________________
૨૬૯
(૨) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી
સંક્ષેપાર્થ:- આત્મા સમ્યકુદર્શનાદિ પોતાના ગુણોનો જ કર્તા થવાથી સિદ્ધતારૂપ કાર્ય નિપજાવે છે. પણ તેના પુષ્ટ નિમિત્તકારણરૂપ સાધન તે તો શ્રી જિનરાજ સર્વજ્ઞ પ્રભુ છે. એ પ્રભુના દર્શન વડે મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની રુચિ ઊપજે છે. અને રુચિ ઊપજવાથી સંપૂર્ણ આત્મ સમાજ એટલે આત્મ સામ્રાજ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે અર્થાત્ સંપૂર્ણ સિદ્ધતાની પ્રાપ્તિ થાય છે. મોક્ષની અભિલાષા જાગૃત થયા વિના મોક્ષરૂપ કાર્ય બની શકતું નથી. વંદન વંદન સેવન નમન વળી પૂજના રે, સ્મરણ સ્તવન વળી ધ્યાન; દેવચંદ્ર દેવચંદ્ર કીજે જિનરાજની રે, પ્રગટે પૂર્ણ નિધાન. ઓ. ૧૦
સંક્ષેપાર્થ :- માટે શ્રી અરિહંત પ્રભુને સદા વંદન, નમન, સેવન એટલે તેમની આજ્ઞાનું પાલન તથા પૂજન, તેમજ વારંવાર તેમના ગુણોનું સ્મરણ, સ્તવન એટલે વચનવડે ગુણનું હર્ષથી કથન કરીએ. તથા એકાગ્રતા કરી પ્રભુના ગુણોમાં તલ્લીનતા રૂપ ધ્યાન કરીએ કે જેથી આત્માના અનંતગુણરૂપ નિધાનની પ્રાપ્તિ થાય. એમ શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ પોતાના આત્માને સંબોધીને કહે છે. ||૧ol.
૨૭૦
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ અતિ આનંદમગ્ન બને છે. વિધિ-બહુમાનપૂર્વક વંદન કરવાથી આખા શરીરમાં હર્ષની લહેર અને મનમાં પ્રસન્નતા છવાઈ જાય છે. એ પ્રભુના મુખને જગતના કોઈ પદાર્થની ઉપમા ઘટી શકતી નથી. તેવો પદાર્થ જ જગતમાં નથી કે જેની ઉપમા આપી શકાય. તેથી તે નિરૂપમ છે. પ્રભુના મુખનું નિરીક્ષણ સ્વરૂપવૃષ્ટિએ કરવાથી મારાં અનેક ભવનાં સંચિત પાપકર્મી દૂર થાય છે. દર્શનનો હેતુ સમજી દર્શન કરવું જોઈએ. તો જ કર્તા કહે છે તેમ ભવભવનાં દુઃખ જાય. પ્રભુ દર્શનનું પોતામાં પ્રતિબિંબ પડે તેથી આત્મામાં સમ્યક્દર્શન પ્રગટે. વળી કહે છે કે એ ત્રણ જગતના ધમોંપદેષ્ટા એવા પરમગુરુ મોક્ષનો સાચો માર્ગ બતાવવાથી સદા જાગૃત છે. પરમોત્કૃષ્ટ અપ્રમાદ દશાના ધારક હોવાથી સદા સ્વસ્વરૂપમાં જ રમી રહ્યા છે. વળી સુખના મૂળરૂપ છે એટલે સુખ માત્રના ઉત્પત્તિ સ્થાનરૂપ તેઓ છે. વળી પરમઆનંદમય છે. અને વર્તમાનમાં લોકના અગ્રભાગે સિદ્ધાલયમાં દીપી રહ્યા છે અર્થાત્ શોભી રહ્યા છે. [૧]
નિશિ દિન સૂતાં જાગતાં, હઇડાથી ન રહે દૂરરે;
જબ ઉપગાર સંભારીએ, તવ ઊપજે આનંદ પૂર રે. તજજ્ર ૨
અર્થ:- વળી એ પ્રભુ રાત્રિ અને દિવસ સૂતાં અને જાગતાં હૃદયથી દૂર થતા નથી. જ્યારે એમનો અમારા ઉપર કરેલો ઉપકાર યાદ કરીએ છીએ ત્યારે તો ભરપૂર આનંદ પ્રગટે છે.
ભાવાર્થ:- એ કૃપાળુ પ્રભુ અમોને હમેશાં યાદ આવે છે. અમે સુસ કે જાગૃત અવસ્થામાં હોઈએ ત્યારે પણ તેઓ અમારા હૃદયમાંથી ક્યારે પણ દૂર ખસતા નથી. ઊઠતાં, બેસતાં, હરતાં, ફરતાં અને ટૂંકમાં કહીએ તો સર્વ સ્થિતિમાં એમને અમે અમારા હૃદયમાં વિરાજીત થયેલા જોઈએ છીએ. આ અમારા મનમંદિરમાં સ્થિતિ કરવારૂપ એમનો ઉપકાર તથા જે બોધથી અમે આવી ઉત્તમ સ્થિતિને પ્રાપ્ત થયા, તે બોધ પૂરો પાડવારૂપ ઉપકાર–માત્ર એકાંત હિતબુદ્ધિએ કે ફક્ત અમો આત્મ ઉન્નતિને કેમ પામીએ? સંસારમાંથી કેમ નિસ્તરીએ ? એ જ ઉદ્દેશથી કરેલો ઉપકાર અમે જ્યારે જ્યારે સંભારીએ છીએ ત્યારે ત્યારે એ ઉપકારના ગર્ભમાં રહેલી નિઃસ્વાર્થતા જોઈ અમને અપૂર્વ આનંદનો સમૂહ પ્રગટ થાય છે. આ ગાથા શ્રી યશોવિજયજી મહારાજની પ્રભુમય તન્મયતાની ધ્યાનાવસ્થા સૂચવે છે, અન્યથા “પ્રભુ હઇડાથી ન રહે દૂર રે' એ ઉદ્ગારો નીકળવાનું બની શકે નહીં. રા.
(૨૦) શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી શ્રી ચશોવિજચજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન મુનિસુવ્રત જિન વંદતાં, અતિ ઉલ્લસિત તન મન થાય રે; વદન અનોપમ નિરખતાં, મારાં ભવભવનાં દુઃખ જાય રે; મારાં ભવભવનાં દુઃખ જાય, જગતગુરુ જાગતો સુખકંદ રે; સુખકંદ અમંદ આણંદ, પરમ ગુરુ દીપતો સુખકંદ રે. ૧
અર્થ :- શ્રી મુનિસુવ્રત પ્રભુને વંદન કરવાથી મારા તન અને મન હર્ષથી ઉભરાય છે. ઉપમારહિત એવા પ્રભુના મુખને જોવાથી મારા ઘણા ભવના બાંધેલા દુઃખના કારણ એવા કમોં પણ દૂર થાય છે; જગતગુરુ પોતાના શુદ્ધસ્વરૂપ વડે સદા જાગૃત છે, અને અમંદપણે સદા પરમ આનંદ સ્વરૂપમાં સદા લીન છે. તથા પરમગુરુ કેવળજ્ઞાનવડે સર્વકાળ દેદિપ્યમાન છે.
ભાવાર્થ :- શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામીને આગમમાં જણાવેલી વિધિપૂર્વક વંદન કરવાથી મારું તન એટલે શરીર હર્ષથી પુલકિત થઈ જાય છે અને મન
