________________
તનાવ (સ્ટ્રેસ)
૨૫૭
આટલું જરૂર જાણો
આપણી જીવનશૈલીમાં ઉત્પન્ન થતી સમસ્યાઓ અને તકલીફોથી શરીર અને મન જે પ્રતિક્રિયાઓ ઉત્પન્ન કરે છે તેને સ્ટ્રેસ (તનાવ) કહે છે. સ્ટ્રેસ ફક્ત નકારાત્મક નથી હોતો, તે ક્યારેક સકારાત્મક પણ હોઈ શકે છે. તનાવને લીધે હૃદયના ધબકારા વધી જાય છે, શ્વાસોચ્છવાસ ઝડપી થઈ જાય છે, ઇન્દ્રિયો સતેજ થઈ જાય છે, શરીરની ચયાપચયની ક્રિયામાં વેગ આવે છે, શરીરે પરસેવો થઈ જાય છે, રૂંવાડાં ઊભાં થઈ જાય છે, ધ્રુજારી આવે છે, મગજની વિચારશક્તિ વધે છે અને નિર્ણયશક્તિ સતેજ થાય છે. લાંબા સમયનાં તનાવથી કેટલીક વર્તણૂક સંબંધી સમસ્યાઓ તથા સ્વાથ્ય સંબંધી સમસ્યાઓ આવી શકે છે. તનાવ ઉત્પન્ન કરતી પરિસ્થિતિ પ્રત્યેક વ્યક્તિ અનુસાર અલગ-અલગ હોય છે, જેમ કે પારિવારિક અને અંગત સમસ્યાઓ, વ્યવસાય અને કારકિર્દી સંબંધી સમસ્યાઓ અથવા સામાજિક સમસ્યાઓ. તનાવનાં ઉપાયમાં તેને ઉત્પન કરતી પરિસ્થિતિનો સ્વસ્થતાથી સામનો કરવો, પરિસ્થિતિથી દૂર જવું અથવા કંઈ પણ ન કરવું. આ બધા વિકલ્પોમાંથી યોગ્ય વિકલ્પની પસંદગી કરવાની રહે
નિયમિત ધ્યાન, પ્રાર્થના, પ્રાણાયામ, વ્યાયામ અને બાયોફીડબેકની મદદથી પણ તનાવ પર કાબૂ મેળવી શકાય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
