________________
કૃતિઓનો ભંડાર અહીં ઉપલબ્ધ છે.
આટલી બધી ભવ્ય પ્રાચીનતાવાળી હસ્તપ્રતોનો સંગ્રહ અને પ્રાચીન હસ્તપ્રતોની સાચવણી એક સમસ્યા છે. પાટણના સંગોપનનું ગૌરવ ધરાવી શકે છે. આ હસ્તપ્રતો યુરોપની કોઈપણ જ્ઞાનમંદિરમાં ભોજપત્ર, તાડપત્ર, કાગળ અને કાપડ ઉપર ઈ.સ. વિદ્યાપીઠનો મગરૂબી લેવા લાયક અને ઈર્ષ્યા આવે એવી રીતે ૧૧ થી ૧૯-૨૦ મી સદી દરમ્યાન લખાયેલી હસ્તપ્રતો છે. આગ, સાચવી રાખેલો ખજાનો થઈ શકે તેમ છે.' ગરમી, ભેજવાળા હવામાનથી તથા ધૂળના રજકણોથી બચાવવાના મુનિ પુણ્યવિજયજી મ.સા. નાં શબ્દોમાં પાટણના હેતુસર ફાયર ભવનમાં હવાચુસ્ત લોખંડના ૪૦ કબાટોમાં, જ્ઞાનભંડારની મહત્વતા અલભ્ય-દુર્લભ-પ્રાચીન સાહિત્ય, લાકડાની પેટીઓમાં કાપડ યા કાગળથી વીંટાળીને મૂકવામાં આવે હસ્તપ્રતો, તાડપત્રો પ્રતો ચિત્રકળા તથા કાગળની વિવિધ છે. આ ઉપરાંત જંતુનાશક દવાઓનો ઉપયોગ પણ કરવામાં આવે જાતીઓ, ત્રિપાઠ, પંચપાઠ, સ્તબક આદિ અનેક પ્રકારની લેખન છે. આ બધી હસ્તપ્રતો ભંડાર મુજબ અનુક્રમે નંબરથી ગોઠવવામાં શૈલીએ, પ્રતોમાં આલેખાતાં વિવિધ સુશોભનો વિગેરે દૃષ્ટિએ પણ આવી છે.''
વિદ્વાનોના અધ્યયનમાં સાધનરૂપ છે. પાલિતાણા - કલ્પસૂત્ર” ની જૈન ચિત્રકળા
મુનિ શીલચંદ્ર વિજયજી ભારતીય ચિત્રકલાના ઈતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ શૃંખલા
સમાન બની રહેલી અને જુદા જુદા કારણોસર જૈનાશ્રિત ચિત્રકળા, 20 ) Din
ગુજરાતી ચિત્રકળા, પશ્ચિમ ભારતીય ચિત્રકળા, અપભ્રંશ શૈલીની ચિત્રકળા અને મારું-ગુર્જર શૈલીની ચિત્રકળા એમ જુદા જુદા નામો વડે ઓળખાતી જૈન ચિત્રકળાનો એક વિશિષ્ટ ગણી શકાય તેવો દસ્તાવેજ એટલે કે એક વિશિષ્ટ હસ્તપ્રત, હમણાં તાજેતરનાં
- તિરુવનમાલાઈ)
દેશ વિદેશના અનેક સંશોધકો પાટણ આવીને જ્ઞાનસાધના કરે છે. કર્નલ જેમ્સ ટોક (૧૮૩૨), એલેકઝાન્ડર કિન્લોક ફોર્બસ (૧૮૫૩), જી. બુહબર (૧૮૭૩), એફ કિલહોને (૧૮૮૦-૮૧), પ્રો. મણિલાલ એન. દ્વિવેદી (૧૮૯૨) પી. પીટર્સન (૧૮૯૩), સી.ડી. દલાલ (૧૯૧૪), મુનિ પુણ્યવિજયજી (૧૯૩૯) મુનિ જંબુવિજયજી વિગેરે ઉલ્લેખનીય છે.
આ ભંડારોનું સર્વેક્ષણ કરતાં પીટર્સને નોંધ્યું છે કે, “પાટણ
કલ્પવૃક્ષ
પ્રશુદ્ધ જીવન
'જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ- ૨૦૧૮ |૬૩
