________________
લેખક ત્યાં દોડી ગયો. વિષ બીજા અંગામાં પ્રસરા ન જાય તે માટે એને કંઈ ન જડતાં પોતાની જનોઈને ની બાળાના પગ બાંધી અને ડંખના ભાગ પર ચપ્પથી કાપ મૂક્યો. વિષમિશ્રિત કાળું લોહી બહાર ધસી આવ્યું, બાળા બચી ગઈ !
આ વાત સાંભળી બાહ્મણો ચમક્યા. જનોઈ હરિજનના પગમાં ! જોઈ લો. કળિયુગનો પ્રભાવ ! નાત ભેગી થઈ. અપરાધીને ધમકાવવા નેતાએ ગર્જના કરી : “શું છે તારું નામ ?” “મહાવીરપ્રસાદ દ્વિવેદી.” લેખક ઉત્તર આપતાં સામો પ્રશ્ન કર્યો : “હું આપને જ પૂછું. જનોઈ પવિત્ર કે અપવિત્ર ?''
પવિત્ર.” “એક બીજી વાત પૂછું . પ્રાણની રક્ષા કરવાનું કાર્ય પવિત્ર કે અપવિત્ર ?” “એ તો પવિત્ર જ હોય ને ?” નેતા જરા ઢીલા પડ્યા.
પવિત્ર જનોઈથી પ્રાણદાનનું પવિત્ર કાર્ય કર્યું એમાં મેં શો અપરાધ કર્યો ?” આ શબ્દો સાંભળી ઘણા દ્રવી ગયા. જુનવાણીઓની નિદ્રા ઊડી ગઈ. તનથી ભલે નહિ, મનમાં સહુ નમી પડ્યા !
૬ર૧. શબ્દ નહિ; સંવેદન
N, ૨ બાર વર્ષ સુધી સમર્થ જ્ઞાનાની નિશ્રામાં વિદ્યાભ્યાસ કરી બંને
! ભાઈઓ ઘેર આવ્યા. સ્વાધ્યાય અને ચિંતનનાં તેજ એમના મુખને અજવાળી રહ્યાં હતાં. એમના આગમનથી ઘર અને ગામમાં આનંદ આનંદ હતો. વાતાવરડામાં ઉમંગ અને ઉલ્લાસ હતો. માત્ર એમના પિતા જ શાંત અને સચિત હતા. નમતી સાંજે સમય મળતાં એમણે મોટા પ્રમ કર્યો “તું ભણ્યો તો ખૂબ પણ પરમાત્મતત્ત્વની તને કંઈ ઝાંખી થઈ ? આત્માની અનુભૂતિ થઈ ?' મોટાએ તો શાસ્ત્રોમાંથી એક પછી એક બ્લોક સંભળાવવવા જ માંડવા. પિતાએ કહ્યું : “બસ, આ તો તેં પારકું કહ્યું, ગાખેલ બોલી ગયો, આમાં તારી અનુભૂતિ શું ? જા, હવે પેલા નાના મોકલ.'
પિતાએ એને પણ એ જ પ્રશ્ન પૂછળ્યો. નાનાએ નમન કરી કહ્યું : પિતાજી ! શું કહું ? જે અરૂ પી છે તે રૂપીભાષા વણાની જાળમાં કેમ બંધાય ? જે શાંત છે, તે અશાંત એવા શબ્દોમાં કેમ ઊતર ? એની અનુભૂતિ શબ્દોમાં નહિ, સંવેદનમાં જ સંભવે.”
પિતાના મુખ પર મૌનમાંથી જડેલી મુક્તિની મધુરતા પ્રસરી.
૩૨૪ - મધુસંચય For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
