________________
ચૈત્યવંદન ચોવીશી ભાગ-૧ શ્રી યશોવિજયજી મહારાજને એ હકીકત ધ્યાનમાં હોવાથી કહે છે કે એ પ્રભુના જ આધારથી, તેમના અવલંબનથી હું આ ભવમાં સ્થળે સ્થળે સુખ પામું છું, એમના સ્વરૂપની વિચારણાથી જ આનંદમગ્ન થઉં છું. અને નવા નવા આત્મિક ગુણો પ્રકટ થતાં પરભવમાં પણ ઉચ્ચતર સુખવાળી સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરીશ અને પરંપરાએ એથી જ ઇષ્ટફળ એવો મોક્ષ મેળવીશ એમ મને ચોક્કસ ખાત્રી છે, સંપૂર્ણ વિશ્વાસ છે. પણ
(૬) શ્રી પદ્મપ્રભુ સ્વામી પણ ભૂલી શકતો નથી. ||૩||
સાચી ભક્તિ રે ભાવન રસ કહ્યો, રસ હોય તિહાં દોય રીઝેજી; હોડા હોડે રે બિહુ રસરીઝથી, મનના મનોરથ સીઝેજી. સુ૦૪
અર્થ :- પ્રભુના સ્વરૂપની વિચારણા કરવારૂપ ભાવના રસને સાચી ભક્તિ કહેલી છે. પણ જ્યાં સાચો રસ એટલે પ્રેમ હોય ત્યાં બન્ને પરસ્પર રીઝે છે. અને એવી અન્યોન્ય પ્રેમરસની હોડથી મનના મનોરથ પણ સિદ્ધ થાય છે.
- ભાવાર્થ :- હું પ્રથમ વિચારો કરી ગયો તે જાણીને કોઈ મને ઉપાલંભ આપે કે “તારે તો પ્રભુ ઉપર દ્રઢ શ્રદ્ધાપૂર્વક સાચી ભક્તિ રાખી એમના સ્વરૂપની વિચારણામાં જ તત્પર રહેવું! બીજા ત્રીજા વિચાર જ ન કરવા! એમના જ ગુણગ્રામ કરવા! એથી જ તને ખરો આત્માનંદરૂપી રસ પ્રાપ્ત થશે ! એ જ ખરો રસ છે !” તો તે મારે કબૂલ છે. પણ બન્નેએ પરસ્પર રીઝવું જોઈએ ! જેથી બન્ને વચ્ચે પ્રેમમાં હરીફાઈ થાય! એક ચાહે તેથી અન્ય અધિક ચાહવાનું કરે. તે ઉપરથી પ્રથમ વ્યક્તિ વળી ચાહનામાં વધારો કરે, એમ ઉત્તરોત્તર રાગ વધતો જાય અને મનના મનોરથ પણ ઇચ્છા પ્રમાણે ફળીભૂત થાય–પૂર્ણ રીતે સિદ્ધ થાય. તેમ છતાં પણ એ ઉપકારી પ્રભુનું ક્યારે પણ મને વિસ્મરણ થતું નથી. એ કોઈ એમનો જ અપૂર્વ પ્રભાવ હશે! એમ હું માનું છું. II૪ો.
પણ ગુણવંતા રે ગોઠે ગાજિયે, મોટા તે વિશ્રામજી; વાચક યશ કહે એહ જ આશરે, સુખ લહું ઠામઠામજી. સુ૫
અર્થ:- આવા ગુણવાન પ્રભુની સોબતથી જ હું ગજું છું. કારણ કે મહાપુરુષો તો હમેશાં વિશ્રાંતિના સ્થાનરૂપ હોય છે. વાચક યશોવિજયજી કહે છે કે એમના દ્રઢ આશ્રયથી જ હું સ્થળે સ્થળે સુખ પામું છું.
ભાવાર્થ:- ઉપર કહ્યા પ્રમાણે મેં જે વિચારો કર્યા, તેના પરિણામે મને હવે જણાય છે કે ગુણવાન પુરુષની સોબત હોય તો નિર્ભયતાપૂર્વક આ જગતમાં વિચરી શકાય. ગુણવાન પુરુષ સાથેની સંગતિ હોવાથી આ જગતમાં કોઈ આપણો વાળ વાંકો કરવા સમર્થ નથી. એમના પ્રભાવથી જગતમાં ગાજી શકાય છે. એ સર્વ પ્રભાવ અપૂર્વ એવા ગુણવાન પ્રભુનો જ છે. એવા મહાપુરુષ આપણને વિસામારૂપ છે, જેમનું ચિત્ત એવા પ્રભુની ભક્તિમાં લાગેલું છે, પ્રભુના ધ્યાનમાં ચોંટેલું છે તેમને કર્મરાજા પણ કાંઈ કરી શકતો નથી એ ભાવ પણ અત્ર વિચારણીય છે.
(૬) શ્રી પદાપ્રભ સ્વામી શ્રી મોહનવિજયજીકૃત વર્તમાન ચોવીશી સ્તવન
(ઢોલામારૂ ઘડી એક કર ો ઝીકાદ હોએ દેશી) પરમ રસ ભીનો મહારો, નિપુણ નગીનો મહારો, સાહિબો; પ્રભુ મોરા પા પ્રભુ પ્રાણાધાર હો, જ્યોતિરમા આલિંગીને, પ્રભુ મોરા અછક છક્યો દિન રાત હો, ઓલગ પણ નવિ સાંભળે,
પ્રભુ મોરા તો શી દરિશણ વાત હો. પરમ નિ ૧ અર્થ:- છઠ્ઠી શ્રી પદ્મપ્રભ ભગવાન પરમરસ ભીના એટલે અધ્યાત્મ રસથી તરબોળ છે. વળી તે સર્વમાં નિપુણ છે, નગીન એટલે કિંમતી રત્ન સમાન મારા સાહિબ છે, અને મારા તો પ્રાણના પરમ આધાર છે. એવા મારા પ્રભુ અછકે એટલે કદી છકે નહીં છતાં જ્યોતિરમા એટલે મુક્તિરૂપી સ્ત્રીનું આલિંગન કરીને રાતદિવસ છકી ગયા હોય એમ લાગે છે. જેથી મારી ઓલગ એટલે વિનંતિને પણ પ્રભુ સાંભળતા નથી તો પછી દરિશણ એટલે સમકિત આપવાની તો વાત જ ક્યાં રહી.
ભાવાર્થ :- મારા સાહેબ એવા શ્રી પદ્મ પ્રભ ભગવાન સર્વોત્કૃષ્ટ આત્મિક રસમાં નિમગ્ન બન્યા છે. પોતે નિપુણ છે, શ્રેષ્ઠ રત્ન જેવા છે અને મારા પ્રાણના આધારભૂત છે. તે કોઈનાથી પણ મોહિત થાય તેવા નથી, છતાં મુક્તિરૂપી સ્ત્રીનું આલિંગન કરી મોહિત થઈ ગયાં. તેથી હવે મારી વિનંતિ પણ સાંભળતા નથી. તો સમ્યગ્દર્શન આપવાની તો વાત જ ક્યાં રહી. આવા શબ્દોમાં પ્રભુને ઓલંભા આપવા તે પ્રીતિ ભક્તિનું પરિણામ છે. ||૧||
નિરભય પદ પામ્યા પછે, પ્ર. જાણીએ નવિ હોવે તેહ હો; તે નેહ જાણે આગળ, પ્ર. અલગા તે નિઃસનેહ હો. પનિ-૨
