________________
બે શિખરો પણ શત્રુંજય ગિરિરાજ શિખરો હોવા જોઈએ. આ જ રીતે અન્ય શિખરો પણ સમીપવર્તી વિસ્તારોમાં હોવા જોઈએ.
લોહિતનો અર્થ ‘રાતો' એવો થાય છે. શત્રુંજયનું કોઈ શિખર. લાલમાટીથી સુશોભિત હોય, અને તેનું નામ લોહિત હોય, આ એક સંભાવના 'કોડિનિવાસ' ક્રોડી દેવતાની નિવાસભૂમિ-અનેક જિનપ્રતિમાઓથી વિભૂષિત હોવાથી મુખ્ય શિખરનું નામ હોવાનો સંભવ છે. પ.પૂ. આચાર્યદેવશ્રી શીલચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે ‘કોડિનિવાસ’થી ‘કોડિનાર’ હોવાની શક્યતા વ્યક્ત કરી છે. ‘લોહિત તે જ ‘રોહીશાળા' એવો મત પણ વ્યક્ત થયો છે.
શત્રુંજય ગિરિરાજ સાથે આ અને આવી અનેક રસિક કથાઓ સંકળાયેલી છે. આ અને આવી બીજી અનેક આપણા શત્રુંજય ગિરીરાજ સંકળાયેલી સંશોધનાત્મક વિગતો અને રસમય પ્રસંગોને સાંભળવા ડૉ. અભય દોશી અને ડૉ. સેજલ શાહના સંયુક્ત ઉપક્રમે ‘શત્રુંજયગિરિ નવટુંક કથા'ની સંલ્પના રજૂ કરાઈ છે. પ્રકારની કથાના આયોજન માટે રસ ધરાવતા લોકો ૯૮૯૨૬૭૮૨૭૮ સંપર્ક કરી શકે.
પ્રશ્ન ૨ : શ્રી શત્રુંજય ની ગાથા નીચે મુકેલ છે તેમાં જણાવ્યા મુજબ તે પ્રતિમાજી અત્યારે ક્યા બિરાજમાન હોય તે વૃક્ષ ક્યુ તે જગ્યા અત્યારે છે કે નહી?
શ્રી સિધ્ધાચલજી મહાતીર્થ (શત્રુંજય) શ્રી શત્રુંજય તીર્થનો મહિમા :
અહીં પૂર્વે શ્રી ભરતચક્રવર્તીએ જે મૂર્તિ મણિમય સ્થાપન કરેલ તે ઉતરતે કાલ જાણી દેવોએ કોઈ ગુફામાં ભંડારી દીધી. કહેવાય છે કે ચિલ્લણ તલાવડી નજીક દધિકાલ વૃક્ષની બાજુમાં અલખ્ખા દેવડીની સમીપ તે દિવાધિષ્ઠિત ગુફા છે. એ પ્રતિમાને જે નમસ્કાર કરે છે. તે એકાવતારી થાય છે. અઠ્ઠમ તપથી સંતુષ્ટ થઈ એક વાર એ દિવ્ય પ્રતિમાના દર્શન કરાવ્યા હતા. હાલ તો વાકુંઠ ભરીએ ઉદ્ધાર કરાવેલ મંદિર છે તેમાં કર્માશાએ ભરાવેલ આરસના ભવ્ય પ્રતિમાજી છે.
‘વિદ્યાપ્રાભૂત’ નામના પૂર્વમાં આ તીર્થના ૨૧ નામ આપેલા છે. આ તીર્થના સોળ ઉદ્ધાર તથા અનેક રાજવીઓએ કાઢેલા સંઘના વર્ણન જે પૂર્વે ટૂંકમાં આપેલા છે તે સર્વે આ તીર્થના મહિમાને વધારનારા છે.
પૂ. ધર્મઘોષસૂરિજીએ ‘પ્રાકૃત કલ્પ’માં રાજા સંપ્રતિ, વિક્રમ, સાતવાહન વગેરે નૃપતિને પણ આ તીર્થના ઉદ્ધારક બતાવ્યા છે. જો
કે સંપ્રતિરાજાની ભરાવેલી ચમત્કારી અસંખ્ય પ્રતિમા આ તીર્થ પર વિદ્યમાન છે. તે સિવાય બાહુબલ તથા મરૂદેવા માતાનું મંદિર પણ વિદ્યમાન છે.
‘આ તીર્થની સ્તવના મહાવિદેહક્ષેત્રમાં સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો કરે છે' એમ શક્રેન્દ્રે શ્રી કાલસૂરિજીએ કહ્યું, વળી તે પણ કહ્યું કે ‘ભવિષ્યમાં કલ્કિનો પુત્ર મેઘઘોષરાજ અત્રે મરૂદેવી મંદિર તથા શાંતિનાથ મંદિરનો ઉદ્ધાર કરાવશે.’
પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક
જ્યારે તીર્થનું પ્રમાણ અલ્પ રહેશે વર્તમાન વીર શાસનનો ઉચ્છેદ થશે. ત્યારે પણ આ ગિરિરાજનું ૠષભકુટ (મુખ્ય શિખર) તો ભવિષ્યમાં થનાર પદ્મનાથ પ્રભુના શાસન કાળ સુધી દેવાથી પુજાતું રહેશે.
ઉત્તર : શ્રી ભરત ચક્રવર્તીએ ભરાવેલી પ્રાચીન સુવર્ણની ૫૦૦ ધનુષ્યપ્રમાણ દેદીપ્યમાન રત્નપ્રતિમા ચિલણતળાવડી સમીપ એક દધિળ (કોદા)ના ઝાડની બાજુમાં ગુફામાં રહેલી છે, એવી જનશ્રુતિ છે. વારંવાર છ ગાઉની યાત્રા કરનારા ભાવિકો સાથે વાત થઈ, પરંતુ આજે વર્તમાનકાળમાં ચિલણતળાવડીની આજુબાજુમાં ગુફા દૃષ્ટિગોચર થતી નથી, તેમ જ કોઠાનું ઝાડ દૃષ્ટિગોચર થતું નથી.
પ્રાચીન ગ્રંથોમાં અને સ્તવનાદિમાં કહેવાયું છે કે, અઠ્ઠમ કરી એકાગ્રતાપૂર્વક દાદાનું ધ્યાન ધરનારને આ સુવર્ણગુફાધિષ્ઠિત પ્રાચીન પ્રતિમાના દર્શન થાય છે. અત્યારે તેનું સ્થાન નિશ્ચિત કરી શકાયું નથી.
પ્રશ્ન ૩: શ્રી શત્રુંજય ની નીચે મુકેલી ગાથામાં જણાવ્યા મુજબ રાયણવૃક્ષની મહત્તા દર્શાવવામાં આવી છે તે વૃક્ષમાં ‘‘રકુપિકા’’ છે તે અત્યારના સમયમાં કેવુ ઉત્કૃષ્ટ પૂન્યાનુબંધી પૂન્ય કરીએ તો તે રસકુપીકા મળે તે પણે ઉપલબ્ધ થાય કે નહી? રાયણવૃક્ષની મહત્તા ઃ
શ્રી ઋષભદેવની પાદુકા વડે આ શાશ્વત રાયણવૃક્ષ શોભે છે. ત્યાં પવિત્ર રાયણની નીચે શ્રી ઋષભપ્રભુ પૂર્વ-નવાણું પર્યંત સમોસર્યા હતા. તેથી તે વૃક્ષ તીર્થની જેમ વંદનીય છે. તેના દરેક પત્ર, ફ્ળાદિક કાંઈ પણ પ્રમાદથી તોડવા નહિ, જ્યારે કોઈ સંઘપતિ ભક્તિ ભરપૂર ચિત્તે પ્રદક્ષિણા કરે ત્યારે તે વૃક્ષ દૂધની ધારા વર્ષાવે તો તેનો ઉત્તરકાળ બન્ને લોકમાં સુખકારી થાય છે. સોનું, રૂપું, મુક્તાફળની વંદનાપૂર્વક જો તેની પૂજા કરવામાં આવે તો તે સ્વપ્નમાં આવી સર્વ શુભાશુભ કહી આપે છે. શાકિની, ભૂત, વૈતાલ, રાક્ષસાદિક, જેને વળગ્યા હોય તે આવી રાયણનું પૂજન કરે તો તે દોષથી મુક્ત થાય છે. રોગશોક દૂર થાય છે. સ્વતઃ નીચે પડેલા પત્ર લઈ સાચવી રાખવા. તે આ ભવમાં અશ્વર્ય અને અનુક્રમે સિદ્ધગતિ આપે છે.
આ રાયણવૃક્ષની પશ્ચિમ તરફ એક દુર્લભ રસકૂપિકા છે. એના રસ માત્રથી લોખંડ મટીને સુવર્ણ થાય છે. જેણે અક્રમનો તપ કર્યો હોય અને દેવપૂજા, નમસ્કાર આદિ કરનાર વિરલપુરુષ જ એ રાયણના પ્રસાદથી એ રસકૂપિકાનો રસ મેળવી શકે છે.
એ વૃક્ષની નીચે સુરાસુરેન્દ્રોએ સેવેલ શ્રી યુગાદીશ પ્રભુની પાદુકા છે જે મહાસિદ્ધિને આપનારી છે. આ રાયણવૃક્ષની નીચેની પગલાંની દેરી નીચે ડાબી બાજુ મોર, કુકડો, વાઘ, સિંહના ચિત્ર છે. તેના દ્રષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે
મયૂરદેવ ઃ- ભગવાન અજિતનાથ શત્રુંજય પર ધર્મ – દેશના આપતા હતા. તે યોજનગામિની દેશનામાં હિંસાનો નિષેધ એ વિષયે એક મયૂરે સાંભળ્યો. અને હિંસાના કટુવિપાક સાંભળી તેણે હિંસા
ઓગસ્ટ – ૨૦૧૮ | ૧૧૫
