________________
૧૫૦
મગજ અને જ્ઞાનતંતુના રોગો આ જંતુઓમાં મેનિન્ગોકોકસ, સ્ટેફિલોકોક્સ, ન્યુમોકોક્સ, સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ, લીસ્ટિરિઆ, એચ. ઈન્ફલ્યુએન્ઝા, સુડોમોનાસ, પ્રોટીઅસ, ઈ. કોલાઈ એવાં જાતજાતનાં ગ્રામ-પોઝિટિવ,અને ગ્રામ-નેગેટિવ પ્રકારનાં બૅક્ટરિયા હોય છે, જે મગજને ઝડપથી અને વિવિધ પ્રકારનું નુકસાન કરે છે પણ જો તાત્કાલિક નિદાન અને સારવાર થાય તો મોટે ભાગે કોઈ પણ જાતની દૂરગામી ખોડ કે અસર વગર દર્દી તદ્દન સારો થઈ શકે છે. તેથી કોઈ પણ જાતના માથાના ભારે દુખાવામાં જો સાથે તાવ હોય તો મગજના ચેપની એક ગણનાપાત્ર શંકા રહે છે. સાથેસાથે જો દર્દીનું બોલવા-ચાલવાનું બદલાઈ ગયું હોય, ખેંચ આવતી હોય કે ભાન ગુમાવવાનું શરૂ થયું હોય તો તાત્કાલિક અડધી રાત્રે પણ સી.ટી. સ્કેન કરાવી, દાખલ કરી, જરૂર પડ્યે તાત્કાલિક કમરનું પાણી (cs) સાવચેતીપૂર્વક કઢાવી, તેની તાત્કાલિક તપાસ કરાવીને નિદાનની ખાતરી કરવી અતિશય મહત્ત્વની બની રહે છે. આ તપાસ સક્ષમ ડૉક્ટર પાસે અને સારી લેબોરેટરીમાં કરાવવી અતિ આવશ્યક છે, કેમ કે csના રિપોર્ટ પરથી, યોગ્ય ઍન્ટિબાયોટિકની પસંદગી કરવામાં આવે છે, જેના દ્વારા દર્દીનું ભવિષ્ય નક્કી થાય છે. આમાં કોઈ પણ જાતનું સમાધાન ચલાવી લેવાય નહીં.
કમરના પાણી (cs)ની તપાસમાં આ પ્રકારના મેનિન્જાઇટિસમાં સામાન્ય રીતે સેંકડોથી માંડી હજારો ન્યુટ્રોફિલ્સ (શ્વેતકણોનો એક પ્રકાર) હોય છે, પ્રોટીન થોડું વધે છે અને પાણીની સુગર (ગ્લકૉઝ) અત્યંત ઓછી થઈ જાય છે કે નહિવત્ થઈ જાય છે. ટી.બી., મેનિન્જાઇટિસના કમરના પાણીના રિપોર્ટથી આ રિપોર્ટ જુદો પડે છે. તે ઉપરાંત ગ્રામ સ્ટેઇન દ્વારા માઇક્રોસ્કોપમાં ઘણીવાર જંતુઓ પણ ચોક્કસપણે દેખાઈ આવે છે. આ બધી બાબતો પર ધ્યાન આપીને તાત્કાલિક કઈ દવાઓ શરૂ કરવી તેનો નિર્ણય લેવામાં આવે છે. દરેક કેસમાં csF કલ્ચર એન્ડ સેન્સિટિવિટી ટેસ્ટ કરાવવા જોઈએ જેનું પરિણામ ૪૮થી ૭૨ કલાકે મળે અને તે મુજબ અગાઉ પસંદ કરેલી દવાઓમાં ફેરફાર કરવાની જરૂર છે કે નહીં તે નક્કી કરવામાં આવે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
