________________
(૨૦) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી શ્રી મોહનવિજયજીત વર્તમાન ચોવીશી નવન
(હે પીઉ પંખીઘ્ર-એ દેશી) હો પ્રભુ મુજ પ્યારા, ન્યારા થયા કઈ રીતે જો, ઓળગુઆને આલાલુંભન તાહરો રે લો; હો ભક્તવચ્છલ ભગવંત જો,
આઈ વસો મન મંદિર સાહિબ માહરે રે લો. ૧ અર્થ:- હે મારા પ્યારા પ્રભુ ! આપ મારાથી કઈ રીતે જુદા થયા. કેમકે ઓળગુઆ કહેતાં આશ્રિતને તો એક તમારો જ લાલુંભન કહેતા આલંબન છે, આધાર છે, વળી આપ તો ભક્તવત્સલ એટલે ભક્તિમાન ઉપર વાત્સલ્યભાવ રાખનારા છો. માટે આપ મારા મનરૂપી મંદિરમાં પધારી હે સાહિબ આપ ત્યાં જ નિવાસ કરો. જેથી કંઈ જુદાપણું રહે નહીં.
ભાવાર્થ :- હે પ્રભુ! તમે મને ઘણા પ્યારા લાગો છો. આપની ઉપર મને ઘણો પ્રેમ આવે છે, તો પછી આપને પણ મારા ઉપર પ્રેમ રાખી એક સ્થળે રહેવું જોઈએ. તે છતાં જાદા થયા તો તેમાં મારે કઈ રીતે સમજવી. વળી અરજદાર એવા મને તમારું જ આલંબન છે, તમે જ ટેકારૂપ છો. હે ભક્તવત્સલ ભગવંત! ભક્તની ભક્તિની કદર કરી તેને ભક્તિનું ફળ આપનાર આપ જ છો. વળી ભગવંત એટલે ત્રણ જગતની ઠકુરાઈવાળા છો. હે સાહિબ! મારા મનમંદિરમાં પધારી ત્યાં જ વાસ કરો. મારા મનમંદિર જેવું આપને રહેવાનું સ્થાન કોઈ ઠેકાણે મળશે નહીં. ||૧||
હો, ખીણ ન વીસરું તુજ જો, તંબોળીના પત્ર તણી પેરે ફેરતો રે લો; હોટ લાગી મુજને (તાહરી) માયા જોર જો,
દીણયરવાસી સુસાહિબ તુમને હેરતો રે લો. ૨ અર્થ:- હે મારા પ્રાણપ્યારા પ્રભુ ! એક ક્ષણ માત્ર હું તમને વિસરતો નથી. પણ તંબોળીના પાનની માફક વારંવાર તમારા નામને ફેરવ્યા કરું છું. હે પ્રભુ! મને તમારા પ્રત્યેની જોરદાર માયા લાગી છે. તેથી મારા દીણયરવાસી કહેતા દિલમાં વસનારા હે સાહિબ! તમારું નામ જ સદા રટ્યા કરું છું.
ભાવાર્થ:- જેમને ગુણ પ્રત્યે પ્રેમ હોય છે, તેમનો ગુણી પુરુષ ઉપરનો પ્રેમ વિસરાતો નથી. અહીં દ્રશ્ચંત આપે છે કે તંબોળી લોકો જેમ નાગરવેલના
૨૭૪
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ પાનને ફેરવ્યા કરે તેમ હું પણ તમારા નામને ફેરવ્યા જ કરું છું. વળી હે પ્રભુ! તમારા પ્રત્યે મને માયા કહેતાં જોરદાર પ્રીતિ લાગી છે. વળી હે સાહિબ! આપ મારા મનરૂપી ઘરમાં વસનારા થયા છો; તેથી તમારું નામ અહર્નિશ રહ્યા કરે છે. એક ક્ષણ પણ તમારા નામનો ભૂલાવો થતો નથી. કેમકે પ્રેમમાં એવું આકર્ષણ છે કે જેમ લોહચુંબક સોયને ખેંચે તેમ પ્રભુ તરફ ભક્તજનો પણ ખેંચાય છે. રાાં
હોતું નિસનેહી જિનરાય જો, એક પખી પ્રીતલડી કિણપર રાખીએ રે લો; હોટ અંતરગતિની મહારાજ જો,
વાતલડી વિણ સાહિબ કેહને દાખીએ રે લો. ૩ અર્થ:- હે મારા પ્યારા પ્રભુ ! તમે તો નિઃસ્નેહી એવા જિનરાજ છો. જેથી આપની સાથે અમારી એક પખી એટલે એક પક્ષની પ્રીતડી કેવી રીતે રાખવી. વળી મારા પ્રાણ પ્યારા સાહિબ! આપના વિના અમારા અંતરની ગુપ્ત વાતો પણ કોને કહેવી.
ભાવાર્થ:- હે પ્રભુ! તમે મને પ્યારા છો. વળી તમે રાગદ્વેષ વિનાના છો. જિનરાજ છો. તમારા પ્રત્યેની એક પક્ષવાળી અમારી પ્રીતિ તે કેવી રીતે રાખીએ. કારણ કે પ્રીતિ રાખવામાં પરસ્પર બન્ને પક્ષની પ્રીતિ જોઈએ. પણ આપ રાગદ્વેષ વિનાના અને હું રાગદ્વેષવાળો છું. જે નિરાગી હોય તે રાગ કરે નહીં. અને રાગ કર્યા વિના બન્ને પક્ષે પ્રીતિ થાય નહીં. ભક્તો ભક્તિ કરતાં પણ પ્રભુ સાથે પ્રેમ મેળવવાનું કાર્ય સાધી શકે નહિં તો પછી અમારું કાર્ય કેવી રીતે સિદ્ધ થાય. પણ એ નિર્વિવાદ છે કે અંતરસ્થિતિની વાતો તે આપ જેવા સર્વજ્ઞ પ્રભુ સિવાય કોને કહેવાય. આવી અંતરગતિની વાત કરવાનું સ્થાન તો અમારા માટે એક આપ જ છો. ||૩||
હો અલખરૂપ થઈ આપ જો, જાઈ વસ્યો શિવમંદિર માંહે તું જઈ રે લો; હોટ લાવ્યો તુમારો ભેદ જો,
સૂત્ર સિદ્ધાંત ગતિને સાહિબ તુમે લહી રે લો.૪ અર્થ - હે મારા પ્રાણ પ્યારા પ્રભુ! આપ અલક્ષ્ય એવા શુદ્ધ સ્વરૂપને પામી શિવમંદિરમાં જઈને વસ્યા છો. હે પ્રભુ! આ વાતનો ભેદ મને પ્રાપ્ત થઈ ગયો કે સૂત્ર સિદ્ધાંતમાં કહેલી પંચમ ગતિ એટલે મોક્ષને આપ પામ્યા છો.
