________________
અધિકારી પોતાની સાથે એક ટુકડી લઈ જંગલ ભણી ચાલી નીકળ્યો. ડુંગરાળ પ્રદેશ હતો, મધ્યાહ્નનો સમય હતો. ક્યાંક લીલાં ખેતરો દેખાતાં હતાં, પણ માણસ તો ક્યાંય દેખાતો ન હતો. વાતાવરણમાં શૂન્યતા હતી લીલા ચણાનાં ખેતરો કેમ મળે ?
અધિકારી નિરાશ થઈ ગયો. એટલામાં ખેતરના છેડા ઉપર એક નાનકડી ઝૂંપડી દેખાણી. એના મુખ પર આશાનું કિરણ ફરક્યું ! અધિકારીએ જઈ ઝૂંપડીનું બારણું ઠપકાર્યું. અંદરથી પડછંદ કાયાવાળો એક વૃદ્ધ ખેડૂત બહાર આવ્યો.
કરચલીઓવાળું એનું મુખ, ભાવભીની એની આંખો, અને અણિયાળું નાક, એના જીવનમાં રહેલી ભવ્યતાને વ્યક્ત કરી રહ્યાં હતાં.
અધિકારીએ કહ્યું, ‘દાદા ! અમારા ઘોડાઓ માટે ચણા જોઈએ છે, તો અમારી સાથે ચાલો અને કોઈનું ખેતર બતાવો.'
આ સાંભળી વૃદ્ધ એકદમ વિચારમાં પડી ગયો. હૈયામાં પ્રગટેલી વેદનાની જ્વાળાથી એનું મુખ તામ્રવર્ણં થઈ ગયું અને સ્વાર્થ અને પરમાર્થના ૨વૈયાના બે દોરથી એનું હૈયું વલોવાઈ રહ્યું. પણ બે જ પળમાં એણે નિર્ણય કરી લીધો. સ્વસ્થ થઈ એણે કહ્યું.
ચાલો, મારી પાછળ પાછળ ચાલ્યા આવો !'
આ વૃદ્ધના મુખ પર આવેલા ભાવોને વાંચવા અધિકારીએ પ્રયત્ન કરી જોયો, પણ એમાં એ નિષ્ફળ નીવડ્યો. એટલામાં તો ચણાના છોડવાથી લચી પડેલું ખેતર એની નજરે પડ્યું, અને એણે સૈનિકોને હુકમ કર્યો, ‘થંભી જાઓ. આ ખેતર ઠીક છે. અહીં જ લેવા માંડો. આગળ જવાની જરૂર નથી.’
આ શબ્દો કાનમાં પડતાં જાણે વિચારની તાણ આવી ન હોય તેમ વૃદ્ધે કહ્યું, ‘અહીં નહિ. મહે૨બાની કરી થોડા આગળ ચાલો, આનાથી સુંદર અને મોટું ખેતર હું આપને બતાવું, જેની આગળ આ તો કંઈ હિસાબમાં નથી.' અધિકારીએ કટાક્ષ કર્યો, ‘કાં દાદા ! અમને પરદેશીઓને બનાવવામાં મઝા પડે છે કે ? આગળ ને આગળ લઈ જઈ શું કરવું છે ? અમને જોઈતું હતું તે મળી ગયું છે. તમારા માર્ગદર્શનની હવે જરૂર નથી. તમે તમારે રસ્તે પડો.’
ખેડૂતે પોતાની પ્રતાપી સફેદ દાઢી ઉપર હાથ નાંખતાં કહ્યું, ‘આ ધોળા આવ્યાં છતાં હું તમારી મશ્કરી કરીશ ? મારા વચન પર વિશ્વાસ રાખી આગળ ચાલો. હું આથીયે સુંદર ખેતર બતાવું.
મધ્યાહ્નના તાપ જેવી એની તેજસ્વી વાણી સૌને આગળ દોરી ગઈ.
Jain Education International
૨૯૨ * મધુસંચય
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
