mRtyuthI jIvana samApta thatuM nathI. jIvanadhArA cAlu ja rahe che. navuM kalevara, navI sRSTi, navAM AyAma, navalAM sarjana; mRtyu mAtra eka oraDAmAMthI bIjA oraDAmAM pravezavA jevI ja vAta che. mRtyu e navA jIvanano prAraMbha che.AtmA zAzvata che zarIra - khoLIyuM badalAya che. mRtyu sAthe jIvana thaMbhI nathI jatuM. badhuM samApta nathI thaI jatuM. punarjanma che, A eka ja vAta mAnavIne adbhuta samAdhAna ane saMtoSa Ape che. eTale A jIvana choDatAM jeo punarjanmamAM nathI mAnatA, emane je kheda, bhaya ke kleza thAya che, te ApaNane nathI thato. ane ApaNe svastha rahI zakIe chIe, tenuM eka mahat kAraNa che punarjanmamAM zraddhA. The Thought of Eternity consoles us for the shortness of Life. karmabaMdha hoya tyAM sudhI koI paNa gatimAM jIve bhramaNa kavuM ja paDe che. sAmAnyapaNe AyuSyano be tRtiyAMza kALa pasAra thAya tyAre AvatA bhavano baMdha paDI jAya che. karmanI vyavasthA nirapavAda che. pharmo bAMdhavA na bAMdhavA, saMvara karavo, ke vedavA, veThavA vigere ApaNA potAnA puruSArthane AdhIna che. mAnavI svAdhIna ane svataMtra che. koIkanA puruSArthanuM phaLa koIkane maLe, evo keI ullekha ke nirdeza zAstromAM maLato nathI. Ajano puruSArtha e AvatI kAlanuM prArabdha. karmonA baMdha to janmajanmAMtaranA che. ene khapAvavA aneka janmo paNa lAge, paraMtu chatAM ApaNA hAthanI vAta che, mAnavI ane enA karmanI vacce koI trIjuM tattva dakhalagIrI karatuM nathI, karI zakatuM nathI. Personal liberty is the paramount essential to the human dignity, human happiness and salvation from human bondage, mAnavIya gauravanuM sanmAna saue janma punarjanma 83 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jALavavuM ja rahyuM. pharI manuSya bhavano bharoso nathI. A bhave jeTaluM khapAvI zakAya teTaluM uttama. bAkI punarjanmonI vaNajhAra to che ja. mukti paryata. Corolla sdal : Dealth is an ending to the son of the earth, but not to the soul, it is the start, the triumph of life. arthAt : "mRtyu dharatI paranA - dharatInA putrano aMta hoI zake, paNa AtmAno aMta nathI hoto. AtmA mATe to mRtyu prAraMbha che, prasthAna che; jIvananI vijayapatAkA che.' jJAnIo kahe che : jIvavA mATe maravuM joIe. mRtyu sivAya punarjanma nathI. ajanmAM thatAM pahelAM aneka mRtyuomAMthI pasAra thavuM paDe che. - jibrAne grIka purANakathAmAM AvatA phinIkasa paMkhInI vAta mArmika rIte kahI che : ane e ja pramANe tamArI lAgaNIne buddhinA taMtU eTalo dora ApI zake ke e, potAnI jAtane javAlAne samarpe, chatAM pote to emAMthI navajIvana laIne amarya agana paMkhInI mAphaka potAnI rAkhane khaMkherI kADhe; tamArI buddhine ane tamArI lAgaNIne tamArA AtmAnI jo ATalI pAMkha maLI jAya! (phinIkasa paMkhI mRtyu AvatAM agnimAM paDI rAkha thaI jAya che, ane e rAkhamAMthI pharI jIvatuM thAya che !) vaLI jibrAna kahe che : jJAna karatAM paNa vadhAre baLavAna eka vastu che. mANasa caitanyano zizu che. e na jANe tema caitanyanI jyota emAM prakAzatI hoya che. - enA nita vadhatA prakAzanI, tamane to jANa paNa nathI hotI. ane tame to tamArA vahI jatA divasone zoka karatA ho che! mRtyuno bhaya e jIvanane che, je zarIranA aMdaranA jIvanamAM ja jIvana zodhe che! tyAM ja jIvana hovAnuM mAne che! 'paNa kharI rIte AhIM nathI mRtyu, nathI kabara' jibrAne "nahiM aiso janma vAraMvAra nI vAta paNa kahI che. , AtmAnA anaMta pravAsa viSe jibrAna kahe che : | 'je tRpti IcchAonI maitrI bAMdhe che, ane jenI IcchAo padArthonI maitrI bAMdhe che, e tRpti pote ja atRpti banI rahe che. ane enI zodhamAM pharanAro, kevaLa rAkhanA ramakaDAM meLave che. 'eTale tRptine to, he hRdaya! tuM AhIM zodhe che, paNa e to tAre tyAM rahe che! ane A kevI navAInI vAta che ke, je tAre tyAM rahe che, tene tuM AhIM zodhe che! ne e AhIM nathI maLatuM tyAre tArI kamanasIbIne tuM rovA bese che! janma punarjanma 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane eka vadhu jANavA jevI vAta to e che, ke tRptinI zodha e tArI - hRdayanI pedAza che. paNa atRpti, e to AtmAnI pedAza che. eTale tuM tRptine meLavIne paNa, jyAM sudhI AtmAnI atRpti nahiM meLave, tyAM sudhI hIMgujI jevuM nAnakaDuM ja raheze. AtmAne to joIe che atRpti, e to yuga yugathI cAlI AvatI mahAna musApharIno mahAna musAphara che, e anaMta musApharane AhIM tRptino dhAmA kevA? ane e tRpti tArA mATe bhale zikhara haze, paNa tArA AtmA mATe to, atRptinA mahAna paMthanI, e zarUAta che. eno atRptino mahAna paMtha, koI divasa tRptine jANato nathI. e na jAgavuM, enuM nAma ja, anaMta vikAsanI keDI che! AtmAne enuM mULa dhAma meLavyA pachI tRpti - atRpti rahe che ja kyAM? AgaLa kahyuM che : "sAcI vAta to ATalI ja che ke tamAre tyAM mANasa janme che, e maraNamAM ja janme che. maraNamAM jIve che, ane maraNamAM ja mare che! AhIM koI janmIne jIvatuM nathI. A mRtyubharyA janmane jo koI bhomAM bhaMDAre, to emAMthI jIvana janme - paNa e kAma koNa kare? AhIM jyAM badhAM ja muDadAM, cAvI dIdhelAM putaLAMnI jema doDI ja rahyAM che, tyAM A jIvana che, ne A mRtyu che, evuM philasUkaDuM DoLavAno to kone vakhata che? ne kone kAma che? Atma devane na oLakhanArA gulAmonI vacce rahevuM tenA karatAM te game tyAM rakhaDyA karavuM, e vadhu sArthaka jIvana nathI? e jIvana ekAkI che, ekAkI rahevA sarajAyuM che, paNa e to bIjuM zuM thAya? jyAM vadhu marelA che, ne koIka ja jIvatA che, tyAM bIjuM zuM thAya? ekAkI! khalila jibrAnano eka aMtaraMga mitra hato : sArakisa epenDI. lebenonanA bauddhika vartuLamAM khUba sanmAnanIya. enI prakAzana saMsthA hatI. lIseIna - ula : hala nAmanuM dainika akhabAra kADhato. Araba saMgaThana ane saMskRtinA utkarSa mATe sthapAyelI saMsthA Arab League of Progress e 1912 mAM kavi mutarAmanuM sanmAna karavAnuM nakkI karyuM. ephenDI sanmAna samItinA pramukha hatA. jibrAnane amerikA nimaMtraNa mokalAyuM, berUtamAM Ayojita samAraMbhamAM jibrAna pahoMcI zake tema na hatA eTale jibrAne eka vArtA mokalAvI ane sanmAna samAraMbhamAM vAMcavAmAM Ave evI IcchA pragaTa karI. vArtA vaMcAI. vAtArmA jibrAne punarjanmamAM zraddhA vyakta karatAM sanmAnita kavimAM avatarelI mahAna AtmAnI prazaMsA karI che : vArtAnuM sthaLa che : bAlabaMka nagara ane samaya che : I. pUrva 112. - vArtAmAM eka amIra pAse bhAratathI eka RSi Ave che. je bhAratanA janma punarjanma 85. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka dharmono ullekha karatAM AtmAnA puna:avatAranI vAta karatAM kahe che ke, janmajanmAMtara sudhI peDhI dara peDhI AtmA puna:avatAra dhAraNa kare che; AtmA Izvara sama thAya tyAM sudhI vadhumAM vadhu pUrNa avatAranI khojamAM janma dhAraNa kare che. RSi kahe che : The spirits move from place to place in their quest for perfection, atoning in the present for sins committed in the past and reaping in one existence what they had sown in another pinA mukhe Transmigration of soul nI vAta jibrAne bhAratIya darzanonI zailImAM adbhuta rIte kahI che. vaLI e RSi bhAratanAM che! jibrAnanuM jIvanasvapna che eka mahAna pravAsInuM. e mahAna pravAsano paMtha dharatIthI AkAza sudhI, AkAza thI anaMtatA sudhIno che. kalApInA zabdomAM kahIe to ene vAraMvAra lAge che : huM je anaMta yugano taranAra yogI, anaMta yugo hajI e janAro. e anaMtayugano pravAsa - e jibrAnanuM jIvanasvapna che. e svapna pAse badhI ja dunyavI samRddhi, dhULa jeTalI paNa kImatI nathI. - rAtrinA aMdhakAranuM mRtyu che; jIvanamAM prakAza. e jIvananuM mRtyu che, je jIvana aMdha che, ajJAna che, gulAmIbharyuM che. ahaMtA bharyuM che, ardha vyavahArU satyothI vIMTAyeluM che, bahAranA dekhAvamAM ja rAce che, potAnI ja AsapAsa phare che. evA jIvananuM mRtyu enuM nAma punarjanma; AhIM je punarjanma pAmato nathI, te koI divasa jIvato paNa nathI. paNa mANasano Avo punarjanma enA saMsAra sAthenA saMbaMdhomAMthI ja eNe meLavavo rahyo. aMtaraMga jIvananI ekalI suvAsa vAMjhaNI che. e suvAse AsapAsanI dharatIne suvAsita karavI rahI. enuM bIjuM svapna che; je zabda bolavo e zabda Acaro - enuM nAma jIvana. e AcaravAno prayatna - emAM maLato parAjaya, phera prayatna - phera parAjaya - A ghaTamALa e jIvanano, vikAsano paMtha. dareka parAjaya eka nAno vijaya. jene punarjanma nathI, jene anaMta pravAsInI jhAMkhI nathI. e bhale so varSa jIve - e eka paNa divasa jIvyo na gaNAya. The Game of life and how to play it. Il faedil zvoys scirat skovela zinna (Florence Scovel Shinn) kahe che : 'moTAbhAganA loko jIvanane eka saMgrAma gaNe che. paNa e kAMI saMgrAma nathI. e to eka khela che. paNa e evo khela che, je adhyAtmanA niyamonuM janma punarjanma 86 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna na hoya to saphaLapANe ramI zakAya nahiM. zAstromAMthI eka mahAna saMdeza ApaNane hamezAM maLato rahyo che, ke mANasanI sarva saMpattino strota paramAtmA che. mANasane bharapurapaNe badhuM maLatu rahe, e eno daivI adhikAra che. te mATe teNe potAnI cetanAnI maryAdAo toDI nAkhavI joIe. ApaNe je vastune zodhIe chIe. te vastu ApaNane paNa zodhatI hoya che. TelIphona, grehAma belane zodhato hato! eka ciMtake Aja vAta kahI che : Seeking the Truth is the first stage towards finding it. After the seeking comes the realization that Truth also is seeking the seeker himself. ghaNI vAra loko pUche che "zA mATe keTalAka mANaso samRddha ane svastha janme che, ane bIjA garIba ane mAMdA hoya che? Ano uttara che : punarjanmano niyama ! mANasa satyadarzana kare, ane mukti thAya te pahelAM te ghaNA janmo ne mRtyumAMthI pasAra thAya che. adhUrI vAsanAne kAraNe te pharI pharI potAnA karmonuM RNa cUkavavA ke nirmANa pUruM karavA pRthvI para Ave che. svastha samRddha mANasoe AgalA janmamAM potAnA ardhajAgRta manamAM Arogya ane saMpattinA citro aMkita karyo hoya che. garIba rogI mANase daridratA ane mAMdagInA. jo ke janma ane mRtyu paNa mAnavIya niyamo che. sAco AdhyAtmika mANasa ajanmA che, amara che. phalorense mAnavI puruSArtha karavA svAdhIna che, evuM samarthana karyuM che. pUrvabhava - bhavAMtara 10 mI julAI 1926 nA maharSi araviMde noMdhyuM che; yoganI utkrAMtinI prakriyAmAM mane mArAM keTalAMka pUrvabhavonuM jJAna thayuM. mArA pUrvenA vyaktitvonA tattvo - ghaTako je mArA cAritravikAsamAM ghaDataramAM hatAM, te A bhavamAM paNa kAryAnvita che. mArI kSamatAo temaja akSamatAo mArA pUrvabhavomAMthI utarI AvyAM che. rAjakiya kSetramAM mArU sakriya kArya tathA mArI yogasAdhanAnuM karma pUrvenAM mArAM judA judA vyaktitvomAMthI utaryA che. paNa mArA cAritranA anya tattvo-ghaTako mArAM pUrvenAM anya vyaktitvomAMthI utaryA nathI. zrI araviMda kahetA ke ApaNA paganAM taLIyAMone paNa potAnI nijI smRti hoya che. 'Stride, for the goal is far; rest not unduly, for The Master janma punarjanma Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ is waiting for Thee at the end of Thy Journey.' | 'vastuo - padArthono prAraMbha ane aMta e ApaNA anubhavagata pAraMpArika zabda - saMjJAo che. vAstavamAM yathArtharUpe to A paribhASA nirarthaka che. kazAno nathI prAraMbha, nathI aMta.' karma ane punarjanma bhAratavAsIne nirAza nathI banAvatA. karma ane punarjanamanI yaMtraNA temane apratima sAhasa ane AtmavizvAsa - AtmanirbharatA arpe che. mAnavI pote ja potAnI niyati ghaDe che. nirmANa kare che. bhAratIya jIvanarItimAM mAnavIne vicAravAnI - ciMtana karavAnI ane puruSArtha karavAnI eTalI badhI svataMtratA, svAdhInatA ApelI che, tevI yaMtraNA anya koI darzana - dhArAmAM jovA maLatI nathI. jo AvI svAdhInatAno InkAra karavAmAM Ave to naitika vibhAvanA azakya banI jAya. yoga sAdhanA koI ubhI karelI vyavasthA nathI. e anubhavano vikAsa che. mANase anubhUtithI vikAsa sAdhavo joIe. - IngaleMDanA rASTrakavi - Poet Laureate laoNrDa AphreDa TenIsananI jIvanasaMdhyA najIka AvI rahI hatI. (1809-1892) samaya jhaDapathI vItato hato. TenIsana A vAta supere jANatA hatA. paNa emanAM cittamAM bhaya ke khedanuM nAmonizAna na hatuM. emanA mATe mRtyu e aMta na hato, paNa prAraMbha hato. mRtyuthI koI chevaTano paDado maMca para nahoto paDato. mAtra raMgamaMca paranuM dazya badalAtuM hatuM The Transition to another and perhaps an infinitely 'better life. anaMtagaNA utkRSTa jIvanamAM sahaja praveza. mRtyune jyAre AvavuM hoya, tyAre Ave. huM bheTa bAMdhI teyAra beTho chuM. mArI agAu gayelA jIgaranA bhAIbaMdho, sauhArdapUrNa mitrano maLavA hu jhaMkhI rahyo chuM.' TenIsana vicAratA. "Death be not proud' mRtyu tuM phUlaIza mA... jahona DananI (1572-1631) triumphant - vijayI paMktio e haiyAmAM vAraMvAra doharAvatA. Death be not proud. A short sleep and I will wake again in eternity, a short voyage and I will meet my Maker Face to Face - eka nAnakaDuM jhAkuM, ane zAzvatImAM mArI AMkha khulaze - nAnakaDI musApharI ane huM mArA sRSTikartAne, mArA sarjakane mukhonukha maLIza. lorDa TenIsana to AtmajJAnI ane saMyamI puruSa hatA, A samaye emaNe abhuta kavitA racI. Crossing the Bar - jIvanasamudra pAra kare tyAre... janma punarjanma Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sunset and evening Star, And one clear call for me... Twilight and evening bell And after that the dark! And may there be no sadness of Farewell, when I embark; For though from out our bourne of Time and place. The flood may bear me far, Thope to see my pilot face to face When I have crossed the Bar. goraja TANenI sAMya AratI - jhAlara -, carcano madhura ghaMTArava, tyArabAda rAtrinA aMdhArA. huM prasthAna karUM tyAre, koI viSAda na ho. kavi volTara lenDore AvI ja vAta kahI. 75 mAM janmadine racelAM kAvyamAM kahyuM: jIMdagInA tApANe beu hAthe uSmA, garamAvo maLyo. have jhaMkhuM navaprayANane utkaMTha prANe. kavi uzanas jIvanane ziyALAnuM tApaNuM kahI biradAve che. - lorDa TenIsane je divase crossing the Bar nI racanA karI, te ja divase potAnA putrane vAMcavA ApI. AMkhamAM AMsu sAthe putra kAvya vAMcyuM ane gadgad svare kahyuM 'tamArA samasta AyuSyanA sarjanakarmanI yazakalagI samuM 241 $149." This is the crown of your life's work. A varSe briTane TenIsananI zatAbdi ujavI. TapAla TikiTa paNa bahAra pADI. baMkimacaMdrae jyAre vaMde mAtaramanI racanA karI ane putrIne batAvI, tyAre putrIe kahyuM A gIta tamane amara karI deze.' zopanahera kahetA : Death is not an event. It is a process. mRtyu jene lAMbu jIvavAnI chUTa Ape che, tenI kiMmatarUpe evA lokone bolAvI le che, jene ApaNe cAhatA hoIe chIe. - vikaTara hyugo (1802 - 1885) kahetA ke huM aneka prakAranu sAhitya sarjana karato Avyo chuM. aDadhI sadIthI philasUphI, nATako, gIta, kAvya, vyaMga vagere, paNa mAre je abhivyakti karavAnI che, mArAmAM je che, teno hajAro bhAga paNa hu vyakta karI zakyo nathI. AgaLa e kahe che : 'When I go down to the grave, I can say like many others "I have finished my day's work", But I cannot say "I have finished my Life" My day's work will begin again the next morning. The Tomb is not a blind alley; It is a throughfare. It closes on the twilight, it opens on the dawn.. arthAt: huM kabarane svAdhIna thAuM tyAre anekonI jema kahI zakIza ke meM mAruM AjanuM kAma pUruM karyuM che, paNa "mAruM jIvana meM puruM karyuM che,' ema jama punarjanma Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI zakuM ema nathI. mArU jIvanakArya pharI pAchuM AvatA divasanI prabhAte zarU thaze. kabara e koI AMdhaLI bhiMta para samApta thatI galI nathI. e to rAhadArIno rasto che. je goraja TANe baMdha thAya che. ane sUryodaya thatAM ughaDe che.' aMgreja kavi robarTa brAuniMga (1812-1889) ane kavimitra elijhAbetha bereTano kAvyanA anubaMdhathI prAraMbha thayelo praNaya atyaMta romAMcaka, rocaka ane sAhitya jagatamAM abhinava ane lokapriya che. beu vacceno kAvya - saMvAda sAhityasRSTinI aNamola saMpadA che. elijhAbetha, robarTa karatAM uMmaramAM moTI. prakRti nAjuka. beunuM dAMpatyajIvana mAtra paMdara varSanuM rahyuM. elijhAbethanA avasAnathI robarTane je AghAta pahoMcyo, enI kaLa vaLatAM varSo lAgI gayAM. enuM kAvya sarjana Thapa thaI gayuM. ene kaLa vaLI, tyAre navI daSTi ane zraddhA prApta thayAM. ane eka anupama kAvya enI kalamamAMthI saryuM. Prospice' arthAt Look Forward, enI ughaDatI paMktio che. 'Fear Death?' mRtyuno Dara?nahi. mRtyune saharSa svIkAravAnI vAta AvI. aMte to mAro vijaya ja che, robarTe kahyuM. chelle to mAro enI sAthe meLApa thaze ja. aMtima paMktio che : 'The soul of my soul; I shall clasp thee again!" $2l i HIZI bAhumAM hoIza. huM e paLanI vATa joIne beTho chuM, Look Forward. mRtyu to maMgalamaya ghaTanA haze ke mArI priyatamA sAthe mAro meLApa thaze. A kAvyano dezavyApI prabhAva paDyo. aneka hatAza lokone zraddhA ane hiMmata maLyA. patrone Dhagalo robarTane tyAM ThalavAto. mRtyuthI kazAno aMta Avato nathI. mRtyu pachI paNa jIvana che evI zraddhAno lokomAM udbhava thayo. zraddhA daDha thaI. e ja arasAmAM 12 mI sadImAM thaI gayelA spenanA kavi rabI abrAhama bena mIra bena ajharAnAM kAvyo ane prabhAvita karI gayAM. enI hatAzA haLavI thaI gaI. 32 kaDIonuM kAvya racyuM. jemAM eNe bena ajharAnuM ciMtana gUMthI lIdhuM. zraddhA, hiMmata ane purUSArthanuM kAvya, mRtyuthI-ghaDapaNathI anya banAvatuM kAvya. bena ajharA kahetAM : 'Approach the twilight of life with joy and hope. Apporoach the last of life with eagerness, not gloom. For the last of life is the best of life. Trust God and be not afraid. robarTe potAnA racela kAvyamAM lakhyuM : Grow old along with me! The best is yet to come. The last of life for which the first was made... janma punarjanma Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maharSi nArade varSo pahelAM A ja vAta kahI hatI. mRtyu mAnavIne aMta nathI. jIvanadhArA vahetI jAya che. koI anya sRSTimAM pharI svajano sAthe meLApa thaze. punarjanmanI ATalI vizvAsabharI vAta pazcimamAM koIe robarTa jeTalI nirbhikatAthI kahI na hatI. sRSTi - dharatI badalAI jAya che, paNa AtmA ane paramAtmA zAzvata che. bena akarAnI vAta robarTe adbhuta rIte kahI. ghaNAne mATe A hakIkata ja apUrva samAdhAnakArI, AzvAsanarUpa nIvaDI. 1864 mAM pragaTa thayela 'Dramatis Presonae' nAmanA kAvyasaMgrahamAM robarTe bena ajharAne yathocita rajU karyA. lAkho loko Aje paNa robarTanA kAvyathI abhibhUta che. A kAvya vAMcyA pachI Antiplanes lakhe che : 'vidAya lIdhelA mitro mATe vadhAre paDato zoka na karatA. emaNe potAnI yAtrA pUrI karI che, je ApaNA saune mATe paNa nihita che. ApaNe saue e sthaLa - sRSTi para javAnuM che jyAM, e badhA bhegAM thayA che, ane emanI sAthe paNa rahevAnuM che.'' Live together in another State of Being. elijhAbethanI abhUta paMktio che : I love thee with the breath, Smiles and tears of all my life; And if God choose, I shall but love thee better after death!" - robarTanI bAjumAM jyAre elijhAbetha chellA zvAsa laI rahI hatI, tyAre e paMktio robarTanA cittamAM ghUmarAtI hatI. mArA jIvananA samasta - tamAma zvAsa, smita ane AMsuothI tane cAhuM che. ane Izvara kare, to mRtyu pachI tane vadhAre sArI rIte cAhIza! robarTI elijhAbethane arpelI kAvyAMjali aMgrejI sAhityamAM benamUna che. sAhityakAra jemsa DramonDa bannenA chellA zabdo hatA : I have been dying for twenty years. Now I am going to live. arthAt vIsa varSathI huM marI rahyo hato, have huM jIvIza"! - vikaTara hyugo punarjanmamAM mAnatA. chelle emaNe kahyuM: 'eka sAdI chatAM . abhuta anubhUti che. huM jema aMtanI najIka Avato jAuM chuM, tema spaSTapaNe anya suSTinI amara surAvali saMbhaLAya che, jemane nimaMtrI rahI che." - jahona gaMthare potAnA dIkarAnI asAdhya mAMdagImAM paLa paLa vilaya thato joyo, paNa bhAre hiMmatathI khamI lIdhuM. enI vItakakathA eNe pustakamAM AlekhI che. jenuM zIrSaka ApyuM che : "Death be not proud!" pitA - putranA anvayanI janma punarjanma 91 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMDI sUjha ane daSTi AmAM che, uparAMta mRtyune paDakAra! kasamaye ghaNA mAbApane putrano viyoga thAya che. kavie sarasa paMktio lakhI che, je AzvAsanarUpa eTalA mATe thAya che ke punarjanmamAM koI sthaLe pharI meLApanI AzA che. If somewhere else there is another dawn, if somewhere else your child lives again, surely it's life will be as good as ours, so be comforted. Take up your daily lives. Help each other. Hope that someday you will konw and love again the child you loved here. arthAtu: jo bIje kyAM navo sUraja ugato hoya, je bIje kyAM eno punarjanma hoya, to enuM jIvana ApaNA jIvana jevuM ja suMdara haze. eTale svastha thA. tAruM rojiMdu kArya karato jA. anyone madadarUpa thA. AzA rAkha ke koIka divasa pharI tArA putrano meLApa thaze ane pharI ahIMyA jeTaluM heta enA para varasAvyuM eTaluM ja heta varasAvI zakaze. ArjenTInAnA krAMtivAdI netA ane sAhityakAra DaoN. ce. gueravAra (1928-1961) e potAnA bALakone chello patra lakhyo jemAM chelle lakhyuM: mArAM bALako, A tamane chellI vidAya. tamane maLavAnI hajU paNa huM AzA rAkhuM che" samagra patra abhuta ane lokapriya che. agAu punarjanmanA saMdarmabhAM mRtyu pachInuM jIvana Life after death evo zabdaprabaMdha thato. Aje pazcimamAM paNa abhigama badalAyo che ane have tenA badale Life after Life jIvana pachInuM jIvana. evo zabdaprayoga pracalita che. mRtyu jevuM kazuM che ja nahi. jIvana satata vahe che. mAtra sthaLa - sRSTi badalAya che. kSaNanI zAzvatI : punarjanmamAM zraddhA dharAvanAra mahAna ciMtaka - kavi viliyama bleka Auguries of Innocence mAM kahe che : To see a world in a grain of sand, nihALavAM retInAM kAramAM brahmAMDa, And Heaven in a wild Flower; ane vagaDAnAM phalamAM svarga; Hold inifinity in the Palm of your Hand, ramADavI anaMtAne hathelImAM, And Eternity in an Hour. jALavavI zAzvatI kSaNomA. kavi AgaLa kahe che ke, je zizu jevI zraddhA uchere che, te, svarga ane naraka beu para vijaya prApta kare che. ene Izvara darzana de che. ane Izvara prakAza jIvana kSaNika haze, paNa tenI hara kSaNa amRta bharI che, ane anaMtatAnI janma punarjanma ; Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe saMkaLAyelI che. ane tethI e paNa anaMta che. eTale je kSaNamAM sAcuM jIvana jIve che, te anaMtamAM sAcuM jIvana jIve che. dareka kSaNano ucita upayoga, emAM ja mAnavInuM gaurava che. AtmAno AgaLa javAno pravAsa tenuM nAma jIvana. pazcimanA eka ciMtake jIvananI mahattAnA saMdarbhamAM jIvana pachInA jIvananI sacoTa vAta karatAM lakhyuM che : 'Life can be wonderful at any stage and age. Bodies are not created for immortality in this life. You get a new body as you get a new garment, when the need arises, It is my belief that our Creator has provided the place as well as the vehicle for us to occupy, just as He has here, when time arrives for us to continue our journey elsewhere. l'am increasingly qualifying for the bestowals that are awaiting me as my God given spirit continues its path towards soul evolvement, in whatever dimensions beyond this life that the Creator has prepared for me. Almost in a snap of fingers (244454441). you are in the Twilight Zone of Life on this Earth!" hareka manuSyae mahAprasthAnanI taiyArI samayasara ane samajapUrvaka karavI joIe. bistaro bAMdhI devo joIe. You must be prepared for the transition in which there will be none of the things to which you have accustomed yourself. After death, your identity will have to respond to stimuli of which you have a chance to get a foretaste here. If you remain attached to the few things with which you are familliar, it will make you miserable. AdhyAtmika anivAryatA : caitanyanuM udghakaraNa phoIDanA sAthI, anugAmI manovaijJAnika kArla yaMge mAnavI mATe AdhyAtmikatA anivArya che, e sUtra para bhAra mUkyo. eNe saMzodhana - parIkSaNa pachI tAravyuM ke mAnavInA ajJAta cittamAM paNa urdhvagAmI vRttio satata mAnavIne UMce laI jatI hoya che. mAnavIne unnata banAvatI rahe che. mAnavI je che, tethI vadhAre sAro, nItimAna ane sadAcArI banavA cAhe che, * ajJAtapaNe. mAnavIthI ajANa Avo divyaaMza manuSyane divyatA tarapha laI jAya che. AvA Morally uplifting Trends of the Unconscious a Hallaald 'ANEGOGIC' evuM nAmAbhidhAna ApyuM che. AvI vRtti nihita hovA chatAM sAMsArika IsAomAM lepAyelo mAnavI enAthI paricita thavAno bhAgye ja prayatna kare che. janma punarjanma 93 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phoIDanA zabdomAM kahIe to mAnavI pote ja AMtarika narakamAM jIvI rahyo che. tenAthI paricaya thAya to te AvA narakamAMthI paNa mukta thaI jAya. AvuM naraka pRthvIthI pare nathI, paNa mAnavInI aMdara ja che. | manovaijJAnika kArena hAnIe paNa kahyuM che : mANasa dhAre, Iccha, saMkalpa kare, to vadhAre sAro, unnata banI zake che. - sAhityakAra hanI jemsanAM bhAI ane hAvarDa yunivarsiTInA pro. viliyama jemsa tAravyuM che ke ApaNI AMtarika kSamatAno ApaNe kyAreya pUro upayoga karatA nathI. saMpUrNa jAgarUkatA, satarkatA rAkhatA nathI. ApaNe aharniza ardha - nidrAvasthAmAM ja hoIe chIe. A badhA pramAdanA AviSkAra che. mANasa jIve, khAI - pI ne marI jAya enA jevI nirarthaka ghaTanA vizvamAM koI nathI. ApaNe potAthI ja ajANe rahI viramI jaIe chIe, e sauthI kamanasIba bInA che. mAnavInI svAdhInatA nirUpayoga veDaphAI jAya enA jevo bIjo koI veDaphATa nathI. ratnaciMtAmaNi jevo manuSyabhava niSphaLa - kazuM niSpanna karyA vagara vahI jAya, e mAnavajIvananI sauthI mahatu karUNA che. je bhavamAM AtmAthI paramAtmA sudhInI yAtrA saMbhava che. | jIvana saMdhyAe, tA. 27 julAI 1941 nA ravIndranAtha TAgore prathama dinera sUrya kavitA racI. astitvanAM prathama kiraNo vakhate je prazna pUchayo hato - saMdhyAnA AthamatAM kirANo vakhate je prazna doharAvyo hato, tenuM Alekhana karatAM kavi kahe che e ja AcArAMganA prathama prazranI vAta. prathama divasanA sUrya astitvanA AvirbhAva vakhate prazna karyo hato : 'tuM koNa che? uttara maLyo na hato. meleni uttara. varSo pachI varSo vItatAM gayAM. aMtima divasanA sUrya pazcimasAgara tIre ni:stabdha saMdhyAmAM aMtima prazna uccAryo. 'tuM koNa che? uttara pAmyo nahiM. peleni uttara. prathama divase uttara maLyo nahiM ane aMtima divase uttara pAmyo nahiM. uttara maLyo nahi ane uttara pAmyo nahiM vacce jIvanabharano AyAsa patharAyelo che. prathama prazna ane aMtima prazna, prathama divase ane chellA divase, e vaccenA gALAmAM uttara pAmavA kavie zuM puruSArtha nahiM hoya? svapna" kAvyamAM TAgora kahe che : pUrvabhavanI priyAnI vAta : 'dUra, bahu dUra svapnalokamAM ujjayinI nagarImAM ziprA nadIne kAMThe ekavAra huM mArI pUrvajanmanI prathama priyAnI zodhamAM gayo hato. ene mukhe loghareNuM, hAthamAM lIlAM padma, karNamULamAM kundanI kaLI, mAthAmAM karUbaMkanuM phUla, pAtaLI janma punarjanma 94 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enI kAyA para raktAmbara nIvIbadhathI bAMdheluM. enA caraNomAM Acho Acho nUpurano jhaMkAra, vasantanA e divase huM khUba dUra sudhI rakhaDyo hato.' AgaLa jatAM kavi kahe che : "mane joIne priyA dhImethI dIpane bAraNA, AgaLa heTho mUkI mArI sAme AvI - mArA hAthamAM hAtha rAkhIne nIrava karUNa. daSTie mAtra pUchayuM : "he sakhA, kuzaLa to che ne?' enA mukhabhaNI joI. huM bolavA gayo paNa hoThe zabda AvyA nahi. e bhASA huM bhUlI gayo hato. ame baMnee baMnenAM nAmane khUba yAda karI joyAM, paNa kazuM yAda AvyuM nahi. * ame baMne ekabIjA bhaNI mITa mAMDIne jotAM vicAre caDhI gayAM. amArA apalaka nayanomAMthI jharajhara AMsu sarve gayAM. AMgaNAmAM vRkSanI nIce ame beu koNa jANe zuM zuM vicAratAM kyAM sudhI ubhAM rahyAM. eno sukomaLa hAtha, sAMja veLAe mALAmAM pAchAM pharatAM paMkhInI jema, mArA jamaNA hAthamAM AvIne lapAI gayo. enuM mukha, namI paDelI dAMDIvALA padmanI jema dhImethI mArI chAtI para jhUkI paDayuM, vyAkaLa, udAsa ni:zvAsa AvIne ni:zvAsa sAthe ni:zabda maLI gayo. rAtrinA aMdhakAre ujayinIne ekAkAra karI lupta karI dIdhI. bAraNA AgaLano dIpa pavananI jhApaTathI koNa jANe kyAre olavAI gayo. ziprA nadIne tIre zivanA maMdiramAM AratI thaMbhI gaI...! kavinI pUrvajanamanI priyA sAthenA milananuM adbhuta Alekhana kavie karyuM che. "mRtyuMjaya' kAvyamAM kavi kahe che : - dUrathI meM manamAM dhAryuM hatuM ke tuM durjaya ane nirdaya che. tArA zAsanathI pRthvI kaMpe che. tuM vibhISikArUpa che. du:khInI vidIrNa chAtImAM tArI lapalapatI javALAo jale che. jamaNA hAthanuM zalya jhaMjhAvAtanA megha tarapha uMcu thayuM che. tyAMthI vajane kheMcI lAve che. bItAM bIto dhaDakatI chAtIe tArI sAme Avyo hato. paMjara kaMpI uThayuM. chAtIe hAtha dAbIne meM pUchayuM : "bIjuM paNa kaMI che kharuM? chevaTano vajapAta bAkI che?'' AghAta utaryo. ATaluM ja? bIjuM kazuM nahi? kyuM bhAMgI gayo. jyAre tAruM vaja ugAmeluM hatuM tyAre meM tane mArA karatAM moTo gaNI lIdho hato. tArA AghAtanI sAthe tuM utarI Avyo - jyAM mArI potAnI bhUmi che. Aje tuM nAno thaI gayo che. mArI badhI zarama tUTI gaI che. game tevo hoya (toya) tuM kaMI mRtyuthI moTo nathI. huM mRtyu karatAM moTo chuM" (Ami mRtyu ceye baDo) e chevaTanuM vacana uccArIne huM cAlyo jaIza. janma punarjanma 95 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavinA chellAM kAvyomAM bharyAbharyApaNAno ane saMpUrNatAno paNa eka bhAva rahelo che. jANe emaNe jIvana ane jagata sAthe samAdhAna karI lIdhuM na hoya! jagatamAM du:kha dAridra ane yAtanA che. avayaMbhAvI mRtyu che, - je jIvanano pIcho pakaDI rahyuM che. tema chatAM badhI apUrNatAvALuM A jIvana kaI nirarthaka ke mUlya vagaranuM nathI. atyaMta mUlyavAna che. e jIvane sundara', 'madhumaye pRthivIra dhUli' vagere kAvyomAM mRtyunI khINanI chAyAmAM jIvananAM vijayano ja bhAva bharelo che. umara khayyAma eka rUbAImAM e ja maLabhUta prazna pUche che : janmo AhIM, pAga na samajuM kema? ne kayAMthI Avyo? Icche ke nA, sarita sama huM AmathI tema vaheto, ne pAcho hA! pavanasama huM uDIne kyAM javAno? jANuM nA te: akaLa ghaTanA! artha zo A badhAno ?' , anya rUbAImAM kahe che : AvuM pANIsama jIva dharI, jAUM chuM vAyuvege.' eka rUbAImAM kahe che: 'uDayo huM to jagata parathI, sAta dhAro vaTAvyAM, ne beTho huM zani, gRha tArA rAja siMhAsane jyAM; kholyA bhedo kaThaNa bahuM je Aja sudhI gAgAtA, toya nA meM kismata ane mRtyunA bheda jagyA." - umara khayyAme huM koNa chuM' no prazna pUchayo, paNa eno ukela lAvavAnI paLojaNamAM paDyA nahi, e rahasyamaya ja rahyuM. eka rUbAImAM kahyuM : There was door to which I found no key; There was a veil through which I might not see.' cAvI koI nava jaDI mane dhAra e kholavAne; dekhAyo tyAM ghUMghaTa; paNa nA pAra joI zakAyuM. ane kahe che : mATImAMhe zarIra taNI A mATI bhegI thaze jayAM; sUnAM thAze ma, gIto ane gAyako - sarve sUnAM! eTale mATImAM mATI bhaLI jatAM badhuM zUnya thaI jAya che. ane chelle khAlI khAla udho vALI 'tamAma sUda' kahI rabAyata pUrI karI. umara khayyAmane enA maraNanA samayanI agAuthI khabara paDI gaI hatI. khayAma "IlAhIyAte zaphA" graMtha vAMcI rahyo hato. vAMcatA vAMcatA 'eka' ane 'aneka' nI carcA para pahoMcyo, tyAre enA para evI asara thaI, ke janma punarjanma Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te ekAeka be pAnAMnI vacce dAMta khotaraNI mUkI ubho thayo. lokone bolAvI vasiyata karI. pachI namAjha paDhI. Akho divasa upavAsa karyo. chelle IzAnI namAjha (rAtanI prArthanA) pachI te bolyo : "o khudA, tuM jANe che ke meM mArI zakti pramANe tane oLakhyo. tuM mane kSamA karI de. tArI pichAna e ja mArA mATe siphArasa che. Ama bolI e sadAne mATe cUpa thaI gayo. eka evI gerasamaja prAraMbhamAM phelAI hatI ke khAme du:kha bhUlavA mATe zarAbanI himAyata karI. e AGNOSTIC (mAtra dazya padArtha ja che. IzvaranuM astitva jANI zakAtuM ja nathI ema mAnanAra nirIzvaravAdI) hato ane enI philasUphI HEDONISTIC cArvAkanI jema khAo pIo lahere karo evI hatI. paNa khadhyAme sUrA zabda tenA sAMketika rahasyamaya arthamAM vAparyo che. sthULa arthamAM nahiM, marIjhanI ochI madirA ane gaLatA jAmanI jema. satya zodhana ane eno aNasAra ApatI khAmanI paMkita che : aho! kevA anahadataNA DholanA nAda gherA. khAma bhakata hato. khudAno baMdo hato. jIvananA rahasyane ukelavArUpa cAvInI AkAMkSA paNa ene hatI. ethI ja khAma kahe che: bhale mArI dhAtu halakI rahI, pAga saMbhava che ke evI cAvI ghaDAya, ke je satyano daravAjo kholI nAkhaze. pachI sUphIo bahAra ubhAubhAM bhale mArI ThekaDI karatA! (rU. 12, 55) - satyanA baMdha daravAjAnI vAta to evI che, ke khAmane cAvI jaDI nahi, paNa cAvI banAvI zakAze evI zradhdhA hatI. Izue kahyuM "khakhaDAvo ane khulaze,' e khristI paribhASA. sUphIsaMta rAbiyA kahe che : daravAjo kyAreya baMdha na hato. jhena paribhASA uateless Gate kahe che. je sarvadezIya hoya, tene daravAjo zI rIte hoya? ne kRSaNamUrtinA kathana mujaba Truth is pathless land jyAM daravAjo ja nathI, tyAM tALAnI vAta kyAM AvI? mullA nasarUdInanI vAta che : mullAe turkastAnamAM potAnI kabara mATe jagA pasaMda karI, ane e kabaranI divAla cANI, bAraNu paNa mUkyuM, ane tALuM lagAvI dIdhuM. cAvI potAnI kabaramAM dATavA jaNAvyuM. loko kahe "ame tALuM kema kholazuM? phUlo kevI rIte caDAvazuM?" ANasamaju loko mullAnI kabara - majAranA baraNAne tALuM joI pAchAM vaLe che. paNa je majArane pradakSiNA kare che. te jUe che ke divAla mAtra eka ja che, bAraNAvALI, jyAre bAkI traNe bAju divAla ja nathI! satyane kyAMye divAla nathI! daravAjAno paNa mAtra eka AbhAsa hoI zake! janma punarjanma Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khavyAma punarjanmamAM to mAnatA nathI, sRSTi emane glAnIbharI lAge che. e badalavAnI abhIpsA che. kahe che : Ah! Love! Could Thou and I with Fate Conspire, To grasp the sorry scheme of things entire, Would not we shatter it to bits and then, Remould it nearer to Heart's Desire ? arthAtu : ApaNe beu bhAgya sAthe kAvatru karI sRSTinI samagra dukhada yojanAne samajI zakIe, to tenA TukaDA karIne, pachI emAMthI manabhAvana nava sarjana na racIe ? emIlI Dikinsana eka kAvyamAM kahe che : Because I could not stop for death, He kindly stopped for me; The carriage held but just ourselves, And immortality huM mRtyu mATe thobhI na zakI, paNa mRtyunI ghoDAgADI mArA mATe thobhI - sauhArdapUrvaka. ane temAM ame be ane amaratA hatAM. chelle kavayitrI kahe che : saMkAo vItI gayA, divasathI paNa TUMkA lAgavA lAgyA. mane to prathama lAgyuM ke ghoDAonI dizA - emanA mukha anaMtatA tarapha hatA! adhyAtma lekhikA merI korelIe The Life Everlasting mAM zAzvata jIvananI vAta kahI che. mAtra zAzvata nahiM paNa divya. zrI araviMdanA Life Divine jevuM. eNe kahyuM mRtyu che ja nahi There is no death. What seems so is transition - transition into another and better Life. eka vadhu sArI anya sRSTimAM praveza-parAvartana no je bhAsa che, ene mRtyu samajI beThA chIe. atmAnI amaratA zAzvatatA upara oge bhAra mUkyo. zrIkRpage arjunane kahyuM : "huM ane tuM banne jaNA aneka janmomAMthI pasAra thayAM chIe, tuM e badhA janmone jANato nathI, paNa huM e jANuM chuM.' punarjanma vize aneka kavioe potAnI preraNA ane aMta: skUraNAnI kSaNe lakhyuM che. zelI, varDajhavartha, Tenisana, brAuniMga, rojheTI, loMgaphelo, vhAITamena vagere nAma gaNAvI zakAya. IvelIna hopa nAmanI 15 varSanI bALAnuM jIvana olavAI gayuM. robarTa brAUnIMge e bALAne samarpita eka kAvyamAM bhaviSyanA, have pachInA jIvana viSe vAta karI che. lakhyuM che : janma punarjanma 98 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA premane kAje haju paNa huM tArI apekSA rAkhuM chuM; bhale ne tane maLavAmAM aneka jIMdagIo vItI jAya ! huM e mATe aneka vizvomAMthI pasAra thaIza, tane prApta karIza te pahelAM ghaNuM navuM zIkhavAnuM haze, ne ghaNuM vistRta paNa thayuM haze ! jahona mensaphilDe (janma 1878) eTalI ja spaSTatAthI gAyuM che : huM mAnuM chuM ke jyAre vyakti avasAna pAme che, tyAre eno AtmA pRthvI para pAcho phare che. e ja AtmAe koI jUdo deha dhAraNa karyo hoya che, ne koI navI mAtA ene janma Ape che. majabUta deha ane tejasvI budhdhi sAthe purAtana AtmA pharIthI jIvanayAtrA zarU kare che. vinobAjIne eka vAra pUchavAmAM AvyuM ke 'mRtyu pachI priyajanane pharI maLavAnI taka kharI ?' vinobAjIe kahyuM : 'jo ni:svArtha prema ane kevaLa sevAnI bhAvanA hoya, to jarUra maLI zakAya.' imarsane brahmavibhAvanAmAM lakhyuM che : 'hatyAro ke haNAyela vyakti sUkSma rahasya jANatAM nathI, hakIkatamA huM (paramAtmA ke brahma) astitva dhAraNa karUM chuM. pasAra thaIne pharI avatarUM chuM, je dUra che, ke vistRta thayela che, te mArA mATe najIka che. mArA mATe chAyA ke prakAza banne samAna che, azya devo mArA mATe dRSTigocara che. yaza ho, ke apakIrti ho, mArA mATe koI taphAvata nathI. jeo mArI upekSA kare che, teo asvastha che, jyAre teo mArI tarapha uDDayana kare che, huM ja temanI pAMkho houM chuM, huM zaMkA karanAra chu; ne zaMkA hyaM huM ja chuM. ane brAhmaNo jenuM gAna kare che, te maMtra paNa huM ja chuM. ! jIvana pachInuM jIvana - punarjanma - A sRSTi pachInI sRSTi mAnavIne ajJAtapaNe, kyAreka aprachannapaNe AkarSe ja che. eka ghaTanA je mArI aMgata jANamAM che : eka sanmAnita sukhI kuTuMbanI janma punarjanma 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzikSita chokarIe ApaghAta karavAnI koziSa karI. bacI gaI. e agAu je patra oNe lakhyo hato, te A ja vAtane samarthana Ape che. lakhyuM che : 'mane satata eka lAgaNI thayA kare che ke A duniyA uparAMta vadhu sArI suSTi kayAMka che, huM e ajJAta sRSTi tarapha kheMcAtI jAu chuM - jANe tyAthI mane koI bolAvI rahyuM che. huM becena thaI jAuM chuM, A dharatInA baMdhana toDI huM mukta thavA Icche che. ene kAyaratA paNa gaNavAmAM Ave - ahiMnA dhoraNa mujaba. huM A dharatI mATe sarjAI nathI evuM agAu paNa meM kahyuM che. A dharatI choDavAno nirNaya karyo tyArathI huM khUba prasanna che. adhIra che, ke kyAre mukta paMkhInI jema uDI zakuM. have je samaya jAya che, te vadhArAno che. Extra bit. | mAro pravAsa e pradeza tarapha che, je pradeza ahiM jevo nathI. huM kahI zakuM ke te pradeza ati suMdara che; nehabharyo che. tyAM koI pIDA ke yAtanA nathI. badhuM sonerI che. huM jANuM chuM ke A jagatathI chUTakAro meLavavo pIDApUrNa hoya, muzakela hoya. pANa tame nahi mAno ke mane jarA paNa Dara nathI. mArAmAM kyAMthI zakti Ave che, e khabara nathI. paNa pravAsano vicAra mAtra mane AnaMda Ape che. ahiM ja rahevAnuM mane koI samajAvI zake ema nathI. huM koIne doSa ApatI nathI. huM pharI janma dhAraNa karIza! bahu zAMta citte sArA akSare aMgrejImAM patra lakhAyela che. kavi Tikele lakhyuM che : I hear a voice you cannot hear, I see and you can not see which beakons me away. khristI dharma paraMparA anusAra yuvaka - yuvatInA girajAgharamAM lagna thAya che, tyAre pAdarI emane zapatha levaDAve che. jemAM beune A saMsAramAM sukhamAM, du:khamAM, nirogI ke raMgaavasthAmAM ekamekano sAtha sahakAra ApavAnI ane sAyujyathI rahevAnI zapatha hoya che. ane te kayAM sudhI ? Til death do us part jyAM sudhI mRtyu ApaNAne chUTAM pADe, tyAM sudhInI hoya che. kAraNa ke khristIomAM punarjanmanI mAnyatA nathI. citrapaTonAM nAma paNa 'Love till Death' jevA ja hoya che. - jyAre bhAratIya saMskRti - vicAra paraMparA anusAra ApaNe lagnanA baMdhanane bhavobhavanAM - janmojanmAMtaranA baMdhana mAnIe chIe. AvatA bhave paNa A ja pati maLe evuM vrata paNa dhAraNa karIe chIe. mRtyu mAtrathI koI jIvanadhArA aTakatI nathI. enuM sAtatya satata jaLavAI rahe che DaoN. remaMDa muDIe Life after Life jIvana pachInuM jIvana 12 varSanA vaijJAnika saMzodhana ane parIkSaNa bAda lakhyuM. jene aMtargata doDhaso jeTalA kissAonuM sarvekSaNa janma punarjanma 100 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyuM. mukhyatve. 1. mRta pAmelA ke mRta mAnI lIdhelA mANaso Resusticate punarjIvita thaI jIvatA thaI mRtadazA daramyAna je potAnA anubhavo varNavala. 2. akasmAta ke gaMbhIra IjAro vigerethI ke gaMbhIra mAMdagIthI mRtyunI atyaMta najIka AvI gayelA mANasonA anubhava 3. maratAM mANasonA anubhavo je emaNe hAjara rahelAone varNavyA hoya, ane evA mANasoe lekhakane e anubhavonI vAta kahela hoya. AvA badhA jIvonA anubhavo lagabhaga sarakhA nIvaDyAM che. ' - eka kissAmAM patnInA mRtyuthI atyaMta viSAdamaya avasthAmAM patie AtmahatyA karI. ene upayothI sisTIkeTa karavAmAM Avyo. vaccenA gALAnI vAta karatAM e kahe che jyAM mArI patnI hatI, tyAM huM gayo nahiM. huM eka bhayAnaka jagAmAM jaI caDayo. mane tarata khyAla Apyo ke meM keTalI bhayaMkara bhUla karI.' - mRtyu pachInI yAtrA - pradeza - varNana vagere hakIkatothI A pustaka samRddha chelve DaoN mUDIe lakhyuM che ke koI nizcita sAbitI, purAvA ApI zakato nathI. koI nirNaya ApI zakato nathI. chatAM huM mAnuM chuM ke mRtyunA svarUpa viSe jeTalo prakAza pADI zakAya teTalo lAbhadAyaka nIvaDaze. ApaNe mRtyu viSe yathArtha rIte jANIe to ApaNe je rIte jIvIe chIe temAM mahatvanA pheraphAro thaI jAya. mRtyu pachI zuM che, tenI jhAMkhI meLavyA vagara jIvanane pUrNarUpeNa samajI zakAtuM nathI. koI paNa pUrva anumAna ke pUrvagraha vagara vaijJAnika tATathI A pustaka AlekhAyuM che. Near Death Experience NDE nA viSayamAM DaoN vilDara penaphilDa, DaoN melvIna, paoNla gherI vageree seMkaDo bALakonAM kissAomAM saMzodhana karyuM che. komA jevI avasthAmAM paNa dAkataronA upacAro zarIra upara tarato AtmA joI zake che, evA ullekha che. DaoN melvIna lakhe che : AvI ghaTanAothI mRtyu pachI jIvana che e cokkasa paNe huM nathI kahI zakato. paNa je cetanAne zarIrathI juduM na mAnIe, to AvI ghaTanAono khulAso azakya banI jAya. (Children of Light - Reader's Digest August 1992). aMgeja kavi zelIe Adonais mAM suMdara vAta kahI che, zelI to punarjanmamAM mAnato hato. The One remains, Many Change and pass. Heaven's light forever shines; Earth's shadows fly Life like a dome of many colored glass, Stains the white radiance of eternity. sUphI kavi jallAluddIna rUmIe 'masanavI' dIrgha kAvyanI racanA karI che. te : janma punarjanma ' 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanI sama mujaba eno prAraMbha prabhu - saMtutithI nathI karyo. enI ughaDatI paMktio che: suno agra ne ceM hikAyata bhI phanada, uM jha judAI hA zikAyata bhI nada. arthAtu : vAMsaLI zuM kahe che? kahevA mAge che te sAMbhaLo. e viyoganI phariyAda kare che. e vAMsaLInA sUramAM judAInuM darda che. dharatI para leharAtA jhUmatA vAsane ukheDI, chedI, cholI vAMsaLI banAvavAmAM AvI. vAMsaLInI vedanA potAnA mULastrotathI ukheDI nAkhavAmAM AvI tenI vedanA che. ene potAnA mULa jIvana tarapha-anaMta jIvana tarapha pAchA pharavuM che. mAnavImAM paNa potAnA mULa astitva tarapha pAchA pharavAnI jhaMkhanA hoya che. mAnavI A ja' jhaMkhanA, ajaMpo laIne janme che. anaMta jIvana eTale divyajIvana-muktajIvana, Masnavi begins with pangs and agony of having been uprooted from original source. vaijJAniko kahe che, dareka bALaka . je garbhamAMthI janme che, te darekane ajJAtapaNe paNa garbhamAM pAchA pharavAnI jhaMkhanA hoya che.! pUnarjamamAM mALanAra keTalAMka pUkirAmanA mahAnubhAvo 1. pAyathAgorasa (I. sa. pUrve 580-500) grIsanA tattvajJAnI ane gaNitajJa, - bhAratamAM rahyAM hatAM. ane zramaNa paraMparAno sAro abhyAsa hato. 2. pleTo (I. sa. pUrve 421 - 341)grIsanA tattvajJAnI. 3. julIana (331-363) romana samrATa je julIana dhI eposTeTa tarIke oLakhAtA. 4. lIonArDo dAnavInsI (1452-1519) ITalInA kalAkAra ane saMzodhaka. monA lIsAnAM sarjaka. 5. pAraselsasa (1493-15:41) svIsa DaoNkTara. 6. gaoNpTeDa vilhema vona lIbanIjha (1646-1716) jarmana tatvajJa. 7. benjAmIna phAnkalIna (1786-1790) amerikAnA rAjapuruSa, tattvajJa ane - vijJAnI. 8. jIonA bruno (1548-16) ITalInA kavi ane tattvajJa. 9. jarmana kavi geTe (1748-1832) zAkuMtalanA cAhaka. phAusTanA racayitA. 10. aMgreja kavi zelI (17-2-1822) 11. vikaTara hyugo (1802-1885) phenca sAhityakAra, kavi. 12. rAlpha vAlDo emarasana (1803-1882) amerikana tattvajJa, sAhityakAra, 13. meMjhInI (1805-1872) ITalInA rASTrabhakata ane tattvajJa. 14. ricArDa geMgara (113-1883) jarmana saMgItajJa. - 102 ke vA* ja Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. herI DevIDa dhAro (1817-1862) amerikAnA sAhityakAra, tattvajJa. sarovara kAMThe jhuMpaDI bAMdhI rahetA. 16. vaoNlTa vhITamaeNna (1819-1892) amerikana kavi. peseja Tu InDiyAnA lekhaka. 17. luIjhAme elakaoNTa (1832-1888) navalakathAkAra. 18. phreDarika nitze (1844-1900) jarmana tattvajJa. vA. mo. zAha para jenI prabaLa asara hatI. 19. thaoNmasa eDIsana (1887-1931) amerikana saMzodhaka. 20. paoNla gaoNgvIna (1848-1903) phrenca kalAkAra. 21. spInojhA (1634-1677) tatvaciMtaka. 22. Imenyuala kenTa (1724-1804) tatvaciMtaka. 23. Arthara zopanahera (1788-1860) tatvaciMtaka. 24. bargasana (1859-1941) tatvaciMtaka. 25. viliyama bleka (1351-1821) tatvaciMtaka, kavi. 26. sara eDavina ArnolDa (1832-1904) kavi. tatvaciMtaka, pUnAnI Dekkana kolejamA prinsIpAla tarIke kAma karyuM. lAITa oNpha eziyA (1879), baudhdha sAhitya ane naLa-damayaMti kAvyanA racayitA. 27. robarTa brAunIMga. 1812-1889 ciMtaka, kavi. kaviyatrI elIjhAbethanA pati. bena ajharAnA raciyatA. 28. jhona mensaphilDa (janma 1878) 1930 mA IMglenDanA rAjakavi niyukta thayAM. 29. DaoN. ce. gueravArA (1928 - 1957) ArjenTAInanA krAntikArI netA ane sAhityakAra. 30. khalila jibrAna. (1883 - 1931) kavi, tatvaciMtaka, kalAkAra. Prophet nA raciyatA. mULa lebenonanAM. amerikAmAM sthAyI thayA. phrAnsanA RODIN rodAM pAsethI citrakalA zIkhyA. bhAratIya tatvaciMtanathI atyaMta prabhAvita. ravIndranAtha TAgora sAthe amerikAmAM be vakhata mulAkAta thaI. 31. rUparTa zelaDreDa. 32. phiTopha kAprA. 33. bohomI. 34. gerI jhUkAva. 35. enI besanTa. 36. oNgasTa sTrInDabarga. 37. lyuthara barabenka. 38 henDI phorDa, 39. DaoN mekSa mUlara - jaina darzananAM abhyAsI. 40. kArla yuga. 41. phlorensa skovela zinna * The Game of Life and how to play it l sarjaka. 42. methyu ArnolDa, skaoNlara jissInA kavi. 43. cArlsa linDabarga. 44. sara Arthara kenana DaoNyala janma punarjanma 103 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM koNa chuM ? sRSTino prathama prazna jamAla eka bhoLo gAmaDIo dUra zaheramAM ursanI ujavaNI mATe na Avyo. sarAImAM utaryo. ghaNA badhA lokone rAte sUtelAM joI ene Dara lAgyo ke savAranA jAgaze to kadAya potAne ja zodhI nahi zake! eTale jamAla potAne page lAla rUmAla bAMdhIne sUI gayo. eka tarapha sUtelA mullA nasaruddIna A jotA hatA. emaNe jamAla sUI gayA pachI tenA pagethI lAla rUmAla kADhI, potAnA page bAMdhI suI gayA! jamAla savAre jAgyo to teNe joyuM ke potAnA page lAla rUmAla na hato - paNa mullAnA page hato. ene thayuM ke hajI pelA jamAla sUto che ! lAla rUmAla eTale jamAla! te tarata enI pAse doDyo ane kahe 'jamAla! jamAla! uTha, uTha ! paNa mullA bhara UrdhamAM hatA, pote jamAla na hatA! gaIkAlanI . zarArata paNa bhUlI gayA hatA. jamAla pharI barADI uThayo 'jo tuM jamAla cho. tAre page lAla rUmAla bAMdhelo che. te bhAI ! jo tuM huM hoya, to pachI huM koNa chuM?' e to sadA ye satAvato savAla che! ApaNI pAse tenA cavAcelA javAbo che! huM AtmA chuM, deha nathI, huM paramAtmAno aMza chuM. huM mana nathI, prANa nathI, buddhi nathI, aMhakAra nathI, AvA ghaNA javAbo zAstromAMthI zIkhyAM chIe. vedoe neti neti karI javAbo ApyAM che. paNa koIe AtmA anubhavyo che? koIe '' ne oLakhyo che? ApaNI oLakha - Identity rUmAla jevI to nathI? e lAla rUmAla khovAI jAya to? eka rIte joIe to praznamAM ja javAba samAyelA che. huM koNa chuM' mAMthI prazna koNa' kADhI nAkho to zeSa rahe te javAba! gurjayapha kahetA; Life is real then, when I am' huM chuM, huM svamAM sthira chuM, tyAre ja jIvana sAcakaluM hoya che. | 'adhyAtmavidyA' Akhare che? huM koNa praznathI e vidyAnuM udaghATana thAya che ane AtmapratItithI enI pUrNAhUti thAya. AtmA aja, anAdi, anaMta, nirAmaya, phUTastha, acala, sanAtana, purAtana, nitya, zAzvata, niraMjana, nirAkAra, zUnya, sarvavyApI, ANuthI nAno mahAnathI mahAna, ala (alakha athavA ahAleka) che. sRSTinuM sauthI TUMka kAvya garbhita ane jhaMkhanAno mULabhUta prazna pUche che : janma punarjanma 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I, Why ? adhyAtmavidhA e A kAvyamAM vyakata thatI ! ne pAmavAnI jhaMkhanAno cetovistAra che. astitvanA mULa pAmavAnuM kAvya. amRtasyaputrA:- mANase satata khoja karavI joIe, - mAnava garimA emAM ja samAyelI che. jeNe jANyo AtmA teNe jANyuM sarva. nigraMtha pravacana. ekane jANyuM, teNe sarva jAgyuM, jeNe sarva jANyuM teNe ekane jANyuM. eka AtmA jayAre jANavA mATe prayatna karaze, tyAre sarva jAgyAno prayatna thaze. ane sarva jAgyAno prayatna eka AtmA jANavA mATe che. kAraNa e ja vyApaka che, je badhuM samAvI zake che. ane eja vyApita che, je badhAmAM samAi zake che. That Knowing which everything becomes known; Knowing that, after which nothing remains to be known. je jANavAthI badhuM jaNAya che, je jANyA pachI kazuM jANavApaNuM zeSa rahe. tuM nathI. . sarva jIvanuM paramAtmApaNuM che. AppA so paramappA. Izvara mAnavInI aMdara nihita che. - jaina jene sarvaprakAzatA kahe che, tene vedAMta sarvavyApakatA kahe che. khalila jibrAne sarase rIte kahyuM che: eka ja samaya evo che, jayAre huM niruttara thaI jAuM chuM, tyAre mane pUchavAmAM Ave che, 'tuM koNa che ?' Who can answer my question? I ask about that which is in me. I seek to be in informed about myself. aDhIso varSa pahelAM saMta dariyA thaI gayA. e nAmanA be saMto. eka mAravADanA, bIjA bihAranA, bihAravALA dariyAsAhebe lakhyuM che: dariyA dekhI jo kahe, so diye paramAna huM dekhelI vAta kahuM chuM. ene ja pramANa mAnajo. saMta kahe che : vihaMgam kauna dizA uDi je ho nAma bihUnA so parahInA bharami bharami bhau rahi ho. he paMkhI tuM kaI dizAMmA uDIne jaze teno khyAla che kharo ? paMkhI eTale AtmA. nAmano jo yoga na thayo hoya, to ene pAMkha ja phUTI nathI. prabhunA yoga vinA pAMkha kayAMthI phUTe? pAMkha vagara uDavAnI koziSa thAya, to zA hAla thAya ? ApaNe sau kayAM javuM te jANatA nathI. jANatA hoIe to nAma sAthe janma punarjanma 105 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtrA karI pAMkha pragaTe tenI pratIkSA karI pachI uDIe. Izavara ghaNA saMketa Ape che. nAma sAtheno yoga anubhavavAnI vAta che. dariyAsAheba kahe che : jo sata zabda biyAre koI, abhaya loka sidhAre soI kahana sunana kima kari bani Ave, satanAma nija paracai pAve. kavi sUradAse e ja taMtumAM e ja paMchInI vAta karI : jA dina mana paMchI UDI je ho, tA dina tere tanataruvara che, sabhI pAta jarI je ho. pachI eTale AtmA. A AtmA uDIne kayAM javAno che, kone khabara che? ApaNe kayAMthI AvyA, kayAM javAnA e prazna kadI bulaMda thayo che kharo? zaMkare A ja prazna pUchayo che. to A ja prazna kare che. AdhyAtmikatA e "sva" nI oLakha, 'sva' nI prApti ane "sva" mAM sthiratA karavAnI sAdhanA che. potAnA mULa sudhI pahoMcavAnI prakriyA che. "huM koNa chuM? huM kayAthI Avyo? huM marIne kayAM javAno ?' vagere prazno adhyAtma kSetranA pAyAnA prazno che. manuSya prANI ja AvA prazno uThAvI zake che, ane "sva" pratye sabhAna banI zake che. vastuta: mAnavI A mULabhUta praznano sAco uttara meLavavA jhaMkhe ja che. vijJAnIno prayAsa paNa e dizAno che; sAdhaka, RSi, munino puruSArtha paNa e mATeno ja che. sokreTise paNa e ja prazna uThAvI traNa zabdomAM uttara ApatAM kahyuM "Man, know Thyself tArI jAtane oLakha. kavi, ciMtaka ane philasUphano prANaprazna e ja che. . AthI ja jaina Agama sUtronA prathama pustaka "AcArAMga" nI zarUAta ja A muddAthI thAya che. janma, janmanA hetu. jagata ane jagatanA saMcAlaka niyamo, mukita ane mukitanA upAya - enuM sAMgopAMga saMkalana A sUtramAM * khuda bhagavAna mahAvIra dvArA thayuM che. , AcArAMgamAM bhagavAna mahAvIre prathama sUtramAM prazna mUkyo che : A jagatamAM keTalAka evA jIvAtmAo paNa hoya che ke jeo - jemane huM pUrva dizAthI, dakSiNa dizAthI, pazcima dizAthI, uttara dizAthI, UMcI dizAthI, nIcI dizAthI ke bIjI vidizAo (IzAna, agni, naiRtya ane vAyavya) thI anudizAomAMthI kyAMthI Avyo chuM enuM bhAna hotuM nathI' cAra dizAo, cAra vidizAo ane ATha aMtarAla vibhAgo maLI, soLa anudizAo, tathA UMcI, nIcI maLI kula aDhAra dizAo kahevAya che. A sUtramAM sauthI prathama vicAra zreNInuM darzana ApyuM che. vicAranI bhUmikA jama punarjanma 106 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA pachI je vikAsano prAraMbha thAya che. 'huM' kayAMthI Avyo' e jijJAsu hRdayano sauthI prathama prazna che. paNa jIvananA dIrghakALamAM ghaNA manuSyone potAnA jIvananA dhyeya saMbaMdhI prazna ja udbhavato nathI. ane teo je sthiti ane saMyogomAM mUkAyA hoya,te vAtAvaraNa joI anyanuM prAya : anusaraNa karI rahyAM hoya che. jayAre hRdayamAM sAcI jijJAsA jAge, tyAreja A prazna udbhave che. AgaLa e ja sUtranA uttarArdhamAM bhagavAne kahyuM che : vaLI keTalAka adhikArI jIvone kavacita A prazna udbhave che kharo, paratuM mAro AtmA purnarjanma pAmanAro che ke nahi? huM prathama koNa hato? ane ahIMthI mRtyu bAda parabhavamAM - janmAMtaramAM huM koNa thaIza - hu kayAM jaIza, tenuM yathArtha jJAna hotuM nathI.'' vastuta: janma, jarA ke maraNa e AtmAnA dharma ja nathI. AtmA nitya, akhaMDa ane jayotirmaya che. chatAM karmasaMsaMgathI jaDarUpa karmonA dharmonI AtmA para paNa asara thayA vinA rahetI nathI. ane tethI karmasaMgI caitanyane janma - maraNAdi dharmomAM yojAvuM paDe che. jo karma che, to karmanA pariNAmArUpa punarbhava che ja. vizva ane atmAno zo saMbaMdha che ? avuM saMbaMdhabhAna thayA pachI, jIvAtmA zAthI utpanna thAya che ? AtmAnA janma - maraNanuM kAraNa zuM che ? te jANavAnI jijJAsA jAge che, tyArabAda, pUrvakALanI paristhiti jANavAnI preraNA maLe che, ane pachI bhaviSyano vicAra Ave che. te AvatAM bhaviSyakALanA kAraNarUpa vartamAnakAlIna pravRttinI zuddhi para lakSa jAya che. A rIte A cAra prazno pachI vikAsa mArgamAM sthiratA Ave che. svarUpa prAptine mATe ke zAMtine mATe AvA jJAnanI parama AvazyakatA che. te jJAna vinA badho prayatna ane puruSArtha paMgu jevo che. te jJAna zAthI prApta thAya ? tenA pratyuttaramAM AcArAMgamA bhagavAna zrI mahAvIre bhAkhyuM che : (1) potAnI meLe - jAtismaraNa jJAna ke pUrva - bhavonAM smaraNathI (2) bIjA jJAnI tIrthaMkara ke kevaLI puruSonA vacanothI ke (3) upadezako dvArA sAMbhaLavAthI AvuM jJAna thaI zake che ke huM sarva dizAo paikI kayAMthI Avyo chuM? jAtismaraNa jJAna e matijJAnano eka bheda che. mAnasiMka mUDhatA dUra thavAthI ane ciMtanazakti khIlavAthI jAtismaraNa jJAna uptanna thAya che, e rIte svAbhAvika athavA anya nimitta dvArA paNa e jJAna thAya che. janma punarjanma, 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "bhagavAna AgaLa kahe che : "vaLI keTalAMkane evuM paNa jJAna thAya che ke mAro AtmA punarjanmane pAmanAro che, ke je AtmA, amuka dizA ke amuka anudizAthI Avyo che, kiMvA je sarva dizAothI ke sarve anudizAothI Avyo che, te pote huM chuM. A pramANe jene jJAna thAya che, te AtmavAdI, lokavAdI, karmavAdIke kriyAvAdI che ema jANavuM." - AtmA nitya che. tarUpe cokkasa pratIti thavI e AtmavAda. saMsAranA kAryakAraNanuM spaSTa bhAna te lokavAda. AtmA pote kartA ane bhokatA che tevuM (padArthonuM) cokakasa karmajJAna te karmavAda. ane karmabaMdhanathI chUTI javAnI kiyAonuM jJAna thavuM, tene kriyAvAda kahevAya. AtmavAda, lokavAda, karmavAda ane kriyAvAda - A cAre vAdonA ekIkaraNathI ja sAco AtmavAda samajAya. je kevaLa AtmavAdI nathI paNa ekAMtavAdI che, ekAMtavAdamAM pratyakSa Atmapatana. kadAca na paNa hoya, paraMtu AtmavikAsa to nathI ja. jayAM kriyAvAdI, vinayavAdI ane ajJAnavAdI ke jenI aMtargata kAlavAdI, svabhAvavAdI, niyativAdI, IzvarakartutvavAdI, AtmakayavAdInA samAveza che, emAMthI koI ekAMta mAnyatAne na pakaDatAM sApekSa rIte saune svIkAra kare e AtmavAdI, karmavAdI, lokavAdI ane kriyAvAdI, jANavo evo zrI, zIlAMka sUrijIno abhiprAya che. AtmasvarUpa jANavAnI IcchAvALAne karmavAda lokavAda ane kriyAvAda paNa sAthe ne sAthe ja jANavAnI AvazyakatA che. bIjI rIte ema paNa kahI zakAya ke AtmavikAsanA A cAre pAyA che. e cAre pAyA jALavavAthI cAre pAsAM majabUta rahe che. AtmA karmano kartA - bhokatA che, karmabaMdhathI saMsAra thAya che, saMsAranA AgamanathI kriyAonI paraMparA janme che, ane kriyAonuM pariNamana vRtti para thatAM ja AtmacetanyanuM parispaMdana thAya che - e rIte cAra aMgo paraspara saMkaLAyelAM che. "koNa? kayAMthI Avyo? ahiM AvavAnuM prayojana zuM che? e savicAranA pUrva cinho che. vicAra pachI yogyatA jAge che. yogyatA eTale vikAsanI jijJAsA. dharma vikAsanuM AlaMbana che. ahiMsA e dharmanuM mukhya aMga che, ane te viveka dvArA susAdhya che. saMyama paNa vivekapUrvaka pALavAthI yathArtha paLI zake che. saMyama mAnavIne mokSanA dvAra sudhI laI jAya che' - AcArAMgamAM kahyuM che : se abujsamaNe haobahaai janma punarjanma 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAI maraNaM aNuparicaTTamANe / (2-3-3) (2-1-4) mohamuDhA hi mANavA | A jIva ajJAnathI haNAIne janma - maraNAdi cakramAM phare che. jIva mohamAM mUDha thayA che. gItAmAM kahyuM che : dehino'smina yathA dehe komAra yauvanaM jarA / tathA dehAntaraprAptirdhIrastatra na muhyati (2-13) Y jema dehanI hAjarImAM paNa saMskAra, kALa, deza paratve parivartano thayAM kare che, eka ja dehI e ja dehamAM kumAravaye saraLatA, saumArya, vAtsalya ane ceSTAvaividhya anubhave che; yauvanamAM ojasa, utsAha, audArya, vidyA ane navIna AzAnA DolanamAM Dole che, ane puna : jarAvasthAmAM e ja madamAtuM zarIra ane capaLa Indriyo zithila ane jIrNa thAya che, evo spaSTa anubhava che. tema e ja deha jIrNa thaye puna : dehanI prApti thavAmAM zI acokakasatAM che ? A parivartano pAchaLa je kAMI kAraNa che, e ja kAraNa saMkalanAbaddhatAnA anivArya niyamane mAna ApI, anya dehanA nirmANakAryamAM hovuM joIe, ema saMbhavita kema na gaNI zakAya ? dehAntara prApti svAbhAvika hovAthI ja je dhIra puruSa che, te mUMjhAto nathI. tyAre prazna thayo ke zarIramAM sAkSIrUpa rahelA AtmA ke caitanyane enuM bhAna kema raMtu nathI ? zrI kRSNa uttara Ape che : avyaktadinI bhUtAnI vyaktamadhyAnI bhArata / avyaktanidhanAnyeva tatra kA parivedanA || (2-28) priya bhArata ! jIvamAtranI pUrvasthiti ane pazcAtasthiti e ajJAnanuM AvaraNa hoya, tyA sudhI svaMya joI ke jANI zakAtI nathI, paNa meM agAu kahyuM tema, vartamAna parivartano jANI zakAya che. to ene kAraNa sivAya karma saMbhavatuM ja nathI. eTale e pahelAM deha na hoya, to A deha kema saMbhavI zake ? evA niyamane mAna ApI svIkAravuM ja joIe. emAM kheda ke Azcarya jevuM zuM che ? jene pitA, pitAmaha na hoya, evA putrane paNa svedahusarjananA nimittasvarUpa e kAraNano pratyakSa paricaya na hoya, to paNa svIkAra karavo ja paDe che, to pachI e ja dehanA upAdAna kAraNarUpa karmasaMkalanAne ane e karmanA bhAjanarUpa pUrvadehane svIkAravAmAM zo bAdha che? zrI kizoralAla mazarUvALA ukata zlokano artha upamAthI kare che. bhArata ! pANInAM TIpAMne ApaNe eka, be, traNa ema gaNI zakIe janma punarjanma 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe, judA pADI zakIe chIe, jayAM sudhI e pANI rahe, tyAM sudhI A taLAvanuM pANI, peluM nadInuM pANI ema bheda karI zakI chIe, paNa arjuna ! je pANInuM TIpuM varALa thaIne uDI jAya, te TIpuM vizvamAMthI nAza pAmatuM nathI. ema (vaijJAnika niyamane lIdhe) jANyA chatAM tenuM tyAra bAda zuM thAya che, ApaNe cokakasapaNe joI ke zodhI zakatA nathI. te konteya ! pANInuM TIpuM uDI gayA bAda jema eno ItihAsa ajANyo banI jAya che, tema AkAzamAMthI TIpuM banI ne TapakayuM tyAra pahelAMya e kayAM hatuM, zI rIte varALa banyuM? vagere paNa ApaNe kazuM jANatA nathI, pArtha! bhUtamAtranA jIvana vizenI paNa AvI ja sthiti che. punarAvartana e zAzvatIno laya che. A cakarAvo e ja ApaNuM jIvana. vijJAnamAM jene Law of Return kahe che. herI cArlsa pyueke kAvyamAM Eternal Return nI ja vAta kahI che. cInI tatvajJAnamAM Eternal Tio kahe che, samudranA pANInuM bASpIbhavana thaI vAdaLAM thAya che. vAdaLAM pharI dharatI para varase che, jemAMthI mIThAM jaLavALI nadIo vahe che. e ja nadIo samudrane jaI maLe che. A cakrane vijJAne samarthana ApyuM che. jIvananA udgama viSe Adhunika ciMtako - lekhako AvI ja jijJAsA dharAve che 'jonAthana liviMgsTana sIgala' e pustaka dvArA prakhyAta thayelA lekhaka ricArDa bAke. 'ILLUSIONS'(anuvAda; ''AbhAranI ArapAra'' zrI mAvajI ke sAvalA) mAM AvI ja vAta karI che : tame bhUlI jAo ke : tamArI AsapAse je kaMI cAlI rahyuM che te satya (Reality) nathI, sau prathama to enuM ciMtana karo ke, tamAro ugama kayAMthI; tame kayAM jai rahyA cho, ane karoLiyAnI jema A jaMjALa UbhI karIne tame emAM kema phasAyA ?'' AgaLa kahe che : "" 'taddana sAmAnya, sIdhA sAdA dekhAtA praznomAM bhAre UMDANa hoya che. tamAro janma kyAM thayela ? tame zuM karI rahyA cho ? tamArUM sthAna kyAM che ? A badhA viSe vAraMvAra vicAro ane tame joI zakazo ke tamArA uttaro vAraMvAra badalAtA rahe che'' janma punarjanma 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe jANIe chIe ke A mULa praznano uttara acala ane sanAtana che, paNa e sudhI pahocatAM jude jude samaye uttaro badalAtAM rahe che. vikAsayAtrAmAM A ekadama susaMgata che. TAgoranI suMdara paMkitao che : bAbu tAre kayA deze javuM che? ubho ubho zuM vicArI lyo che? tAruM Agamana kayAMthI thayuM che?" - AcArAMgane prathama prazna ja TAgore pUchayo che, tu kayAMthI Avyo che? je kayAMthI Avyo tenI samajaNa paDI jAya, te kayAM javuM che, e tarata spaNa thaI jAya. je gaI kAla hoya te AvatI kAla hovI ja joIe. "Aja to madhyamAM che. janma pUrve tame na hatA evuM tame kharekhara kahI zakazo? ane have 'huM mRtyu pAmyo' evuM kahevuM, mRtyu veLAe tamArA mATe zakya haze? huM nathI' evuM tamArA anubhavathI tamArAthI kahI zakAtuM nathI. huM chuM eTaluM ja tame kahI zako cho. zarIrano jJAtA jema janma samaye pragaTa thAya che, tema te mRtyu veLAe adazya thAya che. jibrAna ghaNI vakhata upaniSanI bhASA bole che : je eka ja vakhata janmyo che, tenI sAthe dalIlamAM na paDe. dija vinA keTalIka vAto samajavAnI nathI." vaLI eka sthaLe lakhe che : "| Had a second birth, when my soul and body, loved one another and were married." punarjanmano gUDhArtha A paMktiomAM samajI zakAya che. zrImad "amUlya tatvavicAra' mAM pAyAno prazna pUche che : "huM koNa chuM kyAMthI thayo, zuM svarUpa che mAruM kharuM?" potAnuM satya svarUpa jANavuM e ja paramAnaMda ane svarUpa vismRta thavuM, e ja du:kha. huM koNa chuM' nA pagathAra parathI ja vikAsayAtrAne prAraMbha thAya che. e prazna, prasthAnabiMdu che. caramabiMdu che - mukti, paramapada. musApharImAM mANasa ghaDI - be ghaDI visAmo laI pharI prayANa AraMbhe che, tema A vikAsayAtrAmAM kalevare kalevare thoDAMka zvAsozvAsano vizrAma laI yAtrika AgaLa vadhato jAya che. ene javuM che 'zAzvatI' tarapha; paNa eno mAraga to jIvana ane mRtyunA caDhAva - utAranI vaccethI ja pasAra thAya che. huM koNa chuM? kyAMthI thayo? mULa sthAna kayuM? asala ghara kayuM? asala vatana (paraMnidhAna) nI bhALa maLe, tyAre manuSya parivrAjaka banI janma punarjanma. 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che. ene koI ghara ke kAyamI saranAmuM nathI hotuM. saMsArInuM kahevAtuM Permanent Address keTaluM kAyamI ? yo yatra nivasannAse sa tatra kurute rati; yo yatra ramate tasmAdanyatra sa na gacchati. arthAtu : je jyAM vAsa karI rahe, tyAM tenI ruci thAya; je jyAM ramaNa karI rahe, tyAMthI bIje na jAya. pUjA pAdasvAmI - Ibdopadeza gA. 43 je manuSya jyAM rahe che, te sthAna pratye tene prIti thaI jAya che, ane tenuM mana tyAM ja lAgI jAya che. ane bIje javAnI IcchA karato nathI. eka jhuMpaDImAM raheto mANasa paNa ene choDavA IcchA karato nathI. varSothI ene phAvI gayuM hoya che. mamatva baMdhAI jAya che. paraMtu A tamAma AvAsa rastAmAM DerA - taMbu jevAM ghara che, jyAMthI ucALA bharavAM ja paDe che. eTale ja kahyuM che ke, besIe joI te uThADe na koI . koI ApAgane rahevA ghara Ape ane zarata mUke ke jyAre pANI kahe tyAre khAlI karI ApavuM, to ApaNe rahevA jaIe kharA? mANasa jyAM thAyI pAse nirAte rahI zake, tevuM ghara pasaMda kare che. uttarAdhyayanamAM kahyuM che : 'je pravAsI musApharI karatAM mukAme pahoMcavAne badale rastAmAM ja ghara kare che te nakkI saMzayagrasta kArya kare che. jyAM javuM hoya. tyAja zAzvata ghara karavuM joIe. (a 9 gA. ra6) badhAM ja AzrayasthAna kyAreka to choDavAM ja paDe che. saMta tirUvalluvare suMdara zabdomAM kahyuM che : A dehamAM Azraya levAnI AtmA zA mATe IrachA karato haze? zuM ene koI zAzvata nivAsasthAna nahiM hoya ? (kuraLa, RcA 340) potAnA asala rathAnathI chUTo paDelo mANasa ja bhaTakavAmAM paDI jAya che. A che janmajanmAMtarano bhaTakAva, bhramANa. pAMtajala yogasUtramAM kahyuM che : 'svarUpe avasthAna" saMpUrNa svasthatA hovA chatAM eka divasa acAnaka mRtyunA bhaye ramaNa maharSine gherI lIdhA, mAtra sattara varSanI vaye jyAre teo hAIskUlamAM bhaNatAM hatAM. mRtyue jANe paMjo phelAvyo. zabavat thaI gayAM. emane lAgyuM ke loko maDadAne upADI bALI Avaze - rAkha thaI jaze paraMtu zuM A zarIranA mRtyuthI mAruM mRtyu thaI jaze?' prazna uThyo, javAba maLyo, "mAruM zarIra jaDa ane mauna paDayuM che. huM nuM skUraNa sAMbhaLI rahyo chuM. mATe huM zarIrathI para AtmA janma punarjanma 112 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuM. mRtyu zarIranuM thAya che. AtmAne mRtyu sparzI paNa nathI zakatuM. huM amara chu. huM amara AtmA chuM.'' A adbhuta anubhUti, navI cetanAe, Atmadarzane jIvanano pravAha palaTAvI dIdho. AtmA sAthenuM anusaMdhAna niraMtara rahevA lAgyuM. bhavabhramaNamAMthI mukta thavAnI ke mokSanI prAptinI ke, vAsanAzUnyanI jhaMkhanA A agAu kyAre paNa uThI na hatI... kSaNika anubhava sthAyI thaI gayo. AtmAnA jJAna-AnaMdamaya zAzvata svarUpanI svAnubhavasiddha pratIti thatAM bhavabhramaNa bhAMge che ane bAhya jagata svapna jevuM ni:sAra samajAyache. zrImad rAjyacaMdrae jAta-anubhavanA raNakAra sAthe bulaMda svare mukharita karI dIdhuM che. sakaLa jagata te eThavat athavA svapnasamAna, te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcA jJAna. (Atmasiddhi. gA. 140) janmAtaMranA saMskAro jAgI jatAM koIne A jIvanamA koI prayatna ke nimitta vagara paNa tattvadarzana thAya che. kyAreka mAtra jhAMkhIthI zarUAta thAya che. nAnakaDI jhAMkhI mAtra paNa akalpanIya parivartano lAvI de che. 'zrI ramaNa maharSine potAnA mRtyunA bhaNakAra sAMbhaLatAM AtmajJAna thayuM hatuM.' A ukti dakSiNamAM ghaNI pracalita che, ane yathArtha che. ke sUphI paraMparAe bhayanI bhavyatAno mahimA karyo che. mRtyuno bhaya, jIvanabharanI kamANI khoyAno bhaya vagere, evAM kAraNosara samagra cittanA aNue aNumAM saghana bhaya vyApI jAya che. mANasa zUnyamanaska, avAk avAcaka stabdha thaI jAya che. vicAronuM acAnaka visarjana thaI jAya che. ane astitvanuM bhAna thAya che. AtmasAkSAtkArano sparza thAya che. bhayanI parAkASThA parama avasthAne khUllI karI de che. bhaya parama satva banI mANasane nijAnaMdanI avasthAmAM pheravI nAkhe che. sUphI paraMparAmAM ghaNI dRSTAMta kathAo che. sAdhaka bhayamAMthI bhagavAna banI zake che. sanAtanadharmanI avatArakathAomAM gajendramokSanI kathA jANItI che. pANImAM mastI mANatA gajendrane magare pakaDayo hato. ane gajendra potAnuM badhuM baLa ajamAvI hArI cUkayo, tyAranI parama bhayanI kSaNe paramAtmAsvarUpa pragaTa thayuM hatuM, bhaya ane mRtyuno Dara romeroma mAM jAgRti lAvI de che. gurjayepha paNa bhayane sAdhanAnuM sopAna mAne che. eka rAtre eka gAmathI bIje jatAM cAMdanI rAte temane bhUkhyA jaMgalI kUtarAMono bheTo thaI gayo. cAre tarapha pIMkhI khAvA Atura bhayaMkara kUtarAo vacce bhayathI vyAkULa gurjayephe eka lAkaDI vaDe, je rIte pUrI jAgRtithI rAta gALI hatI, te ghaTanAe gurjayephane tadana badalI nAkhyA. sAkSAta mRtyu sanmukha UbheluM jotAM gurjayepha potAnI jAta bacAvavA saMpUrNa jAgRta banI gayA. tenI vicArazRkhaMlA tUTI gaI, ane 'sva' janma punarjanma 113 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI sAcI oLakha thaI. gujayaphanI pasaMdagIyukta jAgRti' nI sAdhanApaddhati tyAre janma pAmI hatI. - je. kRSNamUrti Effortless, choiceless awareness nI himAyata kare InDonezIAmAM udgama pAmelA subada nAmanA eka AdhyAtmika paMthanA bhAratanI zAkhAnA pramukha zrI zahIda pravInane AtmAnI sahaja-IndriyanirapekSa jJAnazaktinI nAnakaDI jhAMkhIe potAne nAstikamAMthI AdhyAtmika paMthe viharato sAdhaka zI rIte banAvI dIdho, tenuM varNana The way the spirit leads mAM karyuM che. emane kAyAthI alaga AtmAno anubhava thayo. emANe lakhyuM che "huM zarIrathI alaga hato. huM Icche to e kAyAne tajI daI zakuM. kAraNa ke zAzvata to huM ja hato. zarIra to enA uparanuM mAtra eka vastra hatuM. mane AnaMdano anubhava thayo. bhAna thayu ke samasta jJAna ane prajJAnuM mULa khuda mArAmAM ja hatuM'' vilIyama bleke yathArtha lakhyuM che If the doors of perception were cleansed, man would see everything as it is, infinite", arthAta : jJAna prAptinA dvAra-mana-ane Indriyone parizuddha karavAmAM Ave, to mANasa badhuM yathArtha svarUpe-anaMtarUpe joI zake. grAMTaroDa para rAmabharAzevALI galImAM pAna-bIDInA dukAna dharAvatA ane dukAnanA mALIyA para ja rahetA saMta nisargadatta mahArAje I am that mAM Aja vAta karI che : 'All exist in mind. Even the body is an integration in the mind of a vast number of sensory perceptions and each perception also is a mental state...Both mind and body are intermittent states. The sum total of these flashes create the illusion of existence. ApaNane ghana svarUpa bhAsatI kAyA e vAstavamAM to ApaNI Indriyo pAsethI maLatA asaMkhya saMketonuM ApaNA citte kareluM saMkalana ane tenuM arthaghaTana mAtra che. vaLI Indriyoe pAThavelA e saMketo Akhare te manomaya ja hoya che. ApaNI kAyAno ApaNo anubhava manomaya che! eka darzanArthIe ramaNa maharSine pUchyuM: 'paramAtmA sAkAra che ke nirAkAra?" maharSie sAmo prazna karyo ke pahelAM e kaho, prazna karanAra sAkAra ke nirAkAra ?' 'emAM vaLI pUchavAnuM zuM hoya? huM A ubho tamArI sAme. huM sAkAra chuM, e to dIvA jevuM spaSTa che." prazrakAre uttara Apyo janma punarjanma 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kharekhara? to mRtyu thatAM badhA bhegA thaIne tamane ja tame ja baMdhAvelA tamArA gharamAMthI bahAra kADhaze, tyAre tame eno virodha nahi kare?'' prazrakAra guMcavAyo. have ja ene bhAna thayuM ke jAta viSenA kevA khoTA khyAlamAM, A zarIra e ja "huM" evI khoTI Identity oLakha sAthe bhrAMtimAM jIvI rahyo che. jagata AkhAnuM jJAna dharAvanAra dAvo karanAra mANasa potAnI jAta viSe ja jIvanabhara ajJAta rahe che. aparicita rahe che. The eyes that see all else, cannot see itself. - citta e bIjuM kazuM nahiM paNa vicAronI gAMsaDI mAtra che. ane vicAromAM Agha, pradhAna, ehama vicAra che: '' mATe huM koNa? enI ja khoja karo. enA dvArA ja cittane zamAvI zakAze. niraMtara cittane aMtarmukha rAkhIne svamAM rahevuM, AtmAnusaMdhAna karavuM, enuM ja nAma "AtmavicAra. citta zamyA vinA AtmasAkSAtkAra thato nathI. dararoja niyata samaye sarva pravRti choDI AtmAnusaMdhAna no abhyAsa karavo joIe. janma vakhatanuM zarIra Aje rahyuM nathI. hAtha ke paga khoI nAkhyA hoya, paNa ethI "huM" nI pratItimAM nyUnatA AvatI nathI. arthAta "huM" nAmanuM tatva zarIrathI alaga astitva dharAve che. zarIra e hu' nathI. harapaLa manamAM navAnavA vicAro uThe che ane zame che. vicAronI vaNajhAra . pasAra thaI rahI che. mATe vicAro paNa huM na hoI zake. vicArapravAhanuM nirIkSaNa koNa kare che? e che sAkSI: upadraSTA. je amuka vicAromAM potAnI saMmati Ape che, ane amuka vicAro pratye nApasaMdagI darzAve che, je svIkAra-asvIkArano pheMsalo Ape che, te koNa? te anumantA-anumati ApanAra athavA Superego athavA Conscience, - aMtarAtmA , (jene manovijJAne paNa samarthana ApyuM che). A rIte "huM" koNa ? e praznane tAga meLavavAno prayatna karo. A praznono zAbdika javAba na ApatAM, gokhelA sUtro na ApatAM zarIra, lAgaNI ane vicArone vaTAvI cetanAne UMDe utaravA devI. ahiM sudhI AvyA pachI nirvicAra rahI huM' nI pratIkSA karavI.vicAra Ave to pUchavuM, vicAra kone ''Ave che? prazna pUchanAra koNa che, ane vicAra karanAra koNa che? krodha-harSa vagere lAgaNI uThe to avalokana karo ke A lAgaNIo kone uThe che? harSa ke zoka kone thAya che? 'koNa chuM?" e vicAradhArAne niraMtara AgrahapUrvaka vaLagI rahenArane zubha pariNAma thoDA samayamAM dekhAyA vinA nahi rahe. 'ahaM' arthAta 'huM' nI janma punarjanma 115 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratItinA pRthakkaraNamAM 'huM' nuM bhAna kyAMthI uThe che ? e zuM che? e anveSaNamAM aMtarmukha rahI svarUpane ja anubhavavAno prayAsa che. 'AtmavicAra'no abhyAsa to satata hoya, paNa AtmavicAra samasta jIvanamAM vaNAI javo joIe. A prakriyAnI vizeSatA e che ke enA abhyAsanA prAraMbha thI ja dehAtmabuddhi para prahAro thatAM rahe che, tethI enA dvArA ekAgratAno abhyAsa, cittanI zuddhi ane mohano kSaya thato rahe che. sadpravRttio ane sadguNo svayaM vikasatAM jAya che ane azubha vAsanAo ApoApa kharI paDe che. hibru saMskRti ane bhASAno aka pracalita maMtra che: yahovA athavA yAveha. (beu rIte uccAra thAya che) jeno artha che : 'huM chuM' A maMtra viSe pazcimanA vidvAnoe paNa ciMtana karyuM che. Revelation- Divine Fire. mAM huM koNa chuM, te jANavA mATe tamArUM potA tarapha jAgRtapaNe lakSa joIe. 'huM chuM' A mULa vastutasthiti sAthe AvazyakapaNe susaMgata na hoya tene nakAraMvu joIe. huM koNa chuM ?- A prazna sivAyanA anya sarva prazno choDI do. 'huM chuM' e vicAra sivAya anya vicArane Azraya na Apo. 'huM chuM' e saMjJAmAM daDhatApUrvaka sthira thAo. e ja sarva prayatnono AraMbha ane aMta che. janma samaye tame hAjara nahotA ke ? ane mRtyu samaye tame hAjara nahiM ho? je sadA hAjara hoya che tenI zodha karo, tamArA janma samaye je hAjara hatA, ane tamArA mRtyu nA je sAkSI haze tenI zodha karo. 'huM chuM' se saMjJA tamArI potAnI che. tame tenAthI jUdA thaI zakatA nathI. paraMtu tame tenI sAtha kazuMka joDI zako cho. dA. ta. huM suMdara chuM, zrImaMta chuM vi. AvA prakAranuM tAdAtmaya mithyA hoI baMdhananu kAraNa bane che. huM deha chuM e kalpanAthI aMdha thayela mana aviratapaNe bhramanuM sutara kAMtyA kare che. 'huM chuM' evI jijJAsAno prathama udaya thAya, tyAre te kayAMthI Ave che, te potAne ja pUcho, athavA tenA para ekAgratApUrvaka dhyAna Apo. tamArUM mana jayAre sthira thaze, tyAre avarNanIya paraMtu anubhavagamya evI avasthAmAM tame praveza karazo. 'huM chuM'. e bhAnanuM mAtra smaraNa rAkho. tamArUM mana ane bhAvanA epharUpa thAya tyAsudhI temAM bhaLI jAo. sthira raho. sarva prakAranA anubhava tamane Avaze paraMtu evI samajaNathI nizcaLa raho ke je dekhAya che, te badhuM kSaNabhaMgura che, ane phakata 'huM chuM' e ja TakI rahe che. janma punarjanma 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM chuM' evo vicAra e ja ariso sApha karavAnuM kapaDuM che. enAthI ariso varacha karatA raho. 'huM chuM ne tame jANo cho. tame tyAM yaMskUraNApUrvaka pAchA pahoMcI nahiM, tyAM sudhI enA sahavAsamAM raho. AnAthI vadhu sAro ane saraLa mArga bIjo koI nathI. 'chuM' e to mULa che. Izvara to vRkSa che. nirgadatta mahArAje AvA aneka praznonA uttara ApyAM che. (Atmabodha anu. jayarAma Thakakara, mAvajI ke. sAvalA) That I exist is a perpetual surprise called Life. huM eka che, parapudgalathI nyAro che. nizcayana karIne zuddha che. ajJAna melathI nyAro chuM. mamatAthI rahita che. jJAna-darzanathI pArga chuM. huM mArA jJAna-svabhAva sahita chuM. cetanA guNa mArI sattAmAM che. huM mArA AtmasvarUpane dhyAto sarva karmono kSaya karuM chuM (samayasAra-73) sUtromAM kahyuM che: "he jJAnI jano ! tame kaMI pAga ceSTA na karo. athavA kAyAnI pravRtti na karo. kaMI paNa bolI nahi. kaMI paNa vicAro nahi. eTale tamAro AtmA AtmAmAM sthira thAya, kemake AtmAmAM tallIna thavuM e ja paramadhyAna che. koI paNa mArgathI AdhyAtmika jJAna saMpAdana karavuM e jJAnIone upadeza che. pratyeka darzana AtmAne ja bodha che. ane mokSa mATe sarva prayatna che. IzopaniSadanI sU stutinI paMkitao che : tyAM je te deva, ahIM te huM mAnava, tuM te ja AtmA, huM te ja AtmA. zrImad rAjacaMdrae lakhyuM che ke AtmA zuddha, buddha che. zuddha buddha caitanya ghana svayaM jyoti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM, kara vicAra to pAma. AtmA-karma-nirjarA-mukti pUrvajanmanA phaLa svarUpa je manuSyane A jagatamAM sukhabhava, prApta thayAM che, chatAM bhogamAM ja Asakta thaI vilAsI jIvana vyatIta kare che, lobhInI jema dharma AcaraNamAM zithila che, te samAdhi mArga jANI nathI zakatA. janma punarjanma 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( sutra kRtAMga 1-2-3-4) ane puna: puna: garbhavAsanA vijaya prApta karavo kaThIna che. (AcArAMga 2/5, 3/2) rAga ane dveSa beu karmabIja che, ane bhoga karmabaMdha karAve che. rAga dveSano tyAga e ja samAdhi che. Asakata prANI karmono saMcaya karato rahe che du:kha bhogave che. tRSNA choDI viSayo para (utta. 13/11.32/7, sUtrakRtAMga cUNI 1/2/2.) viSayo jherI tIra ane viSadhara jevA che. jevI rIte kimpAla (InadrAyaNInuM phaLa) suMdara ane madhura hovA chatAM jIvanano nAza kare che, tema bhogavelA bhoga viSaphaLanI jema kaDavuM phaLa Ape che. du:khonI paraMparA lAve che. aMte durdazA ane durgati lAve che. (utta. 6/53, 7/5, 12/16/27/18 tathA 32/20) IndriyothI utpanna thatA sukha vAstavika sukha nahiM, paNa sukhAbhAsa che. dareka sAMsArika sukhanI pAchaLa du:kha ane kaSTa che. mANasa sukhane mATe aneka pApa kare che. ane pApanuM phaLa du:kha che. - tattvAmRta. zrImad kahetA 'pazcAta du:kha te sukha nahiM' duniyAmAM evA koI doSa nathI, jenA mULamAM sukhanI icchA na hoya. sukhanI IcchAmAMthI ja du:khano prAraMbha thAya che. je sukha mATe prayatna ane zrama karavo paDe, te sukhanI kiMmata keTalI ? kharUM sukha saraLa ane anAyAsa hoya che. tamAma lIlA mananI che. pAMca IndriyonA viSayo maryAdita che. jyAre mananAM viSayo amApa che. zrI araviMda kahetA : Body has only needs,. Mind has desires. zarIra samajadAra che. paNa mana uTapaTAMga che. zarIra potAnI jarUriyAto barAbara samaje che. zarIrane kharAba Adato pADanAra mana ja che. mananA aneka anAcAra, atikramaNo zarIra bhaDavIranI jema sahI le che. jaina zAstranA cAra anuyoga 1) dravyAnuyoga 2) gaNitAnuyoga 3) caraNAnuyoga 4) dharmakathAnuyogamAM dravyAnuyogamAM AtmAnA ciMtanano samAveza thAya che. AtmA amUrta che, tethI IndriyagrAhya nathI. amUrta hovAnAM kAraNe ja AtmA nitya che. mithyAtva Adi kAraNothI karmabaMdhana thAya che. ane karmabaMdhana ja saMsAranuM kAraNa kahevAya che. sarva jIvo potAnI AsapAsa chae dizAomAM rahelAM karmapudgalone grahaNa kare che ane AtmAnAM sarva pradezonI sAthe sarva karmono sarva prakArathI baMdha paDe che. A jagatamAM jeTalAM paNa prANIo che, janma punarjanma 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te potapotAnAM saMcita karmothI ja saMsAra-paribhramaNa kare che ane svakRta karmo anusAra ja judI judI yonio pAme che. phaLa bhogavyA vinA upArjita karmothI prANIono chUTakAro thato nathI. karelAM karmo A janmamAM athavA pachInA janmamAM je prakAre e karmo karavAmAM AvyAM hoya. te prakAre ke bIjA prakAre paNa potAnuM phaLa Ape che. saMsAramAM paribhramaNa karI rahelo jIva mAnasika, vAcika ane kAyika dukRtyonAM kAraNe navAM navAM karmone bAMdhe che tathA tenAM phaLa bhogave che. tethI A karmonI kuLa devAnI zaktino vicAra karI buddhimAna puruSa navAM karmonA saMcayane rokavAmAM tathA purANAM kamano kSaya karavAmAM sadA yatnavAna rahe. rAga ane pa e banne karmonAM bIja che. karma mohathI utpanna thAya che, ema jJAnIonuM kahevuM che. karma janma-maraNanuM mULa che. ane janma-maraNane ja du:kha kahevAmAM Ave che. jema jIvo karmathI baMdhAya che, tema karmathI mukta paNa thAya che. ane jema karmanA baMdhana thI mahAkaSTa pAme che, tema keTalAMka karmathI rahita thatAM du:khano aMta kare che. (utta. a. 14, gA 19, a. 33, gA. 18, sU. zru. 1, a. 2, 3. 1, gA. 4, u. 3, gA. 18, utta. a. 33, gA. 25, a. 32, gA. 7 - Apa. sU. 34) janma e du:kha che, jarA paNa duHkha che, rogo ane maraNa paNa du:kha ja che. Akho saMsAra du:khamaya che ke jemAM prANIo ghaNo phleza pAme che. A zarIra aniya che, apavitra che. azucithI utpanna thayeluM che, temAM jIvano nivAsa azAzvata che. vaLI te du:kha ane kalezonuM bhAjana (pAtra) che. A du:kha mANase ekalAe bhogavavuM paDe che. AyuSya kSINa thatAM akeloja gati-Agati kare che. koI madadarUpa thaI zakatuM nathI. mATe vivekI puruSa dhana, putra, jJAtijano, sarva prakArano parigraha ane AMtarika viSAda choDI nirapekSa bane ane saMyamanuM anuSThAna kare. (utta. 19, gA. 12, 15, su. zra. a. 2, 3. 3, gA. 11). mATe te puruSa ! baMdhanathI mukta thavuM e tArA ja hAthamAM che. (A. a. 5, . 2, gA. 150). * jarA ane maraNanA vegathI ghasaDAtA jIvone mATe dharma beTarUpa che. TakI rahevAne sthAnarUpa che. AdhArarUpa ane uttama zaraNarUpa che. je je rAtrio jAya che, te pAchI AvatI nathI. adharma karanAranI rAtrio niSphaLa jAya che. dharma karanAranI rAtrio saphaLa thAya che. (utta. a. 23, gA. 68, a. 14, gA. 24-25) janma punarjama 119 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamiLanA saMta tirUvalluvara' jemaNe tamiLa veda' tarIke pratiSThita tirUkurala' nI racanA karI hatI ane jeo jaina hatA ema kahevAya che, emaNe lakhyuM che : je kSaNe Asakitano lopa thAya che te ja kSaNe janma - maraNanuM cakra thaMbhI jAya che. je AsakitamAM rahe che, e A pherAmAM pharato ja rahe che' (RcA 348). "janma - maraNanA pherAno aMta lAvavAnuM nakakI karyuM hoya, temanA mATe 'deha paNa bhArarUpa banI jAya che. to bIjA to keTalAM baMdhano che (RcA 345) mRtyu nidrA jevuM che. ane jIvana nidrA pachInI jAgRti jevuM che. (RcA 339). zrImad rAjacaMdra kahetAM : "dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che tenA karatAM anekagaNI AtmAnI rAkha. kAraNa eka bhavamAM aneka bhava TALavAM che." sAMkhyayoga : eTale dhULanI sImA vaTAvIne sUkSmanA pradezanI AnaMdayAtrA. sAMkhya eTale AtmAnuM vijJAna, sAMkhya zabda mULa saMkhyA' parathI Avelo che. 'saMkhyA' uparAMta eno artha thAya che. 'nirNaya'. racayitA Aghamuni kapila. eka mata pramANe sAMkhya' eTale 'gaNatarI', 'gapALA'. sAMkhya (+khyA) eTale samyapha rIte kahevuM. vijJAnabhikSunI vyAkhyA pramANe sAMkhya eTale samyaka vivekena Atmakathanam" sAMkhyamAM kramabaddha vicAraNAno mahimA che. sAMkhyasArikAmAM zaMkarAcArya kahe che : 'zuddhAtmatatvavijJAna sAMkhyamityabhidhIyate" TUMkamAM sAMkhya eTale parizuddha AtmatatvanuM vijJAna. AtmAnI amaratAnuM pratipAdana karavA kRSaNa arjunane sAMkhyanI AtmatatvanI samaja vistArathI Ape che. pazcimanA vidvAna zrI ricArDa gArnee 'sAMkhya viSe lakhyuM che: In Kapil's Doctrine, for the first time in the history of the world, the complete Independence and freedom of the human mind, its full confidence in its own powers was exhibited. A vidhAna jena darzana viSe paNa karI zakAya. kAraNa sAMkhya - yoga mArga tathA ahaMta ke jinamArga eka bIjA sAthe adabhuta sAmya gharAve che. dArzanika rIte jainadarzana jagata niyaMtAnI AvazyakatA jotA nathI. karma ane niyamane saMsAra cAlanano AdhAra gaNe che. AtmAnuM svarUpa zubhAzuma karma, karma vimocanamAM puruSArthanI anivAryatA ane aMtima lakSya mokSanI prApti vagere saiddhAMtika ekavAkyatA darzAve che. yoganA mULa samAne sAMkhya darzana koI kALe ahaMta mArga jaina sidhdhAMtano eka bhAga hovo jAIe. evo abhimata 5. sukhalAlajI tathA janma punarjanma 120 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrI nathamalajIe darzAvyo che. AtmAne avikArI kahyo che. A vikAronAM cha prakAra che. janmavuM, hovuM, vadhavuM, pAkavuM, ghaTavuM ane maravuM. jAyatesti vardhatevapariNamate pakSIyate vinazyati. AtmA A arthamAM avikArI che. kAraNake vikAranI pUrvazarata che, janmavuM. je janmathI para aja: hoya, te ja mRtyathI para hoI zake. je sanAtana hoya, te ja purAtana hoI zake. je nitya hoya, te ja zAzvata hoI zake. AtmA jUnAM vastro choDI navAM dhAraNa kare che. jIvana pahelAMnI sthiti ane pachInI avasthA paNa aprakaTa che. e be vacce je vyaktamadhya che, te kAyamI nathI. je zarIra nAzavaMta che, maraNadharmI che, teno zoka zo ? ApaNI deha buddhi ja ApaNane satata sthULa sAthe jakaDAyelAM rAkhe che. dehano svabhAva ja vAraMvAra AMTApherA mAravAno 'AgamApAthina:' che. Atmatattva to svabhAve ja nirvikAra che. janmamaraNanA pherAmAMthI chUTI je paramati ke paramadhAma pAme te koNa? mokSa kono? vAsanAo nirmULa thAya ane AtmAno pratyakSa anubhava thAya, te mokSa. mokSa AtmAnI sahaja avasthA che. e pAmavA mATe maravAnI ke lokAntaramAM javAnI kazI jarUra nathI. e to ahiyAM paNa thAya, atyAre paga thAya. mANasa mAtranuM gaMtavya te A paramasiddhi, paramasthAna, e ja ApaNuM assala ghara. akho jene nijadhAma kahe che. mAmupetya punarjanma du:khAlayamazAzvatam nAkhuvanti mahAtmAna: saMsiddhi paramAM gatA: (a.8 gA 15) je pAmyA pachI bIjuM kAMI pAmavAnuM rahetuM nathI, te A parama gati:, mokSa, mukti, nirvANa ke brahmanirvANa. je azAzvata che, du:khanu sthAna che, tenAthI chUTavAnI ane sAdhanAnI caramasiddhi che; paramagati ane paramadhAma. kALano AdhAra mANasanI vRtti para che. mANasa potAno kALa pheravI zake che. sAdhanA, tapa nigraha ane Izvarano anugraha maLe to eka kSaNamAM nityadhAmamAM jaI zake che. tyAM kALa na hovAthI te jIvane janma-maraNa nathI. mananA saMkalpa- vikalpanI uttpati. ane laya te ja jIvanA janma-maraNa che. saMkalpa baMdha thAya eTale sUkSma janma baMdha thAya. ane tenI sAthe sthULa janma baMdha thAya. tene mATe aMdara bhagavadbhAva uttpanna karavo joIe. AtmA ja paramAtmAsvarUpa che. satyanI khoja e ja paramAtmAnI khoja. satya svayaM dharma che. eTale satyano koI dharma nathI, na hoI zake. satyano koI saMpradAya nathI. jema pANIno koI raMga hoto nathI, paraMtu zarabatanA ghaNA raMga 121 janma punarjanma Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. jemAM mULa tatva to pANI ja che. aMdhakAranA game keTalA prakAra kahIe, paNa temAM koI evo prakAra nahiM hoya, je ajavALArUpa hoya. timiranuM AvaraNa jene che, evA prANInI kalpanA paNa sat najIka saMbhavatI nathI. sat dUra nathI paNa dUra lAge che. e ja jIvano moha che. je kaMI che te satuM ja che. sarala, sugama che. tenI prApti sarvatra che kALanI tene bAdhA nathI, te sarvanuM adhiSThAna che. vANIthI adazya che. tenI pratIti hoya che ane te prAptino upAya che. sahu koI kALe sat sivAya bIjA koI sAdhanathI utpanna hoI zake nahiM. mAtra AdhyAtmika sukhanI IcchAthI nahiM paNa sacadaSTithI satyane zodhavo joIe. sAdhaka cAhe jJAnanI sAdhanA kare, cAhe dhyAnanI kare, tapanI kare, paNa kazI kAmanA vinA kare, A loka ke paralokanA sukhanI kAmanAthI na kare. na yazakIrti pAmavAnI kAmanAthI prerita thaI kare. mAtra ekAnta nirjarA arthe ja kare. vaikuMTha vATamAM Ave, to paNa ene vaTAvI jAya. taMtu ane tvama no saMgama e ja akSaradhAma. naciketA AtmAnuM rahasya mRtyudevatA yama pAsethI zIkhyo. naciketAnA pitA vAjathavase vizvajIta yajJamAM purohitone vasukelI gAyo ApI. naciketA zraddhAvAna hato. AvA dAnathI pitAne svargalokamAM zuM sukha maLaze? eNe kahyuM 'mane tame kone Apazo?' pitAe gussAvaza kahyuM ke, huM tane mRtyune ApuM che. naciketAne vicAra Avyo ke mArA dAnathI "yama" nuM kayuM kArya siddha thaze? pitAne pastAvo paNa thayo. nacikanetAe janma-vikAsa-vilaya-manuSya jIvananI kSaNikatAnI vAta kahI. naciketAnI jijJAsA-satyazodhana vRtti joI ene yama pAse mokalAvyo. yama ghare na hatA. traNa divasa ane trANa rAta e daravAje besI rahyo. yama AvyA tyAre naciketAnI niSThAthI prasanna thaI traNa varadAna ApyAM. prathama varadAnamAM eNe pitA mATe zAMti mAgI. ane bAkImAM eNe jIvanamukitanA rahasyo. mRtyu pachInA jIvananI vAta, AtmA viSe prazno pUchayAM. yame prema ne badale zreyanI pasaMdagI karavAnI kahI, ane kahyuM ke aizvaryanI bhagraNAMmAM rahelAM mUrkha-ajJAnI mAne che ke A ja eka duniyA che, bIjI duniyAno paMtha emane dekhAto nathI. A loko pharI mArA saMkajAmAM AvI jAya che. AtmA haNAto nathI. zAzvata che. zarIra nAzavaMta che. jJAnI puruSa nAzavaMtano zoka karatA nathI. AtmAne jANanAra nirbhaya thaI jAya che. AtmA ane brahma eka ja che. - dareka jIva yathAzruta ena yathAkarmAnusAra pharI garbhamAM Ave che. ke vanaspatirUpe janme che. brahmano sAkSAtkAra thatAM jIva mukta thaI jAya che. anyathA janma punarjanma 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI deha dhAraNa karavo paDe che. Asaktino lopa thatA ahIM ja brahmanI upalabdhi thAya che. graMthi bheda thatAM marya, amRta, amara thaI jAya che. yame yogavidyA zIkhavI, chelle naciketAe viraja: - malinatA, vimRtyu - Asakita, tRSNA tamAmamAMthI yogavidyAthI mukta thaI brahmaprApti karI. AtmAne oLakhanAra anya loko paNa brahmaprApti karI zakaze. (kaThopaniSada : adhyAya 1, 2 thI 3,9,10, 29 a. 2,6,18, 19, a. 5; 5, 6, 7, 8.6, 4, 15, 18) mana eva manuSyAmAM kArAga baMdha mokSayo; maisupaniSada. mANasanA karmabaMdha ane mokSanuM kArAga mana che. karmabaMdhanA pAMca kAraNo che. mithyAdarzana, kapAya, avirati, pramAda ane yoga. kapAya: kapa + A = kapAya. kaSa eTale saMsAra, Aya eTale vRddhi arthAta jethI saMsAranI vRddhi thAya, te kapAya. saMsAra eTale : saMsarati Iti saMsAra: je sarato rahe te saMsAra. tenApi yat kRtaM karma, sukhaM vA yadi vA du:khm| karmaNA tena saMyuktaH gacchati tu paraM bhavam / / arthAta : vyakita sukhadu:kharUpa yA zubhAzubharUpa je pAga karma kare che, e potAnA evA karmanA sAthe ja parabhavamAM jAya che. te te karmatvagatAH, pudagalakAyAH punarapi jiivsy| saMjAyante dehAH dehAntarasaMkramaM prApyaM / / A pramANe karmonA rUpamAM pariNita e pudgala - piMDa deha thI dehAntara ne-navIna zarIrarUpa parivartanane - prApta thAya che. arthAta pUrvabaddha karmanu phaLasvarUpa zarIra bane che. ane navA zarIramAM navIna karmono baMdha thAya che. A rIte jIvI niraMtara vividha yoniomAM paribhramaNa karato rahe che. nAga pacAsagaM (caMdravindraya payaNA gA. 80) jJAna e ja prakAza che. ajJAna e aMdhakAra che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che arthayukta - sArabhUta vAto zIkhI lo ane nirarthaka vAto choDI do.' dharma ArAdhanA mATe be ja sAdhana che. je jJAnathI siddha thAya che. prathama jJAta doSono tyAga, ane bIjuM jJAta guNonuM sevana (ca. 5, gA. 71) yathArtha che, ane zuM vyartha che, teno viveka jJAnathI prathama karavo paDe che. doSonI samaja ane eno tyAga, ane guNonuM sevana - AcaraNa jJAnathI ja thAya che. kudarata kadI ajJAnane mApha karatI nathI - Nature does not pardon janma punarjanma 123 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ignorance. karmabaMdhanA kAraNo jANI, aDhAra pApa sthAnako arthAt chidro, jemAMthI kama praveze che, tene prathama aTakAvavA, saMvara karavA. prApta paristhitine, jIvananI ghaTanAone, sukhadu:khane, rAga-dveSa karyA vinA samabhAve vedI veThI levAya to navAM karma na baMdhAya, A ja tapa che. samabhAva, sAmAyika bhAva, e sAdhanAnI dharI che. temaja janmothI pUrvabadhdha saMcita karmonI paNa nirjarA-kSaya, karavAM paDe che. ucita ane anucita aMgeno mUlyanirNaya koNa kare ? AvAM mUlyo aMgeno zAstrane mUlyamImAMsA - Axiology kahe che. vivekazakti sAthe daSTi maryAdA vadhe che, ane sAmaMjasya zakya bane che. sArAM-narasAM, sa-asa vaccenA bhedane samajavA viveka- Discretion upara bhAra mUkavAmAM Avyo. kahyuzIa Li 'li' darzAvyo. li' eTale aucitya. Propriety. viveka saMskRtine poSe che ane vikRtine khALe che. mATe ApaNI aMdara rahela assala utkrAMtimUlaka, nRvaMzazAstrIya Anthropological prakRtine vivekanA sUkAnanI jarUra paDe che. roja prayatnapUrvaka satya ane asatya vacceno viveka karavo ane asatyano tyAga karavo e ja dhyAna. dhyAna aneka prakArothI zarU thAya. paraMtu badhA prakAronuM dhyeya eka ja hoya che. vivekano AtmA upayoga te vivekaprajJA. buddhizALI mANasa khoTuM kAma karI zake, prajJAvAna kadI na kare. jJAnano mukti arthe upayoga, te prajJA. "sAdhaka jayaNApUrvaka yatnApUrvaka, vivekapUrvaka badhI kriyAo kare. uThe, bese, bole, khAya, pIe, sarva pravRtti vivekaprajJAyukta ja hoya. to pApakarma baMdhAtA nathI. (dazavaikAlika a.4, gA.8) zrImad rAjacaMdrae yathArtha ja kahyuM che: jyAM jyAM je je yogya che, tehAM samajavuM teha, tyA tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. aMtarmukhatA ane saMyama arthAta svarUpajAgRti ane virati; e be vaDe muktipaMtha kapAya che. AtmajAgRti muktinI dizAmAM paheluM pagaraNa che. virati-tyAga enI sAthe bhaLe, to muktiprayANa vegavAna bane. Atmadarzanano tIvra talasATa jAgyo na hoya, tyAM sudhI ja, sAdhanAmAM vikSepa UbhI kare evI pravRtiomAM mANasa rasa laI zake che. svAnubhUti mATe tIvra vyAkULatA ane utkaTa jhaMkhanA, jAgavI e ja prabhava sthAna che. A mAnavabhava vyartha nathI gumAvavo', evI AkAMkSA baLavattara thAya, tyAre upAya avazya hAtha lAge. AvI jhaMkhanA utkaTa bane, tyAre saMsAranI sarva zItalatA tApadAyI lAge. sarva madhuratA kaDavI bhAse. A vyAkULatA, jema DUbato mANasa na UMce AvavA jama punarjanma 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI maraNiyA vyAkULatA anubhave, tevI vyAkULatA, mumukSutA pragaTyA pachI sattA, dhana, pratiSThA saMsAra vagerenI AkAMkSA nivRtta thAya che. temAM meLavavA-jALavavA jevuM kazuM lAgatuM nathI. bALaka jema DhIMgalIthI rame, ghara-ghara rame, tevo tamAma khela bhAse che. sAdhanA arthe sevavuM paDatuM kaSTa, kaSTamaya nathI lAgatuM. AvazyakatA evI vastu che ke ApameLe badhuM zodhI kADhe che. AtmajAgRti hoya, te saMsAranI kAjaLa koTaDImAM vasIne paNa nirlepa rahI zakAya che. mANasamAM zakitanI kamI nathI; saMkalpanI kamI che. muktino ke bhavabhramaNano mukhya AdhAra citta che. kAyAthI koI karma na AcaryuM hoya chatAM, yAvatuM sAtamI naraka sudhI laI jAya, evo azubha karmabaMdha thaI zake che, tema ja pAgabaMdhanA kAraNarUpa manAtI dAna vagere pravRtti na karI hoya, to paNa devalokanA sarvocca sukha prApta karAvanAra zubha karmANu pAga 'ekaThAM" thaI zake che. (muni prasannacaMdranuM daSTAMta dAkhalArUpa che.) mATe bhavabaMdhana toDavAM hoya, to karmabaMdhanI A zRMkhalA-anubaMdha Chain Reaction pratye jAgRta banI zreyArthIe bAhya-aMtara zuddha sAtvika banavuM rahyuM. pravRtinI dizA badalAya, azuddhi TaLe, e sArI vAta che, paNa karmabaMdhananuM pradhAna kAraNa kAyAnI pravRtti nahiM, paNa mULamAM mana che. A visAravuM na joIe. A dehamAM AtmabhAvanA karavI te dehAMtaragatinuM arthAt bhavabhramaNanuM bIja che. dehAtmabhrama ja ahaM, mamatva ane kaSAyonuM mULa che. saMsAranA sarva anartha emAMthI ja pAMgare che. pada, pratiSThA, paiso, buddhi, AvaData, zArIrika vasthatA vagerene ja jIvanane AdhAra mAnIne mANasa jIvato hoya che. paraMtu tamAma kyAreka eka kSaNamAM dharAzayI thaI jAya che. je je dRzyamAna che, te te nAzavaMta che. je sanAtana ane zAzvata che, te daSTimAM nathI AvatuM. dunyavI saphaLatA mATe mANasa je khaMta ane niSThAthI puruSArtha kare che, e ja niSThApUrvaka AtmanirIkSaNa ane potAnI vRtti-pravRttinuM saMzodhana karato rahe, to AvI ArAdhanA navA prakAzane anubhava thoDA samayamAM ja lAvI de che. AtmAmAM ja AtmabhAvanA e videha-niSpattinuM arthAt muktinuM bIja che. gItAmAM zrI kRSNe kahyuM che : "aMtarmukha thaI dhIre dhIre manane AtmAmAM sthApavuM ane anya koI ciMtana na karavuM. caMcaLa mana bahAra jAya, ke tyAMthI pAchuM vALIne tene pharIpharI AtmAmAM ja lAvavuM." (a. 6, 25/26) digaMbarAcArya zrI. pUjyapAde mumukSune anurodha karyo che ke bahirAtmabhAva dehAdi bAhya viSayomAM huM" ne "mAruM" evI buddhi choDI daIne, aMtarAtmabhAva, ja8ma punarjanma 125 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'hu AtmA chuM. zarIrAdino sAkSI che, e vRttimAM sthira thaI, sarvasaMkalpavarjita paramAtmAnI bhAvanA karavI. (samAdhitaMtra zloka 27) jJAnArgavanA kartA zrI. zubhacaMdrAcArya, tathA yogazAstramAM hemacaMdrasUri mahArAje pANa svAnubhavanA rAgakA sAthe A ja vAta karI che. (jJAnArNava sarga 32, loka 10, yogazAstra, prakAza 12, kaloka 6-12) dehabhAva, Asakti, tRNagA vagere nirmULa karavA sarva kALanA jJAnIoe eka ja anurodha karyo che. jema sokreTise kahyuM "KNOW THYSELF jAtane oLakho 'mAtmAnA viddha'. jJAnanA prakAza sAthe karoDo varSono aMdhakAra dUra thAya che. tRNagA ane Asakita TaLe che. mAnavI ahIMja mukitano AsvAda pAmI zake che, Izue kahyuM Know the Truth and Truth Shall Make you Free. (John 8:32) jaina darzanamAM paNa jJAnano agAdha mahimA che. zaMkarAcArya kahyuM. jJAna vinA seMkaDo bhave paga mukita nathI'. (bhajagoviMdama kaloka 13). jJAnI zvAsozvAsamAM kare karmano kheda; pUrvakoDI varasAM lage, ajJAnI kare teha. (adhyAtmasAra, AtmaniyAdhikAra, 16-63), kaTa karo saMjama dharo, gALo nija deha, jJAnadazA viAga jIvane, nahiM du:khano che. (upA. yazovijayajI savAso gAthAMnuM stavana DhALa 3, gA. 23.). sAcuM jJAna thatAM cittano kacaro dhovAto jAya che, tethI zAstrajJAnane nahi, paNa cittanI nirmaLatAne jJAnano mApadaMDa kahI zakAya. cittanI zuddhi, samatA ane ni:spaMdatA A traNa jJAnanA uttarottara ughADa sAthe AvatI traNa avasthAo che, jene jenA paribhASA manogupti zabdamAM AvarI le che. mana gupti e jJAnanI kasoTI che. mananI paravazatAmAMthI mukta thaI javuM e che mukti. arthAta jJAnanI paripUrNatA. jJAnIe zuM nathI meLavyuM? ajJAnIe zuM nathI khoyuM? saMpattinI ApaNe saMbhALa rAkhavI paDe che. jyAre jJAna ApaNI saMbhALa le che. jJAnanuM phaLa che : virati. sUtromAM kahyuM che : jJAnena no jJAnathI ja mokSa che. nAgezaM jagaI bhAve, daMsaga ya sahe carittega nigiNahADa, toga parimujajhaI arthAta : tamAma bhAvone jJAna vaDe jANavA joIe ane sAcA bhAvo janma punarjanma Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para yathAtatha zraddhA karavI joIe jethI avaLI daSTi savaLI banI jAya. hatuM jJAna diyAhIna, hatAzAnA kiyA kriyAvihina jJAna vyartha che ane ajJAnIonI kriyA vyartha che. zrImad rAjacaMdra yathArtha lakhyuM che : koI kriyAjaDa thaI rahyAM, zuka jJAnamAM koI, mAne mAraga mokSano, kAgA upaje joI. yena tatvaM vibudhyate, yena cittaM nirudhyte| yena AtmA vizudhyate, taj jJAnaM jinshaasne|| . arthAt : jenAthI tattvanuM jJAna thAya, cittano nirodha thAya, tathA AtmA vizuddha thAya tene jinazAsanamAM jJAna kahyuM che. cAritrasaMpannanuM alpatama jJAna paNa bahu che. ane cAritravihinanuM bahu zrutajJAna paNa niSphaLa che. miAjJAnane ajJAna kahyuM che. jema doro parovelI soya kacarAmAM paDI jatAM paNa khovAtI nathI, tema ja zAstrajJAnayukta jIva saMsAramAM (rahIne) paDIne paNa naSTa thato nathI. sama,samatA e zramaNa saMskRtinuM prANabhUta tatva che. kendrarUpa che. pracitAnyapi karnAgi janmanA koTi koTibhi tamAnsIva prabhA bhAno kSiA goti samatA kSArAta (adhyAtmasAra, samAdhikAra zloka 22) arthAta : karoDo janmanA saMcita karmone samatA eka kSaNamAM khapAvI de che, jema sUryaprakAza aMdhakArane. janmojanmathI ekaTho thayelo karmarAzino ane daDha saMskArono uccheda e rIte ja zakya bane che. karoDo janma tIvra tapa karavA chatAM jeTalAM karma na khape, teTalAM karma samatvamAM pratiSThita vyakti kSaNArdhamAM ja khapAvI de che. (hemacaMdrAcArya-yogazAstra prakAza 4, zloka 51) AdhyAtmika kSetre jJAna te ja gaNAya, je AtmA saMbaMdhI hoya. mumukSu jagatanuM jJAna meLave, te paNa AtmA ane jagata vaccenA saMbaMdha samajavA mATe, paNa kendramAM AtmatatvaciMtanya ja hoya. huM deha' e bhAva ja mithyASTi che; pachI e manuSya game te dharmane mAnanAro hoya. - AcArya haribhadrasUrie yogadaSTimuccaya' mAM kahyuM che. prAraMbhika kakSA nA judA judA darzananA anuyAyIo bhale bhinna bhinna rIte upAsanA karatA hoya, paNa aMte to sarva mumukSuo bAhya viSayothI ane cittamAM uThatA saMkalpa-vikalpathI khasIne svabhAvanuM avalaMbana levArUpa ekaja mArge gati kare che.. jam punarjanma Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImade yathArtha kahyuM che "eka hoya traNa kALamAM paramArathano paMtha." (Atmasiddhi gA. 36) - je chUTavA ja mAge che, tene baMdhanamAM rAkhI zakAto nathI. kAraNa enuM - dhyeya mukti arthAt sarvakarmarahita thaI svarUpamAM-sva mAM sthira thavAnuM hoya che. sarva karmanA kSaya mATe; AtmajJAna-AtmAsaMbaMdhI mAtra bauddhika ke zAstrajJAna nahiM, paNa AtmAnuM svasaMvedanarUpa jJAna prApta karavuM rahyuM. AtmajJAnanI prApti arthe, AtmA zarIrathI judo che, e sAkSAtkAra karavAnA hetuthI dhyAnanI sAdhanA Avazyaka che. dhyAnanI siddhi mATe, prathama cittanI ekAgratA prApta karavI rahI. cittanI sthiratA mATe, cittanI nirmaLatA ane zarIrazuddhi Avazyaka che. cittanI nirmaLatA saMpAdana karavA mATe, svAdhyAya, satazAstranuM zravaNa, vAMcana, manana, ciMtana, ane nididhyAsana temaja tattvaciMtanamAM ja mana parovI satata aMtarmukha rahevuM joIe, jethI bAhya vikalpo ApoApa TaLI jAya. A tattvaciMtana sAthe maitrI, karuNA pramoda, mAbatha e cAra bhAvanAo, ane anityasva Adi bAra bhAvanAothI cittane hamezAM sabhara rAkhavuM joIe. AvI ja rIte cAra parAvartana prakAra bAMddhamatamAM brahmavihAra nAmathI varNita che. (majijhamanikAya: bhAga 2, gA. 104- 105) A tamAma zubha bhAvanAone siddha karavA mATe, jIvanamAM utAravA ane sthira karavA mATe, jIvanavyavahAra nyAya-nIti, vrataniyama, tyAga-vairAgya ane saMyamathI niyaMtrita hovuM joIe. saMyama mANasane mokSanA ubare Ubho rAkhI de che. ( citta ane zarIranI bAhya ane AMtara sarvAgI zuddhi mATe tapanI sAdhanA joIe.. bAhya tapamAM (1) anazana (upavAsa) (2) uNoderI (3) vRtti saMkSepa, (4) rasatyAga (5) kAyakaleza ane (6) saMlInatA. AtyaMtara tapamAM (1) prAyazcita (2) vinaya (3) vaiyAvacca (4) svAdhyAya (5) dhyAna ane (6) kAusagga. karmanI nirjarA mATe zreSTha tapa che kAusagga. A che AtmA ane karmane judA pADI ApanAra AdhyAtmika sAdhanAprakriyA. badhA tapanuM svarUpa eka hovA chatAM paNa enAM be prakAra che. phaLanI IcchA karavI, e sakAma nirjarA che. phaLanI IcchA na karavI, e niSkAma nirjarA che. A sarva nirjarA te samayanI manasthiti para avalaMbe che. jo ajJAna baMdhanuM kAraNa hoya to jJAna mokSanuM kAraNa hovuM ja joIe. jama punarjanma 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdre kahyuM che : rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha (Atmasiddhi gA. 100) satata abhyAsa ane sAtatya sAdhanAmArge phaLa Ape ja che. aneka niSphaLatAone avagaNIne nirAzA khaMkherIne zIghra phaLaprApti mATenI utsukatA rAkhyA vagara, pUrI niSThA, zraddhA, samaja, khaMta ane dhIrajapUrvaka je prayatna jArI rAkhe che, tene eka divasa saphaLatA acAnaka vare che. Man does not know in what manner the soul frees itself frome the slavery of matter until after it is freed. samatvabuddhi + karmaphaLatyAga - mokSa AtmAne lagatuM Avazyaka jJAna-samajaNa. zrImad rAjacaMdrae 'Atmasiddhi'mAM 142 gAthAomAM gUMthI lIdhuM che. zrImade te mAtra doDha-poNA be kalAkamAM eka ja beThake racI che. cha pada, AtmA che, nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che, ane mokSano upAya che. A cha padano patra zrImade pU. munizrI laghurAjasvAmI (prabhuzrI) ne lakhyo hato, je atyaMta upakArI nIvaDayo ane munizrInI vinaMtithI paghamAM enI racanA karI. 'AtmA che', te 'nitya'che, che kartA nijakarma, 'che bhokatA' vaLI mokSa che, 'mokSa upAya sudharma. je samasta bhAvo prati vimUDha nathI, jAgarUka che, ddaSTisaMpanna che, e amUDhaddaSTi ja samyaSTi che. na samyaktva pragaTe, to mithyAtva eka kSaNa paNa TakI na zake. Both exclude each other. eTale ja AnaMdaghanajIe gAyuM che : aba hama amara bhaye na mareMge. yA kArana mithyAtva diyo taja, kyoM kara deha dhareMge ? aba hama amara bhaye na mareMge. jinasvarUpa thaI jinane ArAdhe te sahI jinavara hove re... janma punarjanma 129 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSazAstranI mAnyatA eka mAnyatA evI che ke jyotiSazAstranI racanA RSimunioe "eTalA mATe karI che, ke te parathI vyaktinA prArabdhamAM zuM che, te te jAgI zakAya, temaja vyaktine jo koI pratiphaLa saMjogo hoya, to gata janmanA kyA doSathI te thayA che, te jANI teno upAya kare. A paddhatine karmavipAka kahe che. gata janmanA pApone kAraNe du:kha Ave, tenA nivAraNa arthe maMtrazAstranI racanA karI che. maMtrathI doSane dUra karI zakAya, eTaluM ja nahiM pAga prArabdhanI samaya maryAdA TUMkI karI zakAya che. 5 ke 55 me varSe lAvyoga hoya, to maMtravidyAthI jaldI pANI meLavI zakAya. gata janmamAM loko tapavI, sAdhaka ke bhakta hoya, te jyotiSazAstra dvArA jANI zakAya che. gata janmanI smRti temane nathI hotI, paNa zaktino pratApa pratyakSa hoya che. pUrvajanmanA kyA puNyabaLe A bhavamAM samRddhi prApta thai, te paNa A zastra dvArA jANI zakAya che. kuMDalInuM pAMcamuM sthAna pUrvanA saMcita karmanuM paNa rasthAna che. je parathI pUrvabhava jANI zakAya che. navamuM sthAna AvatA bhavano saMketa ApI zake. A bhave gayA bhavanI ja patnI patnI svarUpe maLaze enI AgAhI jyotiSazAstra karI zake che. tema ja mRtyu pAmelA, kuTuMbIjana pharI kuTuMbamAMja janma leze, te paNa kahI zakAya che. zAstrAdhAra vinA AvI ghaTanAnI AgaLathI jAga thaI jAya che. evA kissA mArA anubhavamAM che. - jayotiSazAstrano AdhAra ja punarjanmanI yaMtraNA che. kArAga prArabdhanI vyAkhyA ja A pramANe che : "gata janmanA karmanuM vAvelA vRkSanuM pAkuM phaLa, te A janmanuM prArabdha.' vyakitanI kuMDaLImAM makarano maMgaLa ane tulAno zani hoya. to pachIno bhava to manuSyano ja hoya, paNa sAta janmo sudhI paNa manuSyano bhava AvI zake, ane mokSa prApti paNa thaI zake. be mAMthI eka hoya, to Avato bhava manuSyano hoya; aSTama AyuSyasthAnamAM ke janmalagna - prathama sthAnamAM jo, pApagraha, nIcagraha hoya athavA e sthAno para pApagRha ke nIca grahanI draSTi hoya, to bIje bhava prANImAtrAno - prANIno hoya, tiryaMca gati hoya. A badhI zAstronI mAnyatAo che. judA judA phAMTAo paNa e viSe ekamata nathI thatAM. karmo karatAM puruSArthanu baLa anekagaNuM che. prArabdha ne bharose janma punarjanma 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthane pAcho pADavo nahiM. bhUtakALamAM je sArUM - narasuM banyuM, tene sAthe rAkhIe, paNa temAM pUrAI javAnuM barAbara nathI, mANasane potAno bhUtakALa ocho paDe che, tyAre vaLI chAyAzAstrIonA mukhe pUrvajanmanI raMgIna dAstAna sAMbhaLavA besI jAya che! kono janma, kayo janma ane keTalAmoM janme ? kazuM kyAre bhUlAtuM nathI, naSTa thatuM nathI, chatAM mananI jAgRti-taTa para paNa hotuM nathI, e rIte vismRtinI kSamatA mAnavIne varAdAnarUpe che. vayaska mAnavIne mAtra vartamAna jIvananI smRtio sapATI para AvI jAya, to paNa mANasa enA bojathI bevaDa vaLI jAya. to pachI pUrvajanma ke ethI pUrvanA janmojanmanI je smRti thAya, to samadaSTi ane sthirabuddhi na hoya, to asahya thai paDe. sAmAnyata: prayatnapUrvaka evA prayogomAM paDavu ucita nathI hotuM. bhUtakALa game tevo suMdara hoya, chatAM te phikkoja bhAsavAno. ane bhaviSyanuM AkAza vadhAre sohAmaNuM bhAse che. janma ane mRtyu banne vedIja levAnA che, badhuM ja khIle che, pAke che. je phule che te phaLe che, ane chevaTe kharI paDI dhULamAM maLe che. chatAM badalAtI anekAneka avasthAonI ArapAra eka tAra che,- jIvananuM koI bIja che, AtmAnuM koika biMdu che, je pharIpharIne marImaTIne jIvatuM thAya che. eka apekSAe haMmeza jIvatuM na bhAse, chatA kadI maratuM nathI. A vizva para eka gAMTha ke gumaDuM banI vaLagI na rahIe. saMjogo sAthe nakAmAM jhaghaDA paNa na karIe. prakRtinI sAthe, IzvaranI sAthe haLImaLIne jIvIe. IzvaranA saMparkamAM rahIe. aMdara rahelI divyatAnI sAthe sahayogathI jIvIe ane tenuM gaurava jALavIe, e jarUrI che. durlabha manuSyabhava durapaLe mAnavaprANInI vastI A pRthvI para vadhatI ja rahe che. samaya jatAM A pRthvI mAnavInA vasavATa mATe nAnI paNa paDe. aDadhI sadI pahelAM be abajanI mAnavavastI Aje cha abaja para pahoMcI che; ane bIjA pacAseka varSamAM dasathI paMdara abaja sudhI pahoMcI jaze, evuM anumAna thAya che. to pachI manuSyabhava durlabha kema kahI zakAya ? uparachallI rIte jotAM manuSya janma punarjanma 131 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avatAra sulabha che, ema lAgavAno saMbhava che, mAtra manuSyavastInI ja dRSTie vicAra karIe to; paraMtu samagra sRSTinI tamAma jIvasRSTi, jIvarAzine lakSamAM laIe to manuSyabhavanI durlabhatA samajAze. DaoN. ramaNabhAI zAhe lakhyuM che ke e samajavA mATe punarjanmanA - janma janmAMtaranA (Rebirth) siddhAMtamA zraddhA joIze. - jainazAstra anusAra jIvonI cAra prakAranI gati saMbhavI zake che. (1) manuSya (2) tiryaMca (3) devatA ane (4) nArakI. A cAra prakAranI gatimAM keTalA jIvo che, te darzAvavA pratyeka gatinI bAbatamAM gaNitanI saMjJA ApavAmAM AvI che je anusAra manuSyanI vasatI 'saMkhyAtA' che. devatA ane nArakInA jIvo 'asaMkhyAtA' che ane tiryaMca gatinA jIvo anaMta che - anaMtAnaMta che. jainasiddhAMta anusAra cAra gatinAM jIvo jyAMsudhI pAMcamI gati - arthAt mokSagati nathI pAmatA, tyAMsudhI eka gatimAMthI bIjI gatimAM paribhramaNa karyA kare che. e paribhramaNanA paNa cokakasa niyamo che. 1. devagatino jIva AyuSya pUrNa karI ne pharI devatimAM utpanna thaI zakato nathI, tevI ja rIte e jIva devagatimAMthI sIdho nakagatimAM utpanna thaI zakato nathI. devagatinA jIvo AyuSya pUrNa karIne manuSyagatimAM ke tiryaMcagatimAM utpanna thAya che. 2. narakagatino jIva AyuSya pUrNa karIne tarata narakitamAM pharIthI utpanna thai zakato nathI. temaja teo narakagatimAMthI sIdhA devagatimAM paga utpanna thaI zakatAM nathI. narakagatinA jIvo AyuSya pUrNa karIne manuSyagati ke tiryaMcagatimAM utpanna thAya che. deva tarata devamAM na jAya, nArakI tarata nArakImAM na jAya. 3. tiryaMcagatinA jIvo AyuSya pUrNa karIne pharIthI tiryaMcagatimAM utpanna thaI zake che. manuSyagatimAM paNa utpanna thaI zake che. tiryaMcagatinAM saMjJI paMcendriya jIvo devagatimAM ke narakagatimAM jaI zake che. paraMtu tiryaMcagatinAM jIvo sIghI mokSagati pAmI zakatA nathI. 4. manuSyagatinA jIvo AyuSya pUrNa karIne pharIthI manuSyajanma prApta karI zake * che. athavA tiryaMcagati, athavA devagati, athavA narakagatimAM utpanna thaI zake che. manuSyajanma e eka ja evI gati che, jyAMthI mokSagati prApta thaI zake che. tiryaMcagatinA jIvo pharIthI tiryaMcagatimAM anukrame satata anekavAra janma punarjanma 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna thaI zake che. paraMtu manuSyagatinA jIvo satata manuSyajanma sAta ke ATha vakhata meLavI zake che. Ama sukhavaibhava, dIrghAyuSya, vaikriya zarIra, Akasmika mRtyuno abhAva vagere dRSTie devagati manuSyagati karatAM caDiyAtI hovA chatAM paNa mokSaprApti mAtra manuSyagati-manuSyabhava dvArA ja zakya hovAthI, devo paNa manuSya avatAra jhaMkhe che, evI mAnyatA che. cAreya gatinA jIvonA paribhramaNano vicAra karIe to deva ane narakagatinA asaMkhyAtA jIvo ane tiryaMcagatinA anaMtAnaMta jIvomAMthI e jIvone manuSyagatimA sthAna maLavuM ati durlabha che. zeksapIare 'mAnavI' no mahimA sacoTa rIte varNavyo che : 'What a piece of work is a man - how noble in reason, how Infinite in faculty ! - In form and moving how experess and admirable! - In action how like an Angel! - In apprehension how like a God! nisarganuM namUnArUpa sarjana mAnavI kevI umadA buddhi, asIma prajJAno dhAraka, AkRti ane halanacalanamAM kevo zobhAyamAna ane prazaMsanIya, pharistA jevuM kArya karanAra ane jANe Izvara jevI grAhyatA dharAvanAra ! saMta jJAnezvare lakhyuM che : jJAnabIjarUpI naradeha e AThe aMge ujavvala evuM motI che. pUrvarjanmanA puNyathI ja e prApta thAya che. saveLA sAvadha thaIne enI sahAyathI mukAme pahoMcI javuM joIe. prabhunA darzana karavAM joIe. yakSa yudhiSThirane pUche che.''A duniyAmAM sauthI moTuM Azcarya zuM che?'' yudhiSThira javAba Ape che. ''mANasa potAnI AsapAsa anekane mRtyu pAmatAM jue che. paraMtu potAnuM paNa eka divasa mRtyu thaze, evuM tene bhAna nathI. e duniyAnuM moTAmAM moTuM Azcarya che.'' bhagavAna mahAvIre paNa Aja vAta kahI. badhA mare che, paNa huM maravAno nathI evuM mAnavI mAnI beTho hoya che. manuSyajanma atyaMta durlabha che; e jaina, hiMdu ke bauddha dharmanA aneka graMthomAM bhArapUrvaka darzAvavAmAM AvyuM che. sarva jIvomAM manuSyanI zreSThatA to vizvanA dareka dharme ja nahiM, paNa vijJAne paNa svIkArI che. tamAma tatvavidoe manuSya janma punarjanma ' 133 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmane zreSTha kahyo che. IslAme paNa manuSyane azarapha ula makhalukAta - badhAmAM zreSTha sarjana kahyuM che. kuraAne zarIphanAM chellAM prakaraNa surae ama mAM lakhyuM che ; lakada khalakanala InsAnA phI ahasane takavIma arthAta : I have created man with Best of Elements. uttarAdhyayana sUtranA trIjA adhyAyamAM kahyuM che : catAri paramaMgANi dullahANIha jatUNo / mANusatta suI saddhA, saMgamami ya vIriyaM // cAra vastuo jIvane atyaMta durlabha che 1) manuSyapaNuM 2) dharmazravaNa 3) dharmamAM zraddhA ane 4) saMyama mATeno puruSArtha. vaLI uttarAdhyayana sUtramAM anyatra kahyuM che manuSyajanma kharekhara bahu durlabha che. : mAnulla chu jIrumahaM sarva jIvone mATe cha vastuo durlabha che 1) manuSya bhava 2) AryakSetra 3) uttama kULamAM janma. 4) kevalI prarUpita dharmanuM zravaNa. 5) zravaNa karelA dharma upara zraddhA. ane 5) zraddhA karelA dharma, pratIti karelA, ruci karelA dharma pramANe AcaraNa. sthAnAMgasUtra. zaMkarAcArye paNa kahyuM che : dulabhaM trayamevetada devAnugraha hetukam / manuSyatvaM mumukSutva mahApuruSa saMbhava // manuSyapaNuM, 'mumukSatva (mokSa meLavavAnI bhAvanA) ane mahApuruSonI saMgati e traNa durlabha che. ane devonI kRpA hoya, puNyAdeya hoya to ja maLI zake ema che. . kammANaM tu pahANAe, ANupuvvI kayAiu jIvA sohimaNa pattA AyayaMti maNussayaM anukrame karmono kSaya karatAM karatAM zuddhine prApta karIne jIvo ghaNA dIrghakALa pachI manuSyajanma prApta kare che. (uttarAdhyayana sUtra) manuSyajIvananI durlabhatA darzAvatAM anyatra kahyuM che : vaeN pramata: saMsArasAgare Turnama manuSyatvam... saMsAra ghaNo moTo hovAthI, vaLI emAM ghaNI adhArmikatA ane duSkarmonI bahulatA hovAthI saMsArarUpa sAgaramAM bhramaNa karatA jIvane manuSyapaNu meLavavuM ati durlabha che." nanu punarimatipurnamana... AgiyA ane vIjaLInA prakAza jevo atyaMta janma punarjanma 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMcala A manuSyajIva agAdha saMsArarUpa samudramAM je sarI paDaze, to pharIthI prApta thavo atyaMta durlabha che. Avo durlabha manuSyabhava paribhramaNazIla jIvane kevI rIte prApta thAya, te darzAvatAM AgamagraMthomAM kahyuM che : cauhiM ThANahiM jIvA maNusattAe kammaM pagaroMti ta jahApagaimadrabhayAe, pagaiviNIyayAe sANukkosayAe amcchriyaae| (sthAnAMgasUtra) cAra kAraNothI jIva manuSyagatinuM AyuSya bAMdhe che. 1) saraLa prakRtithI 2) vinIta prakRtithI 3) dayAbhAvathI ane 4) matsaranA abhAvathI. dharmakalpadrumamAM kahyuM che : anulomo vinItazca dyaadaanruucid'duH| saharSo madhyadarzI ca madhudhyAdAgato nrH|| je badhAnI sAthe anukuLa thaIne raheto hoya, vinayavAna hoya, dayA ane 'dAnane vize rucivALo hoya, svabhAve komaLa hoya, ane madhyamadaSTivALo hoya, te mANasa manuSyagatimAMthI Avelo che, ema jANavuM. nidaMmbhaH sadayo dAnI dAnto dakSa: sadA mRduH| sAdhusevA janotsAhI, bhAvI cAtra naraH punaH / / je nirdabha, dayALu, dAtAra, Indriyone damanAra, dakSa, mRdu, sAdhusaMtonI sevA karanAra ane anya manuSyone utsAha ApanAra hoya, te manuSya saMsAramAM pharI manuSyapaNuM pAme che. "vivekavilAsamAM e ja pramANe kahevAyuM che : nirdama sadayo dAnI dAnto dakSa: Rju: sadA masyanisamudabhUto bhAvI tatra puna: pumAna je manuSya hamezaM nirdabha hoya, dayALu hoya, dAna ApavAvALo hoya, Indriyo para saMyama rAkhanAra hoya, DAhyo ane saraLa hoya, te manuSya yonimAMthI Avelo hoya che ane pharIthI pAcho manuSyagatimAM jAya che. jIve sukha ke du:kha upajAvanAruM je karma karyuM hoya, tenAthI saMyukta thaIne te parabhavamAM jAya che (utta. a. 18. gA. 13) buddhimAna puruSe samajavuM joIe ke je manuSyayonimAM Ave che, te mULadhana sAthe praveza kare che. manuSyabhava e mULa dhana che. devagati e lAbha che, ane naraka tathA tiryaMcagatie jIvonA mULadhanano nAza che. (utta. a.7 gA.16,20) gRhastha paNa gharamAM vasatAM chatAM potAnI zakti mujaba prANIonI dayA jama punarjanma 135 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pALe, sarvatra samatA dhAraNa kare, nitya ahita pravacana sAMbhaLe, to mRtyu pachI devalokamAM utpanna thAya che. jemane tapa, saMyama kSamA ane brahmacarya priya che, evo sAdhaka te pAchalI avasthAmAM paNa saMyamamArga gRhaNa kare, to zIgha amara jIvanamAM arthAta devalokamAM utpanna thAya che. - (svyu. 1, a.2, 3.3, gA.13. daza.a. 4, gA.28) je saMvRttAtmA bhikSu che, te bemAMthI eka gatine prApta thAya che. kAM to sarva du:khathI rahita siddha thAya che. athavA maharvika deva thAya che. devalokanuM AyuSya pUruM karyA pachI te AtmA mAnavakuLamAM janma le che ke jyAM uttama Rddhi, dhRti, yaza, varNa, Ayu ane anuttara sukha hoya che. (utta. a. 5, gA.25, - a.7, gAM 27) manuSyadeha kSaNabhaMgura che, vyAdhi, jarA maraNa ane vedanAthI bharapura che. manuSyo bALa hoya ke vRddha ke garbhAvasthAmAM paNa mRtyu pAme che. koI sahAyabhUta thaI zakatuM nathI. A jIvana azAzvata che. emAM je puNya, sukRta ane dharma karatAM nathI, te mRtyunA mukhamAM paDatI vakhate pathAtApa kare che ane paralokamAM du:kha pAme che. ( pa. sUtra 34; sU. zru. 1, a.2, u. 1, gA.2, utta. a.13, gA.21) mahAAraMbha karavAthI, mahAparigraha dhAraNa karavAthI, paMcendriya jIvono vadha karavAthI ane mAMsabhakSaNa karavAthI jIvo nArakImAM utpanna thAya che. AMkhanA jyAM palakArA jeTalo samaya paNa sukha nathI hotuM. " (opa. sUtra 34, jIvA. prati. 3, u.3, gA 8, 10, u.a. 10gA. 48,49) AthI vIra puruSe sarva lokamAM koInI paNa hiMsA karavI nahiM, teNe nizcala samaphatva dhAraNa karavuM, aparigrahI banavuM ane laukika mAnyatAone vaza na thatAM tAtvika bodha prApta karavo. (sU. zru. 1, 4, 5, 7.2, gA. 24) mAgusse vigraha lakhuM suI dhammasya dullA je soccA parivarjati tavaM khaMti mahisayA (u. a. 3, gA. 8) AgAthAmAM manuSya zarIra pAmIne dharmanuM sAMbhaLavuM durlabha batAve che. paNa dharma kevo? je sAMbhaLavAthI tapa, ahiMsA ane kSamAnA guNo prApta thAya, tevA dharmanuM zravaNa batAvela che. A logassa sUtramAM paNa kahyuM che : ArUSNa bohilabhaM samAhi vara muttama diku - huM evuM"Arogya mAguM chuM ke jethI huM bhabhazraNamAMthI chUTavAno bodha laI zakuM. janma punarjanma 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTavAno upAya karavo, e ja bodhidurlabha bhAvanA kahevAya che. AvI IcchAno bodha thavo e paNa durlabha che. je Atmagupta thaIne kaI karato nathI. te navAM karma bAMdhato nathI. te karmanI nirjarAnuM svarUpa jANe che ane jANIne te mahAvIra puruSa jevuM vartana kare che, tene A saMsAramAM pharI janma levo paDato nathI ke maravuM paDatuM nathI. (sU. zru. 1. a. 15, gA. 7) chelle kahyuM che : jJAnano saMpUrNa prakAza thavAthI, ajJAna ane mohano sarvathA tyAga karavAthI, ane rAga tathA dezano sarvathA kSaya karavAthI A jIva ekAMta sukharUpa mokSane pAme che. (utta. a. 32, gA. 2). TUMkamAM : Iha mAgurasa dAge, dharmImArAhita narA. arthAtuM : dharmanI ArAdhanA karavA mATe ja A manuSyalokamAM manuSyo utpanna thAya che. (sU. zru. 4. 1, a. 15, gA. 15) Avo durlabha manuSyajanma prApta thayA pachI aneka manuSyo tene vyartha gumAvI de che. mitra prakaraNamAM AvA ajJAnI mANasonI sarasa sarakhAmaNI karI che : je mANasa pramAdane vaza thaI duprApya evA manuSyajanmane vyartha gumAvI de che, te ajJAnI mANasa sonAnI thALImAM mATI bharI rahyo che. amRtathI 1 paga dhoI rahyo che. zreSTha hAthI para lAkaDAno bhAro lAdI rahyo che. ane ciMtAmaNi ratna kAgaDAne uDADavA mATe phekI rahyo che. mATe ja kahyuM che : durlabha prApta mAnuSyaM hArayadavaM mudhaiva maa| (pArvacaritra) durlabha manuSyajanma meLavIne vyartha gumAvI na dezo. manuSya bhava maLyA pachI enI durlabhatA samajAya, dharmatatvamAM zraddhA bese, ane mokSagatinI AgamolatA samajAya, e ati kaThina vAta che. sAcI zraddhA ghANI durlabha hoya che. eTale bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke : uttarAdhyayana niryuktimAM manuSaSyajIvananI durlabhatA darzAvavA mATe 1) culo 2) pAsA 3) dhAnya 4) vRta 5) ratna 6) svapna 7) cakra 8) carma 9) yuga (dUsaruM) ane 10) paramANu. ema dasa daSTAMta ApavAmAM AvyA che. dareka daSTAMtamAM vAstavika rIte labhagabha azakya ke asaMbhavita vastunI vAta karI samajAvyuM che ke evI vastu paNa kyAreka zakya ke saMbhavita bane. paNa manuSyagatimAM janma meLavavo eTalo sulabha nathI. janma punarjanma 137 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImade amUlyatatvavicAramAM gAyuM che : bahu puNya kerA puMjathI, zubha deha mAnavano maLyo, to ye are bhavacakano AMTo nahiM eka TaLyo. manuSyagatimAM ja muktinI saMbhAvanA che. manuSyano avatAra maLyA pachI muktine puruSArtha ja mAnavano udyama che. ane emAM ja manuSyanI garimA, manuSya pAnu ane caturAI che. narasiMha mahetAe gAyuM che : bhAge nare saMyo tatvadarzana vinA, ratnaciMtAmaNi janma khoyo. ciMtita jenAthI prApta thAya, te maNine ratnaciMtAmaNi kahyo che. e ja A manuSya deha che. manuSyajAtinuM pada utkRSTa che. mahAbhAratamAM kahyuM che : "ra mAnuSAta zreNatara di viSita manuSyathI zreSTha koI nathI (zAMtiparva 288-20) manuSyanI AvI AgavI pratiSThA karavAmAM jaina tIrthakarono mahattama upakAra rahyo che. tIrthakaroe mAnavImAM acaLa vizvAsa pragaTa karyo che. aneka janmonA pugya thI A manuSyadeha, manuSyabhava prApta thayo che. eTale puNathI meLavelI cIjathI pApa karAya, to tevI cIja pharI maLavI muzkela che. zAstromAM kahyuM che : jIvana sAthe marAga niyata che, pAga mAga sAthe janma niyata nathI. arthAta mRtyu pachIno janma mAnavajanma haze ke anya, e nizcita nathI. aMbujajhaha, kiM na bujajhaha, saMbohI khalu pecce dullahA. go hUvamaMti rAIo, no sulabhaM pAgarAvi jIviya (sUyagaDAMga, a 2, gA. 1) aho buddhimAna mANaso ! tame bodha pAmo. zA mATe bodha pAmatA nathI, ane tamone maLelI buddhino vikAsa kema sAdhatA nathI ? zuM A manuSyajanma tamone vAraMvAra maLavAno che? ane bIjAM janmomAM bodha paNa maLavAno che? ATalI sagavaDa maLI che, chatAM ALasa kema karo cho? zuM tamArA jIvananI paLo vItI rahI che, te pAchI AvavAnI che? saMta tulasIdAse kahyuM, "zarIrama dharma khalu sAdhanama! zarIra dharmanI sAdhanA-ArAdhanA mATenuM sAdhana che. ane eja apekSAe dehane zubha kahyo che bAkI to mATInI mATI ja che. janma punarjanma 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale ja manuSyapaNAne eka samaya - eka kSaNa pANa ciMtAmaNiratnathI parama mahAmyavAna ane mUlyavAna che. enuM viziSTa eTale mokSanA sAdhananA kArAgarUpa hovAthI tene mokSanuM sAdhana kahyuM che. ane to ja tenu mahAbhya che. nahiM to pazunA deha jeTalI paNa tenI kiMmata nathI. cakravatInI samasta saMpatti karatA paNa manuSyadehanI eka paLa mAtra paNa vizeSa mUlyavAna che. jenA vaDe UMcAmAM UMcuM kAma laI zakAya evuM koI zarIra hoya, to te mAnavazarIra che. ene pApathI abhaDAvAya nahi. enI sAthe ceDAM na karAya, maMdiranI jema zuddha svaccha ane pavitra rAkhavAnI apekSAe ja sarjanahAre te ApAgane sopyuM che. dazavaikAlika sUtra (8) 36) mAM kahyuM che : jyAM sudhI ghaDapaNa satAvatuM nathI, rogAdi vadhatA nathI, Indriyo azakta banI nathI gaI, tyA sudhI yathAzakita AcaraNa karI levuM. zaMkarAcAryae kahyuM che : zarIra dhruje che. vALa sapheda thaI gayA che, moMmAMthI dAMta paDI gayA che. gharaDo lAkaDInA Teke cAle che. chatAM AzA (lo bha) chUTatI nathI. zrImada rAjacaMdra kahetA : kALa zuM khAya che? prANI mAtranuM AyuSya khAya che. jeTalo vakhata AyuSyano che, teTalo ja vakhata upAdhine jIva rAkhe, to manuSatvanuM saphaLa thavuM kayAre saMbhave ? - jJAnIno deha upArjana karelA evAM pUrvakarma nivRtta karavA arthe ane anyanI anukaMpA artha hoya che. kuMdakuMdAcArye lakhyuM che : 'jene dehAdimAM ANu jeTalI paNa Asakti che, te mANasa bhale ne badhA zAstro jAgato hoya, chatAM mukta thaI zakato nathI. caturgatibhavasaMbhramaNa jAtijarAmaraNa - rogshokaashc| kulayonijIvamArgaNA - sthAnAni jIvasya no snti|| zuddha AtmAmAM cagatirupa bhavabhadmANa, janma, jarA, maraNa, roga, zoka, tathA kuLa, yoni, jIvasthAna ane mArgaNAsthAna nathI hotAM. zrImad kahetA - anaMtavAra dehane AtmArthe gALyo che. je deha AtmArthe gaLAze, te dehe AtmavicAra janma pAmavA yogya jANI, sarva dehArthinI kalpanA choDI daI, eka mAtra AtmArthamAM ja teno upayoga karavo evo mumukSu jIvane avazya nizcaya hovo joIe.' keTaluM jIvyA enA karatAM kevI rIte jIvyA e ja agatyanuM che. - sArthaka ja ume punarjanma 139 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke vyartha ! A man's value is not measured by the years he has lived or even the work he hass done; It is measured by the strength of character he has moulded. The profit of life consists not in space or span but in the use. Some men have lived long that had short life si scrl: Nothing is more dishonourable than an old man, heavy with years, who has no other evidence of his having lived long, except his age. mANasanA jIvananI zarUAta, vikAsa, haga ane aMta - keTalAM badhAM avanavA raMgonI milAvaTa dhAraNa kare che, paNa chello raMga to mukitano ja hovo joIe. to ja kabIranI jema chelle sarjana hArane pAchuM soMpatA kahI zakIe: dAsa kabIrane jatanase oDhI, jyoM kI tyoM dhari dIni cadariyA' tamAma kSAyo ane karmothI mukta...I shall keep my body pure, knowing that thy living touch is upon all my limbs. kalpanA, tatvajJAna ane dharma e trAga mAnavI jIvananI bIjA koInA jIvanamAM na hoya tevI vizeSatA che. jIvanazakitanA mukhya traNa aMza, cetanA, saMkalpa ane vIrya (baLa). manuSyajAtine sauthI moTI kIMmatI kudaratI bakSisa maLI che, te sAhajika bhAvane dhAraNa karavAnuM ke utpanna karavAnuM sAmarthya tathA yogyatA che. te asAdhAraNa vikAsanuM mukhya sAdhana che. daihika dunyavI ke dhULane badale AdhyAtmikatA pasaMda karI sokreTisa jhera pI amRta thaI gayA. Izue vadhastaMbhana siMhAsana banAvyuM. buddha, mahAvIra, zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjIno apratima puruSArtha e ja koTino hato. aneka jIvo AtmajJAna pAmyA, ane mukta thayAM. zrImade lakhyuM che : "sarva jIva che siddhasama, je samaje te thAya.' mAnavIne mRtyu nahiM, Asakti rAve che. mokSa sivAya maraNa TaLe nahiM. "muktino artha ja e ke mRtyuthI mukti. mRtyuthI mukta thanAra janmathI mukata thaI jAya che. bahunAM janmanAmanta-bahu janmanA aMte prApta thAya evI dazA che. muktinI ArAdhanA zarIranA mAdhyamathI ja thaI zake che. jijIviSA e mAnavInI eka mULabhUta vRtti che: pANA Life Instrict eTale 'Irojha'.. mRtyueSaNA Death-Instrict ne phoIDe 'thAnATosa' evuM nAma ApyuM, IDe eno adhikAra jiMdagInA pAchaLanA varSomAM karyo. virodhAbhAsI lAge evI bau vRttio eka sAthe ja manamAM side by side janma punarjanma 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelI che. kyAreka ekamekamAM guMthAyelI paNa lAge. phoIDa ahIM AvIne aTakI gayA. phoIDane bhAratIya vicAradhArAo ane saMskRti pratye anahada Adara hato. paraMtu jaina darzana ke pAtaMjala yogano koI paricaya na hato. phoIDa jene maraNecchA-paeNtha IsTIMkaTa samajI beThA, e mRtyunI IcchA ke vRtti nathI pALa, WILL TO FREEDOM muktinI IcchA che. eTale jene muktinI abhilASA kahe che. Impulses and desire can be completely overcome, but the Will To Freedom cannot. mAnavImAM anaMta jIvana, mukta jIvananI IcchA, Desire for eternal Life paDelI ja che. phoIDa mRtyunI vRtti sudhI to pahoMcyA, emanI dizA sAcI hatI. pANa muktinI dhAraNA- Concept sudhI pahoMcavAno avasara na Avyo. jo evuM thayuM hota to manovijJAnanA parimANa badalAI jAta. pUrvanA ciMtana paricaya hota, to phoIDa kadAca e sinthasIsa - e samanvayane upalabdha thaI jAya che vItarAgatA no che. .. : yoga sAIkolojI no eka hetu e che, ke muktinI vRtti kema baLavattara banAvavI jethI eSAgAo maMda paDe che. A muktinI mULabhUta vRtti Instrict saumAM nihita che. e yathArtharUpe pAmI zakAya, tyAre ja kahI zakAya ke Death, thou shall die. mRtyu marI gayuM re lola. jIvapaNA bAMdhI rAkhe che. mRtyu epaNA mukta kare che. koI paNa sAdhanA, koI paNa bhavanI nirarthaka nathI hotI. manuSyanA jIvana hetu ja janma maraNanA cakramAMthI chUTavAno ja che. kyAM sudhI bhavabhramANamAM bhaTakavuM? zaMkarAcArye kahyuM che : punarapi jananuM punarapi marAgaM punarapi jananI jaThare yanama; Iha saMsAre bahudustAre kRpayA pAre pAhi murAre. arthAtuM : "pharI pharI janmavuM ne pharI pharI maravuM; vaLI pharI pharI mAtAnA garbhamAM sUvuM. A atyaMta dustara ane apAra saMsAramAM AvuM vAraMvAra thayA ja kare che, e murArI ! kRpA karIne mane ugAro'. - jIvanane jo tame cAhatA ho, to samaya gumAvazo nahi. kAraNa ke jIvana samayanuM ja baneluM che. eka jiMdagI, mANasanA mahAjIvanane hisAbe zuM che? ane du:kha to maravAmAM tyAre hoya, jyAre ahiMnA karatA parabhava sArUM nathI maLavAnuM enI khAtrI hoya ! mahAvIrasvAmIe gautamane vAraMvAra kahyuM che : 'kSaNa mAtrane pramAda na janma punarjanma 141 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara. mahAvIra kahetA : jevI rIte vRkSanA pAMdaDA pILAM paDI bhUmi para kharI paDe che, evI ja rIte manuSyanuM jIvana paNa AyuSya pUruM thatAM kSINa thaI jAya che. mATe te gautama ! kSaNamAtra ne mATe paNa pramAda na kara. je rIte ghAsanI pattInI aNI para jhUlatuM jhakALabiMdu bahu alpa samaya TakI zake che, tevI ja rIte manuSyanuM jIvana kSaNabhaMgura che. ethI he gautama!. kSaNabharane mATe pramAda na kara. tuM mahAsamudra tarI cUkayo che. have kinAre kema besI paDyo che? pele pAra pahoMcavA mATe jaladI kara! he gautama! kSaNabharane mATe pramAda na kara. TAgora Aja vAta kavitAmAM kahe che : Let your life lightly dance on the edges of Time like a dew on the tip of a leaf. "samaya goyama ! mA pamAyae. yogya ciMtana, zuddha daSTi, zuddha cAritra- prApta thavuM durlabha che. Ane ja zAstroe bodhidurlabha bhAvanA kahI che. manuSyabhava aNamola che. samaya amUlya che. sarva prakAre nirbhaya evA AtmajJAnanI temAM ja zakyatA rahelI che. ane te siddha karavAmAM ja mANasano manuSyapaNAno mahimA rahelo che. saMyamano mArga zreSTha che. A mArga muktinA dvAra sudhI, mokSa sudhI laI jAya che. janma-maraNanA cakramAMthI chUTavAno A eka mAtra upAya che. saMsArano bhAra DubADe che. ane saMsAramukta haLavAza tAre che. je AtmA che, te ja paramAtmA che. "appA so paramappA' AtmAnuM paramAtmAsvarUpa thaI javuM e ja parAbhaktinI iveTanI hada che. (tatvArthasUtra - umAsvAtI) O beggar, to beg at your own door? chevaTanA samaye samaya cUkIza hai mayu, samAdhi, janma ane svapna atyaMta vyaktigata ghaTanAo che. darekane potAnuM nijI mRtyu hoya che. mAtra Izue ja potAno jUsa nhoto uThAvyo. Every man has his own cross, hareke potAnA motano sAmAna pote ja ekaTho karavo paDe che ane pote ja uThAvavo paDe che. mRtyu e vyakti sApekSa ghaTanA che. Death belongs to Life as Birth does. jama punarjanma 142 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu e sakaLa vizvamAM susaMgata jIvanarUpI kAryakramanI parAkASTA che. mRtyune roga ke taMdurastI sAthe koI levA devA nathI. kevaLa potAnuM kArya pAra pADavA mRtyu eno upayoga kare che. ravIndranAtha TAgoranI saMvitti : aneka kavio ane ciMtakonI jema TAgore mRtyunA saMdarbhamAM jIvana jIvananA saMdarbhamAM prema, premanAM saMdarbhamAM paramezvarane Alekhyo. mRtyunA khaDiyAmAM kalama boLI anaMta jIvananuM citrAga karyuM. TAgora kahetA : tAro aMtima saMsparza rAtarAgInA phUla jevo mRdu ho; he suMdastama aMta! kSAgabhara sthira thaMbhI ja ane tArA chellAM zabdo maunavANImAM ja uccAra huM tane vaMdana karuM chuM ane tAro paMtha Alokita karavA mATe dIvo dharuM chuM. anya eka kAvyamAM kavi kahe che : tArA agaNita tArAomAM mAro nAnakaDo dIpa samAvI le! to tAre AMgaNe ajAgyA tarIke Avyo, mahemAna thaI tArA gharamAM rahyo. ane te dharatI tAro mitra banI tArA sAthI vidAya thAuM chuM. meM hatAzA ane vedanA veThayAM. mRtyune oLakhuM; A duniyAmAM che, eno mane AnaMda che. meM je joyuM te anupama che. unsurpassable. " "pratyu mATe daravAje TakorA deze tyAre huM ene zuM A pIza ? ene khAlI hAthe to nahiM javA dauM mArA mahemAna samakSa jIvanathALa dharI daIza. pAnakharanA divaso ane unALAnI rAtono madhura ehasAsa, mArI AyuSya bharanI saMpadA jIvanA te ene caraNe dharI daIza." te pachInA kAvyamAM kavi kahe che : O THOU the last fulfilment of life, Death, my death, come and whisper to me! divasa pachI divase haiyollAsa ane hRdayazULathI meM tArI rAha joI che. tArI eka amIdaSTithI huM tAro thaI jaIza. phUlo guMthAI gayAM che. vararAjA mATe hAra taiyAra che. After wedding the bride will leave her house and meet her lord alone in the solitude of night. A suSTi paranuM mAruM jIvana karma samApta thaze, tyAre rAjarAjezvara ! huM ekalo, mauna tArI samakSa mukhonmukha hAtha joDI ubho rahIza - Face to Face lorDa TenIsana jevI ja vAta TAgore kahI. eka prArthanAmAM kavi kahe che : Give me confidence that belongs to Life in Death! tAro sAda paDatAM huM mArA badhAM sapanAM choDI doDI AvIza. jIvana athaka - Inexhaustible che, te jANavA huM pharI pharI mRtyu pAmIza, janma punarjanma 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM 'eno' cahero joyo nathI, eno dhvani paNa sAMbhaLyo nathI, mArA ghara pAsethI pasAra thatAM 'enA' haLavAM pagalAMno avAja padhvani mAtra sAMbhaLyo che. meM jIvanabhara tane mArAM gIto vaDe ja zodhyo. mAro avAja jyAre mRtyumAM viramI jaze, tyAre mArAM gIto tamArA hRdayanAM dhabakAramAM guMjaze. TAgore Twilight nI godhuli veLAnI, goraja - AratI jhAlara sadhyA samayanI, divasa ane rAtanAM saMdhikALanI pavitra kSaNanI vAta kahI. jIvana ane mRtyunA saMdhikALanI nizcaMta kSaNane, enAM saMgamane Holy Confluence of Life and Death kahI vadhAvI. TAgorane to mRtyu sAthe bhAIbaMdhI hatI, bhAIbaMdhane to be hAtha phelAvI bheTI zakAya. kAkA kAlelakare mRtyune paramasakhA kahI navAjyA. vizvativae mRtyune sAme joyuM tyAre ja kavitA sphurI AvI. 'zriya chalanAmiya' kAvya racavAnA AnaMdamAM jIvamAtrane DarAvato mRtyuno bhaya ogaLI gayo. TAgoranA aneka 'mRtyugAna' mRtyune paNa yAda to AvyAM ja haze ! TAgora to jIvanathI ja abhibhUta hatA Izvarane pUchatA 'What divine drink wouldst thou have, my God, from the overflowing cup of my life? mRtyu nathI aniSTa, nathI DarAmaNuM. maraNanI bIpha ane jIvavAnI hoMza, e sAcI rIte to maraNottara sthiti aMgenA ApaNA ajJAnane kAraNe che. punarjanmanI bAbatamAM ApaNI zraddhAnI A kasoTI che. jIvananI hareka avasthA pavitra che, sauMdaryamaya che. mRtyu e mAtra chellI kSaNanI ghaTanA nathI, paNa samayagALAnI ghaTanA che. jIvanano ja hisso che. jIvananI ja eka avasthA che. jIvanasaMgItimAM chellA TaMkAra pachI paNa je guMja aMtima sUranI laya rahI jAya, te mRtyunI chellI e guMmAMthI je navI simphanI udbhave. e guMja navAM bahetara janmane nirmANa kare, athavA mukti apAve. When the music stops, the melody lingers on... mRtyu yogathI dhavuM joIe, rogathI nahiM. mAnavIe yogArUDha thaI mRtyune sAmI chAtIe bAhu phelAvI bheTavuM joIe. nahiM to bahudhA pIThapara savAra thayelI bhUtakALanI atRpta vAsanAo mRtyune muzkele banAvI de che. yAjJavalkaya jyAre gRhatyAga karatI vakhate banne patnIone badhI saMpatti ApavA taiyAra thayA, tyAre maitreyIe pUchyuM : ''yano haiM nAmUtA sthAna vimA~ tena ryAn ! jenAthI huM amRta na thAuM, te laIne huM zuM karuM ?'' janma punarjanma 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eno artha zo ? amara thavuM eTale zuM? A pArthiva zarIrane upADIne kyAM sudhI cAlyA karavuM? athavA mRtyu pachI paNa koI paNa rUpe janmAMtare ke avasthAMtare TakI rahevuM? eka mRtyumAMthI bIjA mRtyumAM javAnuM? A badhuM huM laIne zuM karuM? mAre to amRta joIe. A che maitreyInI prArthanAno maMtra. jIvanamAMthI mRtyu e ApaNI bhASA che. jyAre vaidika RSionI bhASA che : mRtyumAMthI amRta. pazcimano zabda prayoga che. And then Death Set in' "mRtyue praveza karyo." ApaNo zabda prayoga che : mRtyumAM praveza. mRtyumAM praveza te amRtamAM praveza. When man bursts his mortal bonds, is not Boundless revealed that moment? vinobA roja mRtyunI riharsala karatA, emaNe ughanuM nAma ja 'mRtyunI riharsala pADayuM hatuM. vinobA kahetA bhagavAna kRtana nathI. jo jIvanabhara ApaNe enI sevA karI haze, to chevaTe e ApaNI sevAmAM jarUra raheze. mRtyu e vikAsanuM chelluM sopAna che. saMlekhanA mRtyu para jIvananI yazakalagI che. bhatRhari kahe che : nivRttA bhogecchA... arthAt : bhoganI IcchA kSINa thaI gaI che. huM purUSa chuM te prakAranuM abhimAna gaLI gayuM, samavayaska prANapriya mitro svarge sidhAvyAM. lAkaDInA Teke mAMDa uThAya che. banne AMkhe sajajaDa motiyo utaryo che. chatAM paNa A dhRSTa kAyA maraNarUpI vipattithI DarIne coMkI uThe che. mRtyu zabdathI paNa gabharAmaNa thAya che, paraMtu mAnuSI jIvana tenI maraNAdhInatAne kAraNe cAle che. tethI sAcI sukhazAMti ane AnaMda meLavavA potAnA mRtyunI spaSTa, jIvaMta smRti mANasane atyaMta upayogI che. mRtyu game teTaluM bihAmaNuM lAgatuM hoya, to paNa enI satata smRti rAkhavAthI mANasanA jIvanamAM adbhuta parivartana Ave che. saMta ekanAthe mArgadarzana mATe AvelA eka bhAIne kahyuM "sAta divasa pachI tAruM mRtyu thaze" saMtanI vANI, khoTI to hoI ja na zake! pariNAme e bhAIo jIvananA chellA sAta divasa sAdhunI jema vItAvyA, paraMtu mRtyu AvyuM nahi! pAchA saMta pAse gayA. saMte kahyuM "have tane mArgadarzananI jarUra nathI. meM to tAruM jIvana sudhAravA tane mRtyu pratye jAgRta karyo. have sAta divasa je rIte jIvyo che, tema ja jIvye jAe ja dizAmAM cAlyo jA" mRtyunI jIvaMta smRtie e bhAInuM jIvana sudhArI dIdhuM. jIvanano saravALo e ja mRtyu. jIvananuM saravaiyuM e ja mRtyunI kSaNa, janma punarjanma 145 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI paLa. mRtyunI kSaNa TALI nathI zakAtI paNa mRtyunuM svarUpa kevuM hoya te nakkI karavAnI svAdhInatA manuSyane hoya che. eno prakAra badalI zakAya che. ApaNane jIvavAnI evI Adata paDI gaI che ke maravAnI AvaData ApaNe bhUlI gayA chIe. maLelA jIvananuM chelluM biMdu che : dehAMta. paNa tene prathama rAkhavuM paDe. aMtakALanuM alpebhAna paNa mAnavI mATe yAtanAmaya hoya che. e vicAre che,'"arere mArI patnI, saMtAno, saMbaMdhIo, mitro, mAlamilakata, baMgalA-gADI, mobho, yazasvI kAryo ane nAmanA, e badhA sAthe mAro avismaraNIya AnaMdasabhara saMbaMdha pUro thaze ? are, mArA vagara mArA parivAranI zI hAlata thaze ?'' A vicAre ja ene raDavuM AvI jAya che. to mRtyuzayyA para A yAtanA kevI vasamI bane ? AvuM kaSTadAyI mRtyu koNa Icche ? je mANase rAgadveSa, mAnApamAna, IrSyA moha, krodha, lobha, verabhAva saMgraha, temaja sAdhana sAmagrI ekaThI karavAmAM ja jIvana pUrUM karyuM hoya, tene mATe A sarva bAbato Asakti ane mamatvanA baMdhano banI jAya che. deha chUTe che, tyAre vedanA thAya che. tevI ja rIte jeNe AkhI jiMdagI rodaNAM ja rayAM hoya, satata badhA sAme phariyAdo ja karI hoya, roSa, rIsa, ane cIDamAMja jIvana vyatIta karyuM hoya, bhogane ja jIvananI mIThAza ane ItizrI mAnI hoya, eka rIte kahIe to klezamaya jIvana ja jIlyuM hoya, tene jIvana choDatAM paNa kleza ja thAya che. to bIjI bAju jIvanamAM mAna ke apamAna, prazaMsA ke niMdA pratye samabhAva keLavyo hoya, saMtoSa ane saMyamamAM arthAta sAduM jIvana jIvyA hoya, IzvaranA anugrahathI je maLyuM tene prasAda samajI svIkAryuM hoya, anyo mATe upayogI jIvana jIvyA hoya, saMsAramAM gaLADUba ke lipta na hoya, ahiMsA ane karUNAnuM sevana karyuM hoya, mamatvano tyAga ane anAsakta valaNa keLavyuM hoya, tene mATe dehatyAga yAtanA rahita ane sahajakriyA jevI bAbata banI jAya che. zrImad bhAgavata dharmagraMtha temaja bhaktigraMtha gaNAya che. parIkSita rAjAthI RSinuM apamAna karavAnI bhUla thaI gaI. RSIputra zApa Ape che ke sAta divasa pachI enuM mRtyu thaze. parIkSita rAjA A zikSA saharSa svIkAre che. mahAna yogI zukadevajI pAsethI bhAgavatanI kathA sAMbhaLe che. pariNAme parIkSita rAjAnuM mana parama tatvamAM kendrIta thatuM rahe che. ane sAta divasanI avadhi pUrI thatAM parIkSita rAjA parama tatva sAthe aikya thayuM hoya, evI avasthAmAM sahajapaNe dehatyAga kare che. tethI zrImad bhAgavatano graMtha maratAM zikhavADe che ema je kahevAya che, te yogya che. divaMgata AtmAonI zAMti arthe zrI bhAgavatanI kathA karavAnI janma punarjanma 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUDhi paDI gaI che, paraMtu A kathAno eTalo ja artha ke marma nathI. paNa jIvita mATe maMgaLamaya mRtyu zIkhavAnI bAbata che, ane tenA anusaMdhAnamAM jIvatAM AvaDe tevI uttama kakSAnI bAbata che. - pazcimamAM jIvananA saMdarbhamAM mRtyunuM ciMtana thAya che. ApaNe mRtyunAM saMdarbhamAM jIvananuM ciMtana karIe chIe. We look at Life from platform of Death. A bhedanuM mULa kAraNa e che ke pazcimI saMskRti mRtyu sAthe ja jIvanano aMta mAne che. ApaNe punarjanmamAM zraddhA dharAvIe chIe. upl Haillant stal "We begin to die as soon as we are born and the end is linked to the beginning arthAt : ApaNA janma sAthe ja mRtyunI prakriyAno prAraMbha thaI jAya che. ane aMta bIjA janmanA prAraMbha sAthe joDAyelo che. paNa mANasa maraNanuM smaraNa TALato rahe che. mRtyune kema bhUlavuM e ja prayAsamAM maMDyo rahe che. maraNa zabda paNa apazukaniyALa bhAse che. dareka kSaNe AyuSya kapAtuM jAya che. teno vicAra paNa mANasane Avato nathI. jJAnadeva kahe che, "tuva ritakautuka dekhAya che. mANasane ATalI nirAMta kyAMthI rahe che? e vAtanuM jJAnadevane * Azcarya che. phenca philasUpha pAskala pAse'mAM lakhe che ke laDAImAM janAra sipAI 'TomI" pratyakSa maraNa sanmukha hovA chatAM, tene vIsarI javA, khAze, gAze, nAcaze, rAgaDA tANaze. ApaNe badhA A TomI jevA chIe, paNa tethI mRtyu TaLe che kharuM? - gAMdhIjI kahetA 'huM ekasarakho reMTiyo reMTiyo ryA karuM chuM. reTiyo pavitra che, paNa aMtakALe tenI paNa vAsanA na hovI joIe. jeNe mane reMTiyo sujhADayo te tenI phikara rAkhavAne pUrepUro samartha che. reMTiyo have bIjA sArA mANasonA hAthamAM pahoMcyo che. enI phikara choDI mAre paramezvarane maLavA taiyAra rahevuM joIe'. rAmanAma gAMdhIjInA zvAsamAM vaNAI gayuM hatuM. ane goLI vAgI tyAre he rAma" ja mukhamAMthI saryuM. gItAnA AThamAM adhyAyamAM bhagavAne kahyuM che : mane ja smarato aMte choDI jAya zarIra je, mAro ja bhAva te pAme, temAM saMzaya nA kazo. deha choDatAM je bhAva hoya, te ja bhAva pAme. mane pAmIne mahAtmAo punarjanma dhare nahiM. brahmAnAM loka paryata sarvene AvAgamana rahe, paraMtu mane pAmIne punarjanma rahe nahiM. dhyAnayoga batAvatAM zrIkRSNa prAraMbhamAM ja eka mahatvanI vAta kahI che. ke mAre mAro uddhAra karavo ja che. A manakhAdehamAM huM AvA ne Avo paDI rahenAra nathI. UMco kUdako mAravo ja che. paramezvara pAse pahoMcavAnI huM hiMmata janma punarjanma 147 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhI kozISa karIza', evo daDha saMkalpa hovo joIe. - A badhuM sAMbhaLatAM arjuna zaMkA raju kare che ke manuSyane zraddhA che, paNa, prayatna maMda che. saphaLa nathI thato. to tenI kevI gati? zuM chUTA paDelA vAdaLAnI jema nAza nathI pAmato?' bhagavAna bolyA "evo zraddhALuno nAza thAya ja nahi. kalyANamArganuM sevana karanAranI avagati na ja thAya. evo mANasa mRtyu pachI puSyalokamAM karma pramANe vasI pAcho pRthvI para Ave che. ne pavitra gharamAM janma pAme che. Avo janma lokomAM durlabha che. Ave ghera tenAM pUrvanA saMskArono udaya thAya che. teno have no prayatna tIvra bane che. Ama prayatna karatAM koI vahelA ne koI aneka janma pachI potAnI zraddhA ane purUSArthanA baLe chevaTe siddha yogI thaI parama gati pAme che." bIjA zabdoMmAM kahIe, to arjunanI zaMkA kaIka AvI che, ke have moTA thayA. be divasamAM marI jaIzuM. pachI A badhI sAdhanAno zo upayoga? bhagavAnano uttara A pramANe samajI zakAya, ke mRtyu eTale lAMbA gALAnI UMgha. rojanA parizrama bAda ATheka kalAka UMghIe chIe, e UMghano zuM ApaNane Dara lAge che? us UMgha na Ave to ciMtA thAya che. jevI UMghanI, tevI ja maraNanI jarUra che. UMdhyA bAda savAranA uThI kAme lAgI e chIe, tevI ja rIte maraNa pachI paNa A pAchalI badhI sAdhanA ApaNane AvI maLe che. | TAgora kahetA : We shall know someday that death can never rob us of that which our soul has gained. " jJAnezvarI mAM jJAna deve A prasaMga nI o vI o mAM jANe ke A bha ca ritra lakhI dIdhuM che. - nagrI ja sarvajJA/ varI tayAMte, sakala zAstre svyNbhe| nighatI mukheM. bALapaNamAM ja sarvajJatA temane maLe che; badhAM zAstro ApameLe temanAM moMmAMthI bahAra paDe che. e badhI kaDIomAM A bInA dekhAya che ke pUrvajanmano abhyAsa tamane kheMcI gayA vagara raheto nathI. koIka eka vyaktinuM citta viSaya tarapha vaLatuM ja nathI. tene moha jevuM kaI thatuM ja nathI. enuM kAraNa e ke teNe pUrvajanmamAM sAdhanA karelI hoya che, jenuM anusaMdhAna A janmamAM thaI jAya che. bhagavAne AzvAsana ApI rAkhyuM che ke : * "di kALavRta vizcita kutti tAta Rti, - - bApu! lyANamArge koI durgati pAmato nathI - kalyANa mArge janAranuM janma punarjanma 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazuM phogaTa jatuM nathI. AvI A zraddhA chevaTe ApI che. pUrvanA teja abhyAse kheMcAya avazya te yoga jijJAsu tethI zabdanI pAra jaya te khaMtathI karato yatna doSAthI mukta te thaI ghaNA janma thaI siddha yoge pAme para gati. (a. 6, zloka 37 thI 3) jIvana eTale saMskArasaMcaya saMskAra, sArAM ke narasAM, bannenI asara thAya che. bALapaNanI ghANI khelakUda bhUMsAI jAya che. pUrvajanmanA saMskAro to eTalA bhUMsAI gayelA hoya che ke pUrvajanma hato ke nahiM, tenI pAga zaMkA thaI zake. A janmanuM bALapaNa yAda nathI rahetuM, to pUrvajanmanI vAta ja zI ? divasane aMte thoDIka mahatvanI vAto-, mahinA ke varasane aMte moTI mahatvanI bAbato,-saravALe janmArAne aMte zeSa rahe che, jorAvara evo sArarUpa eka saMskAra, je vicAra mAga vakhate spaSTa tema ja UMDe hasI gayelo hoya, te ja vicAra pachInA janmamAM sauthI jorAvara kare che. e bhAthuM bAMdhIne jIvanI yAtrA AgaLa vadhe che. A janmanA aMta sAthe AgaLanA janmano prAraMbha thAya che. ethI hamezAM mRtyunuM smaraNa rAkhI jIvanano vahevAra karavo. satsaMskAranI dhArA AkhA ye jIvana daramyAna satata vahetI rahevI joIe. chevaTanI ghaDI rUDI nIvaDe, chevaTano sAra madhura nIvaDe, teTalA mATe AkhA jIvananI mahenata, AyuSyabharanAM uttama saMskArano abhyAsa rahevo joIe. uttama saMskAra mana para kema Thase eno vicAra A paLathI ja thavo joIe. jIvanabhara svAdano casko rahyo hoya, to chellI kSaNe bhojana ja yAda Avaze, e ja saMskAra baLavattara sAbita thaze. jiMdagI saMpati saMcayamAM ja vItAvI hoya, to chelle e ja khALakhAgATa rokaDo sAme Avaze. | nATakano eka aMza pUro thaI paDado paDe che, bIjA aMka mATe paDado uThe che ane AgalA aMkanA chellAM dazya sAthe anusaMdhAna thaI nATaka AgaLa vadhe che. chellA aMkanuM aMtima dazya arthAta mRtyunI paNa nATayakAra riharsala kare che. kedAranAthe mRtyunI riharsala karatA. janma-punarjanmamAM paNa eka aMka pUro thAya che, paDado paDe che, ane pAchuM navuM dazya zarU thAya che. aMtima aMta sudhI anusaMdhAnanI paraMparA hoya che. chellI kSaNe cittamAM rahelA bhAvanuM mahatva punarjanmanA saMdarbhamAM ghaNu mahatvapUrNa che. AvatA janmamAM e bhAva tarapha mANasa kheMcAya che, ane AgaLa vadhe che. AkharI kSaNa ApaNA mRtyu pachInI gati nakkI kare che. ApaNuM samagra janma punarjanma 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana ApaNI AkharI kSaNanA bhAvano nirNaya kare che. tatkagamAM ekAeka AkharI kSaNano nirNaya thaI zakato nathI, jIvanabharanI sAdhanA sivAya chellI kSaNamAM prabhumAM citta parovAya ane chellI kSaNa ujamALI bane, e zakaya nathI. te mATe jIvanabharanI sAdhanA jarUrI che. manovyApAra ane indriyone saMkelI, samagra prAgatatvane prabhumAM lIna karavAnuM che. gAMdhIjIne goLI vAgI ane mukhethI kSaNArdhamAM "he rAma' hoThe AvyA. AyuSyabharanI rAmanAmanI sAdhanAnuM sAtatya chellI kSaNe prakaTa thayuM. IzvaraparAyaNatA ja sthAyI bhAva na bane, to AkharI kSaNe Izvara banavAnI AzA choDI devI joIe. prabhumaraNamAM chellI kSaNa vIte, eja samAdhimarAga. abhAna avasthAmAM mRtyuzA para paDelA mANasane chelle navakAra maMtra, ISTa maMtra ke gItAno pAda ke ratnAkarapazcIsI saMbhaLAvavAmAM Ave che. dhAgAne lAge ke behozImAM mANasa zuM sAMbhaLato haze ? pAga evI ghaTanAo bane che ke dAktarI upAyothI mANasa pharI hozamAM AvI jAya che ane dharmanuM zuM sAMbhaLyuM te kahI zake che. badhI Indriyo dapa hovA chatAM AMtaramana hamezAM jAgRta hoya che. Do ramaNabhAI zAhe AvA kissAnI vAta kahI hatI. chevaTanuM prabhusmaraNa AvakhuM to sudhArI de che, paNa AgaLanI gati paNa sudhArI de che. ' aMtakALanuM smaraNa AkhA jIvananuM phalita che. maraNa vakhate je sarakAra " upara tarI Ave evI IcchA hoya, tene anusarIne AkhA jIvanano pravAha vALavo joIe. rAta-divasa tevuM valaNa rahevuM joIe. paramamaMgaLamaya maraNa maLe, te mATe satata jAgRta rahI jhUjhatAM rahevuM joIe. kSaNabhara paNa azuddha saMskAranI chApa mana para paDavA devI na joIe. ane evuM baLa maLe te mATe paramezvaranI prArthanA, nAmasmaraNa, tatvanuM raTaNa karI pharI karatA rahevuM joIe, to jene tevuM maraNa AvI maLe, te paramAtmAmAM bhaLI gayo jANavo. jenA jIvanamAM sattvaguNa pradhAna hoya, te maraNAMte jJAnamayU nirdoSa lokamAM janma pAme che. rajasa pradhAna hoya, te dhAMdhalI lokamAM, karmasaMgI lokamAM jAya che. ane tamasa pradhAna hoya te mUDhayonimAM janma che. sAtvika karmanuM phala nirmaLa, rAjasanuM du:khamaya, ne tamasanuM ajJAnamaya hoya che. caDe che sAtviko UMce, rAjaso madhyamAM rahe; hInavRtti tamodharmI tenI thAya adhogati (adhyAya 14, 15, 16, 18). deha sAthe uThelA A triguNo je tarI jato, janma punarjanma 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma-mRtyu-jarA du:khe chUTI te mokSa bhogave. (19) zrI mada kahetA : 'jene mRtyu sAthe mitratA hoya, athavA je mRtyuthI bhAgI chUTI zake ema hoya, athavA huM nahiM ja maruM ema jene ni thAya hoya, te bhale sukhe sue'. bhAratIya saMskRtimAM janmathI mRtyu sudhInA je soLa saMskAra mAnavAmAM Ave che, temAM mRtyune paNa saMskAra mAnyuM che. maMgaLamaya mAnyuM che. mRtyu viSe mANasa jeTalI ciMtA kare che, eTalI mAtrAmAM je ciMtana kare, to mRtyuthI abhaya thaI jAya. janmanA AnaMdanI jema mRtyu pAga AnaMdasvarUpa che. mRtyuno camatkAra na hoya, to jIvana jaDa ane nIrasa banI jAya che. mRtyu che, to tAjhagI, utsAha ane navA unmeSone avakAza che. jIvananuM mUlya ja mRtyu thakI che. The Stamp of Death gives value to the coin of Life jIvananA udagamathI ja mRtyunI prakriyA zarU thaI jAya che. eTale samajaNanI prathama lagathI ja mRtyunI taiyArI karavI, yathArtha abhigama vikasAvavo atyaMta Avazyaka banI rahe che. bALakane ApaNe aneka prakAranuM jIvanopayogI zikSaNa ApIe chIe, pachI bALaka pote zIkhe che. saphaLa kema thavuM, jIvana kema jIvavuM, e aMge aneka zAstro racAyAM che. paNa mRtyu aMgenuM zikSaNa apAtuM nathI. mRtyunuM smaraNa jo utkaTatAthI rahe, mRtyu samIpa ja che, aharniza beThuM che, ozike, evI jAgRti rahe to jIvanayAtrA saphaLa thaI jAya, jIvananI dizA badalAI jAya. It is seldom possible to lead a bad life and die a good death mRtyu vinA jIvanamAM AstikatA paNa TakI zakatI nathI. phaLa pAkyA pachI paNa DALIne vaLagI rahe, to temAM saDo pedA thAya. samayasara kharI paDavuM ja mahatvanuM che. to ja kavi popanI jema kahI zakIe. On! Death, where is thy sting? oh! Grave where is thy victory? mRtyu tAro DaMkha kayAM ? kabara, tAro vijaya thayo? mRtyu muktinuM dvAra banI javuM joIe zrImad kahetA. "jIvatAM marAya, te pharI na maravuM paDe, evuM maraNa IcchavAyogya che!" A ja samAdhimaraNa. lezyA : jaina darzananI abhinava manovaijJAnika dena che 'lezyA'. cha lezyAo dvArA bhAvanAo, vRttio, vicArataraMgonuM manovaijJAnika vizleSaNa, bhAvonuM pRthakakaraNa, atyaMta saraLa ane sUkSmatama daSTie samajAvavAmAM AvyuM che. janma punarjanma * 151, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avega, urmi, vRttio, krodha vagere kaSAyothI prerita-anujita mana vacana ane kAyAthI je pravRtti thAya, te bhAva leyA che. A pravRttinA cha prakAra che, teno nirdeza kRSNa, nIla, kApota, pIta, padma, ane zukla, A raMgonA rUpamAM karavAmAM Avyo che. pIta, padma ane zukla A traNa zubha lezyAo tathA kRSNa, nIla ane kApota, A traNa azubha lezyAo che. AtmA ane karmano je sabaMdha karAve che, te lezyA. manogata vyApAra, manovikAra, zubha ke azubha ciMtana, lezyAmAM pariNAme che, je zarIrane spaSTarUpathI prabhAvita kare che. dhyAna : pIDA ke du:khanuM ciMtana te ArtadhyAna. hiMsA krodha vera vagerenuM ciMtana te raudradhyAna. mukhyarUpe dharmanuM ciMtana te dharmajJAna. AtmAnA zuddhasvarUnI ramaNatA te zukladhyAna. AmAM prathama be dhyAna karmabaMdhanA kAraNa hoI choDayA yogya. bIjA be dhyAna karmabaMdhane chaMdanArA hoi AdaravA yogya. zukla lezyAvALA jIvane Arta ke raudra dhyAna hotuM nathI. paNa dharmadhyAna tathA zukladhyAna ja hoya che. kRSNe nIla ane kApota lezyAo adhama hoi bhavAMtaramAM durgati ApanAra che. tejolezyA (pIta), padmalezyA ane zukla lezmA e traNe dharmalezyAo hoI bhavAMtaramAM sadgati ApanAra che. (utta. a.34. gA 56-573) koIpaNa jIva AgAmI bhavamAM sArAnarasAM je sthAne utpanna thavAno hoya. tevI lezyA aMta samaye pariName che. jIva je lezyAmAM mare che, teja leyAmAM utpanna thAya che. aMta samaye : mati tevI gati bhAva tevo bhava sa: para: ucyate no: vara: yaca mati: taMtra vasati yatra matiH tatra gatiH jIvasya eva niyamena yena bhavati // (utta. a. 34.gA. 58 thI 61) yogendradeva viracita paramAtmaprakAza, prathama mahAdhikAra, gA. 111 jIvananI aMtima kSaNanI vAta IzopaniSada nI chellI traNa gAthAo - 16, 17, 18 mAM vaNI levAI che. sRSTinA dhAraka, poSaka, sarvavyApI prakAzakane aMta samaye jIva prArthe che; ke tAro prakAza thaMbhAvI de. tArA kiraNo sameTI le. tArI kRpAthI tArUM utkRSTa rUpa nihALI zakuM. huM paNa te ja svarUpa chuM. have mArA zvAsa akSaya prANamAM vilIna thaI jAya, mArUM zarIra rAkha thaI jAya, e ja eno aMta che, om... he mana have mArA bhUtakALanA kRtyo saMbhAra... je badhuM karyuM te yAda kara... janma punarjanma 152 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI kSaNe sArAM kAryo yAda karavAnuM sUcana karAtuM hoya che. aMtima paLanuM ciMtana ja AtmAnI mRtyu pachInI gati nakkI kare che. zubhanuM pariNAma zubha ja hoya. maratAM mANase zubha ciMtavana ja karavuM joIe chatAM e lakSamAM levuM jarUrI che ke je sadAcArI jIvana jIvyo hoya, tenA ja cittamAM sahajapaNe zubha vicAro Ave che. bAkI sadgati mATe svajanonI prArthanA-navakAra maMtra bahu kAma lAgatAM nathI. samasta AyuSyanA vicAro ane karmonA taraMgo aMta samaye ToLe vaLI manane bharI de che. mRtyu pAmatAM mANaso paramatinI AkAMkSA kare che. je chellI gAthAmAM Ave che. jemAM evI prArthanA che ke amArA pApono nAza karo, amane amArA karmonA suphaLa mATe sadmArge dorI jAo; ame zabdothI tamane vaMdana karIe chIe... chellI kSaNe zArIrika avasthA evI hoya che ke vaMdana karI na zakAya, eTale mAtra zabdothI ja vaMdana karAya che. upaniSadno ja adbhuta maMtra che : 'pUrNamAMthI pUrNa jatAM pUrNa rahe avazeSa ' padArthavijJAnI DevIDa bloma kahetA : 'mAtra pUrNatA e ja vAstavikatA che. je goTALo che, te ekatA ane anekatA vacceno che. dehAdhyAsa e ja saMsAra ane bhavacakranuM kAraNa che. A janma-punarjanmanuM bhamraNa nivAravAmAM mRtyu samayanI dazA-yogya dazA upayogI thaI zake. zrImad rAjacaMdrae lakhyuM che : 'sarva dehadhArI jIvo maraNa pAse zaraNarahita che. mAtra te dehanuM yathArtha svarUpa prathamathI jANI, tenuM mamatva chedIne nijasthiratAne athavA jJAnInA mArganI yathArtha pratIti pAmyA che, te ja jIva te maraNakALe zaraNasahita chatAM ghaNuM karIne pharI deha dhAraNa karatA nathI. athavA maraNakALe dehanA mamatvabhAvanuM alpatva hovAthI paNa nirbhaya varte che. anAdi kALathI jIva paryAya daSTimAM ja phasAI rahyA che. tethI zarIra Adi paryAyomAM ahaMbhAva, mamatva bhAva karI temAM harSa, zoka, rAgadveSa karyA kare che. tethI janmamaraNa UbhA thAya che. janmamaraNanA kAraNabhUta tevI paryAya daSTi tajavA yogya che, ema jJAnI puruSo pokArI pokArI kahI gayA che. chatAM jIva anAdi adhyAsane laIne te vAta mAnya karato nathI, gaLe utArato nathI. hiM to sarva du:khano nAza karanAra evuM je samyaktva te jIva alpa samayamAM prApta kare; samyajJAnI mRtyu prApta thavAthI sukha anubhave che ane harSa pAme che. mRtyu vinA e dehano saMyoga TaLe nahi. zarIranA mamatvano tyAga karI saMyama, vrata, janma punarjanma 153 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga, zIla Adi temaja dharmadhyAna sahita jJAnapUrvaka jo samAdhi mRtyu thAya, to AtmA pharI deha dhAraNa kare nahiM ane du:khane pAtra bane nahiM. punarjanmamAMthI chUTakAro maLe evuM samAdhi maraNa saune prApta thAya ! 'paramAgamasAra' mAM kahyuM che; tyAM sudhI jIva dehapradhAna viSayomAM mamatva choDato nathI, tyAM sudhI karmathI malina AtmA pharI pharIne anya anya prANo (zarIra) dhAraNa kare che. jyAM sudhI jIva dehAdika viSayomAM mamatvarUpa evuM te vikArI pariNamana choDato nathI. tyAM sudhI tenA nimitte pharI pharI karma baMdhAyAM kare che. ane tethI pharI pharI navA prANo (zarIro)nA saMbaMdha baMdhAyAM kare che. AyuSyabharanI re mehanata karavAnI che te aMtima kSaNa rUDI thAya te mATe. janma maraNanuM cakra TaLe te mATe, sArI gati thAya, te mATe. zrImad kahetA : 'chevaTanA samaye samaya cUkIza nahiM. durlabha manuSya avatAramAM karavA jevuM A ja kAma che ke pharI manuSya ke koI avatAra dhAraNa karavApaNuM na thAya. ane A badhuM chatAM marIne pAchuM avataravuM che, e vAtane mANasa dhyAnamAM rAkhe, to maratI vakhate ghaNI muMjhavaNo ochI thaI jAya. samyagdarzana jJAna cAritrANi mokSamArga: sammahaM saNaNANaM caraNaM mokkhassa kAraNaM nALe vavahArA Nicchayado tattiyamaIo Nio savvAmA arthAt : samyadarzana, samyagajJAna ane samyakcAritrane vyavahAranayathI mokSanuM kAraNa jANo. samyagadarzana jJAnacAritramaya niz AtmAne nizcayathI mokSanuM kAraNa jANo. dravyasaMgraha; gAthA 39. pazyati jAnAti anucarati AtmanA AtmAnaM ca eva / darzana jJAna cAritraM jIvaH mokSasya kAraNaM sa eva // arthAt : je jIva potAnA AtmAthI potAnA AtmAne dekhe che, jANe che ane Acare che, te ja abhedanayathI samyagadarzanajJAna cAritra yarUpa nizcayaratnatraya pariNata jIva eka ja mokSanuM kAraNa che. darzanaM jJAnaM cAritraM tasya ya samamAruM tiA itarasya pakamapi asti naiva jinavaraH evaM bhaNati // arthAt : (samyak) darzana jJAna cAritra nizcayanayathI tene hoya che, ke 'je samabhAva kare che. samabhAva rahita anya jIvane traNa ratnatrayamAMthI eka paNa hotuM nathI, ema jinavaradeva kahe che. janma punarjanma 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogendadeva viracita: paramAtmaprakAza dritIya mahAdhikAra gA. 13,40. mana vacana kAyAnI kriyA te AcAra. AcAra sad ke asadu hoI zake sa AcAra te sadAcAra. emAMye jIvanI potAnI pAMca zaktio sAthe saMkaLAyela AcAra paMcAcAra tarIke jaina darzanamAM oLakhAya che. jIvanI je pAMca zaktio che, te tenA jJAna-darzana-cAritra-tapa ane vIrya che. jIvanI buddhizakti ke vicArazakti che, te jIvanI jJAnazakti che. jIvanI bhAvanA, lAgaNI ane zraddhA-vizvAsanA mULamAM jIvanI darzanazakti che. jIvanI vartana - kAryazIlatAnA mULamAM jIvanI cAritryazakti che. jyAre jIvanI IcchAzakti, saMkalpabaLanA mULamAM jIvanI tapazakti che. ane jIvanI ekAgratA, daDhatA, ullAsa, tamannA, utsAha, umaMgavRtti e jIvanI vIryazakitanA phaLasvarUpe che. jIva mAtra zrama, zraddhA ane buddhipUrvaka jIve che. jIva mAtra, kSaNa pachInAM . AyuSyano vizvAsa rAkhI AzA zraddhA rAkhI jIve che, ane jIvaMta rahevAnI ceSTA kare che, zrama kare che, eTaluM ja nahiM, te mATe vicArapUrvaka vartana kare che. A trAga zakti mAtra jIvavAmAM kharcAya che, te saMsAramArga che. A ja zrama, zraddhA ane buddhi jyAre mokSanA lakSya kAryarata thAya che, tyAre zraddhA samyagadarzana bane che, buddhi samyagRjJAna bane che ane zrama vartana e samyagracAritra bane che. tethI ja samyagujJAna-darzana-cAritrANi mokSamArga' kahevAya che jyAre pUrNa jJAna-darzana cAritrANi mokSa che. je upAyathI samyagRjJAna utpanna thAya, te upAyanI ciMtA karavI, tenuM nAma bodhidurlabha bhAvanA. kema ke tevuM jJAna maLavuM, bahu ja durlabha che. samatA e sAdhanAno rAjapatha che. mokSarUpI vRkSanuM mULa che : samyakatva. punarjanma nathI joIto, deha nathI joIto, to dehabhAva choDavo joIe, dehabhAva choDavo te samyakatva che. je jJAnAcAra, darzanAcAra che. kAraNa ke deha e huM nathI' evuM jANavuM, AtmA ane deha jUdAM che tenuM bhAna thavuM, te jJAnAcAra che. jyAre daha e huM nathI' nI bhAvanA aMtargata huM AtmA chuM' ane vaLI 'AtmA nitya che ne huM paramAtma svarUpa che. evI daSTi thaI svarUpanuM lakSya thayuM, arthAta mokSanI duSTi thaI te darzanAcAra thayo. Ama deha e huM nathI' paNa "AtmA, * paramAtmA svarUpa chuM' evI daSTi thaI dehabhAva gayo ane AtmabhAva Avyo, - mithyA (vinAzI) daSTi maTI samyagu thaI, tenA baLe pachI AtmAbhAvathI AtmAne enA yathArtha samyagu AtmasvarUpamAM lAvavA mATe deha dharma upara pariSaha ane upasargonA kaSTa veThIne vijaya meLavavo eTale ke saMyama ane tapamAM pravRta thavuM, te cAritracAra ane tapAcAra che. svarUpa ramaNatA ane nI jaguNa sthiratA te sAdhupaNuM - cAritra che. samakitI te kahevAya, jenuM mana mokSamAM hoya, ane zarIra saMsAramAM hoya. AtmAnA bhAna vinA ekalA vrata pALe, to tene puNyano baMdha thAya, paNa jama punarjanma 155 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA janmamaraNa kAMI TaLe nahiM (Ibdopadeza -3) game teTalo zAstrono abhyAsa, AtmAnuM TAga hoya, paNa je AtmasabhAnatA, AtmAnubhAva, AtmajAgRti na pragaTe, to sarvavirati-tyAga paNa viphaLa jAya, paNa jo AtmajAgRti akhaMDa hoya, to saphaLatA nizcita che. AtmajAgRti vinA sarvaviratinuM ucca koTinuM paNa AcaraNa mukita apAvatuM nathI. (upadezapada gA. 233, TIkA) AtmA jo paramAtmA jevo na hota, to e pamAtmAne joI ja na zakata! zrImad rAjye apUrva avasaranI prathama kaDImAM lakhyuM che : apUrva avasara evo kyAre Avaze ? kyAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha che? sarva saMbaMdhanuM baMdhana tI#ga chedIne, vicarazuM kava mahatparuSane paMtha che? manuSyabhava to aNamola che ja. mAnavajIvana eka vikAsanI prakriyA che ahIM virAma nathI. mAnavIno vikAsa e mAnasane vikAsa, vicAronuM poSaNa ane suSupta zaktionA utthAnanI prakriyA che. sAmarthyanI kSitija vistAravAno upAya che. ApaNAmAM TUMTiyuMvALI beThelI graMthio choDavAno Izvaratta avasara che. nigraMtha thavAno apUrva avasara che. ApaNA mATe bIjuM jIvana paNa che, hovuM joIe. mATe A jIvana bhAre kiMmatI che. A pRthvI para A svarUpamAM pharI AvavAnuM nathI ane je maLe che, te rIte pharI maLavAnuM nathI. manuSya sRSTinuM Highest Organism kahI zakAya. A UMcuM zikhara enAthI paNa zuM evaresTa zikhara sara karavA bakSavAmAM AvyuM che. evo puruSArtha mANasa kare, evI zraddhA sAthe kudarate ApyuM che, jemAM mAnavI AnaMdamaya jIvana jIve, du:khamaya nahi, e abhilASA nihita che. jyAre amUlya avasara prApta thavA chatAM mANasa kevI pravRtiomAM vyasta thaI jAya che ! "amUlyatatvavicAramAM zrImade lakhyuM che : lakSmI ane adhikAra vadhatAM zuM vadhyuM te to kaho? zuM kuTuMba ke parivArathI vadhavA pAmuM, e nava graho; vadhavApaNuM saMsAranuM naradehane hArI javo, eno vicAra nahIM ahoho! eka pAga tamane havo!! (2). saMsAranA vadhavA sAthe naradehane veDaphI detAM eka paLano vicAra thato nathI? apUrva avasaramAM zrImad kahe che ke je pada sarva jJAnamAM dIThuM, te vANIthI kahI zakAya nahiM. e to anubhavagamya jJAna che. nigraMtha thavAnI AkAMkSArUpa chellI kaDImAM zrImad kahe che : janma punarjanma 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eha paramapadaprAptinuM karyuM dhyAna meM, gajA vagara ne hAla manoratharUpa je; to paga nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhuAjJAe thAzuM te ja svarUpa jo. AtmasiddhizAstra nI zAnadAra ughaDatI paMktiomAM zrImade kahyuM che : jeha svarUpa samajyA vinA pAmyo du:kha anaMta; samAvyuM te pada namuM, zrI sadgu bhagavaMta. vaLI kahyu che : kevaLa nija svabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa sUtro kahe che : (113) jyAM na indriyo che, na upasarga, na moha, na vismaya; na nidrA che, na tRSNA ane na bhUkha; e ja nirvANa che. jyAM na karma che, na nokarma; na ciMtA che, e ja nirvAga. nApi duHkhaM, nApi saukhyaM nApi pIDA naiva vidyate bAdhA / nApi maraNaM, nApi jananaM, tatraiva ca bhavati nirvANam // arthAt : jyAM nathI du:kha, nathI sukha, nathI pIDA, nathI bAdhA, nathI maraNa ane nathI janma, enuM nAma nirvANa. zrImadde aMtima paMkitaomAM kahyuM che : deha chatAM jenI te jJAnInA caraNamAM, saMta vinA aMtanI vAtano aMta pamAto nathI, saMtonuM yogabaLa jagatanuM kalyANa karo. varte dehAtIta; ho vaMdana agita. sarve AtmAthI jIvone vaMdana karI viramuM chuM. janma punarjanma dazA, parama puruSa prabhu sadgurU, parama jJAna sukhadhAma jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. OM zAMti zAMti zAMti 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugrahasaha saMdarbhasUci (saMkSepa) ) patana O * zrImad rAjacaMdra * jinatattva vijJAna ane adhyAtma * AtmajJAna ane sAdhanApatha AcArAMga darzana ane ciMtana adhyAtma lekho gItA pravacano gItA bodha gIta dhvani jIvana zodhana avagrahana kRSNanuM jIvanasaMgIta AdhyAtmika nibaMdho philasUphanI pAMkhe tattvajJAna ane tattvajJAnIo yoga-sanAtana sAdhanAphaLAnuM rAjadvAra (lekha) Collected Poems and Plays Life Divine Twelve Books Death be not proud Life Everlasting Life after life Sounnest from the Portugese * The Poetical Works of Mortal Men and Immortal Poems * Six Contries of Great Poetry : bRhada graMtha DaoN ramaNalAla cI. zAha munizrI amarendra vijayajI munizrI amarendra vijyajI munizrI saMtabAlaka paMDita sukhabAlaka AcArya zrI bhuvanacaMdrajI ': AcArya vinobA bhAve gAMdhIjI kizoralAla mazarUbALA kizoralAla mazarUvALA : cImanalAla cakubhAI zAha : De guNavaMta zAha bhogIlAla zeTha mAvajI ke. sAvalA caMdravadana zukla goviMdajI jIvarAja loDAyA Rabindranath Tagore Shri Aurbindo Khalil Gibran John Gunther Marie correli Dr. Raymovel Movely Elizabeth Browning Robert Browning Collection Robert Penn Warren; Albert Erstine .: Shelly Keats : Irving Wallare & other Rdward Fitzgarald Bertraval Russel Well Durant E.W. F. Tomlin . . Complete Works of * The Book of List (2) * Omar Khayyam * History of Western Philosophy * The Story of Philosophy * Great Philosophers of the World Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA bolAyA vinA, eka saMyoga Ayo nathI, leNiyAto samajIne hisAbo patAvo haMsI hADA bhagavAna gAma hAlApuranA dharmAnurAgI sva zrI kuMvarajI haMzarAja gAlA nI pUNyasmRtimAM sahastravaMdana saha dAdA mahAtmA lakSmIbena khuzAlacaMda hariyA parivAra With Best Compliments: LION Shantilal K. Dedhia B.Sc. (Hons.), D.I.L.I.M.M, (Diploma in Life Insurance Management & Marketing) M. D. R. T. Million Dollar Round Table Conference (U.S.A.) * 1991 -- Professional Insurance Agent AND Authorised Agent For: Unit Trust, All Mutual Funds, General Insurance, Mediclaim and Personal Accident 131, 1717. Habib Building, Low Level (South), Curry Road, Bombay - 400 013. Tel: 307 38 12 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATaluM karIe... savRtti ane suvicAra sadAcAramAM pariName che. sadAcAra tamAma dharmonI AdhArazilA che. sadAcAra to manuSyano svabhAva che. manuSya manuSya varace svAbhAvika ene snehapUrNa vyavahAra hoya, anuM ja nAma AdhyAtma. mANasa mANasa vayeno anvaya sauhArdapUrNa ane vivekayukata hoya, nAnI bAbatomAM paNa samajaNapUrvakano hoya. * hospITalamAM mitra ke sabaMdhIne maLavA jaIe, tyAre khabara aMtara pUchI utsAha preraka be vAta karI, himaMta ApI uThI javuM joIe. kesa - hisTrInA kAgaLIcAM jovA, DaoNkTara sAthe carcAmAM utaravuM, AvA prakAranA dardamAM koNa kevI rIte, kevI davAthI ane konI TrITamenTathI sAjo thayo, ke koNa kevI rIte mRtyu pAmyo vagere bAbato vize bhUlecUke paNa carcA na karavI, dadIne madadarUpa thavAnI IcchA hoya, to koI na maLatI davA laI ApavI, videzathI koI davA maMgAvavAnI jarUra paDe, temAM madadarUpa thavuM. koI cIja-vastu bahArathI laI ApavI. vagere karI zakAya. keTalAka akasmAta jevA kissAomAM bahu ja avarajavara thakI IphekazananI zakyatA hoya che, ane dardInI mAMdagI vadhI jatI hoya dardIne ghera maLavA jaIe, tyAre cA-nAsto TALavo joIe. aMgata sabaMdha hoya, to eka khUNAmAM thoDo samaya cUpacApa besI prabhusmaraNa karavuM joIe. gharanAM ciMtAgrasta vAtAvaraNamAM ApaNo vyavahAra koIne paNa aDacaNarUpa ke bAdhaka na bane, surucino bhaMga na thAya, evo hoya. mAtra lAgaNInA dekhADA khAtara vAraMvAra AMTApherA na karavA joIe. muMbaI jevA zaheramAM koIkane tyAM zakya hoya tyAM sudhI TelIphona karI, samaya laI javuM joIe. cA no samaya na hoya, ke khapatI na hoya, to namrabhAve spaSTatAthI nA pADI devI joIe. jamavAnA samaye agatyanA kAraNa vagara TapakavuM na joIe. navesarathI rasoI karavAnI paLojaNamAM koIne na pADIe. nAnAM bALako sAthe hoya, tyAre dharanI koI cIjane hAtha aDADe, kedApheda kare, UMcInIcI kare te aMge khAsa takedArI rAkhavI joIe. koInA ghera be-cAra divasa mATe mahemAna hoIe tyAre emanA para bojArUpa na banIe teno khAsa khyAla rAkhavo joIe. potAnuM kAma potAne hAthe ja karavuM. sAbu, TuthapesTa, Tuthabraza, TuvAla, hajAmatano sAmAna vagere sAthe rAkhavo ane te ja vAparavo. gharanAM tamAma sabhyonI anukULatA jALavavI. rAte samayasara pAchAM pharavuM. banI zake teTaluM gharakAmamAM madadarUpa thavuM. sabhyatAthI vartavuM. ziSTabhASA bolavI, UMce sAde na bolavuM. pharIvAra ApaNe AvIe, tyAre emane gamIe evA surucipUrNa vyavahAranI kALajI rAkhavI. zubhecchA saha... hIrajI kuMvarajI nIsara (gAma nAgrecA) gautama bhuvana, majIda sTezananI sAme, yusupha maheraalI roDa, muMbaI 400 009. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArUM darzana eka zabdamAM darzAvavuM hoya, to te che svataMtratA. With Best Compliments : Atama bhAvanA bhAvatAM jIva lahe kevaLajJAna re... GALA SPRINGS COMPRESSOR VALVE ASSEMBLIES, DISC SPRINGS & ALL TYPES OF PRESS COMPONENTS REQUIRING EXTRA FINE SURFACE FINISH & DEBURRING INCLUDING VALVE PLATES SPRING PLATES ETC. A-59, ROAD NO. 10, M.I.D.C. WAGLE INDUSTRIAL ESTATE, THANE 400 604 (INDIA) PHONE : 5321232-5320771 zrImad rAjacaMdra zubhecchA saha... milana plAsaTIkas bhAIMdara (vesTa) zubhecchaka : lakSmIcaMda jeThAbhAI kArANI (DumarA) abhinaMdana saha H sukhanuM jayAre ake dvAra baMdha thAya che, tyAre bIjuM UghaDe che... paNa ApaNe baMdha thayelA dvAra bhAgI eTalI badhI vAra tAkI besI rahIe chIe, ke ughaDelAM dvAra para ApaNI najara paDatI nathI --- raoNbarTa brAuniMganI A paMktiono artha jIvanathI zAzvatatAmAM paga mAMDayA pahelA samajI zakIe to? rajanIza zubhecchaka NO MAN HAS EVER COMPLAINED THAT HE BECAME POOR BECAUSE HE GAVE AWAY EVERYTHING IN CHARITY. tuM ja tArUM yaMtra thaI jA, maMtra thaI jA, sarva thaI jA ---- makaraMda dave With Best Wishes... ANCHOR ENTERPRISE ' + TARPAULINS ON HIRE & SALE MONSOON SHED BUILDERS & PACKING MATERIALS SUPPLIERS. 17, Gautam Bhavan, Behind Dena Bank, L. B. S. Marg, Bhandup, Bombay 400 078. Phone : 564 71 10 / 564 7111 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ With Best Compliments : Navinchandra S. Deopuria B. A. Development Officer L. I. C. of India office : Branch No. 888, 'Nalanda' Samant Estate, Goregaon (East), Bombay 63. Tel 673 22 04, 673 54 36, 673 30 70. Resi. : 680 02 26. zubhecchA saha DuMgarazI ke. dharoDa sthApaka : gumAstA utkarSa saMgha 280/10, narazI nAthA sTrITa, telavAlA hAusa, 1le mALe, rUma naM 3, bhAtabajAra, muMbaI 400 009. 15,000 gumAstAonA saMghanA sthApaka-praNetA With Best Compltiments Shantilal Dhanji & Co. 217/219, Narsi Natha Street, Opp. Jain Temple, Bombay - 400 009. - ThA. dhIrajalAla maganalAla nI kuAM. ATAvAlA prakAza hAla enDa phalora mIlsa Dabala prabhAta * spe. prakAza * pakoDA phlora 555 besana* tuveradALa * magadALa maga pAlIsanA * utpAdaka. vesTarna eksapresa hAIve roDa, vasaI jillo : ThANe. zrIjI TreDarsa - prabhAta TreDIMga kahyuM. ImporTarsa - eksaporTarsa ATo, meMdI, sojI, bheMso, anAja tathA kaThoLanA vepArI ane kamIzana ejanTasa tAra : palsa mIlsa (mAMDavI) bajhAra, muMbai - 400 08 phona : 375 6152/375 51 96 tAra : meMdA TreDara (mAMDavI) vecANa kendra : 261, bhAta mukhya vyavasAyika kendra: 301/2, zAradA cembarsa naM. 1, 31, kezavajI nAyaka roDa, bhAta bajhAra, muMbai - 400 09. phona : 3756151, 3752876 nivAsa : 4946172, 4941741, 3764480 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intematon