________________
આધાશીશી (માઈગ્રેન) અને માથાના અન્ય દુખાવા (શિરદર્દ) પરંતુ આંખની તપાસ એટલે કે ફન્ડોસ્કોપી તપાસમાં આંખનો સોજો પેપિલોઇડિમા (Papilloedema) જોવા મળે છે. જે નિદાન માટે જરૂરી છે. આ રોગમાં માથું દુઃખવું, ઝાંખુ દેખાવું એવું સામાન્ય છે અને જો લાંબો સમય સુધી સારવાર ન થાય તો દર્દીને અંધાપો પણ આવી શકે છે. આ રોગ સ્ત્રીઓમાં, ખાસ કરીને જેને માસિક અનિયમિત આવતું હોય અને વજન વધારે હોય તેમાં વધુ જોવા મળે છે. મગજની શિરાઓમાં લોહીનું પરિભ્રમણ ધીમું થઈ ગયું હોય તેવા દર્દીઓમાં પણ આ રોગ જોવા મળે છે. કેટલીક દવાઓની આડઅસરથી પણ આ રોગ થતો જોવા મળે છે. મગજનો સોજો ઓછો કરવા માટે એસિટાઝોલામાઇડ નામની દવા અને નિયમિત સમયાંતરે કમરમાંથી પાણી કાઢવું ઉપયોગી છે. જો દર્દીની દૃષ્ટિ જવાનો ભય હોય અને ઉપર જણાવેલ સારવાર કારગત ન નીવડે તો સર્જરી (થીકોપેરિટોનિયલ શન્ટ) પણ કરવી પડે છે.
ટ્રાઇજેમિનલ ન્યુરાજૂિઆ જુરાસ્જિઆ શબ્દનો સાદો અર્થ છે નસમાં દુ:ખાવો. જે તે નસની (નર્વની) સંવેદનાનો જેટલો વિભાગ શરીરમાં હોય, એટલે કે જે તે નસ શરીરમાં જ્યાંથી સંવેદના ગ્રહણ કરી મગજ સુધી પહોંચાડતી હોય, તેટલા ભાગમાં નસ અમુક પ્રકારનું દર્દ પેદા કરે તેને જુરાસ્જિઆ કહે છે. સામાન્ય રીતે અમુક નસોમાં આવું બહુ સામાન્ય રીતે જોવા મળે છે, જેમ કે મસ્તિષ્કની ૫ નંબરની, ૯ નંબરની નસ.... વગેરે. આવા ન્યુરાસ્જિક દર્દી છાતીમાં, પેટમાં, ચામડી પર, હાથપગની ચેતાઓમાં પણ થઈ શકે છે. એ વાત ખાસ નોંધવી જોઈએ કે ચામડી પર થતો હર્પીસ ઝોસ્ટર-- વાઈરસનો રોગ જે તે નસ પર સોજો કરે છે અને મોટે ભાગે અત્યંત પીડાજનક ન્યુરાસ્જિઆ પેદા કરે છે.
ટ્રાઇજેમિનલ એ મસ્તિષ્કની ૫ નંબરની નસ છે અને તેમાં થતું આવું દર્દ ટ્રાઇજેમિનલ ન્યુરાજિઆ કહેવાય છે. આ દર્દ જાણે કરંટનો ઝાટકો લાગ્યો હોય તેવું ટૂંકું પણ અતિશય ભારે પીડાદાયક હોય છે અને તે વખતોવખત થયા કરે છે. દિવસમાં ૧-૨ વખતથી ૧૦૦-૨૦૦ કે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
