________________
૨૭૬
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! આજથી મેં એવો નિશ્ચય કર્યો છે કે મારા મનમંદિરમાંથી આપને દૂર જવા દઉં નહીં. લોકો આપને શામળીયા ભગવાન એવું વિશેષણ આપે છે, કારણ કે ચોવીશ તીર્થકરોમાં બે રાતા, બે ધોળો, બે લીલા, બે શામળા અને સોળ પીળા એટલે કંચનવર્ણ કાયાવાળા હોય છે. તેમાં શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી કૃષ્ણ વર્ણવાળા હોવાથી શામળા કહેવાય છે. હે પ્રભુ! આપની પદવી જે મોક્ષગતિની છે, તેવી અમને પણ આપો. ભક્તજનો આપની ભક્તિ કરીને સંસારના દુઃખોમાંથી મુક્ત થવા ઇચ્છે; તેમાં આપ કૃપા કરી, જો મુક્તિપદ ન આપો તો બીજો કોણ આપશે. કવિશ્રી મોહનવિજયજી કહે છે કે તમારા પ્રત્યે મને ઘણો માયા મોહ થઈ ચૂક્યો છે; માટે મને મોક્ષ અપાવી આપની મોક્ષનગરીમાં જ સદા આપની સમીપે મને રહેવા દો. કેમકે અન્ય કોઈ સ્થળે મને ગમતું નથી. IIકા
(૨) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી
૨૭૫ ભાવાર્થ :- હો મારા પ્રાણ પ્યારા પ્રભુ! આપ અરૂપી એવા અલખ સ્વરૂપને પામી મુક્તિપુરીમાં પહોંચી ગયા. હે પ્રભુ! આપે મુક્તિપુરીમાં કેવી રીતે પ્રવેશ કર્યો તેનો ભેદ પણ મને પ્રાપ્ત થયો કે આપ સૂત્ર સિદ્ધાંતમાં કહેલ આત્મગતિને પામ્યા છો, અર્થાત્ જેમ સર્વ કર્મથી રહિત થયેલ આત્મા લેપરહિત તુંબડીની જેમ ઉપર ઊઠી લોકાત્તે જઈને વિરાજે છે તેમ આપે પણ કર્યું છે. ||૪||
હોઇ જગજીવન જિનરાય જો, મુનિસુવ્રત જિન મુજરો માનજો માહરો રે લો; હોપય પ્રણમી જિનરાય જો,
ભવ ભવ શરણો સાહિબ સ્વામી તાહરો રે લો. ૫ અર્થ:- મુજને વહાલા એવા હે પ્રભુ! આપ જગતના જીવોને જીવવાના આધાર છો માટે જીવનરૂપ છો. વળી સર્વ જિનોમાં રાજા સમાન હોવાથી જિનરાજ છો. હે મુનિસુવ્રત ભગવાન! આપ મારો મુજરો માનજો. આપના પગમાં નમસ્કાર કરીને કહું છું કે હે સાહિબ સ્વામી! ભવોભવમાં મારે તો તમારું જ શરણ હોજો એવી આશા રાખું છું.
ભાવાર્થ - હે પ્રભુ! આપ જગત જીવોના સાચા જીવનરૂપ છો. એક મુજરો કહેતાં મારી વિનંતિનો સ્વીકાર કરજો. વિનંતિ સ્વીકારવી એ આપનો અધિકાર છે. જ્યાં સુધી મુજરો નહિં સ્વીકારાય ત્યાં સુધી ભક્તના હૃદયમાં શાંતિ ઉત્પન્ન થાય નહિં. માટે આપના ચરણકમલમાં પડી પડીને વારંવાર એજ કહું છું કે ભવોભવ મને આપનું બળવાન શરણું હોજો. એ સિવાય હું બીજું કાંઈ ઇચ્છતો નથી. //પા.
હો રાખશું હૃદય મોઝાર જો, આપો શામળીયા દ્યો પદવી તાહરી રે લો; હો રૂપવિજયનો શિષ્ય જો,
મોહનને મન લાગી માયા તાહરી રે લો. ૬ અર્થ :- હે પ્રાણ પ્યારા પ્રભુ! આપને અમે હૃદયમાં ધારણ કરીને રાખીશું. માટે હે શામળીયા નાથ! તમે જે મોક્ષપદને પામ્યા તે પદવી અમને પણ આપો. પંડિત શ્રી રૂપવિજયજી મહારાજના શિષ્ય મુનિશ્રી મોહનવિજયજી કહે છે કે મારા મનને તો તમારી જ માયા લાગી છે, જેથી આપ વિના મને ક્યાંય ગમતું નથી.
(૨૧) શ્રી નમિનાથ સ્વામી શ્રી આનંદઘનજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
(રાગ આશાવરી-ધન ધન સંપ્રતિ સાચો રાજા– એ દેશી) ષ દરિશણ જિન અંગ ભણીને, વાસષડંગ જો સાધે રે; નમિ જિનવરના ચરણ ઉપાસક, ષ દરિશણ આરાધે રે. ૫૦૧
સંક્ષેપાર્થ:- દરિશણ એટલે છ દર્શન, તે સાંખ્યદર્શન, યોગદર્શન, બૌદ્ધદર્શન, મીમાંસક દર્શન, ચાર્વાક દર્શન અને જૈન દર્શન. આ છ જગતમાં મુખ્ય પ્રચલિત દર્શનો એટલે ધમો છે. તે શ્રી જિનેશ્વર ભગવાનના અંગરૂપ જાણવા. પ્રભુના અંગમાં છએ દર્શનોની ન્યાસ એટલે સ્થાપના કરીને અર્થાત્ છે- એ દર્શનોનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજીને જે વીતરાગ જૈનદર્શનને આરાધે છે, તે શ્રી નમિ જિનવરના ચરણની સેવા કરનાર, છએ દર્શનોને આરાધે છે એમ જાણવું.
જૈન સિવાય બધા દર્શનો એક નયની અપેક્ષાએ વસ્તુ સ્વરૂપનું કથન કરનાર છે. જ્યારે જૈન દર્શન સર્વ નયોની અપેક્ષાએ વસ્તુસ્વરૂપને જણાવનાર છે. માટે સર્વ દર્શન જૈન દર્શનમાં સમાય છે. તેથી તે તેના અંગરૂપ છે. જેમ
