________________
19. શાનમાં ભાત દૈનિરસ બેકઅપ્પુ (શ્રેયાનો આ તહ ચે કે માયનનું મૃત્યુ અને માતા ધર્મપત્
२०
57 Mahavir delivering the son in Seven god by gods wher souls farget their birth sty
૨૮ | ઓગસ્ટ – ૨૦૧૮
પ્રવેશદ્વારની સમગ્ર ચિત્રમાં એકરૂપ બની જાય એ રીતે ગોઠવણી કરી છે. એમાં ત્રણ ગઢમાં ચતુર્વિધ સંઘ, પ્રાણીઓ અને દેવોનાં વાહનો જોવા મળે છે.
આ આખીય કલ્પનાનો વિષય હોવા છતાં તે નખશીખ મરોડદાર આકૃતિ, પ્રસંગને શોભે એવા રંગો અને ધર્મશાસ્ત્રના વર્ણન મુજબ આલેખન દ્વારા આગવી છાપ પાડે છે. ચારે દ૨વાજાનો આકાર સ્તૂપના આકારનો છે, એ હિંદુ અને બૌદ્ધ સ્થાપત્યના સામ્યની ઝાંખી કરાવે છે. સૌથી આગળના ભાગમાં રાજારાણી, પ્રજાજનો વગેરે ચાલી રહ્યા છે. ઢોલ-નગારા અને વાજિંત્રો બજાવી રહ્યા છે. આ રીતે આ ચિત્રમાં શ્રી ગોકુળદાસ કાપડિયાની આગવી કલાનું ઉત્કૃષ્ટ શિખર જોવા મળે છે. જ્યાં નજર નાખો ત્યાં પ્રભુ, માનવી, પ્રાણી, વાહનો અને જાણે આખો સમાજ પ્રગટ થાય છે અને એ રીતે આ ચિત્ર મળતાની સાથે દિવ્યતાના ભાવો જગાડે છે.
જૈન ચિત્રક્લાના ભવ્ય અને દિવ્ય ઉન્મેષોને કંડારતું શ્રી સમવસરણનું ચિત્ર શાસ્ત્રીય વર્ણન, વિપુલ આકૃતિઓ અને કલાકારને પડકારરૂપ બને તેવી અઢળક માહિતી આલેખતું હોવાથી એક વિરલ અને વિશિષ્ટ સ્થાન પામ્યું છે.
num ૧૩-બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, જયભિખ્ખુ માર્ગ, પાલડી, અમદાવાદ - ૩૮૦૦૦૭.
ફોન ૦૭૯-૨૬૬૦૨૬૭૫ મો. ૦૯૮૨૪૦૧૯૯૨૫
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુને સોળ મહાત્મા સાધુઓ, આડત્રીશ હજાર સાધ્વીઓ, ત્રણસો પચાસ ચૌદપૂર્વધારી, એક હજાર ચારસો અવિપજ્ઞાની, સાડા સાતસો મન:પર્યવજ્ઞાની, એક હજાર કેવળજ્ઞાની, અગિયારસો વૈક્રિયલબ્ધિવાળા, છસો વાદલબ્ધિવાળા, એક લાખ ચોસઠ હજાર શ્રાવકો અને ત્રણ લાખ સિત્યોનેર હજાર શ્રાવિકાઓ આ પ્રમાણે કેવળજ્ઞાનના દિવસ પછી પરિવાર થયો. પછી પોતાનો નિર્વાણ સમય નજીક જાણી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ સંમૈતગિરિએ પધાર્યાં. ત્યાં બીજા તેત્રીશ મુનિઓની સાથે અનશન ગ્રહણ કર્યું. પ્રાંતે શ્રાવણ માસની શુક્લ અષ્ટમીએ વિશાખા નક્ષત્રમાં જગદ્ગુરુ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ તેત્રીશ મુનિઓની સાથે મોક્ષપદને પ્રાપ્ત થયા. તે વખતે શક્રાદિક ઇંદ્રો દેવતાઓને સાથે લઈ મેનિંગિક પર આવ્યા અને અધિક શોકાકાંતપણે તેમણે શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુનો ઉંચે પ્રકારે નિર્વાણમહોત્સવ કર્યો. (શ્રી ત્રિપુષ્ટિ શલાકા પુરુષ ચરિત્રગુજરાતી) આ લઘુચિત્ર (miniature) યુએસએમાં વર્ષોથી સ્થાથી મિત્ર ચિત્રકાર ભાઈશ્રી મહેન્દ્ર શાહ તરફથી ખાસ પ્રાપ્ત થયું છે. તેમનું વતન મહુડી પાસે સરદારપુર છે.) લઘુચિત્રની પરંપરા ખંતથી જાળવીને, મૂળની રંગ યોજના પ્રમાણે તૈયાર કર્યું છે, અને તેમાં થોડો આધુનિક 'ટચ' આપી ચિત્રને બધુ ભાવવાહી અને નયનરંજક બનાવ્યું છે. એ દેશમાં તેમની આ જૈન તથા જૈનેતર શૈલીના વિવિધ ચિત્રો ખૂબ વખણાયા છે.
જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન
