________________
આવું નહોતું ધાર્યું. મારા કામભર્યા શબ્દો અત્યારે મને પોતાને જ બાળી રહ્યા છે. સ્ત્રીહત્યા – ના, ના, એક સતીના આત્માનો અભિશાપ... રે ! હું હવે કયે ભવે છૂટીશ ?'
નાયકે આશ્વાસન આપ્યું. રાજકુમારી વસુમતીને એ પોતાના ગામ લઈ ગયો, પણ એના મનને શાંતિ નથી. વસુમતી જાણે એના પાપનું સ્મરણ ન કરાવતી હોય એમ એને બાળ્યા કરે છે. એ નિર્દોષ બાળાને જુવે છે અને એનું જીવન એક વ્યથા બની જાય છે. રાત-દિવસ એને એક જ વિચાર આવે છે :
“મારા પાપની સ્મૃતિરૂપ આ બાળાને દૂર કરું, પણ કેવી રીતે ? આ સોનાની કટાર રાખવી ક્યાં ?'
શ્રમણ ભગવાન મહાવીરનાં જ્ઞાન કિરણોનો લાભ હજુ આ યુગને મળ્યો ન હતો. નવપ્રકાશના આગમન પહેલાં અંધકાર ઘૂંટાય તેમ અજ્ઞાન ઘુંટાઈ રહ્યું હતું. હવે થોડા જ વર્ષો પછી ભગવાન મહાવીરનાં જ્ઞાનકિરણો સમસ્ત યુગને નવપ્રકાશથી ભરી દેવાનાં હતાં. પણ તે માટે હજુ યુગને થોડી તપશ્ચર્યાભરી પ્રતીક્ષા કરવાની હતી.
એ દિવસોમાં અનાથ માણસો પશુની જેમ બજારમાં વેચાતાં, ધનિક માણસો ગુલામોને ખરીદતા. દ્વિપદ-મનુષ્ય, ચતુષ્પદ પશુના મેળા ભરાતા, અને માણસો પૈસા આપી માણસને અને પશુને ખરીદી લાવતા.
દેવદેવીઓ આગળ પશુઓનો બલિ અપાતો. જાતિવાદના ઘમંડમાં કેટલાક માણસો સામા માણસોને હીન દૃષ્ટિથી જોતા. સામ્રાજ્યની લાલસાથી અશ્વમેધ થતા અને ભાઈ જેવો ભાઈ પણ પોતાના જ ભાઈને મારવા તત્પર થતો. અંધકારનો થર ફરી વળ્યો હતો. ભગવાન પાર્શ્વનાથનાં જ્ઞાનવચનો ભુલાઈ ગયાં હતાં. હવે પુનઃ નૂતન પ્રકાશ માટે યુગ ઝંખી રહ્યો હતો.
સૈનિકને વિચાર આવ્યો : “આ બાળાને વેચી નાખું – એને ઠેકાણે પાડવાનો મારા માટે આ સિવાય બીજો કોઈ માર્ગ જ નથી.” એણે કૌશામ્બીનાં દાસબજારમાં વેચાતા માણસો વચ્ચે વસુમતીને પણ ઊભી રાખી.
કેવી છે વસુમતી ! હરણાં જેવી મોટી મોટી નિર્દોષ આંખો છે. ચાંદની જેવું ઉજ્જવળ ભાવપૂર્ણ મુખ છે માતા વસુંધરાને સ્પર્શે એવો લાંબો કેશકલાપ છે, અને પાણીમાં પતાસું ઓગળે એમ એને જોતાં જ દુષ્ટતા ઓગળી જાય એવું દેહ પર શિયળનું તેજ છે !
૨૦૪ - મધુસંચય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
