________________
મગજ અને જ્ઞાનતંતુના રોગો એ જણાવતાં આનંદ થાય છે કે આમાંની બધી જ સર્જરી હવે ભારત દેશમાં થાય છે અને આમાંની લગભગ ૯૦% સર્જરી અમદાવાદમાં પણ થાય છે. મુંબાઈ, દિલ્હી જેવાં મહાનગરોમાં બધી જ જાતની સર્જરી ઉપલબ્ધ છે અને ઉત્તમ શિક્ષણ પામેલા તથા વિખ્યાત સર્જનો જેઓનું વિશ્વસ્તરે પણ નામ છે તેવા ન્યુરૉસર્જનોની સેવા ભારત દેશને ઉપલબ્ધ છે, એ આપણા દેશનું ગૌરવ છે.
૨૬૬
મોટા ભાગનાં ઑપરેશનોનું જોખમ ઉત્તમ સેન્ટરોમાં ફક્ત ૨થી ૪ ટકા જેટલું હોય છે. પરંતુ દર્દી જો વયસ્ક હોય, સાથે ડાયાબિટીસ કે હૃદયરોગ કે બ્લડપ્રેશર હોય અથવા ઇમરજન્સીમાં ઑપરેશન કરવું પડ્યું હોય તો જોખમ ૧૦ થી ૨૦ ટકા જેટલું પણ પહોંચે છે. જો સર્જન અને એનેસ્થેટિસ્ટને જોખમ વધારે લાગે તો શસ્ત્રક્રિયા કરતાં સામાન્ય રીતે મેડિકલ ટ્રિટમેન્ટને ભરોસે જ દર્દીને રાખવો જોઈએ તેવો મત પડે છે. છતાંય દર્દીનાં સગાંઓની ઇચ્છા ચાન્સ લેવાની હોય તો સર્જન તેમાં પણ સહકાર આપી શકે, જેમ કે મોટો બ્રેઇન ઍટેક હોય અને મગજમાં હૅમરેજ સાથે પુષ્કળ સોજો હોય, મૃત્યુની સંભાવના અતિવિશેષ હોય તો ખોપરી ખોલી નાખી, મગજને બહારની બાજુ ઊપસવાની તક આપવામાં આવે અથવા હૅમરેજને ખેંચી લેવાની કોશિશ કરવામાં આવે છે. આ રીતે પથી ૨૫ ટકાને જીવન મળે તેવું વ્યવહારિક અનુમાન કરી શકાય.
ઑપરેશન સારી રીતે પત્યું હોય તેવા કેસમાં જે તે ઑપરેશનના પ્રમાણમાં દર્દીને ઘરે જવાની રજા અપાય છે. મોટે ભાગે ૬થી ૯મા દિવસે દર્દી ઘેર જઈ શકે. જોખમી ઑપરેશનમાં સામાન્ય રીતે રજા આપવામાં વાર લાગે, ઘેર ગયા પછી દર્દી ઝડપથી ચાલતો થાય, કાર્યરત થાય તે ઉપર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવે છે. ફિઝિયોથૅરપી તો હૉસ્પિટલમાં જ શરૂ કરી દેવામાં આવે છે અને પછી ઘેર પણ જ્યાં સુધી દર્દી તદ્દન સાજો ન થાય ત્યાં સુધી ચાલુ રાખવામાં આવે છે.
ઑપરેશન પછીની મેડિકલ દવાઓની સા૨વા૨માં ન્યુરૉફિઝિશિયનની ફરી જરૂર પડતી હોય છે, પણ દરેક કિસ્સામાં તેમ હોવું જરૂરી નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
