________________
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ કુપાવડે આત્મશ્રદ્ધા કે આત્મદર્શન પામવું સુલભ પણ છે, એમ આનંદઘનજી મહારાજ કહે છે. માટે હે પ્રભુ! આપની કૃપાવડે મને શુદ્ધ આત્માનું દર્શન કરાવી જન્મમરણથી સદાને માટે મુક્ત કરો. Iકા
(૪) શ્રી અભિનંદન સ્વામી
સંક્ષેપાર્થ :- હે જગતના નાથ એવા અભિનંદન પ્રભો! આપના શુદ્ધ- સ્વરૂપના દર્શન કરવામાં વિદ્ધ કરનાર તેમજ આત્માના ગુણોની ઘાત કરનાર એવા મતાગ્રહ કે કુલના આગ્રહ કે ચાર ઘાતીયારૂપ કર્મોના પર્વતો ઘણા આડા આવે છે. તેમાં આત્મદર્શન પામવામાં દર્શનમોહનીયકર્મ મહા વિઘ્ન કરનાર છે. તેનો ઉપશમ, ક્ષયોપશમ કે ક્ષય નહીં થાય ત્યાં સુધી આત્માનું દર્શન યથાર્થ રીતે કેમ થઈ શકે ?
વળી ધીઠાઈ એટલે નીડર બની આ ઘાતીયા કર્મરૂપ પર્વતોને ઓળંગવાને માટે બળ કરી યોગમાર્ગે આગળ વધું તો કોઈ મને આ મોક્ષમાર્ગ બતાવનાર સેંગૂ એટલે ભોમિયારૂપ સત્યરુષનો સંઘાત નથી. માટે હવે કેમ કરવું ? જા.
દરિશણ દરિશણ રટતો જો ફરું, તો રણરોઝ સમાન; જેહને પિપાસા હો અમૃતપાનની, કિમ ભાંજે વિષપાન.અ૫
સંક્ષેપાર્થ:- હે પ્રભો! ‘દર્શન-દર્શન’ એમ શબ્દ માત્ર એક જંગલી પશુ રણરોઝ જેવો હું બધા આગળ રટતો ફરવાથી કંઈ આપના સ્વરૂપનું દર્શન થઈ શકે એમ નથી. અર્થાતુ જુદા જુદા અજ્ઞાની એવા મતવાદીઓને પૂછવાથી તો કાંઈ વળે એમ નથી. આ વિષે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ પત્રાંક ૬૩૧માં કહ્યું છે
જેમ માત્ર કથનશાનીઓ કહે છે તેમ નથી; માટે ઠેકાણે ઠેકાણે જઈને કાં પૂછે છે? કેમકે તે અપૂર્વભાવનો અર્થ ઠેકાણે ઠેકાણેથી પ્રાપ્ત થવાયોગ્ય નથી.”
તે તો માત્ર અનુભવી જ્ઞાનીપુરુષોથી મળવા યોગ્ય છે. જેને આત્મઅમૃત રૂપરસ પીવાની પિપાસા એટલે તીવ્ર જિજ્ઞાસા હોય તેની તરસ અસતુ એવા મતાગ્રહીઓના રાગીàષી વચનોરૂપ વિષનું પાન કરવાથી કેમ મટી શકે? ન જ મટી શકે. //પા.
તરસ ન આવે તો મરણ જીવન તણો, સીઝે જો દરિશણકાજ; દરિશણ દુર્લભ સુલભ કૃપા થકી, આનંદઘન મહારાજ. અ૬
સંક્ષેપાર્થ:- હે પ્રભુ! જો મારા આત્મસ્વરૂપનું મને દર્શન થાય અથવા વીતરાગ ધર્મ પર સાચી શ્રદ્ધા થાય તો જન્મમરણનો તરસ કહેતા ત્રાસ લાગે નહીં. અને કાલાંતરે પણ હું મુક્તિસુખને પામું. પણ આત્મસ્વરૂપનું સાક્ષાદર્શન થવું તો અતિ દુર્લભ જણાય છે. છતાં આત્મસ્વરૂપને પામેલા એવા જ્ઞાનીપુરુષોની
(૪) શ્રી અભિનંદન સ્વામી શ્રી દેવચંદ્રજીત વર્તમાન ચોવીશી નવન
(બ્રહ્મચર્ય પદ પૂજિયે.એ દેશી) ક્યું જાણું ક્યું બની આવશે, અભિનંદન રસ રીતિ હો મિત્ત; પુદ્ગલ અનુભવ ત્યાગથી, કરવી જસુ પરતીત હો મિત્ત. ક્યું.૧
સંક્ષેપાર્થ:- મિત્ત એટલે હે મિત્ર! કોણ જાણે શ્રી અભિનંદન પરમાત્મા સાથે રસ જામે એવી પ્રીતની રીત કેવી રીતે બનશે ? હાં હવે જાણ થઈ કે પૌદ્ર ગલિક ભોગોના અનુભવનો ત્યાગ કરવાથી પ્રભુ સાથે રસીલી પ્રીત થઈ શકે, એવી પ્રતીતિ કરવા યોગ્ય છે. ||૧||
પરમાતમ પરમેશ્વરુ, વસ્તુગતે તે અલિપ્ત હો મિત્ત; દ્રવ્ય દ્રવ્ય મિલે નહીં, ભાવે તે અન્ય અવ્યાસ હો મિત્ત. ક્યું૦૨
સંક્ષેપાર્થ:- શ્રી અભિનંદન પ્રભુ તો કર્મથી રહિત હોવાથી પરમાતમાં છે. સંપૂર્ણ સ્વાધીન હોવાથી પરમેશ્વર છે, વસ્તુતાએ સ્વભાવથી અલિત છે. નિશ્ચયનયથી જોતાં કોઈપણ દ્રવ્ય બીજા સાથે મળતું નથી. તેમજ અન્યનો ભાવ પણ અન્યમાં વ્યાપી શકતો નથી. એથી પ્રભુ, દ્રવ્યથી જોતાં બીજા દ્રવ્ય સાથે અલિત છે અને ભાવથી પણ પ્રભુ સર્વથા અવ્યાપ્ત છે ! કેમકે
“જડ ભાવે જડ પરિણમે, ચેતન ચેતન ભાવ; કોઈ કોઈ પલટે નહીં, છોડી આપ સ્વભાવ.” -શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર રા. શુદ્ધ સ્વરૂપ સનાતનો, નિર્મલ જે નિઃસંગ હોમિત્ત; આત્મવિભૂતિ પરિણમ્યો, ન કરે તે પરસંગ હો મિત્ત. ક્યું૩
સંક્ષેપાર્થ :- પ્રભુ તો શુદ્ધ સ્વરૂપી છે. સનાતન એટલે નિત્ય છે, નિર્મળ છે તેમજ નિસંગ કહેતા સંગરહિત છે. તેમજ આત્મવિભૂતિને વરેલા હોવાથી કદાપિ પરનો સંગ કરતા નથી. તો આવા પ્રભુને કઈ રીતે મળી શકાય? iાવા.
