________________
વેદકર્તા નિયત શરીરને ધારણ કરતા ન હાવાથી તેમનુ અસ્મરણ છે
છીએ, અને તે પ્રમાણ તેની પાસે નથી એટલે સામર્થ્યથી અનુપલબ્ધિ દ્વારા તેના અભાવને નિશ્ચય સ્થાપિત થાય છે.
નૈયાયિક—જો કર્તાનું અનુમાન ન હોય તે! આમ થાય. પરંતુ ‘કર્તા છે, રચના હોવાથી’ એ અનુમાન અમે જણાવ્યુ છે.
22. यंत् पुनरवादि वेदेषु पुरुषस्य कर्तृत्वमशक्यं ग्रहीतुमिति तदप्यसाधु, परोक्षस्य कुविन्दादे!प अभिनवप्रावर कपटादी कार्ये कथं कर्तृताऽवगम्यते पटादिरचनां दृष्ट्वा तस्य चेत् साऽनुमीयते । वेदेऽपि रचनां दृष्ट्वा कर्तृत्वं तस्य गम्यताम् ॥
22. વળી, તમે જે કહ્યુ` કે વેદેની બાબતમાં પુરુષનું કર્તૃત્વ જાણુવું અશકય છે તે પણ બરાબર નથી. અભિનવ પ્રાવર, પટ વગેરે કાર્યોની બાબતમાં પરાક્ષ વણકર વગેરેનુ કતૃત્વ કેવી રીતે જણાશે ? પટ વગેરેની રચના દેખીને જે પરાક્ષ વણકર વગેરેની તૃતા અનુમાનથી તમે જાગુતા હૈ। તેા વેદની બાબતમાં પણ રચના દેખીને પુરુષનું કર્તૃત્વ અનુમાનથી જા.
૧૩
23. शरीरपरिग्रहमन्तरेण प्राणिनामुपदेशस्य कर्तुमशक्यत्वात् कदाचिदीश्वरः शरीरमपि गृह्णीयादिति कल्प्यते । नियतशरीरपरिग्रहाभावाच्च व्यासादिवदसौ न મયતે । તતશ્ર્વ
अद्य सद्यः कविः काव्ये यथा कर्तेति मीयते । तथा तत्कालजैः पुम्भिः सोऽपि कर्तेति मास्यते ॥ यथा परकृता शङ्का तस्मिन् काव्ये व्यपैति ते । वेदेऽयन्यकृता शङ्का तथा तेषां व्यपैष्यति ॥
23. શરીર ધારણ કર્યા વિના પ્રાણીઓને ઉપદેશ કરવા અશકય હેાઈ કેટલીક વાર ઈશ્વર પણુ શરીર ધારણ કરે છે એમ કલ્પવામાં આવ્યું છે. નિયત [=દૃશ્ય] શરીર તે ધારણ કરતા ન હેાવાથી બ્યાંસ વગેરેની જેમ તેમનું સ્મરણ થતું નથી. વળી જેમ આજ અત્યારે [રચાતા] કાવ્યની બાઅંતમાં કવિને કર્તા તરીકે [ તેના સમકાલીને ] તમે જાણે છે! તેમ [તે વખતે રચાયેલા વેદની બાબતમાં પણ] તે વખતે જન્મેલા પુરુષ! તેનેય [વેદના] કર્તા તરીકે જાણતા હશે. જેમ પેલા કાવ્યને અનુલક્ષી [તેના કર્તા બાબત જે શંકા ખીજા કરે તે શકા તમને થતી નથી તેમ વેદને અનુલક્ષી તેના કર્તા બાબત] જે શકા બીજા [વદરચનાસમકાલીન] પેલા પુરુષાને થશે નહિ.
કરે તે શંકા
24.
Jain Education International
परोक्षमनुमानेन यच्च बुद्धयामहे वयम् । प्रत्यक्षं योगिनां तच्चेत्युक्तं प्रत्यक्षलक्षणे ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
