________________
મગજમાં થતી ગાંઠો (બ્રેઈન ટ્યુમર)
૧૭૭ જિંદગીભર લેવી પડે. શરીરના બીજા ભાગોમાંથી પ્રસરીને કેન્સર મગજમાં આવે તેને મેટાસ્ટેટિક ટ્યુમર કહેવાય. ઘણી વાર બ્રેઈન ટ્યુમરનાં ચિહ્નો દ્વારા દર્દીને બીજે ક્યાંક કેન્સર છે તેવી ખબર પડે છે ત્યારે ઘણું મોડું થઈ ગયું હોય છે. તેમ છતાં પ્રાઇમરી કેન્સર શોધી તેની ટ્રીટમેન્ટ કરાવવાથી આયુષ્ય લંબાવી શકાય છે. સારવાર :
નિન થયા પછી બ્રેઇન ટ્યુમરની સારવારમાં ન્યુરૉલૉજિસ્ટ કરતાં વધુ અંગત્યનું યોગદાન ન્યુરોસર્જનનું હોય છે. જો ગાંઠ કૅન્સરની નીકળે તો ઑન્કોલૉજિસ્ટ અને રેડિએશન આપનાર રેડિએશન ફિઝિશિયનની પણ ખૂબ જરૂર પડે છે. ઑપરેશન અને બીજી સારવાર પછી મગજનાં બાકી રહેલાં લક્ષણો જેવાં કે ખેંચ, સોજો અને લકવો વગેરેમાં ન્યુરોલૉજિસ્ટની વખતોવખત સલાહ લઈ શકાય.
ટ્યુબરક્યુલોમા, સિસ્ટિસરકોસીસ, પરુની ગાંઠ હોય તો યોગ્ય દવાઓથી, ઓપરેશન વગર જ, સંપૂર્ણતઃ મટી જવાની સારી એવી શક્યતાઓ હોય છે.
બ્રેઈન ટ્યુમરનાં ઑપરેશનો એટલાં સરસ વિકસ્યાં છે કે કેટલાક પ્રકારની ગાંઠમાં મગજને ખોલ્યા વગર ગામા રેડિએશનથી ગાંઠને આગળ વધતી અટકાવી પછી સૂકવી નાખી શકાય. એ ઑપરેશન નિષ્ફળ જાય તો મગજ ખોલીને ફરીથી ઓપરેશન કરી શકાય. કેટલીક નાની અને બહારની ગાંઠોને ફક્ત સ્ટિરિઓટેક્સિક ટેનિક દ્વારા વિશિષ્ટ સોય દ્વારા કાઢી નાખી શકાય તો કેટલાકમાં અમુક વિશિષ્ટ કિરણો દ્વારા ઓગાળી કે બાળી શકાય.
બાકીના કેસોમાં ઓપરેશનથી મગજ કે કરોડરજ્જુ ખોલીને શક્ય તેટલો ગાંઠનો ભાગ સર્જનો કાઢી નાખતા હોય છે. ક્યારેક માઈક્રોસ્કોપની મદદ લઈ ઝીણવટભરી સૂક્ષ્મ પ્રકારની સર્જરી કરી શકાય જેનાથી પરિણામો સારાં આવે અને નૉર્મલ ભાગોને કોઈ વિપરીત અસર થાય નહીં. આના કારણે બ્રેઇનનાં કેટલાંક ઑપરેશનો ૬થી ૧૨ કલાક સુધી લાંબાં ચાલતાં હોય છે. એનેસ્થેસિયાના વિકાસને લીધે ઑપરેશનનું જોખમ પણ પહેલાં કરતાં ઘણું ઘટ્યું છે. આવાં કુશળ સર્જન, સારાં સાધનો અને સારા એનેસ્થેસિઓલૉજિસ્ટ
Jain Education International
For Private & Personal use only
jainelibrary.org
