________________
i he n પ
સોહામણું છે! કેટલું રોમાંચક!' એવા શબ્દો અનાયાસે-સહજ સરી પડે છે. ચિત્રકારે પોતાની બધી આવડતનો અર્ક મન મૂકીને ઠલવ્યો છે, જાણે કે જોયા જ કરીએ એવી રમણિયતા અહીં ઊગી છે! ચિત્રપટ્ટીમાં પહેલી પાંચેય આકૃતિઓ વેગપૂર્વક દોડી રહી છે એવું તેમના બે પગ વચ્ચે રખાયેલા અંતર ઉપરથી કલ્પી શકાય છે. તેમની દોટ ઉત્સવની દોટ છે. તેઓના અંગભંગથી પણ ઉલ્લાસ કે થનગનાટ નીતરી રહ્યો હોવાનું આપણે અનુભવીએ તે ચિત્રકારની નિપુણતાને આભારી છે.
ત્યાં ઇંદ્ર બાળશિશુ શાન્તિનાથને ખોળામાં લઈને બેઠા છે. આજુબાજુમાં બે શ્વેત
ચિત્રના પછીના ભાગમાં મેરુ પર્વતની રચના કમળપુષ્પ ઉપર બે શ્વેત બળદના સ્વરૂપમાં સૌધર્મેન્દ્ર માથું નમાવીને ઊભા છે અને શીંગડાઓમાંથી દૂધની ધારાઓથી અભિષેક કરી રહ્યા છે. તેમની બન્ને બાજુએ એક-એક દેવ હાથમાં કળશ લઈને ઊભા છે.
ચિત્રખંડ -૩૦ - દીક્ષાયાત્રા પછી સહસ્રામવન નામના ઉપવનમાં આમ વૃક્ષની નીચે, સોહામણા બાજઠ ઉપર બેસીને, શ્વેત અધોવસ્ત્રધારી શાન્તિનાથ, ખુલ્લા દિલે, પોતાના હાથ વતી, મસ્તકના કેશનો લોચ કરી રહ્યા છે. સામે મુગટ વગેરે આભુષણોથી અલંકૃત ઈન્દ્ર તેમના કેશ ઝીલી લેવા માટે, બે હાથની થોડા શ્યામરંગી કેશ છે) શાન્તિનાથે ઉતારેલા આભૂષણ-મોતીનો સેરનો હાર, કુંડળ,
Statiest
૨૨ | ઓગસ્ટ- ૨૦૧૮
-1/4 TRAGE
m
45 ની મારામાં જો
મુગટ આજુબાજુમાં દેખાય છે. બન્ને બાજુ આમ તથા કેળના વૃક્ષો છે.
ચિત્રખંડ - ૩૩ - ભગવાન શાન્તિનાથના નિર્વાણકલ્યાણકની ઘટના. ઉપર અર્ધચંદ્રાકાર આકાર અંકિત છે. તેની ઉપર તેમ જ નીચે ભગવાનની આકૃતિ છે નીચેની આકૃતિ સમેતશિખર ઉપર જઈને અનશન લીધું ત્યારનું છે. નીચે લીલા રંગમાં સમેતશિખરના પ્રતીક છે. ભગવાનનું અંતિમ જીવન સમાપ્ત થતાં જ તેઓનો નિરંજન નિરાકાર સચ્ચિદાનન્દઘન આત્મા પૃથ્વીલોકથી અસંખ્ય ઊંચે રહેલી પિસ્તાળીશ લાખ યોજનના વિસ્તારવાળી અને અર્ધચંદ્ર આકારવાળી સિદ્ધશીલા ઉપર જઈને સ્થિર થાય છે. નીચેની
આકૃતિમાં દેહ પર લાલિમાં છે અને ઉપર બિરાજેલી આકૃતિ શ્વેત છે. આમ સશરીર અને અશરીરનો ભેદ ચિત્રકારે પોતાની અભિજ્ઞતા પ્રગટ કરી છે.
જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક
પ્રબુદ્ધ જીવન
