________________
મગજ અને જ્ઞાનતંતુના રોગો પ્રવેશવાની મનાઈ હોય છે. જેમના હૃદયમાં પેસમેકર મુકાવેલ હોય કે શરીરમાં આવું કોઈ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણ હોય તેમને માટે એમ.આર.આઈ. દ્વારા તપાસ કરી શકાતી નથી. નવી શોધખોળોના પરિણામે Diffusion અને Perfusion એમ.આર.આઈ. શક્ય બન્યું છે. જેના કારણે મગજના જે ભાગમાં લોહીનું પરિભ્રમણ ઓછું થયું હોય તેનું ઝડપથી, મિનિટોમાં જ નિદાન કરી શકાય છે અને તાત્કાલિક સારવારથી લકવા જેવી બીમારીથી દર્દીને બચાવી શકાય.
૨૪
ફંક્શનલ એમ.આર.આઈ. (E.M.R..) એક એવી શોધ છે કે જેમાં મગજમાં રહેલાં હલનચલન, યાદશક્તિ, વાણીશક્તિ અને સંવેદનાઓ વગેરેનાં ઉદ્દ્ભવસ્થાનોને જુદાં તારવી શકાય છે. આનો મહત્ત્વનો ફાયદો સર્જરી અને રેડિયોથેરાપીના આયોજન-પ્લાનિંગમાં થાય છે. આ ઉદ્ભવસ્થાનોને બચાવીને સર્જરી કરવાથી દરદીને કાયમી ખોડખાંપણથી બચાવી શકાય.
એમ.આર.આઈ.નો ખર્ચ સામાન્ય રીતે રૂ. ૩૦૦૦થી ૫૦૦૦ સુધી આવે છે અને હવે ગુજરાતનાં તથા દેશનાં મોટાં શહેરોમાં એમ.આર.આઈ.ની સગવડ ઉપલબ્ધ છે.
એન્જિઓગ્રાફી (Angiography) :
એન્જિઓગ્રાફી એટલે લોહી લઈ જતી નળીઓ-ધમનીઓની તપાસ. હૃદયની એન્જિઓગ્રાફી અંગે સામાન્યપણે દરેક વ્યક્તિ જાણતી હોય છે. મગજની નળીઓની પણ આ રીતે જ તપાસ થાય છે
=
મગજના ઘણા રોગો – જેવા કે લોહીની નળી કઠણ-સાંકડી થઈ જવી કે તેમાં ક્ષાર જમા થવો, નળી પર ફુગ્ગો થઈ જવો (Aneurysm), નળીઓનાં ગૂંચળાં થઈ જવાં (A V Malformation) વગેરેના નિદાન માટે ડિજિટલ સબસ્ટ્રેક્શન એન્જિઓગ્રાફી(DSA)ની મદદથી મગજની એન્જિઓગ્રાફી થાય છે. સૌપ્રથમ સાથળમાં આવેલી લોહીની ધમનીમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
