________________
શ્રી આનંદઘનજીનું
૩૪૩ અને અાિઓ આવતા અને શ્રી આનંદઘનજી સાથે વાર્તાલાપ કરતા; ત્યારે શ્રી વીતરાગધર્મનો તેઓને ઉપદેશ આપતા. તેથી તેઓ આનંદ પામતા હતા.
કોઈ વખત રાત્રિમાં સર્પો, સિંહ આદિ હિંસક પ્રાણીઓ પણ શ્રી આનંદઘનજી પાસે આવી બેસી રહેતા. સ્મશાનમાં પણ કાઉસગ્ગ ધ્યાનમાં નિર્ભય દશામાં તેઓ બેસી રહેતા હતા.
પતિ સાથે બળી, સતી થતી બાઈને
શ્રી આનંદઘનજીનો ઉપદેશ સતી થવા તૈયાર થયેલ બાઈનું દૃષ્ટાંત – મેવાડમાં શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ વિચરતા હતા. જંગલમાં જતાં સ્મશાન ભૂમિ આવી. ત્યાં એક મોટી ચિતા ખડકેલી જોઈ અને પાસે એક શબ પડેલું દીઠું. આજાબાજા શોકાતુર ચહેરે ડાધુઓ બેઠેલા હતા. નજીકમાં જ એક શેઠની પુત્રી વિધવા થયેલી પોતાના મરણ પામેલા પતિ સાથે બળી સતી થવા તૈયાર થઈને ઊભી હતી. તે જોઈ આનંદઘનજીએ તે બાઈને પૂછયું કે તું તારા ખરા પતિને ઓળખે છે? ઓળખ્યા વિના કોની સાથે બળવા તૈયાર થઈ છું?
તે સાંભળી સ્ત્રીએ જવાબ આપ્યો કે હું મારા પતિને ઓળખું છું. આ શબ તેમનું જ છે. તેમની સાથે સતી થઈ તેમને સ્વર્ગમાં ભેટવા જઉં છું.
- શ્રી આનંદઘનજીએ જવાબમાં કહ્યું કે બાઈ તું ભૂલે છે. આ પતિપત્નીનો સંબંધ આ જન્મ પૂરતો જ છે. મૃત્યુ પછી સૌ જીવો પોતપોતાના કર્મ અનુસાર ગતિને પામે છે. આમ સતી થવાથી તેનાથી મેળાપ થાય જ એવું ચોક્કસ નથી. તું તેના આત્માને પતિ માનતી હોય તો તે આત્માનો નાશ નથી, તે આત્મા તો બીજી ગતિને પામેલ છે. અને તે તેના શરીરને જ પતિ માનતી હોય તો તે આ રહ્યું. અને જો તે તારો સાચો પતિ જ હોત તો તને અહીં એકલી મૂકીને પરલોકે કેમ જાત ! માટે આવા નાશવંત જગતના પતિનો મોહ છોડી, શાશ્વત સુખસ્વરૂપ એવા પરમાત્મારૂપ પતિ સાથે સ્નેહ સંબંધ જોડ કે જેથી તારું સર્વકાળનું દુઃખ સર્વ પ્રકારે નષ્ટ થાય; અને ફરી કદી જન્મ ધારણ કરીને આવી રીતે બળવાનો પ્રસંગ આવે નહીં.
આ ઉપદેશ શેઠની પુત્રીને ગળે સોંસરો ઊતરી ગયો. સતી થવાનો વિચાર માંડી વાળ્યો અને ત્યાગધર્મ સ્વીકારી પ્રભુ ભક્તિમાં તે તન્મય થઈ ગઈ.
૩૪૪
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ આ જ પ્રસંગને ભગવાન ઋષભદેવના સ્તવનમાં આલેખે છે કે:
ષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ માહરો રે, ઓર ન ચાહું રે કંત; રીયો સાહેબ સંગ ન પરિહરે રે, ભાંગે સાદિ અનંત.” -ઋ૦
સુવર્ણ સિદ્ધિથી આત્મજ્ઞાન થાય? શ્રી આનંદઘનજીને એક યોગી સાથે પરિચય હતો. તેથી તેણે સુવર્ણ બનાવવા માટે રસ એક બોટલમાં ભરી શ્રી આનંદઘનજી પાસે એક શિષ્યને મોકલ્યો. તે રસ શ્રી આનંદઘનજી ધ્યાનમાંથી ઊઠયા ત્યારે તેમની આગળ મૂક્યો. તે લઈ સીસો ઢોળી નાખ્યો અને બોલ્યા–સુવર્ણ બનાવવાથી આત્મજ્ઞાન થવાનું છે ? શિષ્ય કહે–લોકોને વશ કરવા માટે બનાવ્યું છે. ત્યારે શ્રી આનંદઘનજીએ કહ્યું: લોકોને વશ કરવાથી આત્માનું કલ્યાણ નથી, અને રસ વડે સુવર્ણ બનાવવું એ કાંઈ મોટી વાત નથી. એમ કહી એક મોટી શિલા ઉપર લઘુશંકા કરવાથી આખી શિલા જ સોનાની બની ગઈ. જ્ઞાનીઓને મન સુવર્ણની કિંમત નથી. પણ એમના મનમાં તો આત્મા જ અમૂલ્ય છે. તે આત્મધ્યાનમાં રહી અનંત નિરાકુળ સુખ અનુભવવું એ માટે જ તેમનો સદા પુરુષાર્થ હોય છે.
કપડાંમાં તાવના પુગલો શ્રી આનંદઘનજીના આવા ચમત્કારો, બાવા વગેરે દ્વારા લોકોમાં ફેલાઈ ગયા. જોધપુરના રાજાને ખબર પડવાથી તે મુનિરાજના દર્શન કરવા આવ્યો. શ્રી આનંદઘનજીના શરીરમાં સખત તાવ હતો. રાજાનું આગમન જાણી શ્રી આનંદઘનજીએ પોતાના કપડામાં તાવને ઉતારી જરા દૂર કોઈ વસ્તુ પર તે કપડું મૂક્યું. અને પોતે શાંતિથી રાજાને ઉપદેશ દેવા લાગ્યા. થોડીવાર પછી રાજાની નજર એ પત્થર પર પડી ત્યારે તે વસ્ત્ર પૂજતું જોયું. તેથી રાજાએ શ્રી આનંદઘનજીને પૂછ્યું કે આ કેમ ધ્રુજે છે? ત્યારે શ્રી આનંદઘજીએ કહ્યું-કપડાંમાં તાવના પુદ્ગલો મૂક્યા છે. રાજનું તારી સાથે વાત કરવી હતી તેથી મેં કપડાંને દૂર કર્યું હતું. હવે તેને લઈશ. એવી અનેક શક્તિઓ એમનામાં પ્રગટ હતી. એ બધી શક્તિઓ પ્રત્યેક આત્મામાં રહેલી છે.
રાજારાણી મિલે ઉસમેં આનંદઘનકું ક્યા? એકવાર જોધપુરના રાજાની પટ્ટરાણીને રાજા સાથે અણબનાવ થયો.
