________________
૨૯૬
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ હોય તેમ મહાસતી રાજિમતીને કેવળજ્ઞાન આપી ભગવાને સ્વયં કરતાં પણ પહેલા મોક્ષે પહોંચાડી દીધાં. એવી પ્રભુની અનંતી દયા જગત પ્રસિદ્ધ છે. II૧ણા
(રર) શ્રી નેમિનાથ સ્વામી
૨૫ સેવક પણ તે આદરે રે, તો રહે સેવક મામ; મ
આશય સાથે ચાલીએ રે, અહી જ રૂડું કામ. મ૦૧૫ સંક્ષેપાર્થ - હે નેમિનાથ પ્રભુ! આપ મારા સ્વામી છો અને હું આપની સેવિકા છું. જ્યારે સ્વામીએ વીતરાગતા આદરી છે. તો મારી પણ સેવિકા તરીકે ફરજ છે કે મારે પણ વીતરાગતા આદરવી જોઈએ. તો જ સેવકની મા કહેતા લાજ રહે. સ્વામીના આશય સાથે ચાલવું એ જ મારા માટે રૂડામાં રૂડું કામ છે. સ્વામી જે પંથને સ્વીકારે તે જ પંથ મારા માટે પણ યોગ્ય છે એમ માનું છું. I/૧૫
ત્રિવિધ યોગ ધરી આદર્યો રે, નેમિનાથ ભરતાર; મક
ધારણ પોષણ તારણો રે, નવરસ મુક્તાહાર. મ૦૧૬
સંક્ષેપાર્થ :- ત્રિવિધ યોગ એટલે મન વચન કાયાના ત્રણે યોગથી વીતરાગભાવે શ્રી નેમિનાથ પ્રભુને મારા ભરતાર અથવા સ્વામી સ્વીકાર્યા છે.
કેમ કે તે મારા ધારણ, પોષણ અને તારણ છે. ધારણ એટલે અશરણ એવા સંસારમાં તે મને આશ્રય આપનાર હોવાથી ધારણ છે. પોષણ એટલે મારા આત્માના અનંતગુણોને પ્રગટાવવામાં પોષણ આપનાર છે તથા તારણ એટલે અનંત અગાધ સંસાર સમુદ્રથી જે મને તારનાર છે.
વળી પ્રભુ તો નવરસરૂપ મુક્તાહાર એટલે મોતીઓના હાર સમાન છે. નવસરનો હાર પહેરવાથી કંઠની શોભા વધે પણ આપ તો પ્રભુ શાંતરસાદિ નવેસરથી ભરપૂર મોતીઓના હાર સમાન હોવાથી મારા હૈયાના હાર જાણી અંતરમાં ધારણ કરી રાખ્યા છે. ૧૬
કારણરૂપી પ્રભુ ભજ્યો રે, ગણ્યો ન કાજ અકાજ; મe કૃપા કરી મુજ દીજીએ રે, આનંદઘન પદરાજ, મ૦૧૭
સંક્ષેપાર્થ :- જેનાથી કાર્યની સિદ્ધિ થાય છે કારણ કહેવાય. આ ભવમાં આત્મસિદ્ધિના નિમિત્ત કારણરૂપ પ્રભુ શ્રી નેમિનાથને માની, અંતઃકરણની સાચી ભક્તિથી એમને મેં ભજ્યા છે. તેમાં કાર્ય અકાર્યની દરકાર રાખી નથી, અર્થાત્ ભગવાન પ્રત્યે મારો પ્રશસ્તરાગ છે કે અપ્રશસ્તરાગ છે એવું મેં કંઈ વિચાર્યું નથી. મેં તો અકાર્યરૂપ ઓલંભા પણ પ્રભુને આપ્યા છે. છતાં આપના પ્રત્યેનો મારો પ્રેમ કિંચિતું પણ ખંડિત થયો નથી.
માટે હે પ્રભુ! મારા ઉપર કૃપા કરીને મને અનંત આનંદઘનસ્વરૂપ એવા મોક્ષપદનું રાજ્ય આપો. જાણે ખરા ભક્તની માંગણી પ્રભુએ સ્વીકારી
(૨૨) શ્રી નેમિનાથ સ્વામી શ્રી દેવચંદ્રજીત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
(પડાપ્રભ જિન જઈ અલગા વસ્થા–એ દેશી) નેમિ જિૉસ૨ નિજ કારજ કર્યું. છાંડ્યો સર્વ વિભાવોજી; આતમશક્તિ સકલ પ્રગટ કરી, આસ્વાદ્યો નિજ ભાવોજી. ને ૧
સંક્ષેપાર્થ :- શ્રી નેમિનાથ પ્રભુએ પોતાના આત્માનું સંપૂર્ણ કાર્ય સિદ્ધ કર્યું. કેવી રીતે ? તો કે પોતાથી પર એવા રાગદ્વેષ, વિષયકષાયોના સર્વ વિભાવોને ત્યાગી આત્માની જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર વીર્યાદિ સર્વ શક્તિને પ્રગટ કરીને પોતાના આત્મસ્વભાવનું આસ્વાદન કર્યું. [૧]
રાજુલ નારી રે તારી મતિ ધરી, અવલંખ્યા અરિહંતોજી; ઉત્તમ સંગે રે ઉત્તમતા વધે, સધે આનંદ અનંતોજી. ને ૨
સંક્ષેપાર્થ:- મહાસતી એવી રાજાલનારીએ પણ સારી મતિને ધારણ કરી અર્થાત્ નેમિપ્રભુ પ્રત્યેના અશુભરાગને છોડી દઈ, પ્રભુને અરિહંતદેવ પદે સ્થાપી તેમનું શરણ ગ્રહણ કર્યું. એમ વિચારીને કે સર્વોત્તમ એવા પ્રભુના સંગે મારો આત્મા પણ ઉત્તમ સિદ્ધતાને પામશે, અર્થાત્ આત્માના અનંત આનંદને સાધ્ય કરશે. આપણે પણ એમ જ વિચારવું યોગ્ય છે. રા.
ધર્મ અધર્મ આકાશ અચેતના, તે વિજાતિ અગ્રાહોજી; પુદ્ગલ ગ્રહવે રે કર્મ કલંકતા, વાધે બાધક બાહોજી. ને૩
સંક્ષેપાર્થ :- હવે રાજિમતી વિચારે છે કે જગતમાં રહેલા પંચાસ્તિકાયમાંથી ધર્મ, અધર્મ અને આકાશ દ્રવ્ય, તે તો અચેતન છે અને વિજાતીય દ્રવ્ય છે, તે જીવથી ગ્રહણ કરી શકાતા નથી; પણ પુદ્ગલ દ્રવ્ય અચેતન તથા વિજાતીય હોવા છતાં ગ્રહણ કરી શકાય છે. તેથી અનંતકાળથી અજ્ઞાનવશ જીવ પુદ્ગલને ગ્રહણ કરીને કર્મથી કલંકિત થયો છે. તથા બાહ્યભાવોની વૃદ્ધિ
