________________
માટે આપને ફરી ફરી વિનવું છે કે વિસર્જિત થયેલા ભૂતકાળ જેવી મને હસ્તિનાપુર લઈ જવાનો આગ્રહ ન કરો. ત્યાગ માટેનો મારો નિર્ણય અફર છે.” હસ્તિનાપુરનો સમ્રાટ શાન્તનુ આ આદર્શ નારી આગળ કેટલો નાનો લાગતો હતો ! એને વિરાટ સ્ત્રી-શક્તિનું દર્શન થયું. ઊંડા સભાવથી એનું મસ્તક સહજ ભાવે નમી ગયું.
વ્યથાના ભારથી લદાયેલો અને અત્યાર સુધી મૌનમાં વેદના અનુભવતો ગાંગેય બોલ્યો : “મા, તું આ બધું કહી રહી છે, પણ તારા વાક્ય-વાક્યથી મારા હૃદય પર કેવા ઘણના ઘા વાગી રહ્યા છે તે તું જાણે છે ?
“પિતા કહો કે ગુરુ; મિત્ર કહો કે બાંધવ; સહચર કહો કે સાથી; મારે તો તું જ છે. તારા વિના કેમ રહી શકું !”
સ્નેહથી માથે હાથ મૂકતાં ગંગાએ કહ્યું. “સિંહબાળ, સ્વસ્થ થા. હું તારી સર્વસ્વ છું, પણ આજ હું તને એવી વ્યક્તિના હાથમાં સોંપું છું કે મારું સર્વસ્વ
છે.
મારે જે આપવાનું હતું તે મેં તને આપ્યું છે, હવે તારે તારા પિતા પાસેથી લેવાનું છે. વનનું શિક્ષણ પૂરું થયું છે. શહેરી જ્ઞાનનો પ્રારંભ થાય છે. માતાની મમતા તેં માણી છે, હવે પિતાનો પ્રતાપ ગૌરવ નિહાળ.
અને તું મને સુખી જોવા ચાહતો હોય તો મને જે પ્રિય છે એવા તારા પિતાને તું સુખી કરજે.
“બેટા, પ્રેમ એ મુક્તિ છે, એને બંધન ન બનાવ.”
પણ મા, આટલું અણધાર્યું આ બધું શું ?” આ અણધાર્યા પરિવર્તનથી આશ્ચર્યમુગ્ધ થયેલા ગાંગેયે પૂછ્યું.
“તને આ અણધાર્યું લાગે છે, પણ મેં તો ધારેલું જ હતું. પાકેલું ફળ પવનના સ્પર્શની જ પ્રતીક્ષા કરતું હોય છે. એ અડતાં જ ફળ ઘૂજે છે અને પોતાની જાતને ધરતીના ચરણોમાં ધરી દે છે.'
પણ મા, આ તો કુદરતની કાવ્યમય ભાષા છે. જીવન કંઈ એમ જિવાય ?'
હા, બેટા, કુદરતની આ કાવ્યમય ભાષા આપણે આપણા જીવનમાં વણીએ તો આપણું જીવન પણ કાવ્યમય બને.”
“આજ સુધી આ કુદરતની ભાષા સિવાય તને શિખવાડ્યું પણ શું છે ? પણ માના મોહમાં તું એ તત્ત્વજ્ઞાન ભૂલી ગયો છે.”
વ્યથાથી ચિરાઈ જતા પુત્રે કહ્યું : “અમને મૂકીને તું ક્યાં જઈશ ? શું તું અહીં એકલી રહીશ ?'
ર૬૦ * મધુસંચય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
