________________
અનેક ઉપચારો છતાં કશી અસર ન થતાં તેની ધાવમાતા શ્રીમતીને એકાંતમાં વાત્સલ્યભાવે તેનું કારણ પૂછે છે. શ્રીમતી પોતાની વેદના તેને જણાવી પૂર્વજન્મની હકીકત દર્શાવતું એક ચિત્રપટ તૈયાર કરે છે. તે સમયે જ રાજા વજસેનની વરસગાંઠ હોવાથી ઘણા રાજાઓ ત્યાં આવ્યા હોય છે. એટલે ધાવમાતા પંડિતા એ ચિત્રપટ ખુલ્લો કરી જાહેર માર્ગ પર બેસે છે, જેને જોવા ઘણા રાજાઓ સાથે વજજંઘ રાજકુમાર પણ આવે છે અને આ ચિત્રપટ જોઈ મૂછિત થાય છે. ભાનમાં આવી પોતાની સંપૂર્ણ કથા તે પંડિતાને જણાવે છે. આ પરથી વજસેન પોતાની પુત્રીને તેની સાથે પરણાવે છે અને રાજા સુવર્ણજંઘ પણ વજકંધને રાજ્ય સોંપી દીક્ષા લે છે. સમય વીતતાં વજજંઘ પણ પ્રવજ્યા લેવાનો વિચાર કરે છે; પરંતુ બંને પુત્રે કરેલા વિષપ્રયોગથી મરીને તે સાતમો જન્મ ઉત્તર કુરુક્ષેત્રમાં યુગલિક તરીકે લે છે, અને ત્યાંથી સૌધર્મદેવલોકમાં મહર્ફિક મિત્રદેવ તરીકે આઠમો જન્મ લે છે
નવમા ભવે ભગવાન જીવાનંદ નામે જાજવૈદ્ય, અને સ્વયંબુદ્ધ કેશવ નામે શ્રેષ્ઠિપુત્ર થાય છે. બંનેને એ જ નગરમાં રાજપુત્ર મહીધર, મંત્રીપુત્ર સુબુદ્ધિ, સાર્થવાદ-પુત્ર પૂર્ણભદ્ર અને શ્રેષ્ઠિપુત્ર ગુણાકર સાથે મૈત્રી જામે છે. એ છયે જણ કોઈ કર્કરોગી મુનિની સેવા કરી રોગ મટાડે છે. દશમા જન્મે છ મિત્રો અશ્રુત દેવલોકમ ઈન્દ્રના સામાયિક મિત્રદેવો તરીકે ઉત્પન્ન થયા છે. અગિયારમા ભવે ભગવાન પુંડરીકિણી નગરીમાં વજસેન તીર્થકરની ધારણી રાણીના પુત્ર વજનાભ તરીકે જન્મે છે. છેલ્લે તે જંબુદ્વિપની ભરતક્ષેત્રમાં નાભિકુલકરની પત્ની
મરૂદેવાની કૂખે ભગવાન શ્રીષભદેવ તરીકે અવતરે છે. ભગવાન જ્યારે માતાના ગર્ભમાં આવે છે ત્યારે માતા વૃષભ, ગજ આદિચૌદ સ્વપ્નો જુએ છે અને એ સ્વપ્નોની હકીકત પોતાના પતિ નાભિકુલકરને જણાવી તેનું
ક્લ પૂછે છે, અને નાભિકુલકર તે જણાવે છે. ચિત્ર નં. ૨૪ ભગવાનનો જન્મ અને દેવકૃત જન્માભિષેક
ઉચિત સમયે ભગવાનનો જન્મ થાય છે અને ઈન્દ્ર જન્માભિષેક માટે તેમને મેરુપર્વત પર થઈ જાય છે, જ્યાં અન્ય દેવો ભગવાનની ભક્તિ માટે હાજર થાય છે. કેટલાક ગંગાદિ નદિઓમાંથી પાણી-માટી
લાવે છે. કેટલાક વિવિધ પર્વતો પરથી ફૂલફળ આદિ પૂજાસામગ્રી લાગે છે, કેટલા ગાનતાન દ્વારા ભગવાનના ગુણ ગાય છે. ચિત્ર નં. ૩ : રાજ્યાભિષેક અને કળાઓનું શિક્ષણ
વયમાં આવ્યું ભગવાનનો રાજ્યાભિષેક થાય છે. ચિત્રના ઉપરના ભાગમાં ભગવાનને રાજ્યાભિષેક માટેના સ્વપ્ન અને પછી રાજ્યાભિષેકનું દૃશ્ય છે. નીચેના ભાગમાં હાથીની પીઠ પર બેસીને કુંભકારાદિ શિક્ષણ, તે પછી પાકકલાનું શિક્ષણ. તથા ત્યાર બાદ લિપિવિજ્ઞાન, ગણિતશાસ્ત્ર આદિ વિદ્યાઓનું શિક્ષણ,
૧૨ ઓગસ્ટ - ૨૦૧૮
જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક | પ્રબુદ્ધ જીવન
