________________
'
I
છે. સાધકો માટે લોકસ્વરૂપ
ઉપયોગ કરી શકાય. તેના ભાવનાનું ચિંતન કરવામાં
ડિઝીટલ સ્વરૂપ માટે પણ સહાયક બને છે. સાધકો આ
ગુરુભગવંતો સાથે યોગ્ય ચૌદ રાજલોક જોઈ વિચારે છે
વિચારવિમર્શ કરીને કાર્ય કરી કે, વિશાળ આ ચ દ
શકાય. રાજલોકમાં દ્રવ્યો પોતપોતાનું
જૈનચિત્રકળા ક્યાંક સમકાલીન કાર્ય કરે છે, તો હું આત્મા શા
પ્રભાવને લીધે ગાઢા રંગો માટે પુદ્ગલના ફંદમાં ફ્લાઈ
ધારણ કરતી દેખાય, ક્યાંક તેની ગુલામી સ્વીકારું છું? હું
કલાકારના અનવધાનને લીધે આત્મા પણ સ્વતંત્ર,
રેખાઓ ગાઢી દેખાય, પરંતુ સાર્વભૌમ, મુક્ત છું અને મારે
અંતે આ કલા અને તેના નિજસ્વભાવમાં રહેવું એ જ
પ્રયોજણોનો હેતુ દર્શકોને મારૂં કર્તવ્ય છે.
શાંતરસની અનુપમ સુધાનો ગુફાચિત્રોથી પ્રારંભાયેલી
પાન કરાવવાનો રહ્યો છે.
સંદર્ભસૂચિજૈનચિત્રકળા જિનમંદિરોના
1. Masterpieces of Jain Painting - ભીતિચિત્રો, પદચિત્રો,
Surya Doshi (Marg Publication)
2. શ્રીપાલરાસ - સચિત્ર - સં. પ્રેમલ હસ્તપ્રતના લઘુચિત્રો એવી
કાપડિયા અનેક સ્વરૂપોમાં વિસ્તરી છે.
3. દેવચંદ્રજી કૃત સ્તવનચોવીસી - સં.
પ્રેમલ કાપડિયા પર્યુષણાદિ પ્રસંગોમાં સંવત્સરીના દિવસે બારસાસ્ત્રના શ્રવણસમય 4. દિવ્ય યંત્ર, મંત્ર સ્તોત્ર- સં. હિતેશ પંડ્યા શ્રાવકો ભક્તિભાવપૂર્વક આ ચિત્રોના દર્શન કરે છે. પરંતુ ચિત્રોનું 5. મહાપ્રભાવિક નવસ્મરણ – સં. સારાભાઈ નવાબ કદ નાનું હોવાથી સૌને યોગ્ય દર્શન સુલભ થતા નથી. આજના
એ/૩૧ ગ્લેડહર્ટ, ફિરોઝશાહ રોડ, સાંતાક્રુઝ (પ.), મુંબઈ - ૪૦૦૦૫૪. યુગમાં તેનો મોટા સુંદર સેટ પણ તૈયાર થયા છે, તેના દર્શન માટે
મો. 9892678278| abhaydoshi9@gmail.com
વિશિષ્ટ કોટિના પર્વમાં પર્યુષણ પર્વનું સ્થાન મોખરે છે. તેમાં જેમ પ્રતિક્રમણ કરવાનું મહત્ત્વ છે, યથાશક્તિ ઉપવાસ વગેરે તપસ્યા કરવાનું મહત્ત્વનું ગણાય છે તેમ શ્રી કલ્પસૂત્રનું શ્રવણ કરવાનું પણ એટલું જ મહત્ત્વનું છે. શ્રી કલ્પસૂત્રના પહેલા દિવસના પહેલા વ્યાખ્યાનમાં ઇન્દ્ર મહારાજાની વાત આવે છે ત્યારે કાર્તિક શેઠની કથા આવે છે, કથા જાણીતી છે; તેમાં આવતો ઐરિક તાપસનો પ્રસંગ પણ જાણીતો છે. આ નાના લાગતા પ્રસંગનો બોયે ઘણો મોટો છે. આ બોઘ એટલો બધો કિંમતી છે કે એને જો સમજી શકીએ તો આપણા જીવનમાંથી આધ્યાનને કાયમ માટે દેશવટો મળી જાય! "શ્રી કાર્તિક શેઠ પારણું કરાવે તો જ હું પારણું કરવા આવું" આવું ગરિક તાપસે રાજાને કહ્યું. રાજાના કહેવાથી કાર્તિક શેઠ આવ્યા. ગરિકને પારણું કરાવ્યું, તે વખતે તાપસે નાકે આંગળી મૂકીને ભરી સભા વચ્ચે કાર્તિક શેઠનું જે અપમાન કર્યું ત્યારે ધર્મપરિણત એવા કાતિક શેઠે શું વિચાર્યું એ મહત્ત્વનું છે. અપમાનિત થયેલા પોતાના આત્માને, રાજા માટે, ગરિક માટે ઘણી જાતના વિચાર આવે તેમ હતા છતાં વિચાર માત્ર પોતાની જાતનો જ આવ્યો. અને તે પણ વાંઝિયો વિચાર ન કર્યો, વિચારનું સ્વરૂપ આવું હતું, “જો મેં મુનિસુવ્રત સ્વામી પાસે દીક્ષા લીધી હોત તો અપમાનનો આ પ્રસંગ આવ્યો જ ન હોત." આમ, આવા દુ:ખદ પ્રસંગે દર્પણ હાથમાં લીધું: દૂરબીન નહીં.કથાનક એમ સમજાવે છે કે, જીવનમાં જયારે જયારે કોઈ પણ જાતના દુઃખના પ્રસંગો આવે ત્યારે તમારી જાતનો જ વિચાર કરજો. તમારે શું કરવું જોઈ એ એ જ વિચાર કરજો. સામાએ શું કરવું જોઈએ વિચાર નિરર્થક છે; અને એ વિચાર આત્મા માટે અનર્થક પણ છે. ચહેરો જોવા દર્પણ જ ઉપકારક છે, દૂરબીન નહીં. પર્વાધિરાજના આ દિવસોમાં સંકલ્પ કરીએઃ દુઃખમાં દર્પણ હાથમાં રાખીશું અને ચહેરાને સુધારીશું. --- આચાર્ય શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરિ
૪૪ | ઓગસ્ટ - ૨૦૧૮
જૈન ધર્મમાં ચિત્રકળા વૈવિધ્ય વિØષાંકા
પ્રબુદ્ધ જીવની
